De pactis quæ Deus cum hominibus iniit Georgii Calixti S. theologiæ d. et in Acad. Iulia primarii professoris Tractatus, quem sub eiusdem præsidio adivvante Deo pubblice defendet Samuel Voss ..

91쪽

tim violetur , praestandi , ' observationis caeterari' mquoque positivaruna legum; contra de poena multiplici&atroce secus facientibus irroganda, ut clita ad debitan oboedientiam refractarius populit adigeretur.

LXXV. Hactenus patriarcha lacobus magnis ad Ver statibus, pauci or mali erunt res annorum irae meae, ''

ipse ejusque posteri in Aegypto calamitatibus iurarservituti obnoxii fuerant , nec mundanam prosperitatem actitare poterant. Hinc Ose Deut DomInmo, nslscumfoedus nHores cum parri in no ire . a .. ur tu istud sed noliscum, qui min A aereuruet eis Inter alia vero plurima inprimis notanda sunt, quae habentur Deut. xXUx Eri, olirer auscultaveris voci Domini Dei tui cum rvant a faciendo omni praecepta IQ, quae ego , inquit Moses , praecipio si , ut sona re Dominus Dei tuis sublimem supra om-

entes erro obtarnsentes illi omnes benedicZione

Hae ad quantur e , Vum a cultabis voci Domini De tui. Bene etcIus erum civ rare benedicIm eris rurisc. Statuerire DomInus in capus, non aurem in caudam iri tantummori superior C mn inferior, quum a cultabispraeceptis Domini Deiris, quae ego raecipioribi hod e ut ob erue se fisci, erit sino auscultaveras voci Domini et ut, cum observanIsafaciendo omniapr ecepta j uersatura ejus, quae Copraecipio tibi hodie; ur sveniente tibi omne maledicItono ea a sequan ur te. Maleae Ius eri in civitate male ictas eri ruri dec subjiciuntur maledictiones S intentantur poenae adeo horribiles, ut non possint non audienti considerant ingentem terrorem incutere. Sic videlicet ad obsequium inducendus erat populus durus&contumax David ita que quum dicit, Puerfui, etiamsenu sed non viduustum de Psal. T. q. relictum, o semen Marere panem juxta suam experien-

92쪽

tiani dc rationem temporis, quo vigebant, mira giones pacti Mosaici vide Deut.XV, si loquitur. LXXVI. Muc quoque s aciebat, quod in pra Vari cantes e vestigiosevere admodum a laxo saepe fuit anina adversum Sic quum aronis P a u bruissent coram Domino ignem thenum nempe cci litus non demissum, ne sumtum ab altari, in quo is uitriebatur, quod nonpraecepera eis; egres ignis facie Domini exanimavi eos, crru q. sunt coram Domino, Levit. X Quum populus aliquando querulus esset&murmuraret, cebar in eos ignis Dominiis coin i ex rema castrorum, sive eos qui erant in extremis castris Num.x I, p. Quum impotenter carnes desiderarent, et aen tu profectam aDomino abripui corurnices amari, o disseris ad caina, tirua triversum-Hei hinc, si qua itiner unius reii inc circa oba; uos cubitos insuperfici terrae. Earum carcerar Ghc inres dentes

Hrum, nondum exesa erat, quum Ira Domani accensaeis in po-

sulum, o percu Dominingopulum plaga magna albis,Num.

xi, i 5 seqq. Exploratores qui a Mose emissi ad explorandam terram promissam, tuum reversa murmurandum incisassent ' Hum , inducendosamam m. iam de rerrat a morru sunsplaga coram Domino Lam. XIV, cs,s . Quum Corali , Dathan Abiram seditionem movissim contra

Mosen Aharonem, aperiens terrio suum assev r eos domo. eorumb. Ira descenderunt illi cum omni tra, quae 'sorum erant, vivi in infernum sive sepulcrum , ante sepatri quas Li,. . mortui, ut loquitur Optatus Mileuitanus se per ente eos reriaperierunt e medio congregarionis. Praeterea ignis egres a Domino ab um i ducento quinquaginta viros, qui seditiosis

adstipulati sine mandato Fer an mi mum

93쪽

x xi, Quum coepisset populus scoriari cum haἱtu Moabis rums, earumque illecebris induci ad cultum idoli Pe a oris, immissa divinitus plaga res ursent vicies quater

LXX VI l. Eodem, nempe ad populum instabi

lis refractari ingenii in ossicio continendum, facie bant severa supplicia delinquentibus citra omnem indulgentiam irrogata Expr ius I aeseri is, qui erat

quo rixabatur 1 hunc sorte sensum, Do Mir v te per dat. Is jussus est lapidari,Levit.x i , t .Partici qui ligna collegerat die sabbati apidibus obruitur, Num .XV,32. Faciebant eodem severissima mandata,quale Deut. XIlI,o:

facit poena capitis, quae contumacibus&nolentibus sententia sive Pontificis sive Iudicis acquiescereri indicitur, L eiat. xvra,res sqq.Sii uiluo ambigua uerit res sua re inja dicis reni Infer anguinemo Turne,inum quis caedis re- iis sit vel innoccias, re Oη a ni, quum de pecu

ri 3 nia

94쪽

nia versimili negocio aut contractu litigatur, se re p&

gψmor plagamiv au malic lis lepraesit Obnoxius vel mundus,controversiis intra porta ruas exortis tunc adibis acerdo res Levir, o buccem, quinuerit in rebus sis, o quaerea, ct indicabunt tibi erbum judicii: C aciesjuxta verbum,quo inicaverint tibi; loco isio, quem elegerit Dominin, observabis, faciassecundum ommi, quae docuerint te. Vir aurem quas cerarpς superoram , arrogantiam , pervicaciam, ut non sinarat Sacer ii, qui ereri u mim erisi Domino D o uo, aut Dici, morietur vir Eo se auferes nasi id est, exemplum contumacis inoboedientiae, ne id alii imitentur, factiones oriantur&pax publica turbetur, ex Israele. Ac quiescendum igitur erat sententiae, aqua ad superiorem non daretur provocatio, sive Pontificis sive iudicis, quoad obsequium in praestando parendo Lirantis in hunc locum isod ei Glossa Imbraica R. Bechai, Si dixerit ibi, quo dextera si in ra, vel nisi a dextera, al, sentensia es renenda . Guod para i , ait Lirantis, manifeste false m esse re a urentianus hominis, cujuscums rauctor aris,eL Ἀρ-nenda, F con in a mani si ratem me errorem . Lirant verba repetit Dionysius Carthusianus, I probat Glosa, inquit, E. Hebraica dicere velit, quoErali sententia r cnon

dabra, uri men e consen latur Iamquam verae r j .e S au rem vuls dicere, quo eis renenda ira quod poena aut damnum senion iis sive per sententiam irrogatum debeat parten errolerari ab imiscenta, qui non puererit ad atriorem uicem is hoc

mundo haίere, cursum,sichorensis ari Glossa illa , vel ut veritati consona admitti Poenam itaque mortis, Si in tali casu obse litium detrect anti refrae ario ferri jubetur, adseveritatem disciplinae istis temporibus congruam referri oportet. Abulensis in hoc Deuteronomi capitulunt, quaest. iv laedam Gossa Hebraico t, qu'

dixe

95쪽

um non tam judicio mentis, quam facto opere praestandum referri oportet. L X XIIX. Exstant sane rigidae severitatis vel divino uisu adversus gentes bello subaeivis exercitae, vel cli ani ab ipso Deo, dum focilus Mosaicum obtinuit, irro gatae exempla. Quum arcam foederis a Philista is reducem Bethsemitae, sublato forte per curiositatem velo, quo cooperta erat, inspexistent L ominine populo

i'. Rursus quum auspiciis di ductu avidis edomo Abinadabi eadem arca novo latistro ut posita deduceretur, loves lascivirent sive calcitrarent, veritus Ira vulgato Oza filius Abinadabine eam cXc iterentes A ri dis manum suum o tenui eam propcerea acces P ira Dominis in V m percuse . Ibi eum Deus propter emer Iarem vel imprudentiam , mortum, es ibi Iuxta arcam D , II bam. VI, o 1 Chron. xi Ii y. Elisariis prope Bethlehem pueris parvis ex urbe egressis, qui ei illuderent,n uis ac II vn- ne Domina es exeuntes uous si a serpserun ex eis Ea- Harima duo puerob, HReg. I a . Rex ludar UZZija, vulsegato Ozias qui posteriore Regum Azarias appellatur, quum ingressus in templum Domini sibi arrogaret uiolere per ultare se ius, prohiberet autem Ararias sacer dos primarius una cum reliquis saceruolibus , 6 ille per

tenderet, irra est lepra infronte e ius coram a re orthus nisAmo Domini apud altares strin. Itaque compusis reri, quia aga Lycie in eum Dominin Sic fuit VI a Rex leprosus

96쪽

lata&a commercio hominurn remota leprosus situ ha-ίiraso, extraca rahastrario ejus es Levita XHI leprosis, quia ab is sive exclusus erat a strae Domini, II Chron. XVI, ii &seqq. I Reg. XV, . Quum Acharias rex Samariae ad Eliam mitteret tribunum quinquaginta nili tibiis praefectum,&is Eliae diceret, Vir Dei, ex praecep rcli essendas, responmit Elias, Si et ar tegosum, d sendas 'gno e caris, o consumat re atque quinquagin a suos. Tum H en' Et igni e coelo cnsum it umor quinquaginta ejus. Alter

Cum totidem ab eodem rege submissus. idipsum repetens , similiter cum suis periit, ii Reg. seqq. auum Christum Dominum Samaritani vico quod suo prohiberent, quod acies spe proficiscentis ero filmam; Apostoli Iacobus Iohannes imitari voluerunt

di modus pacti Evangelici novi, quod coepit, e quo prae sentem se stitit Mesilas, prorsus diversus est ab eo, quiquamdiu Mosaicum vigeret, obtinuit. LXXI X. Qv oniam autem pactum Mosaicum, quod Evangelico de semine venturo&exstirpe Abrah mi prodituro accessit, peculiariter cum Israelitis initum

fuit, quamvis priora pacta supponat nihil eorum

deterat, secundum se tamen non concernit aliud, quam

eminentiam irosperitatem illius populi, sive terram promissam gloriose occupandam teliciter possidendam; ideo qui non desiderarunt populo illi inseri paris for tunae consortes ac participes esse, ad Qui cum amplecten v

97쪽

plectendum adacti vel obligati non fuerunt: nao ne qui dena Abrahamicum , quatenus id non communem hominum salutem concernebat, sed peculiarem sortem S dignita ccm Abrahamo promittebat, circumcisionem injungebat. Hinc illis temporibus erant pii Qideles, qui tamen circumcisi non sient; quod nemo temere negaverit de amicis Abraham Aner aschol Mamre de Abimelcco rege Gerarae, foederat Abrahanai, Gen. xxi,su de filiis Cheli &Hephrone, a quo emit Abraham agrum cum spelunca in usum sepulcri, Gen. xxiii, de Rehuele Midianita sive Ismaelita Mosis socero, in cuius tamen domo non usitata fuit circumcisio,quemadmodum intelligi potest ex facto & verbis filiae ejus Sephorae, uxoris Osis, Ex Iv,ar quam a s cerum i. Mose,

metuente sine dubio difficultates in itinere Aegypto oborituras, ct forte quod Sephora gravida sci, paritur Eli egerum non enim nisi unius filii Gerso mi mentio fit Exod is, a iv, , remissam idem socer ad Mosene Aegypto egressum Iephi dimis, statione undecima, commorantem unicum duobus filiis Gersomo Eliezer reduxit, I XOdixi X. Appellatur ibi Iethro, ut binominis fuerit &suppeditato prudente de judiciis constituendis consilio domum sulam revertitur. 1epho radicitur Aethiopissa Num .XIi,s sine dubio quodi, dianitarum regio Aethiopiae orientali conterniana. In vehuntur autem in Mosen Aharon&Miriam eo potisti mum nomino, quod alienigena ni sive pere rinam duκ is set, propterea appellationem, quae aXimam peregrinitatem redoleat, adhibent. Bileam Midianita, quamvis subdolus emet minimeque sincerus aut serio probus, propheta tamen erat Dominique alloquio fruebatur, Sin spiratione vaficinabatur ut notum est ex libro Nume-

98쪽

rorum. Num. x et memoratur Chobab lima hodiis, Ei-nitae ceris su sic enim vertendum esse cxistimo qui proinde fuerit assinis Mosis; quem virum rerum regionum gnarum Moses apud se libenter retinuis et . ad

manendum invitabat sed isrespondiu, Non vada recum, si adrerram meam , ad cognat onem meum reverrar. Vtide

patet, quod inseri populo Israelitico non existimaverit necessarium esse ad salutem. Hujus tamen postcri, vel certe ex eis aliqui ad illum se adjunxerunt. Vide lud. V. II. XXC. Quod de superioribus, idem assii mari otii portet delobo, qui habitavit in rcgione HuZ, vir in egeres rectin, tmens, Deum se recedono malo & praetereta laudatur IeZech. X lv, I t,&Iacobi V, II: de Hiram rege Tyri, amico foederat Salomonis, I Reg. X, II, 27. de Re

gina Sabae, ejusque familia ministris, i Reg. x. Qu in ipse Salomoti , quum absolvisset structuram templi, precibus suis peregrinos extraneos Deo in hunc modum, commendat mimeriam exrraneo vel alienigenae,qui noufueris populo ruo seraeis, e veneris e terra longiaequa pro rern mensuum, quum a emens oras versa domum hanc; tu au-sulraro cartas, urione habiturionis ruae, ursacia omnino, 'sur lamaveris te extranein ursian omnes popis remae nomenrsu , ut timeant te, cur vulus tum seriae es cognosian nomen suum nvocatum esse sive domum hanc qua sed , cavr, id

est, domum hanc tuam esse domum&tuum templum, IRes ii X, id seqq. Cui fini adjunctum fuit caetcris templi ardificiis atrium, quod gentilibus Malienigenis intrare liceret in hoc creator adulteram, cui interiora adire haut permissu na, absolvitis loli Lix ex hoc vendentes ementes ejecit, Marci XI, s. Adde superioribus Ninevitas, Cliti furuisennam egerun ad praeae Caraonem Ionae, Matth.

XII, Ii Lucae EI, Iar: Nahamanem Syrum, qui munda tu,

99쪽

qui Daniele fovea leonum incolum educto, rvom si

permanen in secuti se regnum ejus non abitur, or imperi ιν- ejus a suem, que , sive in aeternum, Dan. VI, 27; Cyrum, qui sub finem Chronicorum .initium libri Ezr in hunc edicit Omnia regna errae radii Amsi Deus inhies ipse commi r ωψ, uiae cem ιδ domum res

θm , quaesunt in Iuda. In eumdem censum referendi videntur Graeci, ut a, cenderunt ut adorarent in i esto, ob an. xo o Cornelius , centurio lor nanus,pius acrimens Deum cum rora domo sua Adi. X inprimis vertat e fio eunuchin, u es Candaces reginae opum, qui venera Ieros.-hmam adorari tu, reurrae tur se res in curru sevi, eg - .a in iamprop tam , IX, 27.

X XC I. Antiquissima itaque fuerit distinctio

proselytorum sive advenarum in proselytos justitiae,5 proselytos portae. π adep Proselyti justitiae, id est, justi veri, circumcisi de totam osticam legem amplexi, atque adeo Israelitico populo inserti qualis Urias Hitthaeus, quem propter uxorem intersici fecit David: Aratina vel Ornan Iebusaeus, ii an NXIU, I, I Chron. XYI, r.eci qualis etiam cscribitur Achior Ammonita Iudith a xlv, is, juxta Vulgatam his

100쪽

helos', sive paraphrastes sit Chaldaeus,qui in Pentateu chum exstat, sive alius; talis Nicolaus, ab Apostolis di

conus electus, Aet .vi, . Proselyti portae deducuntur ex Deut X v a , ubi praecipit Dominus Is a Clitis, s V cm est ustum Pyrri reum, sive per se in eiu haere sanguinisque emissione mortuum, peregrino Onkelo S in cum f. clusos intra orsa, ruas da I, nomo es sata .

Ap cllantur quoque Urima advenae cohabitationis vel inquilini. Hisce, junt Iudari, septem praecepta fumisse imposita, quae vocant priaecepta filiorum Nohae; communiter sic numerant. quod primum sit de obser vanda justitia secundum de Deo benedicendeo claudando; tertium defugienda idololatria quartium de incestu quintum de homicidio sextum de rapina vitandis;&tandem septimum de membro vivi animalis, sive po-

comedenda, quum qui carnem cum tinguine manducat, videatur carnem una cum vita sua devorare. Recensentur in Gemara Codicis Sanhedrin, cap. vis; quamquam variantibus, ut solet, Rabbinorum verbi. sententiis.

Recenset 'o Me Moses almonides halacha sive sectione, ima totius sui operis Milichiae torali , quae agit de Regibus&bellis gerendis, sub initium capitis noni, ubi dicit ipsi A amo fuisse imposita,& ad ea servanda rectam

rationem inclinare Sub finem capitis praecedentis dixem rat, quod qui susceperit diservaverit haec septem praecepta, quod intelligat Deum servari velle, et CIC I

fase, parrem insecuso, ruro. AE ternam itaque salutem ab observatione eremoniarum Mosaicarum ne Maim Onides quidem simpliciter suspendit, sed quidquid ejus fuerit, ad populum, cui peculiariterinjunctae, cstringit. Quod