장음표시 사용
171쪽
Morbis dignoscendis, curandis.
Statim 2. Achiil. Morbus quid i r .incati
Morboritur essentia, genera, ct dis sirentis.
omouo Uu, velabus sex rerum non- naturalitim eximiam corporis humani naturam conservare aut L lerepoyse simio superiori libro demonstratrent. Igitur morbos, morborum disserentias, Morborum quo' nunc caussas, signa docebo. Quinetiamsuccos, atet auxiliantia morbis Gramina, quo nimiumstaret medicamine sanguis, Qui faciat somnos, quid hiaria vi. era claudat, G uaferro cohibenda lues, qua cederet herbas. Morbus erit assectio corporis contra naturam,actionem L lenS.
Affectiones sive Ibi simit, qu Ufacile com mutari celeriterque evelli possunt, dis rahi ut calor frigus, ut morbus lona valetudo, omniaque, qua sunt generis ejusdem Nam xliis homo quodamin
172쪽
quodammodo assicitur,4 celeriter ex calore in fri
Actionis taphsione morbuta Sanitati contrarimn ' aetera res, quae expetuntur, opportunae sunt 'singulta rebus sere singulis Valetudo, ut dolore careas, S muneribus fungare corporis. Sed neque omnium, quioni aut aegri degunt, unae I eademque constitutio, nec una igitursanitas, nec tinus morbuZ;sed utrimque ampla erit latitudo Inter has media quaedam interjecta est utrinque obscura qua idcirco nec sanitas, nec morbiis, sed neutra ea constitutio De hac Sexeca: In statu non pessimo, ita maxime querulo . Senec. moroso positus sum nec aegroto, nec valeo. Tru'q ill. 1. Non est autem bona valetudo, mediocritas idem Ep. c. morbi. ' Ilo interest ter sanum ex naorbo 'Idem Ep. 33. gravi, ac diutino emergentem Illi sanitatis loco est levior accessio hic nisi attendit, subinde gravatur,n in eadem revolvitur. Quare multo ' caelicior adem D.ς est inconcussa valetudo, quam ex gravibus morbis, de extrema minitantibus, in tutum vi quadam satientia educta, Morborum
Morbi omnes ratione partium quae similares 'ς Organicae, et ν duplices. Morbus similaris in in . .
temperie consisti. Ita aicebat Alcmaeo, causiam bo- Plutareh. s.
nar valetudinas continentem esse aequabilitatem se depiac I HUcultatis humidi, calidi, sicci, frigidi, amari, dulcis, ac reliquarum qualitatum. Contra si qua harum ualitatum sola praevaleat, caeteris morbum igni: ideoq; Sanitatem temperiem esse qualitatum con sanitas quid,
cinnam, hoc est certa invicem proportione respondentium ' Quum vero partes corporis inter se dis ' Cicero . sident, ex quo pravitas membrorum, distortio, de T formitas, pars jam L litur, quatenus infrumentumeni, oritur morbus organicus. Ouum autem utriqu
173쪽
sat harum dissolutio, utrius,morbus II, O utriusque funectiones peraeque incommodat qui communis, ct unitatis solutio dici consuevit. A P. II.
Morborum casisse. QVemadmodum in reliquis artibus se disciplinis,
Foelix, quipotuit rerum cogno cere causa rita inprimis necessaria erit Medicis causarum, qua morbos essecerunt, observatio sine qua neque morbos. praecavere, neque observare licet. Nam quorsum aegroto Medicus , qui caussas ignoret affectionum humani corporis Siquidem ille curandi corpora rectam viam nunquam insistet. Idcirco nihil adeo observandum, atque omnium
eventuum caussas. Tanti vero haec res momenti, ut medici caussa morbi inventa, curationem esse inventam putent.
Caussa ea est, quae dissicit, cujus est caussa, ut vulnus mortis, cruditas morbi, ignis ardoris. Itaque non sic caussa intelligi debet, ut quod cuique antecedat, id ei caussa sit, sed quod cuique essicienter
Neq; etiam caussa malorum in ea transferendae sunt, qua postremo acciderunt, sed 4n prima delicta, quae consequutis infortuniis quasi materiam
Non autem soris duntaxat, ut mare, ita corpus etiam tempestatibus 4rocellis potest exagitari: sed plus turbarum, earumque malorum intus alieatque effert ac rectius tranquillitatem hybernam aliquis, quam carnis incolumitatem sperav*rit sibi constanter affuturam. 7 Nam cum quatuor illa sint, ex quibus compactum est corpus, Terra, Ignis, qua Aer, horum
174쪽
contra naturam abundantia, lesectusque, I ex loco proprio in alienum translatio, perquam quod sibi conveniens est, non tenent, intestinam quandana seditionemo morbos inserunt. Et ' omnis coagmentatio corporis vel calore, vel frigore, vel aliqua impulsione vehementi labe factaturi frangitur, ad morbos senectutemque compellitur. Quando enim praeter naturam unumquodque Piata est. sit, aut transfertur, calescunt utique quae ante frigebant, arida madent, gravescunt levia, caetera omnia militer permutantur. Solummodo vero
idem aliquid sibimet secundum idem atque simili- i te debita proportione servata accedens vel de cedens, permittet se idem sibi ipsi sospes integrum ad que manere. Quod autem aberrat,sive accedendo, sive decedendo mutationes varias, morbos, cor- ruptiones infinitas inducit. Igitur humanum corpus alia, a seipso, ab insiliis 'sQxhi caruque principiis, alia ab adventitiari caussarum in- , ria lacinitur. Harum alia externa, alia in epis= ' μ' hac rursum duplex , antecedens, se proxima sive Cicero defa-
Externarum causarum alia, qua necessario nobis ferenda, sine quibus vivere non licet, uisex resnou- naturales de quibus prout salubres vel insalubressuperiori libro egimus aliae non necessaria, quasi eclinare possumus ut gladii ictus, ruentis lapidis, ct a bestiarum occursus omniaquefortuita. C A P. II I.
Medicis non apparentia modo vitia cu- 'inticii.randa sunt, sed etiam invenienda quae latent, Orat. 1 o.
iaepe ipsi ea, qui sanandi sunt, occulentibus in
175쪽
. signis norborum exercitatos eos esse convenit .
Signum est, quod sub sensum aliquem cadit quiddam significat, quod latebat Sico Symptoma, quia conspicuum, interioris occultique morbi, a quo xit, expressum erit signum.
Ita ' quae videntur, conspectu nobis exhibent ea, quae in obscuro sunt. Ei autem signum genere duplex Demonstrarivum, quo praesens indicatur consiturio Prognosticum, quo futura. 'Non enim omnes morbi invadunt nos, sicut Hesiodus ali,Mtiti, nam vocis privavit Iupiter usu: sed plerique tanquam praenuncios habent irae cursores ac praecones suos, cruditatem & motus dis sicultatem ' quaedam enim segnitia nervis inest . sine labore ullo lassitudo Moscitati, horror ana embra percurrens.' Gravitas membrorum, inquit Hippocrates, defatigationes sponte ortae, morbum indicant ni mirum ob plenitudinem, spiritu nervorum compresso Mobstructo. Medici periti ex appetitionibus aegrotantium, de eorum vel salute, vel interitu praesagiunt. Me dies e quibusdam rebus advenientes crescentes morbos intelligunt, nonnullas etiam valetudinis significationes, ut hoc ipsum pleni eneclive simus, ex quodam genere somniorum intelligi posse dicunt. Ergo non ad nutritionem modo corporis quod
attinet, exercitationes notandum est, an iis corpus segnius, minori ve cum alacritate, quam consueverat, utatur, an solito amplius fame sitive tentetur sed Somnus quoque si continuus aut lenis non
sit, verum inaequabilitatem habeat divulsiones, si spi-
176쪽
ulpicionena nobis morbi impendentis injicere debet atque ipsa adeo Somnia abibi da si sint, vi aque nobis per quietem osterantur non icima neque consitaeta multitudinem aut crassitiem humorum internam, spirituumve conturbationem dese runt. cu in velut aegri omnia vana Finguntur species ' Augustus omnia neque sua, neque aliena de se negli rebat Philippensi acie quamvis statuisibi non egredi tabernaculo pi opter valetudinem egressiusti est tamen Medici somnio monitus: cellitque pro spere, quandoc tis castris lactica ejus quasi ibi cubans remansisset, concursu hostium confossa atque lacerata est Nam somnium ex Iove eris.ctus, ut haberetur a Medicis pio deplorato Inopi
consilii Minerva in somnio se Pericli steretis, pr
Pan Troezeni rum magistratibus ostendit so-
io facto Demanetae, irrorandis scilicet angiportis
Hinc forte quas sculapius possiet pi cribere per Onanium curationem valetudinis, boctes ' oritu insano mcubandi.' quia leno aegrotis incubar culapiiDuo
ori niscant interdum y di ad morbum esse procitu: nulla enim causi
Somnior una indicatio. Horat. de arte.
177쪽
Morborum iacit. aus. Pol bitu II
extante oboriuntur aliquando subitae moestitia Icimetus, repente spes animo conceptas extinguentes. Stomachus quoque facile quibusdam movetur, irasq; dolores celeriter ob res minutissimas sus cipiunt, laci Imantque xanimi sese angunt, cum vapores exhalationesque vitiosae coeunt, Lanimi ut ait Plato permiscentur circuitionibus. Quibus ergol: ec accidunt, ii perpendere secum ea debent, scire, si spiritalis nulla sit caussa subesse corpoream aliquam, quam comprimi aut contemperari
'Nociva corporibus caus ae extrinsecus advenientes, veluti frigora, aestus, lassitudo, vulnera, priusquam contingunt, possunt caveri, ubi contigerunt, curari facile queunt: at quae ex ipsis ortum habent corporibus ulcera aut morbi, priusquam oriantur, dissicile praevidentur, semel orta disti-cile curantur.
E S mptomatibus Dolor potissimum, qua pars of sis fasit, indicat.
Maximi dolores consistunt in macerrimis corporis partibus nervi articulique quicquid aliud exile est, acerrime saevit, cum in arcto vitia concepit. Sed cito hae partes obstupescunt, ipso dolore sensum doloris amittunt sive quia spiritus naturali prohibitus cursu, mutatus in pejus, vim suam, qua viget admonetque nos, perdit sive, quia corruptus humor, cum desiit habere, ipse se elidit, 3 his,'sae' lutarch.d nimis implevit, excutit sensum. Imo ct acerrimi dolores mitigantur. Quorundavero causa incura ille quare minime omnes humanos sanat medicina dolores.
I. ulli dolorissensus, ubi causa adent, mentis laborant: ignum e I Hippocrati. Et is orbi sunt peiores, qui stuporem sensuum habent adjunctum, ut veternus, ut dolor capitis, ut morbus comitialis, ut
178쪽
febres aptaque illae febres, quae vellementi infammatione animum abalienant, sensum tanquam manstrumento trodam conturbantes non ante mota mentis commovent des. Itaque medici hoc volunt, ut ne aegrotet homo I aegrotet, ne hoc nesciat. Sic dicebat Crantor, Idem eon iaptandum est, ne aegrotemus. Sed sim morbo simus, ' ρ'
sensus eius aliquis adesse debet, sive secetur pars nostri aliqua, sive avellatur Indolentia enim illa non sine magna jactura potest parari: podagrici Vcmplo alibi vide dis Omnes aut ' morbi tunc ad sanitatem incli 'Senec.D. eQ ant, cum ex abdito erumpunt, ac vim suam pro- ierunt bonum recuperanda sanitatis si nulla est morbi in partes corporis non praecipuas aversio.
i sere non possunt, foras in superficiem corporum avertunt, excretione, ut Medici vocant, ruta ua morbu acutu erisolet dies timo, aut Achades apud 'Homerum, ut erat rei medicae peri ' - tus, post nonum diem, quo judicari tales natura fert, senti it morbum non est e vulgarem, aut ab ulitata aliqua caussa prosectum. Neque ver ide desperandum, si valetudo ari
aegroto nullum sensium mutatae in melius valetudi VH is nis afferet, antequam corpore pristinae sanitati red- cito, contrarius habitus integer morbo successerit De aegrotu diximus at corpora fana,&intestri ' ontia anguinis, exercitatione firmata, ex iisdem spe- iem accipiunt, ex quibus vires namque ioloratacta stricta, lacertis expresi, sunt.
Exhuitare Medicus, quid in quoque valetu V 7. Urat.
linis genere iaciendum sit, quid quibus ignis pro- idendum, docebit. Vim sentiendi pulsus venarum, caloris
179쪽
caloris motum, spiritus meatum, coloris distantiam,
quae sua cujusque sunt, ingenium dabit.
Pinys, ct urina quid indicent.
h, . i. Edici ' signa quaedam laabent ex venis, it
divin. spiritu aegroti, multisque ex aliis, quae jam diximus, sutura praesentiunt. SὸhὸΔEp. 11. Quaedam non nisi a praesentibus monstrantur. Non potes Medicus per epistolas cibi, aut balnei te-pus eligere vena tangenda est. Vetus proverbium est, Gladiatorem in arena consilium capere, c. cum rebus ipsis deliberandum est. v I Iiniis ii Arteriarum pulsus in cacumine maxime membrorum evidens, index fere morborum in modulos certos, legesque metricas, per aetates, stabilis, aut citatus, aut tardus, descriptus ab Herophilo medicinae vate miranda arteri nimiam propter subtilitatem desertus observatione tamen crebri aut languidi ictus, gubernacula vitae temperat.' S nee c. In corpore nostro, dum bona valetudo est, vena-Nat i rum quoq; imperturbata mobilitas modum servat. Ooi . . He Dumque suo tentat, alientespollice venalas, τοid, o qui anus erit, nullam percipit inaequalitatem, si Id/m .d Sed peragit soliti vena tenoris iter. Pon'I - aliquid adversi est, micat crebrius, Iu pi- iii atque anhelitus, laborantis ac sessi signa sunt. tuta eh. Ita morbi pultibus, jubore cutis, calore, animine u subitis doloribus indicantur ut , quidam ex uri- 'V ost non omnes. Quare ' frustra aegroti quidam im- prudentes a medicis expectant, ut viso duntaxat lotio divinent uexum Gaetatem , inanem morbi naturam, ubi de unde acciderit, quid sentiant, ac
propemodum quid in febre somniarint.
180쪽
Experientiam eri disium cor tintilam persectum reddere Meduli M.
periori libro de Morbis ingenere egimus ad me- dendum nunc accedemus, ' si prius illud nio iure ' cicero a II rimus, artem sine assiduitate medendi non multum juvate ut intelligas hanc rationem pra 'ceptionis accommodari dixercitationem oportere. Omia essiquidem artes, omniaque Opera quo- eget 3 Io.tidiano usu, jugi exercitatione proficiunt. Vt igitur in omni disciplina, infirma est artis Cicero . ad praeceptio, sine summa assiduitate exercitationis, peculiariter utique Medicinae usus est cacillimus a. omnium rerum magister. Quare ' prudens aegrotus eos medicos non ac 'Lucian. His ceriet, qui quam optime de arte disserere possunt, ' sed qui in ejus usu se exercuerunt. Namque nec Medici, nec imperatores, nec ora 'Ciser i. o rores, quamvis artis precepta perceperint, quicquam magna laude dignum sine ulu i exercitatione consequi possunt. Nihil est autem, quod non experientia, clon 7 Is i. de inquitas temporum, excipiente memoria proden Divistiti. disque monumentis esticere atque assequi pollit. Mirari licet, quae sint animadversa a Medicis herbarum genera, quae radices ad morsius bestiarum, ad oculorum morbos ad vulnera, quorum vim atq; naturam ratio nunquam explicavit utilitate Mars L pζ Θ e