장음표시 사용
161쪽
pens dicitur. Hinc Poetae quatuor Solis equos fingunt ouid Eoum id est,matutinirm: Aethontem, seu Lampadem, ruta splendentem Pyroenta, igneum seu urentem hoc Phlegontem illustrantem. Interpretatio aut quatuor equo. rum Solis hoc dist1cho continetur: Solis equi lucis dicuntur 1i amor Horae: Haec rubet,haeci lindet, , eccalit,illi tepenNoctes aute in quatuor uigilias disternui, ut notu ei nos prius monuimus Sicut aute diebus totis diuisis particulares species temporis gignutur, ut dierum quadrates,Meridies,Vesper,Crepusculum,Diluculum, ct ciita parate diebus naturalibus collectis die maiora tem poris spaci emergut,ut biduum, triduum, quatriduum,
Oe iduum, quorum temporum agnitudo perte nota est Placuit autem cuius itatis hominibus ζιηομαρ, ab ria: denominata, quae est septem dierum naturalium conminnuorum collectio. Nec tantum m dierum collectione, uerum etiam in mensium ct annorum conmImeratione
hoc numero gavisi sunt ueteres, partim quod Trinitas diuinitatis septimo die a creatione quieuit: partim quod septenarius Ethnicae multitudini prae aliis religiose facerfuit,ex numero Planetarum,quoru obseruatio alijs quoque multis rebus ecdistine ionibus occasione praebuit. Vocari autem alias quos septimana solet, quasi septem mane colle 'a,ut Grammaticis detin: Denim etiam Sabbathum dictum fuisse Iohannes de Sacro busto author est, ut hac ratione proprie nostrum diem Saturni, quo Trinitas a creatione quieuit, deinde καλκηςικωρ O- tam hebdomadem significet. Probat autem ex dicto pharisaei:Ieiuno bis in sabbatho. Initium autem hebdomadidat apud nos dies Dominicus, sic dictus, qudd Domino sacer sit: θ tali die resurgere, occipiritum sanctum super Apostolos effundere uoluerit. DE ME N SI VAMEnses, quas Graeci iuναρ, propterea quod Luna
suo praecipue motu ipsos metiatur , dixere μ nerum unde Germana uox der Mon restare uidetur, antDa quitus,
162쪽
quitus Lunam significauit teste Censorino duplicesssint: Naturales seii Astronomici, Zc Politici seu usiuales. iat uocat Sicephlerus qui pro nationum seu gentium diuersitate uariant. Vnde alii sunt Romani, alii Athenienses, alii Hebraei, ali Aegyptij, alii Macedonici
menses,de quibus deinceps diceturi Naturales autem Porro, naturae ordine dictante distinguuntur in Sola res eos Mel medios uel ueros,uel Lunares, Bolios uesperiodicos, uel synodicosi ambos uel ueros, uel modios: uel illuminationi s,ut in sequenti tabella uidere est. Menses sunt uel
Naturales, Polit1α uel Solares, Lunares.
Periodici, Synodici, Illumina, 'Medii,Veri uel uel tionis.
Haec dedistinctione mensium primo loco dicta sint,aqua ad singularum specierum considerationem e descriptionem recta accedimus. Naturales ergo dicuntur, ε Astronomici menses, quorum causa efficiens in naturae ordine existit, ecquorum magnitudo astronomorum opera' scrupulos a diligentia certo definitur. contra Politici,qui quamuis a causa coelesti 'motu scilicet uel Solis uel Lunae,profici scunturitamen in magnitudine definienda non accurata diligentia adhibetur,sed arbitrio Magistratus menses in, stituentis uel ad Solis uel ad Lunae motum, locus datur, ut paulo post uidebimus. DE MENSIBU IOLARIB Vs. SIcut motus in Sole duplices existunt, unus uerus 5e apparens inaequalis,in ecliptica respectu centri terreni: alter medius ex aequalis, in suo orbe eccentro: ita in
163쪽
Mmensuratione mensium ad Solis motum tanquam efficientem causam accommodatorum,duplicem mensem constitui necessie est, quorum uerus est spacium dierum, quibus Sol unum aliquod Hobri μιιοειον,uulgo signum zod1aci uero motu conficitiid certo numero perpetuo P
exprimi non potest,propterea quod Sol aliud uelociter, aliud tarde, aliud mediocri cursu conficit: medius autem mensis Solarissimpliciter anni duodecima pars est: hoc est, illi dies quibus Sol motu suo aequabili duode nam partem odiaci conficit hic semper sui similis est, dierum scilicet O.hor. io. o fere. Hac distinctione ob seruatae cognita, facile est Plinium lib. cap. 7 1ntelli. gere,ubi inquit:Secretum naturae est,Lunam bis coitum cum Sole in nullo alio signi hoc est, in nullo ali dimen se Solari, quam dum Sol 1 transit facere quam Gominis, non coire aliquando in Sagittario tantum hoc est, in eo mense Solari quem , dum permeat, efficit. Cum enim constet, Plinii tempore Solem a terra remotissimum, hoc est, απογειο-- suis in diu recontra autem terris uicinissimu, hoc est η γωοταυον extitime
in C, ideolisthio motu ad απογων tardissim, tarde incessisse, ec mensem Solarem magnum efformasse hie uero motu ad et γsον concitatissimo cursitas , 8 exi, lem mensem Solarem effectisse: mirum esse non potest, in illo magno spacio bis Lunam Soli iunctam est e, semel in principio,semel ad finem: in altero uero,breui pacto eum ast equi non potuis ..Haec autem distinctio singulis duodecim mensium unum signum attribuit: Zi hodie quide Martio , Aprili U,Maio Ι,Iunio sed Iulio , Augusto et Septembri
Octobri , Nouembri Decembris , lanUari a , Februario competunt. Quam apte autem haec signo. rum distributio temporis conditioni ec operis pro tempore faciendis respondeat, supra cum seriem signorum
exponeremus, non obscure monstrauimus. E in E NI IAE VI N A MI B
TR i sunt maxime insignia in Luna pramo, motus seu circuit limae deinde, eiusdem cum Sola
164쪽
A Ensis periodicus, qui a periodis centri epicycli
Luns o ipsius Lunaris in epicyclo existentis cor Poris, hoc est , eccentrid epicycli circuitu dependes,duo Plex esst: ut Solaris, medius 8 uerus.
Periodicus quidem mediust quem uulgo scriptores
Peragratorium 8 conuersionis mensem, o in in ant)est spacium temporis, intra quod ope eccentri centrum e Pio cycli integre circumagitur in pristinum locum resti tuitur quod fit alebas ατ mr is r Periodicus autem uerus est sip. cium temporis . intra quod corpus Lunae ab epicyclo aliunde quo p morat in eisdem restituitur locum, unde coepit promoueri. Hic cum medio non congruit. Et quidem differentiae causa est: quis Mepicyclus seu Luna in epicyclo non moueturo 'αλογob ipsi eccentro Circumit enim epicyclus diebus 27. hora 18 b. Eccentrus autem diebus 2743. Plinius cap . lib. ii. minus accurate laaec tradit in
quiens: LUna cardini proxima,u cenis septenisi diebus o tertia diei parte peragit eadem spacia quae s sidus altissimum triginta diebus. Cum hoc consentit sententia distichi: Pei currit clum bis denis Lufia debus deptem e suum bis quattιο insuper horis.
AN te quam ad definitiones mensium synodisorum
ali ac Lunarium configurationum cum Sole uocabulasgiuiiccns,
165쪽
significent paucis explicandim eis duximus. Scienda ergo Primo, quod licet nomen συζυγια proprie copula tionem oc quasi coniugium corporum significet, quam
coniunctionem alias, item coitum o congressum nominare solent, tamen a Ptolemaeo tam pro coniuncti ione
quam pro oppositione usurpaturi siquidem Luna opposita Soli, labra id etiam in eadem cum Sole diametro exi stir ut hoc uocabulum comunctioni o oppositioni sit commune&generale i. Σω/ο η autem uocabulum speciale est coniunctioni soli seu coitu utrius luminis, quando in eodem gradu eiusdem signi exist iant.Nota talis est o . Sextilis autem uel exagonus aspectus est quando Luna S Sol duobus signis id est, sextanteetodiaci sunt disiuncti. nota hoc eise solet Qtiadratus autem seu, παγα νω est, quando lumina tribus inter se sunt semota sigms,nota talis est Trigonus autem, mem Plinius Triquetrum uocat, quando Sol Luna quatuor inter se signis distantino
Oppositio seu διαμετρο , quando lumina 6 signis, hoc est hemicirculo inter se absunt characterem hunc habet P. Synodicus ergo mensis alias mensis consecutionis ecConiunctionalis, aliquando etiam Medicinali sic pro Priae impressionis mensis propterea dicitur, quod Luna in quolibet signo suas oc nouas uires exerit lamine ob diuersam configurationema coeli locum dissimilem Uariato.Interreis enim exempli causa)signis, ut oc uim retentricem auget in aqueis, ut D in oc , expultricem: in aereis, ut ri, erae, altera tricem: in igneis, ut , , p, vim attractricem confirmat. Hac de causa etia Ptolemaeus in Carpo,dic' et .inquit Membrum ferro ne percutito, cum Luna illud signum tenuerit, quod membro dominatur. Dominatur autem si ei, capiti, oculiSed auribus V gutturi ceruici collo: humeris, brachiis manui: Io pulmotai, pectori, he.
Pati , costis, spleni o mammis cordi, stomacho, ii a dorso,
166쪽
Namq- Aries capiti, Taurus ceruicibus haeret: Brachiasu Geminis,censenturpeditora Cancro: Te scapulis Nemeaee uocant,tes ilia Virgo, Libra colit clunes, Scorpilis ingliine regnat: Elfemur Arcitenens,genua et Capricornus ammt:
Cruras defendit Iuvenis,siectigia Pisces. Est autem synodicus mentis, proprie quidem tempo eis spacium inter Lunae e Solis duas synodos, uelletiam
duas diametros comprehesum Nec enim Luna,simulae antegre odiacum percurrit, statim Solem assecuta est: sed biduum fere, propter ipsius interea progressum sibi requirit, donec Soli coniungaturo Duplex autem est, Hedius S Uerus:perinde ac con,iunetione 5c oppositiones, uel noviluniae plenilunia duplicia sunt. Medius a lineis motus medii pendet,uerus a lineis ueri motus nomen accipit. Est autem medius quidem Synodicus mensis rapacuam temporis , quo linea medii motus Lunae cum tDnea medii motus Solis rursus coit, dierum scilicet as. hor. a. 4 fere.. A medio periodico Lunari differt die. hus a. horis Verus autem,illud temporis pactum est, quo linea ueri motus Lunae ad lineam ueri motus Solis restituta copulatur Hic a medio synodico,cum maxime horis i differre potest. DE MENfIBU ILLUMINATIONI RSIcut motus Lunae, ct cum Sole conspirans harmonia Ecclesiarct communi hominum societati in tempo/remensurando non parum utilitatis conferunt: ita non secus ipsa lumine suo uario tempus metitur, e uarias in his inferioribus eodem actiones ciet, quibus uita nostra carere non potest. Oportet aulcm primo de lumine Lunae, hinc de temporis penes lumen mensuratione Sc magnitudine,
167쪽
itudine,aliqua iunioribus tradisinter quae primo ansemaduertendum, quod Luna per se expers sit luminis, ecSoli eos radios,quos ad nos transmittit,debeat cuius rerargumenta haec adferri possunt. Primum, quod Soli opposita plena est:nec prius lumine caret, quam cum inter ambo lumina μυριετνον terra interponituri Ibi enim, quoniam umbra semper m oppositum proh citur,umbraeterrenae Luna implicatur, nec possibile est Lunam Solis
rad 3 aspergi. Quὀd si ergo hoc lumen, quod pro in
crementi aut decrementi ratione uel magnum uel paruussingulis mesibus spargit,ipsi Lunae proprium esset, haud
dubie defectus in eam non caderet. Deinde altera ratio est, quod singulis mensibus peto se suas noeminat, pro allio atque alio a Sole uel recessu uel accessivo de palam est, Solem suum lumen cum Luna, ut de aliis omnibus stellis taceam, communicare ut author est Vitellio. Quomodo autem rad1os solis sibi accipiat,duae sunt sententiae. Qiridam em m arbitrantur,alte rum hemisiphaerium Lunae ad Solem spectans,spongio/sum,rarum&διαψ-ἰ es e, ct hoc modo Solis radios sibi imbibere: cum econtra alterum opacum,densum tenebricosum sit, ct radiis transitu neget Ahis autem magis Placet, corpus Lunae passim ex quavis partei rarum ecpellucidum,passim etiam densume opacum esse: ita tamen,ut plures opacae quam pellucidae partes existant, ac proinde radios Solis non aequaliter penetrare per cor Pus Lunae: maculas ali quando in ea, maxime 1 deli quijs,apparere in novilunins autem non cerni, quod a disrari licet transeuntes ad nos non pertingant. Quod autem Lunam Soli situm lumen debere tradidimus,re Re accipiendum est. Non enim Luias omnem luciditatem detrahimus sed lumen illud amplis,uulgo comspicuum,ad Solem referimus Vix enim dubium ulli esse Potest, quin obscure luceat per obscurum aera, testibus eclipsibus totali bus, in quibus integer orbis nigricante colore cernitur,uel rubente, prout in umbram uel minus uel penitius immiscetur.
Hanc aute mutuaticiam lucem diuersis formis exhibet
168쪽
ico Ihet hominibus seruata analogia ad distantiam congis gurationes. Tempore enim coitus, quando Soli 1uneia est, ueluti denuo lucem suam reparatura, latet: tandem paulatim se rursus spe statoribus conspiciendam prsbet. illam latitationem Poeta silentia Lunae uocat: Graecio mnes insat ιαν, Latini Nouilumum, aliqui etiam nouam Lunam appellant. Causa autem latitationis est, quod pars a Sole 1lluminata tota ad Sole se Ouertit,opaca nos spectat. Quando uero duobus signis a Sole abest, eum*sextiliter sipe statine hominibus falcatam, nouaculare
a seu curuatam in cornua, aut corniculantem exhibet: qua faciem Graeci μιθνομιέα uocant, quasi Luna prodeuntis ecreuersurae ad coitum indicem Notandum enim, cor nua a Sole auerti , si crescat,& ortum Sole occidente sipe. ctare: econtra aulcm ad Solem conuerti occidentem, si Psi. li a. decrescat lumine. Insuper autem, quando tribus signis
asole distat, eumq; quadrate aspicit, dimidiata seu emas plena, raece ιριλο- seu --Ο',apparet. Quando denique quatuor signis a Sole remota est, eum,trigo, noschemate spectat, αμφι se ,gibbosa seu turgida ceranitur. Plinius Seminauem uocat. Ad extremUm,quanodo sex signis a Sole discessii, Soli opposita est, Sol ecpex diametro spectat, plena uidetur,a Graecis πρωσελω is nuncupaturi Plinius plerasse facies his uerbis complexus est cap.igaib. r. Itaque in quadrato Solis diuidua est,. in triquetro seminaui ambitur orbe, impletur autem eri aduerso, rursust munuens easdem effigies paribus edit
Admonendi autem sunt iuniores, quod Luna licui temporis menstrui magistra est,ita etiam partus stus maris gubernat. In coniunctione enim concepti,in eadeeduntur. Ideo Ethnici Dianam seu Lucinam in puerperius inuocarunt, ut sibi esset benigna 8c propitia lum1-nis rat sone, quod de nocte praecipue pargit,Venatores quoq; Dianam implorarunt. uocatur autem eadem Tri formis dea, tribus insi gnioribus laciebus, μηνο μει,δlι-
Est autem Mensis illuminationis, illud spacium temo
169쪽
M A TAE R I L iportis,quod primo ec ultimo Luna cospectui intercedit
Certus numerus dieruassignari nequit, propterea quod Luna alias citius, alias tard1us a Sole discedit. Interiunm autem, Graece φανισμος, dicitur spactum temporis, quo Luna nulla cernituri Causae tardiptis di uelocioris appa .ritionis alibi enumerantur,ec declaratuLEt quidem hoc
inuentum prodeuntis Lunae non minus admirationem
meretur, quam eclipsium praedictio. Aliquando enitri una eademq; die nouiss1m ecprima cernitur aliquando post biduum demum Vnde Plin. cap. 7 lib. 2. Luna nouusima, prima i aliquando eadem die uel nocte conspicitur quod admodum rarum est Zc huic Lynceo fama cernendi, ouὁd apparentis Lunae doctrinam complexus est Iohannes de Sacro Busto certami aequalem magnitudinem assignat, dies scilicet 28, eundemi inquatuor hcbdomadas diuidit.
Foliticus seu sualis mensis, etsi alterutrum lumina pro causa efficiete habet,tamen a ciuium usu nomen accepit propterea quod hi negligentius mensium mensurat1onem 1nstituant, nec ut ars ex natura corporum lo/iet,mmutis menses metiantur, ideo Q ab ipsis di inter se uarient.Distinguimus autem hos m Hebraeos, Macedonicos, Graecos Aegyptios, ec Romanos seu lulianos. Gentes enim hae singulae suo quodammodo mensibus dierum numerum fecerunt, e alibi alia nomina dederunt,distinguendarum operarum causa.
Tominaei ordo mensium Hebraeorum hoc modo se habent: Nisan, har, Smau, hamus, Ab, Ehil, Thita , Marhesitan, Cisleu, Tebet, Sebar, Adar. Scien
dum tamen, sicut ex Bibliorum lectione patet,mensium Hebraeorum primo non fuisse haec nomina:sed post exivl1um Babylonicum seu captiuitatem Iudaei Chaldaicas Ioces returuerunt, ut primu Nisan, oc sic dem ceps nominaretur.Dictus autem es primus mensis Nisan,ut eruditi norunt,ec Iosite cap. 4 ptes atur,mensis nouarum frugum
170쪽
dierum Azymorum a decimo quinto die primi mensis numeratorum cadebat, sacerdotibus ad templum mani in Pulus spicarum offerretur, a quo die demςeps licebat falce metere. Et si autem Iudaei hunc ad Martium referunt, tamen cum messis hoc mense fieri consueuerit, in Aprilem incidere uerisimilius est:cum ille matura dis frugibus etiam illic locorum uix possit esse idoneus, hic auo
lenaeas operas conuenientius admittat. Primus autem
merito dictus est ob eam causam, quod equmoctio uerono, a quo ipsi annum suum auspicabantur, proximus ecset Incidebat autem aequinoctium uernum, iuxta Iulia/nam anni emendationem, in , diem Martii. Ab hoc annum exorsi sunt, di menses numerare coeperunt hac lege est illud novilunium perpetuo anni principium ha heretur , cuius plenilimium accidebat uel in momento aequino 'querni, uel paulo pὀst: quod quidem Paschale fuit, quo scilicet fest um Paschatis ludaei celebrariit. Nec enim licuit celebrare ante aequinoctium uernum:
sed uel ipso die equinoctii, uel aliquanto post ,teste Iosepho lib. cap. 12.
Hinc quo facile est colligere, cum equinoctium uernum olim in finem Martii inciderit, a quo annum suum inchoarunt Hebraei, primum mensem non absurde ad Aprilem accommodari: licet ut ad Martium quoque ac commodetUr, non ualde repugnabo. Constitu ta autem Primi mensis Nisan conuenientia ad aliquem Iulianum, veliquorum ex ordine accommodatio non potest esse obscura. DE NENII BV MACEDONI cILHos menses Ptolemaeus Chaldaicos, Iudaei Graecos
uocant: eorumc non contemnendus usus est in o. se philectione, cuius cognitio ad Prophetica ct Aposto lica scripta intelligenda necesssiaria est. Horum nomina Scordo huiusmodi sunt: Αυο -Mος,πθίτιος, ηυγροράρ ειυς,