장음표시 사용
271쪽
in atramentum sutorium quo constat resolvitur , qua ratione qui eius scobem carpunt nigra per alvum reddunt; cum vero nullum principiorum diremptum adhuc expertum est,conjectis in aquam qua capitur gallis nihil nigrum oculis
exhibet , sed quid rubidum & vineum quod
duodecim horarum spatio plane saturum evadit. Nitro postea nigrat aqua cum chalcanthum abbum ipsi interdum admistum ab eo secernitur , alioquin aquae quae ipsum admisit gallis infasiis atrum colore non iudi pucla Quoad salem fixum aluminis Caediderim eum a terra sua disiunctum posse aquam nigro colore tingere , sed ipsummet in aquis a tena sua discedere non placet , cum omues aquae aluminose gallarum amspersione exalbescant. Deinde quamvis faterer ferrum , nitrum , dc salens fixum aluminis posie nigrum colorem producere , non inde sequeretur ab his nigritiem ei quam viride chalcanthum profert omnino silmilem proficissi, sequidem chalcanthum album viridi magis finiti, mum quam tria mineralia de quibus mox Ferba
fecimus, non eundem cum ipso nigrorem , sed quadantanus violaceum edit. Petiisti abs me aquarum urbis tute miginem.& misturam an quirente cur spiritibus suis defectae gallis injectis nigrum sibi colorem non amstiscunt i Dixi chalcanthi spiritus duntaxat per eas fusos esse. Id responsi fastidis quoniam juxta Iabavium spiritali, chalcanthi tincturam vim ni grandi non habet, sed quid est quod Cardano respondeas qui lib. 8. de subtil. cap. 68. notat cum chalcanthi spiritu confici atramentum scriptorium quod post sex menses e chartis piorsus evanescit. Demum aquae tuae idem sapiunt ac aqua communis in aqua solutum atramentum suto num est : earum terra navum colosem exhibet assimi-
272쪽
MO ARO A NUMasti milem ei quem id minerale aeri diu expositum induit : de ea terra alba quae post ipsarum evaporationem remanet , salemque habet (te referente) amaretur &falsusn ad nitrum quam ad alumen propius accedit. Vides an recte aquis tuis chalcanthum viride contineri censeam , teipsum judicem facio ; forsan mutabo semen tiam ubi librum tuam epistolasque tuas legero: sed quomodo se res habeat certior sis velim me semper tibi addictissimum fore. Vale Lutetiae Parisiorum die 1 . Novembris anu. DOm.16Ti.
Aut horis Nos oessio ad opistolam primam
Dom. Guorini Doctoris Medici Pariis Ausis celeberrimi.
T Anto studio tantoque labore perscrutor mi- neralia quae aquas ingrediuntur, ut abstinere non possim quin ad singula milii super hac re
objectare sp deam. Si animum tantum advertas ad tincturam ni-giam quae educitur ex aquis mineralibus pulvexis gallae mistura , nunquam perfecte cognosces mineralia quibus inficiuntur , siqaidem non modo vitriolum viride dc vitriolum albam hanc tincturam conferunt, vertim etiam ferrum , ni trum , &lal fixus aluminis : idcirco Dona. Falconetus sua epistola merito asserit colorum. scientiam admodum fallacem esse, quapropter non solam debemus attendere ad istam tincturam nigram , verum etiam ad disterentiam quae reperitur inter sulphura , sales, terras, & sapo- 1ei mineraliam quae compositionem aquarum
273쪽
subeunt et hanc disserentiam principiorum
mineralium videre potes cap. q. . mei Ar cani.
Tincturam nigram , quae e ferro elicitur, ex ejus vitriolo suam compossitionem ingrediente proficisci vis, si vittiosum ferro inestet, illud invenissem tot experimentis in hoc metallo peractis , quae leguntur cap. g. mei Arcani : leges quoque sub calce meae secutidae responsionis ad Do m. Cattierum quomodo tinctura nigra extrahitur e ferro suorum spirituum, non vero vitrioli beneficio, siquidem ejus expers est, uti probo cap. q. mei Arcani. Supponis nitrum continere vitriolum album , hi duo sales a sese invicem multum dissident, sicuti demonstro cap. q. mei Arcani et praeterea experimentum quod eo in nitro ad eliciendam tincturam nigram galla ope , illud erat nitrum purisiimum vitrioli plane expers. Nescio quare
hos duos sales simul conjungis, qui qualita, tibiis a sese invicem adeo discrepantibus praediti sunt , quandoquidem chalcanthum est calidum,& nitrum est sal cujus qualitas frigida manifestissima est, ut testatur Guido Brossius Medicus, celeberrimus tractam gallico, de natura, vir tute , & utilitate plantarum lib. 2. cap. S. sic enim loquitur : I ec etiamsi lici qualitate frigide ventiis septentrionalis congelat , sia virtute cause materiales , nempe nitri et quod nitrum asiate in puten angustu Odi profundu, congelat pari soIiditate amquam lagena inclusam, ac si eme et , id factu nun est dissicile. Cum soli, astu terra exuritur paululum ca-Iejacienda aqua fontana , eaque implenda lagena sive e vitro , tae ex alia materia consata , ct aperta Orepida in puteum ad summam aquam demittenda, eam tamen non attingat, hora spatio omnino confe-uabitur et nitrum in aqua solutum eam tam cito refri-
274쪽
AEc AND Mxerat, ut aliud bis aliquem liquorem continens in eamdem aqua positum , tam cito refrigeretur ac si infantem frigidissimum immergeretur. Sal fixus aluminis non nigrat aquam cui inest gallis injectis, nisi cum suis terris albis exutus est , unde certissimum est aquas a Iuminosas
mixtione gallarum albescere; sed iste sal fixus
nigro colore tingit neces eorum qui aluminosis Mquis se proluunt, ut probo tertia quartaque rem sponsione ad Do m. Cattierum. Quaeris a me quid sit quod Cardano respondeam qui lib. g. de subtil. cap. 68. notat cum chalcanthi spiritu confici atramentum scriptorium , quod post sex menses e chartis prorsus evanescit. Ut ad hoc apposite respondeam, operae pretium est ipsius verba referre, illaque optime ponderare. Mi nigrum quod commulie est sit.
galla confracta recentis lib. I. lach ma Arabica, forum cum corticibus mali punici, singulorum libra diamidium olito Hesu. in sex libris aqua macerentur, post Coquantur, donec aqua pars tertia consumpta sit, ferventi amotos ue ab igne addatur chalcanthi tenuiss-mὲ triti lib. i. misceanturque omnia dcnec frigescat. Et post dies decem coletur ac sertietur. Scio qui fecerit optimum quod tamen post sex menses ex toto e Uanescerete chartis magna fraude. Vides ipsoanet Cardano teste illud atramentum e multis rebus componi, atque etiam huic atramenti compositioni totum corpus chalcanthi, non vero ejus spiritus tantum admisceri, sed eae perientia veram esse sententiam Libavit cognoscimus , cujus haec sunt verba, spiritalis vitrioli tinctura potestatem atrandi non habet : illius re i periculum facere potes, quemadmodum ipse feci, ex quo cognosces me nihil scriptis mandare quod non confirmetur ex Perientia : quocirca Claudius Salmasius libro
posthumo de homonymis hyles jatricae, cujus
275쪽
primordia Divioni edita videre licuit, ita scribit, expertis tam multu rebu3sdem veterum fallacem esse , plurimum remitto de illo pertinacia qua quid bu ici credendum arbitrantur. Praeterea si spiritus chalcanthosi nostris aquis immiscerentur , insigni aciditate dotatae essent teste Baccio lib. 6. de thermig cap. 2 i. chalcanthum evidenter acidum , O spiritum sive oleum praebet tanta aciditatis ut stiparem dentibus adferat maximum O acetum quomque vincat verum nostri aquae manifesta aciditate non sunt praeditae; quod vero impedit quominus percipiatua aciditas aluminis aquarum compositionem ingredientis, id fit quod ferrum pari quantitate cum eo aquas subeat : idcirco Sebi Eius in tractatu de acidulis posit. 83. dissert. q. sest. I. merito ait, levi ac vix sensibili sunt aciditate
donata , quando praedominantur corpora metallica qua aciditate carent, veluti fersum quod acciditatis omnino expers esse demonstravi cap. q. mei Arcani.
Miror te dixisse nostras aquas idem sapere ac aqua communis in qua solutum atramentum sutorium est, cum illud minime verum esse cognoveris , cum Pruvini eas explorares E deinde quomodo fieri potest ut eodem lapore infectae sint ac aqua communis quae totum corpus chalcanthi in se recipit , siquidem solis spiritibus halcanthosis nostras aquas inquinari existimas;& valde dubito quin alius praeter te hanc propositionem in medium afferre ausit, quoniam gum stando nostram aquam & aquam vitriolo infectam, differentiam saporum quae inteae utramque intercedit optime dignoscet et . Postquam tantummodo spiritus vitriolatos in nostris aquis admisisti, vis earum terram flavum colorem exhibere asissimilem ei quem id
minerale aeri diu expositum induit, ergo spiri-
276쪽
A R c A N U Mius vitrioli non soli insunt nostris aquis, siquidem ejus terram flavam in illis admittis. Noni hocce modo terram vitrioli viridis detegere potis ies et liquandum est vitriolum in aqua vulgari,
deinde aqua fit tro pereolanda, & tibi supererit iterra subviridis, non vero subflava , uti est terra Inostrarum aquarum, inde cognosces ab expe- etientia saepe ratiocinium coargui. R evera semper ichimaericum putavi hanc mixtionem spirituum luitrioli cum aquis, nam ita corpori hujus mi- neralis inhaerent, ut opus sit igne violento quo ab invicem sejungantur ; quocirca nostrae aqvie cum sint chalcanthos ae juxta tuam sententiam , deberent quoque esse calidae, quae tamcnsunt frigidae : & certe hallucinantur maxime illi qui autumant vitriolum, quod est sal non totaliter in aqua liquefieri. Dicis eam terram albam , quae post aquarum
nostrarum evaporationem remanet salemque
habet amarum & salsum ad nitrum quam ad hi timen propius accedere. Ad hoc respondeo meis experimentis comperisse in nitro terram albam non inesse, utina lumine, ejus etiam salem a
sale aluminis dii Iidere , quandoquidem magna acrimonia frigiditate intermixta praeditus est,
sed sal nostrarum aquarum quae continent alumen ta ferrum maluatur saporem salsum ab alumine, & amarum a ferro, propter adustionem suae minerae, quod probat Georgius Agricola lib. s. de ortu & causis subterran. fol. I S. ubi ait, ferrum amarum est , sicut O aes, amari tudinis causa es terra adusta. lib. I. de natur. fost l. fol. I GO. eundem saporem eidem tribuit inquiens , quem quodque metallum saporem habeat liquor quedammodo indicat cum aliquandiu steterit in vase metaerico, nam in eum se inducit sapor Metalyu.
Eru autem saporem vehementer ingratum se ama-
277쪽
Spero Vit Clarissime meis scriptis attente per- lactis, meisque ratiociniis & experimentis sedulo perpensis ( quae de nostris aquis mineralibus agunt, in quibus solummodo reperi principia aluminis & ferti) te mecum consensurum , duo illa mineralia tantum earum compositionem ingredi et verisimile enim non est cum aquis permisceri spiritus vitrioli, rejectis aliis partibus ej usdem mineralis. Dic amabo cur existimas spiritus vitrioli suae substantiae tam tenacitet inhaerentes ab ea separari ut cum aqua jungantur E cum caeteri sales totaliter in aqua liquentur , ut videre est iu fontibus Ialsis Lotha- 1ingiae & comitatus Burgundiae, atque etiam in fontibus Pugaeisdc Spadanis qui alumen continent : quare vitriolum , quod etiam est sal, praecaeteris hoc habebit peculiare ut suos spiritus duntaxat cum aquis misceat iSi alias rationes atque 'xperientias proferre possis quibus mihi persuadeas aquas nostras esse chalcantho fas, mihi pergratam erit, si earum me facias participem. Hae diseeptatiunculae quae eo animo sunt susceptae ut veritas magi S elucescat, non impedient quominus sim tibi addistisi,
Dom. Guorini Doctoris Medici Parisiensis
E P I s T O L A I I. Vin CLARISSIME,
OUamvis circa colorum causas hallucinari promptum sist, ut in iis perspicacissimi plerique caecutiant i compertum tamen est aquam
278쪽
quae chalcanthum viride continet gallarum infusione nigrescere, ex quo planum fit Pruvinenses aquas ab ipsomet habere quod gallis injectis atrose inficiantur. Equidem fateor scobem iuri inditam aceto vel aquae gallis foetae moXque ad diem vel biduum soli expositae, ea denigra .re et fateor etiam scoriam quae ferrariae aquae inest gallis i inmistis magis quam ante faturam nigrorem proferre ; sed quam mite ferro tribueres, atramento sutorio in quod iIlud abit nigrities
Alleris in ferto nihil chalcanthi eme , quoniam in illo hoc non invenitur, nihilominus metallum istud atramento sutorio constare plurimi adstruunt, imprimisque Guntherus Ande nactis dial. r. de balneis fol. 1. his verbis : fel rum cui chalcanthum , nunc rubrica O prasertim g nopica qua mater ferri est, nunc sordi , aut misi , aut
ehalcitis addita: Sennertus lib. de sale cap. a. in hunc modum. tsi enim omne bitriolum arti naturam participet, G propterea aqua Ditriolata ferrum in cu-prum Pertit, quod sit inungaria , item Gossariae , --liud tam ii pseu deam seu cupri, aliud deseret natura partici pat, unde aliud es caerulei, ad viridis coloris, ejusque saturi Pel diluti, caeruleum cupri naturam par- sicipat, viride ferri. Eorum opinioni ratio astipulatur : etenim cur acetum e ferro nigram tincturam protinus elicit, nisi quia cognationem habet cum chalcanthb quo illud constat E cur chalybis limatura hoc uti vocabulo liceat) aceto abluitur
priusquam ex ea parentur tabellae, nisi ut cum chalcanthi tenuiore parte quod in illa valde acre & emeticum est dematur cur scobs cha lybis subtilior vomitum excitat , nisi quia in chalcant Eum solvitur antequam ventriculum
praeterierit i cur ipsamet splenem juvat , niti quia
279쪽
ACIDULARUM. et cetquia chalcanthos o , si ita loqui fas est, acore humori melancholico compari eum rapit, quemadmodum scorpius contritus & admotus parti, ipsi inflictum ab ejusdem animalis aculeata cauda virus exigit. Insuper chalcanthosta quaedam aquae ferrum in cuprum vertunt , ut notat Baccius lib. s. de thermis cap. I r. ideoque chalcanthum in ferrum agit, ac proinde hoc illi aliquatenus simile est; nam inter ea quorum unum alterius actioni patet communitas quaedam intercedit. Quin etiam solum ob chalcanthum ferrum in cuprum abire potest, nam cum cuprum in chalcanthum solvatur (ut Rochas autopsia Cretus asserit, asseruntque qui Cyprum , Ungariam , & Italum agrum Bagnara dictum colunt) eo constare debet, at ferrum in cuprum vertitur, chalcanthum
Demum ut quod hodie nitrum flexibile res dere aut auripigmenti specie quadam aurum
conficere nequeamus male qUis concluderet al-
terutrum haud possibile esse, siquidem illud aeta te Neronis inventum fuit teste Petronio pag. 6 p. hoc principis Caji referente Plinio lib. s. cap . . sic quod e ferro nihil chalcanthi educere potue- iis, id chalcantho carere perperam quis asseve-i raret. Contendo semper (pluries id expertus) aquam non inficere nitrum nisi chalcantho albo Permii stum,taleque reor esse quod aquae cui gallas inje-
Non existimo, ut mihi suadere vis, chalcanthum album inesse nitro , sed assero sales istogcommisceri quandoque posse , quamvis con- trarii essent, ut elementa & humores corporis nostri, ut sal volatile catharticum & igneum
rhei, ejusdem sal fixum , astrictorium , de
280쪽
168 ARCANUM te uestre , ut partes temperatas sulphuris quae in ejus butyro dc floribus percipiuntur, dc ejusdem partes acres & urentes quae in ipsius oleo sentiuntur ; ut partes mites Zc innocuas arseni quae in ejus butiro fixo reperiuntur , dc ejusdem partes causticas quae in ipsius oleo deteguntur. At vero nitrum dc chalcanthum penes primas qualitates sibi non adversati inde patet, quia ex ambobus chrysulca, caloris & siccitatis excessu cathaeretica, conficitur. Adhuc nitrum calidum videtur quia cito flammam concipit , dc utram rescens erumpensque e tormento bellico in causa est cur aer tormentum istud bellicum vi subiens id ipsum retroagat , sic e vivi hominis corde exiliens cum serum eo turget efficit novus humor incitato appulsu cor concutiens id submoveat, sic ut id ipsum costas aliquando perrumpat . . . Nec animum induxerim calidam lagena In-
clusam Sc in puteum ad summam aquam demisssam frigescere ut nitri quod in puteo fatuaque die jus aqua minima mole extat; crediderim po tius eam insigniter mutari ab algido aere, qui ieam eo potentius alterat, quod in eadem majo- rem contrarietatem exuperandam nanciscitur,
vel quod facilius ipsa minet attenuatam pervadit,
eique se immiscet : fortassis etiam non fit fri- gidior quam si haud calefacta in puteum indere- itur, sed talis percipitur quia cum tenuior fit fri- gus ejus altius penetrat. Et certe putei aerem in rcalidam sibi commissam agere non ibis inficias, si adverteris eam frigidiorem evadere, cum ipsa referta ampulla in putealem aquam non immergitur , quoniam aer in exiguam quam in I
vastam aquae molem vim suam luculentius exerit. Si nitrum aquam refrigeraret, nix eo sale ab-