장음표시 사용
371쪽
Prognosis Luis Oenereae confirmatie. IN prognosi duo tantum debent inquiri, I'. Quaenam lues Venereae
caeteris graViores sint, & quae Omnium gravissimae , atque inter lethi feras referendae ii 29. Qtiae curationem faciliorem vel dissiciliorem admittant , dc cum majore, minore ve periculo
I. QUAE LUES GRAVIOR, QUAE GRAVISSIMA SIT
I. Lues omnis venerea in genere gravis Sc dissicilis censenda est; 1'. Ratione causae ; pendet enim a seminio corrosi vo , quod in partibus omnibus solidis corporis alte imbibitur , cum liquidis omnibus intime confunditur , a corpore dissiculter evellitur, dc cui evulso superest plerumque non una labes part1bus inusta.
2'. Ratione syrnplomatum ; nam veneno venereo , quod in actum exe- Titur , non modo dolores atroces excitantur , sed pleraque corporis munia mirum in modum depravantur Sc pervertuntur.3'. Ratione laesionis partibus solidis illatae ; observatur enim veneni veneret acrimonia non liquida tantum corporis infici , sed partes quoque solidas vitiari & erodi, non modb molliores, ut pulmonem, hepar, uterum &c. sed duriores etiam, ut Ossa. q. Ratione remedii quod competit ; licet enim id rarae felicitatis esse videatur ad hunc morbum certius & emcacius remedium dari quam forsan ad alterum quemquam , minime tamen dissimuland tam hoc ipsum remedii genus , quantacumque cautione adhibeatur, haud raro non taediosum tantum sed durum, imb quandoque periculi non expers esse, praesertim si ad morbum nimis inveteratum pleniore hydrargyrosi opus sit. 30. Demum ratione recidivae, qua morbus, qui profligatus credebatur , itertim reviviscit ; contingit enim non semel medentis culpa qui curationi finem imponere praepopere festinat , aut qui imparem Mercurii do sim adhibuit, virus nec radicitus evelli nec funditus deleri 1, unde morbus mitigatus quidem sed non curatus pos fallaces inducias cum pristina
ferocia sponte redintegratur. II. Cave tamen censeas eamdem paremve de omni lue venerea pro- gnosim instituendam esse. Constat enim morbi gravitatem varie variam csse, atque adeo varie in variis casibus aestimandam , multiplici causi Morbi novitate vel inveteratione. Sic ergo caeteris paribus lues venerea, quo recentior, eb miniis gravis futura est, cum a Veneno recenter admista certum sit liquida corporis minlis corrumpi, solida minus labefactari, muniaque minus perverti. E contra Verb tantb gravior, quanto magis inveterata, cum contraria sint contrariorum consequentia. 20. AEgrotantium aetate. Sic caeteris paribus lueS Venerea magis pericu
lasa est in infantibus dc senibus, quam in adolestentibus, in quibus magna
Quomodo de gravitate luis venet eae judicandum
3. Ratione laesionis partibus so--lidis illatae.
. Ratio. ne Icmedi s. Ratione recidi-Vae, quae aliquando mecuenda est.
372쪽
tiδ. 7. Pro morbo ha-hituali, quo aegri ante
veneni pars exercitio expellitur vel edomatur 1, quod vero restauitio sua
perest , citatiore circulatione abreptum, intensiore fermentatione attritum dc subactum, validiore partium nisu retusum mitiorem tragoediam agit. 3 P. Sexu aegrotantis. Licet enim mulieres viris plerumque imbecilliores sint & eo nomine essicaciae contagii venerei semel admissi magis obnoxiae videantur , docuit tamen frequens experientia morbum a foeminis cae reris paribus facilius tolerari quam a viris, quandiu libere fluunt catamenta, ut quibus contagii pars non pauca singulis mensibus exhauriatur ; at
vero Constat e contra omnia in pejus ruere statim atque fluxus mensiatruorum cessat ex accidente dc ante tempus, vel ex legitimo naturae ordia ne circa annum aetatis A s. aut SO
A'. Nativo temperamento. Quandoquidem virus Sc plures & graviores effectus producturum est caeteris paribus , si sanguis, quocum permiscetur, natura salsus, crassus, acer , ad rodendum aptus, infusi seminii virulentiam foveat, imb intendat ; quam si tenuis, insulsus, rite temperatus eamdem
reprimat corrigatque.s'. Naturali partium constitutione. Majus enim a lue venerea periculum imminet, si cerebrum aut praecordia male affecta, si viscera male conformata, caeteroe organa laxa & mollia sint, atque adeo adventitio veneno sese pessundanda tanto facilius permittant, quam si partes eaedem firmae, validae, integrae,veneni energiae pertinacius δc efficacius reluctentur. 6'. Symplomatum , quae lues in vahit , numero Sc vehementia. Sic ergo lues tanto gravior censenda est, quanto plures functiones, quanto ad vitam utiliores , ut vitales 3c animales , quanto vehementius easdem laedit dc depravat. Hoc enim majorem vel malignitatem in seminio , vel infir
mitatem in organis laesis supponit, quod utrumque ad morbi prognosim
perinde est. V. Morbo habituali, quo aeger ante laborabat. Lues enim caeteris paribus magis timenda in epileptico , phthisico , hydropico, arthritico , ca-chectico dcc. quam in perfecte sano, quandoquidem ut antiquus morbus access1one recentioris ingravescit, sic novum antiquioris praeexistentia intendi necesse est. 8'. Natura partium affectarum. Nam patet caeteris paribus gravius esse a lue periculum, I'. Si solidae corporis partes corrumpantur , qua
rum reparatio difficilior, quam si liquidae tantum inficiantur, quae pos
sunt facilius renovari ; a'. Si inter solidas partes eae corrumpantur , quae interne latent, sunt e genere nobilium, muniisque ad vitam necessariis destinatae, ut pulmo , Ventriculus, hepar , uterus &c. quam si fuerint oculis obviae, δc ex ignobilium numero, ut cutis, tunica adiposa, musculosa caro dcc. quarum labes Sc levior est δc curatu facilior.
92. Tandem gradu laesionis solidis partibus illatae. Morbus enim eb gravior est caeteris paribus , qud laesio major aut plaga profundior : Hoc enim dc causae morbificae atrocitatem dc perfectae curationis difficultatem indicat.
II I. In genere inter omnes syphilidis species pro gravissimis ac plerumque lethiferis illae habendae sunt. 19. In quibus par. ad vixam necς-
373쪽
L 1 3 I R IV. C A P Π T V. saria , qui inter nobiles locum obtineat, gravi Sc difficili vitio asscitur :In quibus pars alia quaevis ignobilior, quae remediis parum obvia sit nec ferro exscindi possit, immedicabili labe corrumpitur , 3'. In quibus
contagium aliud pestiferum , scrofulosum nempe scorbuticumve cum V neno venereo admixtum latet. Itaque ad eas classes pertinent lues venereae quaecunque male assiciunt, IV. Cerebrum , caeterasque encephali partes cerebro adstas 1, ut si interius ossium tabulatum exostoli tumeat, aut latente capte erodaturisiguna mala tuberculave duriora piam duramve meningem obsideant ; si quis cerebri trachiis in skirrhum induretur , aut latente & anomalo abscessii corrumpatur , si venosi sinus, tum superiores, ut longitudinalis , laterales, torcular Galeni, tum inferiores', qui basi cranii incumbunt,
polyposis inspissati sanguinis concretionibus opplet1 sint ; si plexus choroidaei, qui in utroque anteriore ventriculo prostant, congeneresque simi lium plexuum laciniae, quae anticae Sc posticae cerebelli parti adsitae sunt , multiplici hydatide turgeant ; si glandula pituitaria , quae ephippio insidet, indurata limphatico latici, qui per infundibulum a ventriculis cerebri confluit , transitum deneget in Jugulares sinusque, qui jugularibus inseruntur; si ventriculi collecta limpha repleantur δc distendantur dcc. Unde cephalaea contumax sine causa externa , motus spasmodici, epilepsia, paralysis , caecitas, vertigo , scotoma , lethargus, carus, apoplexia dcc. 2'. Pulmonem , caeteraque praecordia , quae in pectore latent ; ut si pulmonaris contextus duris crudisque tuberculis ita infarciatur, ut e molli, spongioso de dilatabili firmus , durus, s kirrhodes fiat 1, si tacita tuberculorum suppuratione, abscessibus seu vomicis multis scateat , si ab erosis discissi ve vasis finguis in bronchia vesiculas ite pulmonares em uat, inde expectorandus ; si interior bronchiorum aut vescularum facies latenter corrosa ab ulcere depascatur; si limpha a venis nimium compressis exundans thoracis cavum oppleat; si in cordis thalamis aut majorum arteria rum orificiis polypos e sarcoses succrescant, aut sanguis crassior in polypi- formes concretiones inspissetur &c. unde asthma δc Orthopncea ; haemop-
toe ; phthisis tuberculosa vel ulcerosa ; hydrops pectoris , cordis tremor dc palpitatio dcc. 3'. Hepar vasaque hepatis propria 1, ut si ductus hepatis secretorii δύ excretorii spissiore bile ita oppleantur, ut bilis accedens in sanguinem cogatur retrogredi; si oppletis ductibus biliferis via sanguini per hepar transeunti praeter naturam praecludatur, unde partis phlogosis, si praeclusa circulationis via sanguis, qui per portarum venam in hepar jugiter contendit , in capillaribus venae ejusdem principiis cogatur subsistere , prodeuntibus e cunctis visceribus, quae intra abdomen fluitantia sunt , si ero a aut discissa in hepate sanguifera vel bili fera vasa in abscessiim latentem abeant &c. unde hepatis infarctus, skirrhus, abscessus, icterus , haemo rhoides , vomitio sanguinis, fluxus hepaticus.
P. Ut rum, partesque utero annexas 1, ut si interiorem uteri faciem
ulcus cacoethes depascatur, si vesiculos, uteri glandulae lacte uterino spissiore in Shirrhum indurentur ; si induratae dolore lancinante percellai tur, dc in carcinoma degenerent , si tacita suppuratione computrescant,
374쪽
ulceribus , carcinomate &c. male habent.
t. Sicut etiam quae cum rachitide , stru- is , scor-
junctae fuit. IV. Tria esse tuis ge
si1 serosa colluvies in uteri cavum colligatur 1, si ovaria hydatidibus, gummatis , inirrhis intumescant, n tubae Fallopianae iisdem vel similibus mor- 'bis assiciantur &c. unde uteri ulcus, skirrhus, cancer, abscessus, ac OVariorum multiplex tumor δc suppuratio. '. Prostatas, vesiculas seminarias, ac glandulas CoWperianas in viris , in foeminis vero prostatas & glandulas CoWperianas; ut si durae & skir rhodes fiant ; si in carcinomatoden naturam degeneraverint; si fistulosis de cavernosis abscessibus perviae sint ; si erosae δί cuniculis multifariam suffossis in labis consortium traxerint viciniores partes, Ut in Viri S UTC-
thram, collum Vesicae, extremi 1 in rectum, natium alterutram ; in flaminis vero urethram, vesicae collum, vulvam , vaginam , monticulum vene
ris, &c. unde dolor, stranguria, frequens micturitio, demum in voluntaria urinae excretio cum cuniculosis fis talis in finitima quaeque loca. Medullam osseam , tum quae in cylindrum racematim collecta ossium grandiorum cavitatem, tum quae in lacinias frustillatim distributa minorum cellulas occupat , ut si 'iti sebum indurata skirrhoden aut carcinoma-toden naturam adipiscatur, cum superjecti ossis tumore t, si suppurata in tabum divitiat cum ossis continentis carie , praesertim si haec spongiosis Ossium capitibus accidant, quae artuum juncturas constituunt, aut iis ossibus, quae nulla opera exscindi postlint, ut ischio , sacro , vertebris, costis, omoplatae , claviculae ; Ossibus maxillarum , cranii, aurium, narium &c. unde dolores osteocopi, hyperostoses, exostolas , an kyloses, caries; ulcera profunda , cacoethea, pure talidissimo manantia ; febris hectica, ma-
Partes quasvis totius corporis, mammas , labia, interiora narium , linguam, ranulas, uterum , penem , testium alteri a trivia, glandulas lim-phaticas , qtiae in inguinibus , axillis , collo , pone aures , propter maxillas&c. prostant, si carcinomate occulto vel aperto infestentur, praesertim vero si partium affectarum sitiis, connexio , natura, usus &c. extirpationem non permittant. 8'. Denium ejusdem generis sunt lues quaecunque dependent a Veneno venereo non puro , sed quod cum veneno rachitico vel strumoso, maxime vero cum scorbutico ita intime commixtum sit, ut coitione bina venena in
pestem alteram novam , qtiae hybrida sit, degeneraverint. Nullum sane morbi monstrum forsata reperire est , quod ferocius sit, quod aegros pluribus modis miserrime torqueat, dc quod curatu dissicilius remediis essica cissimis pertinacius resistat. I V. Ex dictis manifestum est posse luem Veneream qualemcumque intres gradus distingui ; ut jam pridem fert usus : Primum, quo comprehendatur lues venerea quaevis, quae recens sit; quae fluida tantum infece rit , necdum attigerit solida; quae pauciores functiones pervertat, Sc levi
vitio pervertat , quaeque adeo tutam ac plerumque facilem curationem admittat. Alterum , qui complectatur lues omnes Venereas, in quibus virus anti
quius vel acrius solidas corporis partes, sed ignobiles tantum labe varia , multiplici, gravi jam corruperit, sed tamen medicabili, & quarum id ei ει ita futura sit curatio , quamquam paulo dissicilior.
375쪽
rer sum denique , ad quem pertineant lues venereae omnes , quas modo inter gravissimas si vo lethales recensivimus, & quarum proinde neque tutam , neque facilem curationem polliceri unquam licet.
g. II. QUAE LUES CURATU FACILIOR AUT DIFFICILIOR 3
I. Constat lues omnes venereas curari radicitus, plerasque etiam satis facile , ope illitus Mercurialis , qui modo rite adhibeatur , essicacissimum est contagii venerei rhigo tomum. Et sane cum tot sint gravium morborum genera antiqua & ab orbe condito nota, ut phthisis, pestis , epilepsia, hydrophobia &c. in quibus abigendis curandis ille medicina etiamnum cespitat , inad potius caecutit, pro rara felicitate computandum est ad curationem luis quae nova est, & quae in Europa a duobus tribusve saeculis primum apparuit , tam certum δί praesentaneum remedium industria medentium sagacitate inventum esse , quo morbus omnium ferocissimus profligetur tuto , cito , imb verb jucunde. I. Tuto. E centum enim aegrotantibus nullum , qui Mercurii usu melius non habeat ; vix unum reperias, qui perfecte non convalescat, modo corpore prius rite praeparato hydrargyro si s adhibeatur methodo, doli, ordine , cautione , δί dierum numero competenti, quod caeteris morbis etiam levioribus haud ita plerumque usu venit, ut quorum optima ea censeatur medicina, qua inter centum aegros quinquaginta perfecte consa
2. Cito. Nam curatio numeris omnibus absoluta est intra triginta aut quadraginta dies , vel ad summum intra menses duos, quod vix de ullo alio morbo sperare licet, quorum plerorumque , si graviores fuerint, integra curatio ad annum & ultra non rard procrastinatur.3'. Imb verb jucunde. Fateor equidem id olim minus vere dici potuisse de antiqua unguenti Mercurialis administratione , in qua, cum immodico dc praecipiti inunctionum usu gingivae, palatum , & fauces exulcerarentur, uber dc diuturnus foetidissimae salivae pryalismus cieretur , δί facies, caput ac lingua plerumque intumescerent, solebant aegrotantes taedio, agrypnia, dolore confici, dc miserrimis miseriis diutissime macerari. Sed haec jam pridem prudentiore dc magis cauta hydrargyroseos methodo ita temperata sunt , ut si remedium jucundum dici meritb non possit, quod forsan in nullum vere cadit, at saltem haud ita molestum sit ac vulgb creditur. Plerumque nullus proritatur ptyalismus vel ad summum facile tolerabilis ; nulla fit oris exulceratio , vel saltem levis δc superficiaria ; demum minus fastidii atque molestiae aegro jam exhauriendum est, ut ex lue venerea, saltem recente perfecte convalescat, quam ex febre quartana contu
II. Minime tamen dissimulandum est nonnullas esse luis venereae species , quae curationem plenam dc perfectam caeteris difficilius admittant,
dc qitibus etiam post accuratissimam hydrargyrosim quaedam supersint ex symptomatis , quae ante aderant i, sive ideo qubd diutina morbi praesentia ea labes solidis corporis partibus illata sit, quam corrigere vel delere facile non sit ; sive etiam , quod tamen rarius, ideo qudd portio quaedam se-
376쪽
Ut i. Quoties adsunt dolores Venere. 2. Quoties arthritis vene re a habi-rualis est.
cutis assectibus Venereis defcedatur.
minii venerei integra remanserit forma illibata, vel necdum satis persee- te destriicta. Experientia autem compertum est in hunc censum praecipua referendas esse sequentes luis venereae species. 1'. Quotiescunque dolores veneret rheumatici, sive fixi sive vagi, aegros torquent εί discruciant, praesertim si diuturnitate invaluerint. Accidit enim frequenter post hydrargyrosim dolores eosdem pari fere vehementia Ovire ac ante. An quod nodi, phymata, tuberculave musculorum fi brii tunici sue etiamnum impacta sanguinis Sc li1n hae viam angustando ; an vero quod vasa sanguifera de limphatica praegressis distensionibus in nimiasu rices dilatata sanguinis 3c limphae motum retardando , acrioris salsiorisque seri de cubitui locum praebeant λΣ'. Quotiescunque habitualis est arthritis a veneno venereo orta. Licet enim inunctionibus ex arte adhibitis saepenumerd cedat semper tamen non cedit, potissimum si inveterata sit de crebris insultibus vires jamdudum adepta. An quia tunc ea sunt in articulis vitia , quae Mercurio corrigi non possint, de quae novos similesque arthritidis insultus iterum atque iterum advocare valeant ξ
3'. qtiescunque cutis impetigine, scabie , sed praesertim herpete sc-
co , maligno , esthiomeno sive erodente deturpatur ; siquidem haud rarum est ab hoc symptomate totam Mercurii vim eludi, cui caetera cedunt. An quod in ea cutis infectione corpus reticulare sive mucosum cutis contagio venereo alteratum & erosum in fit trum perenne abierit, qtib jam uber
tim confluat quicquid salsuginosi & acris inest sanguini 3
Quotiescunque adsunt graves cephalaeae, hemicraniae, aut dolores particulares, qui certam tantum capitis aream tenent, dc ovum vel clavo dici solent , praesertim si fiant sine causa ulla externa ; observatum est
enim saepius dolores istiusmodi post adhibitum hydrargyrosim pristiam
ferociam retinuisse. An ideo quod dolores illi pendeant ab exostoli vel carie interioris cranii tabulae , vel a nodis , phymatis , tuberculis ve in meningibus cerebri, qtiae Mercurii illitu resolvi & discuti non potuerint 31'. Quotiescunque ossa tument exostosi vel hyperosiosi dura , antiqua , inveterata. Licet enim contingat usu Mercurii hyperosiosim plerumquare solvi, quae recens est, imb etiam exos sim ipsam, praesertim si cavernosa siti dc producatur ab inflatis medullae osseae laciniis lamellas osseas in cellulas dilatantibus, docuit tamen experientia spem similis successus raro ratam fore , quoties hyperinosis aut exostosis temporis diuturnitate induruerint, maxime vero si exostosis sit e genere exostosium vere ossearum , quae nec ebori cedant duritie. Inde repetendum est quod anhylosis venerea profligato morbo saepius supersit. Anne haec ita eveniunt, quod Mercurii essicacia, quae solvendae materiei osseae molliori & recens impactae sufficit, impar sit resolvendae duriori & in verum os jam solidatae 36'. Quotiescunque testes ambo vel testium alteruter tument ab haerente , collecto & inseissato semine. Solent enim saepenumer b tumores istius modi, si inveterati sint de lapideam duritiem adepti, ita dissiciles esse , ut remediis rebelles nulli cedant hydrargyros. An ideo quδd Mercurius nec semen in spissiatum de casei instar grumosum , quo testes turgent, attenuare dc diluere , nec laxata v schila spermatica, quorum glomcrati C
377쪽
testes constant, nativo tono restituere valeat , unde gemina de causa nulla' testium resolutio speranda sit 7'. Quotiescunque adest gonorrho a virulenta, sive recens sit, sive antiqua dc inveterata. Quamvis enim nec seinet observatum fuerit inunctionum administratione cum caeteris symptomatis gOnOrrhinam quoque per iste curatam fuisse, id tamen perpetuum non est, acciditque multo ries etiam post legitimam hydrargyrosim , gonor rhoeam , licet iam amplius Venerea labia sit, fluxu seque uberi ac antea scaturire. An quia praeter veneni vim inunctionibus deletam, longiore temporis intervallo & fortiore ulceratae partis detersione opus est, ut ulcus in prostatis superstes cicatrice coeat 38'. Quotiescunque stranguria a praegressis gonorrhinis orta aegrotantestorquet vel continuo vel per intervalla. Malum enim, licet usu Mercurii levius plerumque fiat, naturam tamen ita retinet, ut iterum pari ferme ferocia s,viat identidem. An quod Mercurius impar sit resolvendis hyper sarcosibus quae in urethra succrevere, emolliendis durioribus cicatricibus aut suturis, quae in eodem ductu prostant, aut demum consolidandis ulceribus , quibus eroditur , a quibus causis stranguriam dependere supra vidimus ξ9'. Denique quotiescunque strumosa vel scorbutica constitutio tuis venere e comes est individua. Experientia enim compertum est eas luis venereae species usu Mercurialium, si sola sint, non tam expugnari, quam
provocari, atque adeo si radicitus unquam curentur , curari numquam, nisi anti- schoe radica aut anti scorbutica cum anti-venereis δc Mercuria
libus vel una vel alterne exhibeantur. An quod scrofulosi vel scorbutici seminit guttulae, veneni venerei guttulas aliquot in sinu ita intime recondant, ut inaccesta fiant δc inexpugnabiles ; haud dispari modo ac inamalgamate auri & argenti solent. auri atomi quaedam ab argenti atomis undique ita obvolvi, ut ab aqua regia nequeans ullomodo nec attingi nec disibivi. III. Datur δc alterum luis venereae genus praecedente pejus, in quo eurationem morbi instituere adeo periculosum est, ut solea ut inde gravia infortunia saepenumerti obvenire, nisi cautissime procedatur. Istius
modi sunt lues venereae sequent S. IV. Quaecumque inter gravissimas lethalesve lues venereas , quas suprὶ recensuimus, locum habent. Iure enim metuendum est ne aegrotantes gravidc diutina labe jam fracti, antiquove morbo exhausti, qui inunctionum usu plerumque exasperatur saltem initio, taedio dc vehementiae adhibiti remedii, atque provocati ptyalismi molestiae succumbant. 2'. Quaecumque scorbutum comitem habent, quo gingivae & oris interiora foeteant, liveant, putrefiant de tumeant in fungos. Quippe ubi primum accedit oris phlogosis & exulceratio, qualis in ptyalismo adest , solent semiputres tum gingivae, tum faucium palatique partes ab ulcere phagedaenico dc erodente depasci, quod in gangraenam brevi desinit, vel proxime desiturum videtur.3'. Quaecumque cum scrofulis strumisve adeo gravibus coinjunctae sunt, ut aures, collum aut maxilla utraque, multis, duris, tumidis, callosis
flandulis obsideantur. Timendum est scilicet ne strumosae glandulae uua
ties striI-mosa vel scorbutica constitutio morbi coinmea est.
genus alterum luis venereae , in quo curatis
cum scor-butica oris exulceratione.
378쪽
quae uterugerunt. t .Aut quibus uter USElcere vel
cum salivalibus mole augeantur ptyalismi tempore , de jugulares venas ramosque venosos, qui in jugulares desinunt, ita comprimant & angustent , ut inde a retento sanguine, tum in ore major futura sit phlogosis & exulceratio cum periculo gangraenae, tum quod gravius est, nimia cerebri or pressio , non sine vitae discrimine. 4'. Quaecumque epilepticos adoriuntur, qui frequentibus 8c gravibus paroxysmis corripi solent. Nam periculum est ne ptyalismi tempore , dum glandulae salivales tument , dc tumefactione venas jugulares premunt, gramvissimi advocentur insultus , unde tum major oris inflammatio dc exulceratio a varia maxillarum distorsione 3c multiplici linguae morsu, tum quod pejus est , immodica in cerebro haemostasia, quae periculo numquam Vacat. V. Quaectumque hypochondriacis accidunt. cum enim natura dc morbo meticulosi sint , vanis imaginibus perculsi inani quidem pavore perterre- fiunt toto curationis tempore, ac Medicum importunis querelis exagitant; sed haec tolerabilia : At vero dum ptyalismus acrius urget, animum plerumque ita despondent ex desperatione , ut frequenti de gravi deliquio subinde deficiant, unde improvisa salivae fluentis suppressio , tumefactio glandularum salivalium, haerentia sanguinis in ore, capite, cerebro , adeoque harumce partium inflammatio vel oppressio , quae singula periculi plena sunt. 6'. Quaecumque ad aegrotantes pertinent qui diarrhoea laborant habituali.
Tunc enim vis tota Mercurii ad intestina ruens, qub tendit humorum impetus, vellicat , inflammat , rodit interiorem eorumdem tunicam, & ventris tormina gravissima, alvi fluxus multicolores cum tenesmo , imb dysenteriam advocat, & ea quidem vehementia quae ulteriorem inunctionum
usum non raro dissuadeat. Idem plane dicendum, si inunctiones pryalismi loco diar rhoeam ipsae moveant , quod aliquando obtingit etiam in iis quibus alvus adstricta esse solet, sed numquam sine magno aegrotantium
IV. Quaecumque mulieres male habent, quae uterum gerunt. Siquidem periculum est ne abortiant, turn Orgasmo, quem Mercurius ciet in san giline , tum taedio , dolore, agrypnia, quae piyalismum conseqLJUntur , tum maxime ventris torminibus & nisu desidendi , si alvus diarrhoea solvatur. 8'. Quaecumque curandae veniunt in foeminis laborantibus ulcere , shirrho, carcinomate uteri sive a causa venerea, sive ab alia quavis. Contingit enim non semel sanguinem nimis attritum comminutum, in angustalais infarct a, constricta uteri vasa arietare piyalismi tempore momento ita valido, ut viam sibi vi faciat, de haemorrhagiam ex utero vel lethalem vel periculi plenam ad Vocet. 9'. Tandem quaecumque infantes, senes e decrepitos invadunt. Chm Viribus enim parum valeant, quae in his grandiore aetate fractae, in illis Vero teneriore nondum confirmatae sunt, de utrisque perinde timendum est, ne misere succumbant, aut graviori casui, si quis forsan ingruat, aut etiam soli 1 tyalismi vehementiae, si diuturnior sit. IV. Caeterum si de aegri salute ante conclamatum esse videatur, paIliativis quidem remediis mitiganda est morbi ferocia, sed desperatis nulla hydrargyrosis adhibenda, ne temere infamentur ea remedia, quae mul-
379쪽
diorum alea tentanda est , cum ut ait Celsus , in esideηti mortis periculo D tusssit anceps remedium experiri , quam nullum, sed tentanda est prudenti cautoque conssilio. Itaque 1 P. Si lues Venerea sit e genere gravissimarum & quae plerumque morte judicantur , post debitam praeparationem Mercurius longiori bus intervallis illinendus est parca manu, ea scilicet dosi cui ferendae vires pares Asse videantur. Vix quidem sperare licet eo pacto morbum gravem Sc inveteratum plene extirpatum iri ; at saltem ita mitigandum esse certum est , ut aegro , postquam a remedio convaluit, meliuscule iit. Tunc ergo redintegratis viribus L mercuriales inunctiones denub sed majori dosi adhibendae , quibus si morbi vehementia necdum cesserit, instauratis rursum auctisque viribus hydrargyrosis tertio repetenda , sed tandem tanquam re ad triarios redacta, omni opera ea saltem vice jam enitendum est , ut virus omne perfectissime debelletur. Σ'. Si lues sit ex earum numero, quae curationem cum periculo admittunt, illitus mercuriales simili methodo raris quidem intervallis admovendi & pauca doli, nempe ne quid mali praecipitantia accersatur , ca- marinam praepropere commovendo : At vero & pluries & diutius iterandi , scilicet ut admissiis ea ratione Mercurius non modo aequet Mercurii quantitatem, quae ad plenam curationem necessaria est, sed et1am aliquantulum superet. Quapropter inunctionum administratio non urgenda ante tempus , sed potius ultra tempus sustinenda est , cum in re tam gravi omnia satis cito fieri putanda sint, modo satis bene. Si lues Venerea locum habeat inter eas, quae Mercurio dissicile cedunt, inunctionibus Jc paulo majori do si & paulo longiore temporis spatio utendum erit, ut quidquid morbosi seminii inest sanguini, ri Mercurii vel salivatione omnino everratur, vel extinctionis via plenissime de belletur , atque adeo si non utraque ratione, saltem alterutra lues omnis venerea radicitus evellatur. Quod si vero supersint etiamnum post absolutam hydrargyrosim difficiliora quaedam symptomata, ex eorum numero quae ante aderant, chira jam amplius a lue venerea neque dependeant neque foveantur , remediis communioribus corrigenda erunt, ut infra videbitur. P. Si mulieri utero gravidae , quae lue Venerea infecta sit, partus prope instet, ab hydrargyro si tunc quidem abstinendum est, ne in ipso ptyalismo periculosius enixura esset: Sed ubi primum a puerperio refecta fue , arte sananda est , dum alumnus pendet etiam tum ab uberibus, ut una elaemque Opera sanetur & ipsi & infans, quocum vitium communicavit. At vero si legitimum puerperii tempus longe absit, cum periculum in mora maximum esse soleat, omissa inani cunctatione inunctiones mercuriales statim adhibendae sunt, sed eo si radu, quem mater &foetus qui utero geritur sine detrimento tolerare possint.
Si 1nfans, qui lue venerea Inquinatus est, lacteat, tenerrimae quidem ejusdem aetati parcendum est, sed ipsius loco nutrix hydrar rosi submittenda, tanto quidem potiore jure , quod haec ejus em vitii particep1ssit. Sic nutricem sanando sanabitur facui operu& aliamnus, lactis o oo X x
datar eis . I. Si Venerea sit Q genere gravissima-
Ium , quae curationem cum peri culo adm Di
earum specie , qu Mercurio difficile ce-
. Si miis. Iter infecta uterum gerat, partus,
380쪽
quocum mercuriales atomos ea quantitate hausturus est, quae citrationi fi issiciat. Si infans vero jam a nutrice stimmotus fuerit, ipsemet sine cunctatione curandus est, vel praeparatis Mercurialibus interne sumptis, vel quod tutius censeo, inunctionibus ex Mercurio. Nec obstat huic therapeiae aetas tenerior, cum facile sit prudentia dc consilio infantis incolumitati consulere. 60. Idem dicendum de senibus, Qui si lue venerea laboraverint, illi tu Mercuriali ex arte curandi sunt, quamquam depontani & decrepiti, sed ea methodo curandi, qua depontanos & decrepitos curare decet dc licet.
circa hydrargyrosis non adhibenda est x. Nec ais qui acuto s2. Nec iis qui chioai-
De Praeparatione ad hydrargyros .
SA Ti s constat ex iis, quae supra dicta sunt Lib. 2. cap. q. virus venereum nulla methodo certiore , tutiore , essicaciore profligari posse, quam hydrargyros. Hic ergo non de genere medicinae, quae confirmato. morbo venereo conducat, sed de medicinae modo quaeritur , hoc est de recta inunctionum mercurialium administratione sive hydrargyrosi si quidem tristi, sed nimium frequenti experientia compertum est, hanc ipsam hydrargyrosim, etsi periculo vacet rite adhibita, gravem esse , dissicilem , dc periculosae plenam aleae, si temere, praepostere, inconsideranter, praepropere administretur. Quocirca cauto opus est: , sedulbque providen
dum, Quid ante , Quid per , 3'. Quid post hydrargyrosim pera
gendum sit. Ante hydrargyrosim prudentis Medici ossicium est ad quatuor attendere: IR. Ut praesens aegri status Mercurio ferendo par sit : Σ'. Ut anni tempestas remedio sit opportuna : 3'. Ut diligens adhibeatur praeparatio , qua vitia sanguinis, si qua fuerint, emendari, dc noxae quae ab usu Mercurii plerumque imminent, declinari possint : 4'. Demum ut recta sit umguenti mercurialis, quod illini debet, compositio.
g. I. AN pRAESENS AEGRI STATUS FERENDO
Circa primum certa est 3c ab omnibus definita lex , ne hydrargyrosis aegrotanti ulli adhibeatur , qui ex morbo quovis periculose decumbat, aut quem Vires morbo , venere , labore , inedia nimium exhalistae fere destituant. Quorsum enim conduplicato malo morbum morbo addere, & aegrotum remedio difficili imparem imprudenti therapeia excruciare non sine evidenti vitae discrimine 3 Itaque I. Hydrargyrosi perpetuo supersedendum est, quoties syphiliticus acuto morbo tentatur , ut febre maligna, synocha, lipyria , causinn&c. pleuritide, peripneumonia, haemoptoe dcc. II. Imo vero quoties morbo chronico detinetur, qui deploratus Vel ad
modum periculosus sit, ut hydrope pectoria vel abdominis confirmato i