장음표시 사용
101쪽
tempora habere uoles, diem in margine accipe,5 statim sub titulo mensis in angulo communi reperies gradurn
signi quem Sol eo die olim obtinuit. Si autem econtra dato loco Solis diem requiris signi gradum in area tabulae inquire, supra eum in capite tabulae mensem, in
Locum Eclipticae, cum quo stella oritur uel occidit nostro tempore, globi coelestis contemplatio monstrat. Sed cum loca stellarum ratione motus octauae sphaerae ab illis temporibus hucusque mutata sint ideo , stellae cum alijs hodie Eclipticae partibus oriantur 5 Occidant, uam olim altera quoque tabella inuenta, quae gradUSclipticae, cum quibus olim stellae insigniores apud Alexandrinos Sc Romanos oriebantur Sc occidebant, continet,utracilicet utaris eleuatione,ut quae tibi uidebitur magis congruere, iudicium sumere Uea S. - 3 AN NION
102쪽
res olim comice oriebantur occidebant ἁκρονυχρος.
Caput Π praeced. Caput sequentis Humerus deX. Orion.
Cingulum monis Pes sinister Orion. Leporis media
103쪽
104쪽
ν ELEMENTA Si ergo noto tempore, indet loco Solis, ei loco Eclipticae, qui cum stella quapiam uel oritur uel occidit Decies ortus uel occasus determ Inanda sir, coriferatur locus
Solis ad gradum cu quo stella oritur uel occidit. Si enimis gradus cum loco Solis idem est necesse est uel ortum intelligi Cosmicum, uel occasum Acronychum Si uer ὀlocus stellae sit in opposito Solis, occasus erit Cosmicus, aut ortus Acronychus. Qtrὀd si locus Solis gradum cum quo stella oritur, aliquantulum sequitur murie signoru, ortus erit Heliacus, propterea quod Sol locum cum quo stella emergit, transiuit , ita ut mane paulo ante Solis ortum ascendate appareat. Si uero locus Solis gradum cis quo stella occidit, aliquantulum praecedit, occasus erit Heliacus. Tunc enim, quia Sol ad gradum occidetis sici
lae propius accedit, incipit radiorum Solarium corusca tione obscurari, ut post occasum Solis non facile pos sit cerni, Non autem Poete 5 Historici semper hanc rationem obseruant, ut tempus exprimant, indest, de specie ortus Mel occasus diuinandum sit, quoniam ad illud ortum uel occasiam alicuius si ellae in genere applicant sed aliquanodo ortus uel occasus speciem nota quadam circum sim in hunt, ex uade tempus anni aesi imari uolunt. Prior ratio Ouidio, his oricis, ct retrusi icae scriptoribus usitata est: haec posterior a Virgilio in primis usurpata fuit. Processus autem uaticinii de tempore ex circumscri ptione ortus uel occasus, huiusmodi est. Primo, ut ante dictum est,summo studio elic1enda est ortus uel occasus species ex uerborum contextu: deinde locus Eclipticae, cum quo stella uel oritur uel occidit, ut prius, quirenodus tandem, si ortus es matutinus, uel occasus uespertinus quia stella cum Sole necessario uel oritur uel occidit, e Canonio eliciendum , quo tempore anni Sol eum tenuerit locum, cum quo stella Uel emergit uel subit, ratione superuis monsi rata Si uero ortus est Acronychus uel occasus Cosmicus tunc quia Sol semper occupat signum loco si ellae oppositum, ex cadem tabella inuestigandum , quando Sol olim fuerit sigra ozodiaci,
105쪽
Doc TRINAE SI IJ A RIAE AE loco stes te opposito occasus Heliacus aliquot die bus praecedit occasium Acronychum in omnibus stellis, qua re pro eo al1quot dies auferantur a tepore occasus Acro nychila ortus Heliacus aliquo interuallo temporis ortum Cosm1cum sequitur: ideo pro hoc aliquot dies adq/ciend1 sunt ad tempus ortus Cosmici, di tempus prope uerum quaesitum reperies. Neque enim haec res praeci sionem postulat. EXEMPLA DETERMINANDI ORTUS
Nauibus meanactastrentibus in Mit3linen Cursim erit bonus,so venti proslperrima lantes: Occiduis etiam tumidassi forsan ab haedis
Impulerit niger Auster aquas, licet albsis Orion
Ex contextu poematis apparet intelligi namgatio nem Autumnalem mense Octobri, ubi periculosa est natas alio Locus autem Solis fuit tum temporis in fine seu in: quo orientem aiae, Orson quicum occi dit Cosmice eregione Solis subit. Intelligitur ergo Cos m laus occasus Orionis Sole autem eodem tempore uesperi occidente in fine, seu in eregione hoedi, qui cu fine, oriuntur,emergunt Acronychos. Ideo
eOP αλεριουρ, latine occiduos uocat, eo quod Sole subeunte, e ingruente nocte,Oriantur. Consentit cum hoc Theocritico λαι is Hesiodus lib.2. Dierum oc operaris,inquiens Verum quado Pleiades &Hyades, et robur Orionis occideri ni,tunc memorem te aratri esse oportet. Autumnum enim dum vi: telligit, in quo Sol in Scorpio existit, ex aduerso mane orientis Solis Hyades 5 Pleiades taurina Cosmide ociscidunt. Sic etiam Orion cum is in utraque eleuatione, Canonio est e,occidit.Sub id ergo tempus iubet arationem fieri , 5 prohibet nauigationem.
Polybius lib.1.de nauigatione Romanorum in Aphricam, sub initium aestatis dicit eam susceptam esse interii ortum
106쪽
ortum Orionisi Canis. Sic enim inquit Nauigatio. nem fecerut intra Orionisec canis ἐπιτολbo, nulli dicto rum attendentes. Dubitatur de specie ortus, quae de terminanda est Tempus est aestas, quo tempore Sol finito uere, exi ad si accessit Orion ergo, qui cum memergit,&Canis,quae cum medio GD ut Canonion loquitur se exerit Sole ad finem V progresta, mane a Solis radiis liberi apparuerunt. Improbat autem Poly/hius hanc aestitiam nauigationem, propterea quod ODitis nymbosi Orionis 5 Canis, prim6 Cosmicus, ct pavito post Heliacus tempestates cient. Cum hoc tempore consentit Plinius lib. 8 cap. s. de Cane dicens,quθduaria gentium obseruatione Canis sidus per se uehemes occidat undeviginti diebus ab aequinoctio uerno. Si enim occidit Heliace post aequinoctium, tandem uersus aestatem propius oritur Cosmice donec tandem in aesta te a Sole liber, mane Heliace appareat. Virg. i. eOrg. Gnosiacit ardentis decedat stella corome,
Debita quam ulcis committassemina, oec. Ex praecedente uersu tempus matutini occasus Pleia..dum notii est, uideli cet mensis October, Sole in in existente. Cum autem corona Romae cum a ni oriatur,
is c locus stellae praecedat locum Solis in signorum ordisne,ct mane ante Solem appareat, dubium esse non potest, quin ortum Heliacum poeta intelli gat, re quidem hanc ipsam ortus speciem uerbo Decedendi non obscure significat eam a Sole, uel econtra Solem a stella recessis se,ut conspici nequeat, innuenS.
Hesiodus lib. a. Pleiaditus Atlantidibus orientibus incipe, Rem, arationem uero ij
dem octa uris qκaebane noctes oeciles quadraginta occultat es sint, Tu sus vero toto anno apparent. His uerbis messem adoriri iubet,
Pleiadibus orientibus o quidem ortus speciem per participium uerbi επωλλομα, quod ante Solem emergere
significat, clare exprimit, ortum scilicet Heliacum. Exi stui t
107쪽
ut Canonion ostendit, fere oriebantur Cosmice, ct o cidebant. Vt ergo mane ante Solem liberatae ab eius a
diis apparere queant, Solem transiuisse s ecinis eqstere necessie est: quem locum olim tenuit Sol circa fine JMaii,uel principio Iunii. Illo ergo tempore in regione
calidior messem iubet adoriri. Arationem autem assignat Pthiadibus occidentibus, ubi cum Autumnalis aratio messem consecuta intelligatur,occasum Cosmicum Pleiadum Sole in in existente mense Octobri notat Insuper aute eas occultari dicit per dies o,quod pro
cul dubio intelligendum est de tempore, quod ab occainsu Heliaco existit usique ad ortum Heliacum:post quem
mane ante ortum Solis rursus conspiciuntur semper,donec oriantur ακρονυλωρ in Octobri, post quem ortum de inceps cernuntur post occasum Solis. Diebus ergo oante ortum cum Sole Cosmicu, dctotidem post ortum Cosmicum usque ad Heliacum ortum, Pleiades agent: cum paruitatis. uicinitatis nomine ad Ecliptica tanis diu occultari,non absimile sit ueritati.
Ante tibi Eoae Ailotides a condantur, Debita quam βώcis committassem ,sc..
In hoc exemplo occasus Cosmicus exprimitur Pleiadu, una cum Sole. Necesse ergo est locum Solis 3 stellarum oppositum esse. Existunt autem,ut monet tabula,Plei des in ceruice , o utrobique cum quarto ου occidunt. Ergo locus Solis quartum in tenet, qui ut siuita. hella ostendit incidit in dia diem Octobris Isto tempo-re Virgil.cum Hesiodo consentiens, iubet arare. Hesiodusto uando Orion seims in medium uenerit coeli verticem, Arctu rum se ea rora aspexerit. Hic dum Orionemec Seirium, qui attribuuntur, in fastigio coeli existere dicit, &Arcturum ab aurora aspici ait, Arcturi ortum Cosmicii cum ty), Sole ibidem existente, intelligit: ex quo loco Solis cum in Septembremincida tempus statim inuen/
108쪽
io E LAE MAE N istum est Cosentit cum hoc tepore Columella, inquiens Nonis Septembris Arcturus oritur Milicet cum Sole mane ortu Cosmieo. Ab hoc tempore non procul abest Thucydides h b. a. dum scribit Lacedaemonios ab obsidione Plateae decessisse circa Arct uri .etri αλαρ,qui ortus Heliacus paruo tempore Cosmicum sequitur.
- et Vid differant Ortus poetidus 5 Ascensio ten Astronomica, oc econtra occasus poeticus re descensio astronomica, prius declarauimus: nempe quod hic, praeter alia, temporiirati
nativa, quid tempus sit, quid dies, quae crestendi 8 de crescendi ratio, quid hora inquirituro fundamenta
monstrantur:illic,rerum gerendarum uel gestarum tem Pora ἀνι μιαῖκω quodammodo annotantur.
Q ramobrem hanc partem illa potiorem esse, nemo est qui dubitet, cum intricare difficile non sit explicate
autem , quod obscurum est, dicere non sit facile. Sumi tur aut tota huius rei doci rina ex quatuor circulis, quo
rum omnium usum simul declarat Horizonte stilicet, Meridiano ec Aequinoctiali cum zodiaco Zodiacus enim Solem semper ublaunque situm continet quem dum uertigo uniuersi mundi rapido circumagit motu, Horizon ostendit B occultat. Aequinoctialis tempus apparentis Solis,hoc est, diem artificialem, ct eiusdem latentis tempus, hoc est noctem metitur: denique etiana totius circuitus zodiaci te pus meritur, qui diem gignit: quem sicut Horizon in lucem Sc noetem diuidit, ita Meridianus utrumque spacium temporis diuidit, lucem mantemeridianum S pomeridianum tempus, noctem in tempus ante mediam noctem et aliud eandem consequens. insuper autem sciendum, quod non tantum aequino ritialis mensuret tempus, quo unus uel gradu velintimsi num zodiaci emergat: sed quotquotlibet partiis O
109쪽
Doc TRINAE IPHAERICAE. sos diaci euectionis tempus exquisite metitur, sicut hoc dein monstrationibus munar posset, si non Isagogen potius,
quam absolutam διδασκαλια scribere animus futilet ocTabulae secundum demons rationes copositae compro/hat,ut suo loco ex Tabulis ascensionum numerabimus. Et quidem non negligenda consideratio causae, quare uidelicet diei ciem potis minoris mensuratio, cum Praeecipue a Sole zodiac partibus dependeat, non tamen in zodiaco numeretur, sed ad aequinoctialem referatur Ea autem haec est, quod zodiacus, consequenter etiaSol circumae uia primo motu, inter gyrationes ad Ho/rizonte disisimiles, ac tum situs darersos,ita ut aliqIIanindo erectus, ali qua do magis uel minus inclinatus exillat: hinc consequenter Sol in hac parte zodiaci diu excelso supra Hora zontem, alibi breuius 8 humiliter ivra eundem moretur. Haec anomalia cum ex eo solo ua/riea Ritato arripi non posset, hanc inierunt Astronomiuiam ut ex socio circulo aequabiliter moto per extremucceium S ad Horizontem pariter quovis diei momenoto se habente periodum uel totius odia ci uel semicirinculi, uel quadrantis, uel quo tuis odiaci partium emerasumec descensum inquirerent. Est enim hoc stipra tra ditum, quod primi coeli motus, cuius aequinoci talis ue luti semita ccharacter est,uniformis est isοταχυς,tam aequinoctialem quam zodiacum circumducens aequa hilitex quidem ipsum aequinoctialem, inaequaliter uero zodiacum, ut qui aliis poli praeditus est,aliorum lior porum coelestium uia existit. Deinde etiam, cum Horizon zodiacum maximus maximum circulum secet nduo aequalia, dubium non sit alicui, quin tam die quam nocti sex signa zodiaci competant.Sed de analogia paratium aequinoctialis Uzodiaci, nunc dicemus copiosius. Semper totius aequinoctialis dic odiaci periodus seu circumrotatio una a primo motu facta, diem natui alem fere significat.
110쪽
lo2 ELEMENTA Quadrans aequino stialis quartam diei partem resertis horarum 4 ct sic porro, ita ut XV aequinoctialis tempora horae sint analoga,unum denique tempus quatuor 1 inutis hora respondeat. Zodiac ali aratio est, pro/ter inaequalem in agitatione motum. Ocro enim rectius ascendit quaelibet zodiaci pars, eo plus temporis requirit econtra, quo obliquius emergit, eo breuius tempus postulat sicut inde estimare est, quod licet qualibet ta die quam nocte V Alωδεκα uoto uae ascendant ditirna tamen Z noe urna spacia inter se non sunt qualia. Hoc in aequinoetiali non euenit,sed aequalis aracus eurs aequali semper tempore emergit: quod est ομομηλώς moueri, sicut de motu primo asseuerauimus.
invi in ET Q.VoTΤφtuplax censio. ES ergo Ascensio, Graece αναφορχ, arcus aequinoctiRllis, qui cum arcu Eclipticidato subvehitur liue continuus sit,sive undecunc ex Ecliptica exemptus. Econ. tra Descensio, Graece καgat orae est ille arcirs aequino etialis quicum arcu Eclipticae exhibito, qualiscunt etiam is sit, descendit infra Horizontem. Duplex autem est tam Ascensio, quam Descesio: una in Sphaera re sta simplex, altera in Sphaerae obli quae dissimili eleuatione perquam iraria Nec enim codem mo
do zodiaci signa, aliaet quae uis eius partes ascendunte descendunt Roms in Italia, di apud nos Ienae: ideo
Possunt astensiones ct descensiones non tantum se.
micirculorum integrorum, uel quadratium, sed etiaδροδε ιά λιαρρ ι αν, deca dum Cp, Niliorum a zodiaci partiuinquiri 5 quanti temporis tam in ascen a quam descensu consumant, eX arcua quinoctialis coemergente addisci. Primum autem de semicirculi emersu S descensu tenendum, quod semper cuseniisse zodiacis emissis a qui noctialis,