Elementa sphæricæ doctrinæ, seu De primo motu:

71쪽

Doc TRINAE PHAERIc g. cra eris clementiam existere facile intelligitur. De his to lemaeus sic inquit: Ii qui uiter Tropicum aestiuum arcti

cum habitant, neque Solem uerticalam, neq; tamen eundem procul a meridiano transitum distantem nacti, participes sint temperiei aeris, disserentis quidem, sed non ualde a calore ad frigus decimantis. Vnde colore medit, ana nitudine mediocres, ex naturi temperati, ex habitatio hibus continui, 8 moribus grati existunt. Horum tamen ad Austrum uici mores, muniuersum sagacioresec geniosiores, Θ histor1ae 1 umorum accommodatiore propter appropinquationem ad odiacum, c

astra n eo errant1a: a quibus motus geniorUm in Oniectando felices in uiuestigado dextri, ct praecipue Ma

thematicis inquisitionibus eoindagationibus done redduntur. Quinimo, horum rursus ii qui ad Orientem ha-hitant, animosiores sunt, omnia dexite explicantes: forintasse quod ille locus Solis naturam refert, ideol magis masculus 8c dexter, sicut alias in animalibus est cernere dextras ad agendum habiliores esse. Ad occidentian autem habitantes, effeminatiores sunt, animis teneriores,

, ut plurimum occultatores,cum ibi Sol occidat.

DC EXTREMI GELIDIS. raque extremarum radios Sollis, quos habet, obli, uvissimos habet: aliquando ad tempus iisdem omnino caret. Hinc aquarum glacialium,ec montium,sicut fama est numerositas, partim radios Solis impediunt, partim spirando frigus calorem hebetant. Vnde frigidases eas plagas consentaneum est. Sicut Ptolemaeus testatur, cum inquit: Qui sub parallelis Boreis intestigo eos qui sub ursi s sedem habent mulium a zodiaco 5 Solis calore remoti, propterea frigidi sunt: participes autem abunde humidae substantiae ad nutriendum aptissimae, nec a calore aliquo absorptae, albi sunt colore, e capillis Promissis, corpore proceri obssae magnitudinis, ct natura subfrigidi, agrestes Z ipsi moribus propter continuam habitationem sub frigore. Resipondet his aeris circumflui hyems, ct plantarum magnitudines, Scanse

72쪽

ε . ELEMENTA malium ferocia. Vocamus autem hos in uniuersum Sinthas. De his Ouidius:

Sit locum sipedio ocus est inamabilis, ct cIgo Et be nihil toto tristius orbe potest.

Sive homines,lii fiunt homines hoc nomine digni, Quamcl lvis aeuo plusseritatis habent. Huc pertinet declaratio uocabulorum, qui bus Graeci scriptores ut Cleomedes, alii Graeci non raro uiui

uersis pedibus in opposita terrae superficie ambulantes: quae quidem rectissime sumitur ex globi inspectione, ocplagarum recenti memoria. Vocantur ergo tu τί ποδερ, quos latine obuersis pedi-hus incedentes dixeris. Item -τ ἔονερ, quasi terram no

his oppositam sortiti, qui sibi inuicem uesstigiae plautas obvertunt, nec quicquam commune habent,sed contraria omnia: quia dum his Sol oritur, illis occidit: dum his laeta est as, illis hyems grauis exist it De his, an sint, Augus . lib., a cap. I de Ciuitate Dei, dubitauit, dum inquit: Qtii uero θ Antipodas esse fabulantur, id est homines a contraria parte, ubi Sol oritur quando occidit nobis aduersa pedibus calcare uest igia, nulla ratione credendum est . Sed conuincit eum reliquo sciri mones, experientia. Nam l Lybia interior, Indiae fere praecise opposita es

Πθιομοι autem, latine Circumcolae,amm&ὸικζω dicti, eundem meridianum parallelum lincolunt, omnia hahentes communia si quidem eandem plagam incolunt aequali latitudine, paria nacti anni tempora, Uer, aesta tem, occ aeris coelio constitutionem similiam dierum incrementa&decrementa. Hoc tantum si discriminis, quod dum his illuxit, illos nox opprimit: ct econtra. Ανγικοὶ, latine Contra colae, qui in eodem meridiano, sed non uersus eundem polum habitant, latitudine hinc inde aequali. Et quidem δεστικοὶ vocantur, quasi in diuersis lateribus naudi habitantes. Qira tuor temporum anni, crescentium S decrescentiis dieruratio utris io traria. DA

73쪽

Vin insuper etiam usitatum est, orbem terrae tam. Versus Boream, quam Ausi rum,m tractus, quae Climata uocantur, dirimere Est Clima hoc nom1- ne donatum, quod extra aequinoctialem existens, obli quum semperi inclinatum habeat ad Horizontem quinoctialem yspacium terrae habitatae, utrinque uel uersius Boream, uel Austrum, inter duos parallelos com prehensum, a cuius principio ad finem usque longissimi diei quantitas semisse horae augetur Analogω enim, paulatim hinc inde ab aequinoctiali uersus polum dies Iongissimus magis ac magis augetur: quae causa fuit, Ut tractus secundum semisses horarum alter ab altero discerneretur. Ideoc Climatum ratio ad parallelos dupla est. Paralleli enim fere ubi quadrantibus horarum disi Uno guntur, climata uero semissibus, qui quadrantium dupli

sunt.Initium numerandi climata non ab aequino ei tali sumitur sed a parallelo, I gradibiemoto, quia pri us non est insignis in tempore mutatio. Vulgari autem numera tione VII Climata numerantur, ad imitationem Ptole mari qui ideo pauciora numerauit uersus Boream, quὀd reliqua loca incultiora uidentur. Sed nos simili ratione spacia semissibus horarum separando, plura climata numerare possumus. Et licet duplices sint descriptiones Climatum,Ptolemaica, ex recentior Rheinholdi praeceptorris mei, cuius memoriam non immerito retineo tamen

cum illa non amplius congruat ob mutatam Solis declinationem, hanc sequi malumus.

Est igitur primum lima,sipacium 1nter quartum 8 seinxtum parallelum coprehensum, cuius initii latitudo XII grad. , magnitudo uero diei horarum i .s: mediiveoro latitudo grad. 16.43. longitudo diei hor. 3. o': finis denique latitudo grad. ao 3 3. Diei longitudo hor. 33. o. Transit autem per insulam Meroen, unde lima set με- ροος dicitur.Latitudo totius primi Climatis est grad. . so, hoc est milliarium ii Secundum uero lima, est pactum terrae inter seX tumet octauum parallelos comprehensum, cuius initili ci latitudo

74쪽

ν ELEMENTA latitudo est ro grad. '3. magniti id diei hor. i . medii uero latitudo grad. q. Magnitudo diei hor.

33. o. finis denique latitudo I. grad. Magnitudo die hor. s. Transit autem per Syenen sub Tropico Cancri sitam unde etiam ιθ συανae dicitui Latitudo eius esi grad. hoc est milliarium os . Tertium uero Clima, est sipacium terrae inter octauum 8 decimum parallelum comprehensum, cuius initi stati ludo est grad. 7. 3 6. magnitudo die horis medii Uerolatitudo grad. o. 7. magnitUdo didi hor. 4. O .finis denique latitudo grad. 3. . s. magnitudo diei iq. hor. is Transit per Alexandriam ec Hierosolymas, uocari solet αλύανδρει χρ Latitudo eius totius est grad. 6.9 . hoc est, milli arium 92. ἡ. Quartum autem Clima est shacium terrae conclusum inter decimum θ duodecimum parallelum, cuius ni lium habet latitudinem grad. 3. 4 magnitudinem diei hor. 4. , medium Uerolatitudinem habet grad. 36.3 o. magnitudo diei i . hor. 3 o finis denique latitud grad. 39. g. magnitudo diei 14. hor. Transit autem per Peloponnesium, Rhodum θ Babylonem, dicit consuevit AG o ρῆ Latitudo eius esi s. grad. 7 hoc est, millia

Quintum , es spacium tere conclusum inter duo deincimum decimum quartum parallelum, cuius initiuna

habet latitudinem grad. 39. a magnitudo diei q. hor. s. medium uero latitud grad. i. a. magnit. diei hor. 13'. o .

finis autem latitud habet grad. 3. 3 a. magnitudinem diei, p. horri s Transit autem per Romanae Hellespontum, Unde denominatur- ωιχαζ. Latitudo totius Cli/matis es grad. .co. hoc est milliarium. 67 . Sextum Clima esst pactum terrae conclusum inter docimium quartum, decimumsextum parallelum, cuius initium habet latitudinem 3 grad. 'a magnitud diei

gnitudo die is hor. o. finis autem habet latitud. r. grad. o. magniti Id. diei hor. s. Transit autem per

Lugdunum, Mediolanum, Venetias. Vnde uocare li/cet vi

75쪽

cet vi μεδιολοώου. Latitudo tota est; grad. hoc est, Septimum lima, est spacuam terrae inter decimum

sextum S decimum octauum parallelum conclusum, cu1us initium laabet latitud. 7. gi ad et o magnitud diei hor. 4 s. medium liabet latitud grad 49. '. magnitudinem die hori is o . finis latitud grad. o. magnitud diei is horra . transit per ost ia Boristhenis, α βο& ἐ-- lat1tudo est grad. 3. is hoc est, intil. 8.Etsi autem hic Climaturi fecerunt finem Ueteres tamen ea ulterius numerare possibile est. Et hic ruisiis etiam sciendum, quod sicut in Boream climata nume/rantur ac si iis nominibus donantur ita in Austrum etiam totidem numerare oportet, ct ijsdem nomini-hus adiecta sola praepositione αυντ donare, ut Sequitur l

76쪽

ELEMENTA

77쪽

D E DENTIS. AD alios quidem, ut Physicos, proprie spei lareae

Dertinere doctrina uentorum uidetur: nos tamen,

cum pius nomine Boreae pro plaga Septentrionali, Austro uero pro meridie 5 c.utamur,nontemere ab iis no na, dest tiones&situm mutuamur, ut dexterius ea ii: oportet explicemus reliquas disputationes de causa efficiente, quae est praeter Solis lunae Mercurq&eu notus ἰde causa materiali, ut sunt exhala siccae aeri permixtae: denique etiam de causa finali temde modo generationis uentorum, quod uidelicet hali,

uitatis nomine subvolante aer concutiatur, illis libenter

disto uenti praecipui quatuor, pro quatuor e x

dinibus in di, quorum singuli singulis cardinibus tribuuntur: Eurus ortui, Zephyrus occasui Boreasse,ptentrioni, Notus uel Auster meridiei: sicut hoc Oui diu libro . Metamorph. Homerum secutus, breuiteir ostendit, furtu ia auroram, Nabathaea pregna recepit,

Vester, o occita quae nonisele tepesilint. Proximas iit Lepturo scathiam eptem , triones Horrifer inuasi Bore si contrasta tellus Nubibus ii' , pliruto maiescit ab Assisto His tandem singulis bini iunguntur ad latera,eo quod sicut Sol aliter uel exoritur uel occidit tempore qumo-cti aliter tempore solstitit,aliter tempore brumae ita diuersis partibus hinc inde uenti perflant, ut uentorum merus in duodenarium excurrit. QIIae uarietaSute .peditius commodius percipi posset picturam Horizontis adiecimus,in circuitu flatuum differentias ob oculos

ponentem

78쪽

sa PTENTRIO.

Est igitur Stubsolatius Graece μαλι ρρ irentiis cardi nilis, ab oret aequinoctiali trans Maio fere peculiaris, insignis temperie caloris di siccitatis:ideoq; saluber. Plo lemaeo ob hanc causam sanguineus dicitur. Eurus, quasi tetro κῆρ εων alia Vulturnus, uentus cst qui ab ortu hyberno stare solet aerem perturbans, ex nu/hila inducens, secundum Astrologum cstuosus dc sicciis iecundum Arist. alijs, ut Plin. tepidus subsolano siccior. Caecias

79쪽

Caecia uerὀ, alias Hellespontias, ab ortu alimo I Deat Quem nubes in se trahere, Plinius m qinimaturae humid: seciuidum Aristotelem Praebuit autem hic ad gio occasioliem, Caecias nubes trahit: de hs qui lites, odia alia sibi sua sponte accersunt. AE conici autem Zephyrus, Oeστι etas oφου dieius, alias Fauonius, uentus est cardinalis, qui ab occasu aequ1no- stiali spirat,natura tepidae humidae,uernus, Aprili, culiaris: viscera terrae ad arationem, maria autem adna ui ationem relaxans hybernum coelum, ut Plin. loquii tu molliens: Ptolemaeo Aqueus dicitur. Ab aliquibus etiam uocari consueuit Chelidonias, ab hirundinum ad uentisci nonnullis Orm thias, ob peregrinarum avium reditum Saepius hic Ventus corporum alterationem, Ochumorum perturbationem adfert.

Aphricus autem, xsce λὶψ,ab occasu hyberno spirat,

σκ - , uentus ab occasu aestiuo spirat autumnat autem, ut inquit Plinius naturae, secundum Aristotelem 5 Plmnium siccae. unde etiam nomen Cauri accipit. Sed quia fulgurae tonitrua excitat, id est,procellosius di citur, quem Athenienses peculiariter σκiρονα uocarunt,

ec Olympiam,a monte Olympo, eo quod Graeci peculiaris esset,nec eum tractum excederet Olympo all1sus Insuper autem παΨκτ ρ, seu Boreas ct Septentrio, uentus cardinalis a Septentrione spirat,muosus,frigidus o siccus grandinem importans, terreus , melancholi cus,omnium saluberrimus,constringendo Poros corporum calorem naturae augen 'i, Thrascias autem, alias Circius, ct Ut Uellaib.2.ca.22.. eum nominat Iapix, inter Corum e Boream medius spirare solet , , , TaAquilo autem, aliquando μεση), adlatus boreae, uer sus ortum aestiuum spirat diebus ferme octo inlaulae Cosmicum exortum praecedit, ct tunc Mooγομο dicitUr, Biduo autem post exortum canis constantius perflant

80쪽

Molliri is creditur, scribit Plinius, Solis uapor 'eminatus ardore sideris, nec ulli uentorium magis stat Imr.Solet idem Boreas spirare sub initium hyemis, onete tamend1ssimiliterquam maestate Septem tamen diebus ante totidem post brumam, mare pacatur halcyonum foe/tur' unde etiam dies illi Halcyonii dicunturi alias sem. per hyemat.

Auster uero, Graece λ' ἰέ δ νιτί γ, sicut ab haim

tendo Latinis denominatus,ventus est cardinatista polo meridionali spiras, post Etesias frequens ante autui nate aequinoctium: dc Sole in Tauro existente, aestuosus Lecundum Aristotelem: ct Plinium,noxius: eoc spiran

te,animantia minus esturire creduntur.

Libanotus, austro uersus occasum hybernum collat ratis est:Si quia cum Austro communicat, etiam ipse noxius o morbidus est. Euronotus,alias inter Eurum A Notum ine/dius pirat unde etiam hoc nomen accepit.

locorum interuasi Sicut temporis cogitatio tam sacrae quam prophanaelechioni necessaria est, ei multum lucis adfert, quo normne etiam merito bonis mentibus grata est: ita loco rum consideratio, ubi uidesicet sita sint, ct quanto inter uallo a nobis distent, nominus necesi aria esst, ct illusi ratliberalibus ingeniis digna ei 1ucunda existit. Verisi'm1le enim est praeter alias causas, etiam ideo DCVM corporibus nostrisi quae ρἰμαῖα pasiim dicuntur mentem incarcerasse, .ct quidem in sublimi uelut spccula collo. calbe, ut non tantum motus coelestes oculis notantes, de tempore certiores rationes insitituere possemus, sed etiailium orbem terrarum collustraremus & quo negatum ei corpori, mens peregrinaretur. Vt dulcis est peregrinatio cogitationum in lectione diluun, ad montes Asemem, Caspios, Gordiaeos, Taurum S Moschicos, in quorum iugis arcam Nohae annis ab hoc qu1noua est mo septuno, consedisie credibila est . Necessaria etiam