Methodi Cartesianæ consideratio theologica. By Jacobus Revius

111쪽

s Methodi Cartesima TIONI formam. . . etiam VOLVTIONE MAE TIMOREM. f. s. COLLECTIONEM PER ARGUMENTA. S. 6 id ipsum quod RATIONE EVINCITUR. S. 16 id quod intellectu sive apprehendente, sive JUDICAN sive RATIOCINANTE percipimus. In superioribus, lassim se MULTARUM RERUM IDEAS apud se reperire asserit, at hic s. 8 se NULLAM PRORSUS in natam ideam habere ait, sed FACULTATEM tantum eas eliciendi. f. t. Ait ideam esse rem ipsam cogitatam, quatenus est objective in intellectu quae verba, licet obscurissima phrasi tamen dea ipsum objectum repraesentari innuunt at, . . ait eam esse cujussib et cogitationia formata illam, per cujus immediatam perceptionem ipsius ejusdem cogitationis conscius sit, ponit ergo rationem deae non in obiecti perceptione , sed in restexione tu per eum actum: ut haec sit idea Dei, cum quis dicit scio me cogitare aliquid de Deo.

at haec non est. idea Dei , sed cogitationis tuae. Eiusmodi coradictionibus calet haec doctrina cuius praecipua iam excutiemus.

Quod igitur praecipuum est in hoc negocio falsissimum est Deum cognosci perideam, i .imaginem similitudinem,quod tamen docet arietas .et. cum absurdissi

anum sit, eum LMAGINARI qui IN IMAGINA.

112쪽

Consideratis. yyUINABILIS est ut ipse praeclare docet

f. i T. cumque rerum IMAGINIBVS SO, LI PROPRIE ideae nomen convenire fa- teatur, nulla in hac ejus opinione vel ve- ritas vel proprietas est. Nec obstat, quod negat se intelligere imaginem qualis est rei corporeae, nam eadem opera imaginem ejus absolute tollit eo enim ipso quod Deus non sit res corporea Cattes judi- ce est IN IMAGlNABILIS. unde qui similitudinem rei corporeae eius vice effor-bant, IDOLVM in mente sua fabricate ab ipso recte insimulantur s. c. Quod de aegregie observavit auctor tertiarum ob- iectionum oti e et s. Ad nomen , inquit, menerandum De N ULLAM abamur IMAGINEM sive IDEAM, ideoque prohibemur Deum SUB IMAGINE G-rare, ne illum qui IN CONCEPTIBI et Icei I, videamur nobis concipere ubi inaliud periculum observandum qui enim Deum sibi per imaginosam ideam ita mente depingunt, eum postea doris per scalprum penicillum sibi deformandunt

Plerumque putant, atque ita ab interna hac, in externam quoque esa Aorreisur prolabuntur exemplo sit Coppenstein ius qui Catech. Excalviniet. q. 'T ad et praeceptum, ait Deus quoad essentiam Aiari ne-iquit, neques cuiquam ostendit. Quoad noc

113쪽

a et Methodi artesia a PHANTASMATA Oecutamur, es tiari

potest. v. not. nostras, Disp. Metaph. suareet pag. 61 ubi. necessitatem speculandi phantast nata, ad sola sensibilia restingendam esse Iesiuitis Sirmondo Hurtad docuimus. Jucundum erit hic considerare quae ipse Cartesius habet, licet in re nonnihil diversa, Dioptrices cap. q.

Observandum, inquit, animam nulli imaginibus ab ob ecyis ad cerebrum missis egere ut semiat quis enim circa eas philolophi nihil considerent praeter MILITUDINEM earum cum o eZiislatra repraesentant , non possunt explicare, qua ratione ab objectis formari queant, Et recipi ab organis sensuum c. Nec alia causa imagines fias FINGERE eos impulit, nisi

quod viderent mentem nostram e caciter PICTURA excitari ad avrefendendum ob ecium illud quod exhibet ex hoc enim judicarunt, illam eodem modo excitandam ad apprehendenda ea qua sensus movent, per exigua quasdam imagines in capite no- sero delineatas. e nobis contra es advertendum, multa prater imagines esse qua co

gitationem excitant, ut ex gr. verba , ut

higna, NULLO MODO SIMILIA iisque significant. Quid haec veri habeant in ima-uinibus rerum sensibilium, disputent phy- pologi, at certe si ad mentem, Cres insonsibiles applicentur, non exiguam ne-

114쪽

Consideratio. Issi socio quod pto mansi, is est lucem se iterari post uiri praesertim postrema illa, quae quovis auro cariora sunt ut enim foris petverba Deum exprimimus quae tamen NuL-ro Mono ei sunt i, ii r A, ita inde verbo mentis est judicandum, quo eum cogita,

mus.

Hisce animadversis, iam colligere pronum est , quot falsitatibus reliqua quae de id eis statuit scateant. Fallum enim est omnes conceptus, cogitationes , notiones, apprehensiones , judicia , ratiocinia es et ideas quis unquam terminos simplices, complexosve, i. enunciata syllogismor c. imagines aut ideas vocavit falsum est in intellectu sinito dati id eam rei infinitae falsum dari deam infiniti numeri, qui nec est necesse potest falsiim&plus quam Pelagianum est, id eam libertatis, atque ipsam libertatem quae in Deo est, ratione quidem cognitionis iobjecti no- ita majorem me formaliter tamen praecise spectatam majorem nostra non es se. Falsium radeam angeli ex de Dei hominu recte componi, licet ab intellectaetrante quaedam hinc, quaedam inde attributa desum Se invicem post an confundi ita enim angeli partim homines partim Dii essent, aut idea objectum suum non repraesentaret. Falsum est dari deam,iosius Nihili neque enim potest intelligi.

115쪽

Io . Methodi Carte ne esse ideam,&non esse obiectuna esse imaginem, knullius rei imaginem esse H bere naturam ideae, cujus est aliquid repraesentare, &es tamen quid negativum, nihil repraesentare Falsum, actum Iolendi hi mendi ideas esse, cum idea in solo intellectu sit, non etiam in voluntate. Libet quaerere: Haeccine sunt poma illa

integram vegeta, quae reliquis omnibus eiectis , in corbem suam recollegit Cartesius erat hi sunt lapides illi pretiosi solidi quadrati, ad quos inveniendos totum redincium diruendum fuit, quosque solos demonstrationi existentiae Dei, ut immobile fundamentum supposuit quid aliis videatur miror, mihi quidem haec poma non solum putria, sed jestilentia esse, hi lapides omnium maxime cario atque absoni, imo ne lapides quidem, sed merum

coenum autum videntur esse. Ut tamen plene haec res ercutiat ut videndum, an aliquid saltem et in hisce

delitescat, quo postea ad demonstrationem uti possimus nam labantem hic non modo, sed prorsus jacentem adversarium, siqua fieri possit sine actura veritatis, sublevare posse optarem. Hoc igitur veri habent artesiana, Esse in humana mente notiones quasdam , conceptim appretam

sones de Deo, rex iis posse procedi ad

cristentiam Dei, non tamen via Cartesiana,

116쪽

Consideratio. sana , sed communii veteri, ut in equentibus patebit. Et optandum ellet Cartessium illis potuisse acquiescere , verum dum nova invenire vult vetera ac vera amisit, nihil eis sani aut solidi substituit. Quid quod vera haec non patitur eue vera, ita dubius manceps est, sed, Tmadmodum capta seriam lactis impacta ca

Mevertit, ita hic suas meliores sententias. negat enim quicquam horum nobis innatum esse, sed solam facultatem ea eliciendi si dixisset non semper quidem nobis

actum cognitionis de Deo obversata, habere tamen nos notitiam eius habitualem nobis insitam, merea per rectae rationis reliquias actus cognitionis elicere polle,

nihil dixisset quod reprehensioni esset op

portunum, nunc ita actum tollit, ut pariter tollat habitum, insolam seculiatem qua ad Dei cognitionem pervenire possimus nobis relinquat quod est si recte ego rem capio , libenter autem hic judicium peritiorum accipiam cognitionem Dei insitam, negare, dolam acquisitatas si, acquirendam confiteri . . Videamus iam, quomodo ex Idea ei quam sibi finxit, ejus colligat existentiam. Et prima quidem ratio est, eius deae ta-ritas quia videlicet maxime clara es di-

tincta est Medit 3 p. i. r. aut gias, dii vita

117쪽

ae . Methodi Cartesianae distincta idea entis independenti comple-ii, hoc es Dei, mihi inquit occurrim sex hoc uno quod talis idea in me sit, siue quod ego ideam illam habens ex am, adeo manifeste concludo Deum etiam exetuere, atque ab illo singulis momentis exsentiam meam dependere, ut hi evidentis . nihil certius ab humano ingenio cognoscistis: confidam. Iamque videre vi Aor aliquam viam per quam ab inia contemplatione veri Dei, in quo nempe sunt omnes thesauri scientiarum sapientiae absconditi, ad caetera

rum rerum cognitionem dedentatur Med. . P do.

Meum argumentum inquit fuit tale: Si ad clare disincte intelligimu pertin re ad alicujtra rei veram es immutabilem naturam sic essentiam rati formam , id potes de ea re cum eritate Uirmari, sed postquam satas accurate intestigavimus quid si Dem, clare, dii Ili Ela intelligimm ad

Cis vera immutabilem naturam pertinere ut exsat Ergo tuus cum veritate

p. sumira de Deo firmara quod ex at. Vbi saltem conclusio redes pro ccdit. Sed ne-q e etiam maior potes negari, quia jam ante concessum est illud omne quod clare disincte intelligimu3, esse verum. Reli'. ad

senili facultatem a Deo nobis datam

n ullum

118쪽

imilli m n suam o eZium posse attimere, quod non siit verum, quatenis ab is at- ingitur, hoc e , quatenus clare bustincto

l percipitur. Hucis' part. I. p.ra, Certu Olos , nihil nos unquam falsum pro vero ad missuros, si tantum iis assensum praebeam sesqua clare es dis incle percipim M. Certum inquam, quia cum Detu non sit altae facultas percipiendi qliam nobis deuit, non otest tendere in falsum , ut neque etiam .

cultas assentiendi, cum tantum ad ea qua clara percipiuntur se ex te odit Et quam et i; hoc ni ita ratione probaretur, ta omnisi raanimis a natura impressum est, ut quoties aliquid clare percipimu ei sente ac ni iamur modo possim ut diis tare rissi verum p. c. Ad perceptionem cui ceraium es indubitatum audicium o si innitet, non modo requiritur ut si clara, sed etiare, ut sit sincia. Claram aco llam, que menti attendenti praseni aperta es; sicut ea clare a nobis videri dici nem, ira oculo inruenti praesentia, sat fortiter , aperte illum movent . D in Elam autem illam quae cum clara sit, ab omnibus aliis ita se-es,ncta est praecisa, ut nihil plane abii:

quam et od clariim est in se contineat P. I T.

Mater a rerum naturalium id appi: cans, ex ejus idea ejus existentiam de bacens, pio ratione affert Ipsam enim clare ira-um immi tanquam rem a Dco Ora no-

119쪽

uos ad ei hodi Cartes aebis, sive a mente nostra plane diversam a .itam clare UIDERIE NOBIS VIDEMUR, em ideam a rebu extra nos positu quibi omnino mili es, advenire part a. p. 3 Aliud es clare percipere, ac certo scire. Cum multa , non tantum ex de divina, sed etiam quia prius clare ea persFeximue, am certo fiamm, qua tamen non clare jam percipimus. Object in resip. septimae p. 8 T. Quod an ira ad fidem pertinent, atque ad vitam agendam, semper exceperim, cum

asserui , nulli nos rei assentiri debere nisi

U Finguundum inter exluentiam pos

sibilem es necessariam, notandumque, id eorum quidem omnium qna clare et disim-cte intelliguntur conceptu sive idea existentiam POSSIBILEM contineri, sed nullibi necessarium, nisi in sola idea Dei qui enim ad hanc diverstatem qua es inter ideam Dei m reliquas omnes diligenter attendent.

non dubito quin sint percepturin etiamseateras quidem res nunquam intelligammnis tanquam existentes , non tamen inde

sequi illas exsere, sed tantummodo POSSE EXISTERE; quia non intelligimira necesse esse in actualis ex unita cum aliu ipsarum proprietatibua conjuncta sit. Ex hoc autemesia intelligamis ex Icem actualem

120쪽

necessiriores' semper cum reliquum ei attributi esse conjunctam sequi omnino Deum existere. Resp. ad primas objec . p. Iri. Si attente examinemis, an enti SUMME POTENTI competat exictentia, si qualis, poterimus clare distincte concipere primo im auem competera POSSIDILEM exi- sentiam, quemadmodum reliquid omnibmalit rebus quarum distine I idea in nobis eis, etiam iis qua per figmentum intellectuvcomponuntur. Deinde, quia cogitare non

possum m qu exissentiam esse possibilim

quin simul etiam ad immensam ejud POTENTIAM attendentes agnoscamu illud PROPRIA SUA VI posse exivere fies enim lumine naturali notissimum , id quod propria sua vi potes exsere, semper exictere. Atque ita intelligemus existentiam necessa riam in decentis summe POTENTIS contineri, non per figmentum intellectuas sed quia pertinet ad veram es immutabi-Zem naturam talis ratis, ut exsat abi d.

p. 28. .

Quicquid clare percipimu), a Deo feripates, prout illud percipimu). Resp. adse-cnndas object. p. 'S. varia hic argumenta occurrunt, quorum