장음표시 사용
281쪽
ampullae calida plenae immittuntur haec illic operfrigescit : talis aquae potus Neroni familiaris, ut testatur Juvenalis satyra s. his carmini
Cura stomachus Domini ferus potuque ciboque Frieidior ericis petitur decocta pruinis. Falsus sal fixum aluminis non nigrare aquam cui inest , ais ipsum nigro colore tingere taces eorum qui aluminosis aquis se proluunt, sed fortasse quod chalcanthi est , putas esse aluminis nsim hi succi maxime cognati : fiunt ambo ex lapide pyrite , a quo cum urina discriminantur ; chalcanthum quoddam aeque albet ac alumen, & in chalcantho alumen continetur, ut hujus tac& oleum ostendunt, illa enim ab- Iuta dat alumen , hoc ipsum redolet, authore Cardano lib. s. de subt. pag. 16 p. cujus haec sunt
verba. In atramento sutorio continetur alumen , nam silutum ejus aqua diluatur , concrescit in eo alumen,
ct oleum atramenti odorem aluminis spirat. Quinetiam chalcanthum ustum aut ab aqua cui inest luculento igne fervefacta confestimque discussa
secretum aluminis colorem induit , ut observant Bras Laevolus in examine terrarum pag. T .& Rochas in aquarum anatomia cap. 2. Quapropter cum Plinius & alii scaeiptores asseruerunt finem fossiendi esse alumen inventum, pro eo chalcanthi terram quandam in terrae visceribus ustam acceperunt, ut notat Fallo pius lib. s, fossit.
Atramentum scriptorium quod Cardanus conficit cum chalcanthi spiritu solum eo constat di re quapiam viscida, non vero mugiis rebus ut arbitraris : en qui apud ipsum lib. 8. desubtil. 2 gr. textus habetur et vitriolum in spiritum redactum ejicere potest optimum atramentum scriptoriμm quod tamen possex menses ebanescit.
282쪽
Quamvis admodum acidus sit chalcanthi spiritus, Pruvinenses aquas acidas non reddit, quia ejus minimum obtinent. Non memini me dixisse eas aquas odore di ferre ab a qua communi in qua solutum chalcanilium est ; naris haud emunctae fuerit qui id
protulerix , earum isdem prorsus odor , vestrarum tamen paulo Iuculentior , quia chalia canthi spiritus maiorem vim vaporum profundit. Cum aquarum Pruvinensium terram substa,vam asserui , eam intellexi per quam vestrae aquae flutant, eamque distinxi ab ea quam continent , re quae his in auras vanescentibus stipe est. Ea terra quam vestrae aquae alluunt flavescit quia sulphur terramve chalcanthi viridis contisnet , quae ipso multo minus colorata flavum comtorem facile asciscunt, non siccitate ut frumenti palea, ut fructuum quorumdam tunica, dcorborum folia , sed humectatione ut integrum chalcanthi corpus dum aeri diu exponitur, Q Iumve in aqua solvitur; vel etiam nitri admi-ctione, ut linteum atramento scriptorio infectum cum lixivio eluitur. Non dubitabis quin chalcanthum viride ejusque partes omnes Em reo tectae flavescant, modo fidem non deroges Ochae, qui cap. de chalcanthosis aquis, ait se
nihil inveniste nisi quid rubiginis colorem gerens effossa scaturigine , cujus aqua lente dissecussa chalcanthum viride reliquerat. Si chalcanthum album in vestris aquis admitterem, non eX-plicandum mihi esset quomodo ejus sulphur tera ave flavum colorem induunt, ea enim naturaliter sava esse compertum est. Miraris quod Pruvinenses aquae chalcanthi spiritum , non alias hujus mineralis partes contineant ; sed id fieri existimo quia istae aquae poros
283쪽
soli chalcani hi spiritui pervios habent, aut terram ejus dc sulphur quae jam jam abripuer in V, IVOLeundo deserunt, quia lente fluant, aut terreno pingui ec saxoso percolantur. Autumo semper terram aibam quae vestris aquis discussis restat, cujusque sal amatum simul& salsum est , ad nitrum quam ad alumen propius accedere : nitrum enim sali sic acine. ut vulgo sal petrae nominetur, eaque in ciboruincondimentis plurimi confundant ; amasitie tamen a sale discrepant : habet, inquit Sebinius differt. s. de acidulis cap. sci saporem sasum sescum quadam amaritudine , O liquarum in aqua non acido sedi ar amaro sapore imbuit. Ais te in nitro nullam albam invenisse, sed vide quae Plinius lib. 3. cap. Io. de nitro naturali profert. Exiguum( inquit fit apud Medos canescentibus siccitate convallibus, quod vocant halmi rhaga. Agricola lib. 3. de natur. fossit. pag. 2o . tria nitri albi genera constituit his verbis : nitrum dissert a nitro prim sim colore, nam aliud candidum ut chala raum , aph o nitrum spi ima mi e , O suma nitri. Amabo aperi quomodo nitrum album esse potest absque eo quod cplorem a terra sua mutuetur, aut eundem ipsi impertiat. Cum eos omnes scrupulos quos in hac epistola proposui ex animo meo evelleris , haud dubie assentiar tibi , hoc ipso testificaturus quanta te observantia prosequar. Vale Lutetiae Paris totum die C. Decembriet ann. Domias TS,
284쪽
Astho is Responsio ad epistolam et . Dom. Guerint Medici Parisiensis periti Osi mi.
vin CLARI SsIME, Ur tincturam nigram , quam nostra aquae contrahunt gallae mistura , e vitriolo viridi procedere existis nas nescio : siquidem fateris ferram , cujus illae participes sunt , eandem tincturam aquis conferre , indeque concludis vim
trio luna ferro inesse. Ad quod jam respondi, si
revera ferrum vitriolum contineret, certissime ex eo illud extraxissem , tot experimentis in eo
peractis, quibus ferrum solvi diversis modis, quod 1i vitriolum in se comprehendistet, cum sit saI qui in aqua solvitur , qua exhalata rursum concrestit, illud procul dubio inveni siem tot tam- 'ue diversis solutionibus se iri actis ex quo tantum elicui paululum salis salis amari & coloris susci. Cum dissolvitur ferrum in aqua, &ejus spiritus dissipati sunt, haec aqua gallae admixtio-
De colorem non mutat, non secus ac nostra a-
HVae minerales , cum spiritibus suis destitutae sunt , quod sint ferro imbutae : quod non accideret si ferro aut aquis vitriolum inesset , quia ubi in aqua fusum es (licet diu aeri exponatur ut ejus spiritus evanescere possint) haec tamen aqua mixtione gallae nigritiem contrahit, quoniam ejus spiritus tenacissime suae substantiae inhaerent : neque e ferro vitriolum educitur : nisi ei adjungatur, id est nisi solvatur spiritu vitrioli, qui eiusdem vitrioli corpus resumit martis ope. Haec quaestio fusius exposita est cap. g. mei Arcani, di prima secundave responsione ad Dom. Cat-
285쪽
Ac IDULAR V Mi aps Quaeris a me cur acetum e ferro nigram tinctu
ram protinus elicit' id fit quod acetum spiritibus abundans est, quorum ope illico spiritus ferri elicit,eorumque colorem induit (similia enim similibus gaudent) & hic color niger est, uti probavi cap. 2. mei Arcani. Vis seire quare limatura chalybis tenuissima vomitum provocat 3 id fit quod in chalybe partes terrestres & crudissimae abundent, quae cum ventriculo sint oneri, illum ita irritant, ut eas vomitu rejicere nitatur, etiamsi major pars eorum, qui limaturam. aut crocum martis usurpant, non vomant: Verum quidem est vitrioluiti martis nonnunquam vomitum excitare, sed id fit quod spiritus vitrioli interventu sit praeparatum , cuius naturam resumit simul cum suo corpore martis beneficio. Exoptas etiam cognoscere cur eadem chalybia
limatura lieni sit adeo proficua id sit quod suo sale sui sive spiritibus, qui aperientes sunt, lienis obstructiones solvat ejusque infarctus tollat, hi que spiritus sua tinctura nigra dejectiones in fi
Praeterea dicis quasdam aquas chalcanthosias se rum in cuprum vertere; id ipsum in meo Arcano probavi : inde infers ex eo quod ferrum in aes vertatur , ideo ferrum vit1iolum continere et quod nego ob rationes & experientias supra allatas & fusitas explicata, . in meo Ar
Perpetuo contendis aquam Non inficere niatrum , nisi chalcantho albo permistum s sed certe illud equo tincturam nigram mistura gallae eduxi, purissimum est, ejus pars adhuc mihi residua est in qua idem experimentum peragere quis potest. Aueris nitrum quandoque cum vitriolo Lbo
286쪽
etro A R O A N u M permisceri posse, concedo id arte, non Veronatura fieri, siquidem terra quae apta est ad nitrum generandum , ad vitriolum producendum est inepta ; quapropter diversis in locis reperiuntur : nitrum sal petrae nuncupatur, quod in ruinosarum aedium muris invenitur ; oc vitriolum Eruitur e terra quae tam foetidum halitum eructat, ut aperto loco fodienda sit ne operarii foetidis vaporibus suffocati pereant : si vero nitrum
cito flammam concipit, id fit sui sulphuris interventu ; siquidem ejus sal est frigidus , ut quisque experiri potest particulam crystalli mineralis suae linguae imponendo : mihi adstipularis in tua doctissima responsione ad Do m. deSaint Ton pag. 8. in qua sic te 'plicas. Plures nitri atomi patiunt febres epia M per qua quabis corporis particula eodem tempore calor frigusque percipitur
fulphur enim nitri care issemum est O citissime fam-mnm concipit, ejus vero sat frigidussimus , ut lique: ex ci Uallo minerali qui lingua admotus eam frigore perstringit : praeterea sal nitri a suis terris sejunctus magna acrimonia frigiditate intermixta praeditus est : si ex nitro & vitriolo chrysulca conficiatur , id fit ob insignem utriusque acrimo
Non arbitraris calidam lagena inclusam S in puteum ad summam aquam demissam frigescere bi nitri quod in puteo fatuaque hin aqua minima mole extam. addis, minima mole, quod in textu Guidonis Blossii a me allegata non invenitur : & credis potius eam insigniter mutari ab algido aere : verum quidem est algidum aerem qui eae aquis nivtrosis essertur, id ei licere , qui suo frigore ma-aermo istam aquam sagena inclusam congelat, quod minime contingit in aliis puteis nitro destitutis : sed nihil respondes ad id quod refert i-eem uero situs, nempe nutrum in aqua solutum ram
287쪽
A c t D U L A v v M. et x tam cito refrigerare, ut aliud ba3 aliquem liquorem continens in eadem aqua positum tam cito refrigeretur,
ac si ius. item frigi issimum immergeretur, Addis,
si nitrum aquam refrigeraret, nix eo sale abundare deberet, quandoquidem cum in eam ampulla calida lena immittuntur, hae istico perfriges it . sufficit illam esse congelatam vento Septentrionali qui suum frigus mutuatur a nitro quod est frigidum, ut probat. Dom. Germanus Medicus Parisiensi doctissimus tractatu suo gallico de abusu antimo, nil, sermone g. ubi sic ait. Nitrum esse frigidum phtissimum dum exhalatur, experientia d mm ratri te nitro vivi angusti or sicii, deinde illud igni ex pone , ita ut nitrum fundatur, tum e base exibit ventus frigidissem tu . In illa parte regionis Tectosagum
quam vicini montei region 3 Galalorum di Helbiorum si Pento Septentrionali tutantur , vigentibus asias ti ardoribus, ab hora undecima usque ad tertiam vespertinam , ventus adeo frigidus excitatur , ut boream
Demalem frigiditate adaequet, diatores contra fri- geris impetum vesibsisse munire cetat. Verum quidem est illum ventum ab istu montis: g nitro turgidis promanare , cum solis a fusum o solutum es. Videmus etiam aquam in qua tantum nitri liquatum est,quantum comprehendere potes , semper j jam frigiditarem consertiare , etiamsi sol is radiis ardentissimu ex octatur, Tandem nemo nescit ciet allum mineralem ( qm nitrum est a suis sordibus repurgatum potenter refrige
Ais me fateri faelem fixum aluminis non nigra e quam cui anesi ; obmittis Vir Clarissime , id quod est in mea responsione, nisi cum a suis terris I gremgatus est; tunci enim inficit aquam eo imbutam igallae admixtione. .
A steris me fortasse quod chalcanthi est putae eis e aluminis hi tamen sales valde a sese invicem discrepant , quandoquidem sal vitrioli '
288쪽
xis A n CANUM sapore acerrimo parvae aciditati sociato praeditus est, sal vero aluminis aciditate gratissimae parvae acrimoniae sociata conditus ; praeterea in vitriolo paucus, in alumine vero multus sal fixus
Scribis in chalcantho alumen contineri, nihilominus tamen eorum principia multum 1 sese invicem diffident, ut refero cap. q. mei Arca ni. Addis etiam chalcanthum ultum aut ab aqua cui inest luculento igne fervefacia confestimque discussa secretum aluminis colorem induere. Ut exacte segregentur chalcanthi principia, illud fundendum est in aqua communi, ejusque terra, sulphur, & sal sejungenda sunt eodem modo quo ipse se junxi ; qui modus legitur cap. g. mei Arcani ; nam si illud exuras, ipsum altera fac per
Dicis atramentum scriptorium quod Cardamu conficit cum chalcanthi spiritu , solum eo constare o requapiam viscida , est tamen plurium rerum mix-2io quod vero e Libaviore fero nullam aliarum rerum misturam admittit, & loquitur de solo chalcanthi spiritu qui nullam tincturam nigram tribuit. Retuli locum Cardani mea novissima epistola, illumque excerpsi e lib. s. de subiit pag. 36 . ubi sermonem habet de hoc atramentos, quod post sex menses evanescit, quod e multis Tebus conflatur, atque etiam in se admittit totum corpus chalcanthi, non vero tantum ejus spiritus : & perlecto toto hoc libro , solum hunc Iocum inveni, in quo tractat de atramento nigro, nihilominus tamen refers prima tua epistola hunc locum esse in lib. 8. de subii l. Eap. 68. & postrema illum esse in eodem libro
Suam Uis admodum acidus sit chalcanthi spiritim , vimus . aium acidas red tre non existi as, quia
289쪽
titu minimum obtinent e dic potius illud nullo modo eas ingredi, ut probavi tot iu locis mei Arcani , & si acor in iis non sentiatur , id
fit ob rationem allatam mea novissima: epistola. Cum aquarum Trusinensium terram subfatiam seruisti, eam intellexisti per quam nostra aqua fluunt, eamque distinxisti ab ea quam continent, Squa his in auras vanescentibus superes. Ea terra quam nostra aqua aduunt flavescit, quia sulphur terramυe chalcanthi biridis continet. Quandoquidem
duntaxat spiritus chalcanthi admittis, quare illis adjungis ipsius sulphur terramve i Enimvero ejus sulphur innatat aquae, nec terram alveorum attingit , estque subviridis non secus ac illius terra, ut experientia testatur; sulphur vero nostrarum aquarum , quod est sulphur ferri, rubro colore tingit, quemadmodum visitur in superiori parte lapidum nostri fontis, quae colore rhbro infecta est a sulphure ferri quod eam adlambit ; di nostrarum aquarum terra est subflava , non secus ac terra ferri ; non vero subviridis quemadmodum terra vitrioli viridis. Mea praecedenti epistola te monui fidem non esse adhibendam iis quae authotas litteris consignant, nisi
illa comprobet experientia. Scribis me mirari quod Trubinenses aqva ch canthi spiritum non alias hujus mineralis partes can-siveant , O id fieri existinim quia nostra aqua poros soli chalcanthi spiritui pervios halent, aut terram ejus O sulphur qua jam jam abripuerunt , mox eundo deserunt , quia lente fluunt, aut terreno pingui di saxos, percolantur. Multoties solvi chalcanthum in aqua vulgari, quam deinde siltro percolavi, tum eam in vase figulino quiescere sivi , ejus sulphur ad aquae superficiem elatum , terra ad fundum vasis devoluta est : unde infero hanc o
290쪽
di 8 A R c A N U Minnium salium esse naturam, ut totaliter in aqua dissolvantur de cum ea uniti effluant.
Tibi respondi mea praecedenti epistola ad id
quod rationibus re experientiis a tua mente excuti non potest, nempe istam terram albam quaena iris aquis dis sis restat, cujusque sal amarum simul O salsum est, ad nitrum quam ad alumen propitis accedere. Eadem quoque epistola tibi dixi cur sal serri sit amarus, addo etiam illum este coloris fusci, sal vero nitri est coloris albi. Tandem a me quaeris qu*modo nitrum album esse potest colorem a terra sua non mutuando , aut quomodo
eundem ipsi impertiat ; ad quod respondeo terras quas e nitro eduxi non esse albas,siquidem prima est coloris grisei nigri cantis, & haec nigredo in sequentibus sensim minuitur, ideo secundo minori nigritie tincta est, & tertia est gris ea albescens , sed ejus sal a suis terris segregatus, est coloris albi a quo ni;rum suam albedinem desumit: sive ro nitrum nostris aquis inesset, cum sit sal qui in aqua funditur, & aqua exhalata concrescit, illud haud dubie nactus essem , quoniam plus quam
centum lagenas aquis nostri S repletas diversa experimenta peragendo evaporavi.
Tandem Vir Clarissime si tibi abunde non satisfecerim hac responsione , spero te lectione mei Arcani quid reperturum quod tuam mentem adeo illustrabit ut omnes disticultates quas mihi objicis tu ipse enodare valeas, quia major pars istarum quaestionum in eo agitantur, ad quas fa- se satis respondeo. Magni facio tua ratiocinia ,
tuaque authorum testimonia, verum nisi aliis experimentis mea experimenta destruas, meae
sententiae semper insit stam, eroque tuus ad omnia paratissimus. Vale Pruvini die I S. Januarii. ann.