장음표시 사용
401쪽
Si morbus dissicilior remediis non cedat, in usum advocetur Pul'
vis radicis brasilianae, vulgo Hipe acuanha a granis xx. ad xxx. quo nihil essicacius est ad liquefaciendam 5c everrendam acriorem pituitam, qua intestina irritantur & ad excretionem continenter sollicitantur.
Mitescente alvi profluvio purgatio praescribatur ex catholici pro Hre& mannae calabrinae ana j j. in decocto foliorum verbasci, vel ex J il. sy- rupi Magistratis in eodem decocto diluti, ut fomitis morbosi reliquiae , si
quae supersint, educantur. 8'. Demum posthinc caute attendatur an per aegri statum liceat in pr8- posito susceptoque consilio perseverare , necne Θ Si prius , therapeia aliquandiu intermissa ex artis legibus instauretur. Sin contra, curatio imalis avibus instituta in tempus opportunius differatur, dum aegrotantis vires
IV. Usu venit in aegrotantibus nonnullis , ut post inunctiones quinque IV. Abso- legitimἡ administratas nec salivatio ulla, nec ulla etiam signa appareant futurae salivationis praenuntia, quasi Mercurius, cujus in plerisque nimiamessicacitatem jure reformidamus, in his plane iners ac suae virtutis dege- laeumque ier hebesceret. Phaenomenum profectb singulare, cujus causas, quae in diligentia alto latent, eruere attentavimus supra Lib. II. Cap. 8. quo nullus quidem dubito , quin primum creditum fuerit therapeiam Mercurialem pessum ituram, sed quo tamen experientia jam pridem compertum est remedii exitum nec hilum infringi aut in deterius perverti, modo sequens methodus ex arte adhibeatur.
IR. Quoties contingit ut legitimis unguenti mercurialis inuncti 'nibus quinquies repetitis per dies novem salivatio nulla succedat, mora interponenda est dierum quatuor vel quinque , ut explorare liceat, num per id tempus Mercurius sat magna copia jam illitus in apertum ptyalismum erupturus sit. Interea teger parce inutriatur, ut sanguis a chylo purior ade'-que fluxilior humores secernendos facilius deponat ; dc largo tepentas ptisanae potu eluatur, ut atomi mercuriales latius diductae per intricatis, simos vasorum' poros liberius permeent, obstructa viscera essicacius reserent , & si quid moturae sint, ocyus moveant. Σ'. Postea , si millomodb turbatum sit, per novem dies sequentes frictiones aliae quinque iterandae sunt, eadem methodo, pari ves etiam majori unguenti dosi , similique cautionum diligentia , alvum quotidie lystere eluendo, & os diligenter introspiciendo , ne quid mali a dupla unguenti quantitate , quae adhibetur, ex improviso superveniat. 3'. ibd si ptyalilinus tandem obrepat, regendus est ex artis legibus supra propositis, , fovendus scilicet si moderatus, compeiacendus vero si nimius fuerit 1, caeterum satis longo dierum spatio permittendus , donec morbus extirpatus esse Videatur. . .
q. Contra si nullus adveniat ptyalismus novem illis alteris diebus , interponenda rursus mora altera dierum novem vel decem , ut Mercurio
spatium non desiit vim sitam exerendi, quibus transactis tuto sine ullius recidivae periculo licet ex artis regulis cutem detergere, lintea detrahere, purgationem aliquoties iterare, pleniorem diaetam paulatim concedere , ac demum aegrum priori vitae reddere.
402쪽
' . Interim tota curationis periodo bonis verbis confirmandi 8c erigendi aegio tantes , qui deficiente ptyalismo quem praestolabantur , nihil cin metuunt, ac ana sibi fingunt portenta, quibus misere animo angi Sunt qui ab omni lue se vacuos fuisse , dc ad remedium sine causa
amnatos inde arguant, quod Mercurius nullam salivationem valeat mo vero hydrargyrosis in sanis semper inefficax ab infectis tantum ptyalismum proliceret, cum e contrario experientia certa liqueat saliva - tionem tum in sanis tum in contaminatis venereo contagio illito Mercurio perinde excitari.
Sunt alii, qui anxie timeant ne quid vel in componendo vel in adminis .riando unguento peccatum sit, unde oriatur salivationis absentia , cum tamen error in his dissicillime dari possit, si detur unquam ; cum e contraeertissimum sit iterata observatione inunctionibus etiam legitimis 3c summa cura adhibitis piyalismum nullum al1quando succedere.. Plerique demum de futuro remedii successii male inde augurantur , verit1 ne defectu salivationis curatio quoque defectura sit ; quasi seminium morbosum profligari non possit nisi foras exterminetur. Sed nae illi errore renentur maximo : Iam eridem enim palam est observationibus multis veneream luem sine salivaticine ulla radicitus non raro extirpari. Et sane cum morbus ille contrahatur sine humore ullo conspicuo qui intro su beat, nequaquam mirum videri debet si perfectam curationem recipere possit sine manifesta ullius humoris evacuatione. Adde porro defectum salivatio-ὰ fusione , diuresi , sudatione , vel saltem insen-ibili perspiratione , huae singulae evacuationes deficientis salivationis vi
Igitur tantum abest ut aegrotantibus, quos in hydrargyrosi ptyalismus estituit, causa ulla sit cur vicem suam doleant, modo recte dc ex artis legibus procedatiar, ut contra potius sibi jure merito gratulari debeant, quod ibi datum sit rara satis felicitate absque taedio δc periculo salivationis, atque adeo tutiusque commoditisque a venereo morbo perfecte conva-
f. II. IN FORTUNIA SECUNDI STADII.
In altero curationis stadio sangi iis mercurialibus atomis , quas secum Conrulas Vehit, nimium attritus & rarefactus, actusque citatius in omnes corporis partes Validiore momento quam par sit, si qua debilius resistat ac Viam sibi facturus es , unde infortunia non pauca stadium hoc infestum habere solent.
L Tussiculosi, pulmonarii, haemoptysici, sanguinem solent exspuere, purum modo, liquidum , floridum, spumosum ; modo cum pituita confvum , agrum, grumosumque. Sed quocumque modo sangiuis exspuatur , res est periculi plena, & quae cito auxilio opus habeat. ItaU I . Reprimatur oriani arte atque opera nimius Mercurii impetus , a mendo ab inunctionibus, indusia detrahendo, aegri cutim determgendo , lintea lecti mutando dcc. 2'. Vena
403쪽
ta 10. Vena secetur bis & ter in die, ii ab vero quarta quaque hora, de sanguis largiter educatur primis potistinatim missionibus. Nullum enim remedium est quo sanguinis ad pectus ruentis impetus, 3c in pulmonaria vasa arietantis momentum celerius & emcacius retundi possint. 39. Pro potu exhibeatur leve decoctum radicis symphyli majoris; parentur juscula ex carne vitulina cum radice ejusdem plantae , semine lini , aut pauca oryza ; imb ex piscibus saxatilibus, si ad obtundendam cruoris
acrimoniam , dc procurandam vasorum discissorum conglutinationem Colleticis opus esse videatur. 4'. In usum advocentur caetera omnia remedia , quae ad haemopto envalent, ut bolus armena, terra sigillata, sianguis draconis, margaritae praeparatae, spodium , cornu cervi ustum vel philosophice praeparatum , terra Iaponica vulgo Catechu sive Calchou, amylum torrefactum , corallia praeparata dcc. a gr. xv. ad 9 j. gummi Arabiciam , Tragacanthae &c.
a gr. XX. ad xxx. succi depurati urticae , millefolii, plantaginis, vel si deficiant succi, aquae stillatitiae earlimilem plantarum ab δ l. ad ij. syrupi derosis siccis ; cydoniorum; myrtini et, de succo portulacae, aut plantaginis ;
de symphyto Fernelii t, corallorum &c. ab J f. ad j ij. e quibus boli,
optatae , julepi, mixturae varie confici possunt ex arte, prout morbo conducere visum fuerit. 3'. Demum post haemopto es curationem de aegri convalescentis stam caute judicetur , si morbus in ipso curationis ingressa invaserit, si aegermo rho debilitatus dissicili Se diuturniori remedio impar esse videatur , hydrargyrosis in aliud tempus differenda : Sin contra aeger satis commode Maleat, ac therapeia jam vergat ad exitum, quae supersunt ex artis legibus regenda sunt. II. Frequenter accidit ut Epileptici in hydrargyrosi media, dum sanis
guis Mercurii vi impensius rarescit atque aestuat, insultu corripiantur , ac in terram praecipites ruant convulsi cum ster re , oris spuma , caeterisque symptomatis , quae in morbo caduco perpetua sunt. Tunc 10. Si insultus levior sit, nihil prorsus movendum est; cavendum tantum ne aeger damnums sibi afferat dum convellitur, ac cuneoli lignei in ter dentes adigendi ne maxilla inferior convulsione acta morsu linguam laedat. Σ'. Sin vero periculum sit ne paroxysmus diuturnior graviorque in apoplexiam degeneret, secta prius vena , depletisque vasis cerebri haeren
te sanguine nimium turgidis exhibendae vini emetici j ij. quibus vomitio
cieatur, ac solvatur insultus.
3'. Qtio eumque modo paroxysmus vel sponte vel arte discussit is fuerit . ad hydrargyrosim redeundum est sed cautius procedendo , & adhibitis se . mel , imb etiam bis in die remediis, quae vi anti-epileptica valere creduntur , quorum potissilia a supra recensita sunt Cay. 6. g. 3. n. IV . & ex quibus bolos aut optatas conficere facile est. III. Haud rarum est Podagricos , eosque qui doloribus rheumaticis, ischiadicis , articularibus obnoxii sunt, pati in ipsa hydrargyrosi novas Maolestasque dolorum exacerbationes. Sed quibus una certa est medendi
III. Exa cerbatio dolorum arthriticς-
404쪽
piorum. v. Abortus in praegnantibus
salivationi largius fluenti moderandum quidem est , sed ita tamen
ut ex toto non coli eatur, nisi dolorum accessio vehementior febrem
20. Doloris morsus mitigandus diaeta tenuisama, largo potu ptisanae lenientis 3c diureticae, usu clysterum quotidiano ex decocto communi emolliente vel anodyno, nempe foliorum verbasci , senunisque lini, cum oleo amygdalarum dulcium aut butyro insulso, inad cum medulla cassiae, si alvus pigrior sit. 3'. Sanguis jugiter eluendus usu infusionis foliorum these vel herbarum vulnerariarum ex blandiorum genere , quales sunt scolopeiadrium, urtica, salvia, Veronica , Virga aurea, melissa, chamaepitys &c. cujus mane de sero possunt pocilla aliquot sorbillari, ut levis mador proliciatur , quo dolores si non discritiantur , saltem leniantur & mitigentur. I V. Solent in mulieribus erumpere catamenia , nunc quidem stata periodo , quoties scilicet in aggrediendo remedio de tempore , quo recur sura essent, parum provisum fuerit l, nunc vero extra ordinem & vi Mercurii ante tempus proritata, atque adeo frustrata cautione, quantacumque de vitando illorum regressu adhibita sit. Sed quacumque ratione vel periodo contigerit, ut menstrua hydrargyrosi superveniant, 1'. Tunc sustinendus est salivationis impetus, si forte vehementior sit rEa tamen cavisse vix Lmquam opus est , cum experientia compertum sit ptyalismum sponte fatiscere , quandiu menstrua uberius manant, materia scilicet, quae ad os confluebat, deorsum divertente. a'. Si calamenta moderate fluant, bene est, resque tota naturae viribus committenda, hac una cautione ut dum fluunt juscula sint valentiora, vel additis cremore oryzae aut ovi vitello firmiora fiant. 30. Si vero immoderatius manaverint, iis utendum remediis quae adversus immodicum menstruorum fluxum valent, ut sunt remedia fere omnia supra recensita articulo 1. hujus stadii ubi de hamoptoe ; sed praesertim decoctum aurantiorum immaturorum; alumen rupeum sub forma boli ad 3 f. quolibet quadriliorio devoratum , vel bolus ex aequis aluminis rupei, sanguinis draconis δί sacchari rubri partibus, cujus dosis ad 3 j. quolibet quadriliorio iteranda est st morbus urgeat.
V. Mulieres, quae uterum gerunt, aliquando in ipsa hydrargyrosi abo tiunt, sive citatiore impetu quo sanguis agitur a Mercurio tumultuante, sive irrequietis foetus, qui tunc ipse male habet, calcitrationibus. Ubi primum ex sanguinis profluvio , ex depressione ventris, ex dolora in utero δί ex enixuum praesentia manifestum est abortum instare,1'. Hydrargyroseos vehementia, quam maxime fieri poterit, sustinenda est ex artis regulis, ut jam Cepius dictum est. ' .ari Parturienti ex arte obstetricandum est, & exclusus infans, si1 vivus sit, baptismo confestim Iustrandus, ne praematura morte occumbat. Cs tera Vero Omnia circa matrem procuranda, ut procurari solent in puer Peris, quae morbo immunes sunt. 3 Si lochia rite dc moderate fluant, res tota naturae permittenda donec sponte cessient, quo tempore Mercurii esticacitas instauranda, si ni
mium intermissa videatur : Ad minus remedii diuturnitas ad plures diea
405쪽
L 1as K IV. CAp UT V I I L . 37 proroganda, ut quod ad intensionem dc esticaciam forsan deest , temporis
Q. Si contingat vero ut lochia supprimantur , Vel parcius manent, pari prorsus methodo medendum est, ac si therapeia merciurialis adhibita non fuisset, nempe clysteruari uterinorum usu , venae sectione in bra chio vel in talo pro suppressionis modo & gradu, eminenagogis blandis , purgationibus Jcc. quae non sunt hujus loci. sq. Caeterum infantem , si vivat, a matre lactari necesse est, ut si lue venerea etiamnum forte laboret, ceu laborat plerumque quoties nondum absoluta curatione in lucem editur , prostigatis usu lactis materni, quod mercurialibus atomis turgidum est, morbosi seminii reliquiis integrae restituatur valetudini.
V I. Hypochondriaci, qui natura meticulosi sunt, remedii taedio , diuturnitate , dolore cito frachi curatione quidem affecta de salute desperare, confecta vero de valetudine solent diffidere , ac in utroque casu medeiates assiduis querimoniis enecare & plerumque sine causLCertum est cum illis cautissime procedendum esse , ut qui morbi im- Patientes sint , omnia tuta timeant, ac pro nihilo portenta sibi fingant, quibus mirifice consternantur. Itaque bonis vel bis erigendi sunt, quandiu therapeia mercurialis durat, ne animo despondeant, quod numquam periculosum non est; sinita vel b caratione manifestis rationum momentis arguendi, ut de valetudine dissileri nullomodb possint. Sed in utroque scias velim plurimum inesse dissicultatis ac laboris, In illo quod hypochondriaci ex vivida phantasiae vi, qua multum valent, morbi specie gravius assici soleant, quam plerique alii morbo ipso : In hoc , quod cum caeteri id verum esse facile putent quod multum expetunt, ii contra id solum verum esse credant, quod maxime sibi metuunt. V I L Scorbutici aut qui ad scorbutum inclinant, quibus gingivae natura molles & fungosiae sunt, aut in quibus sanguis ac proinde gingivarum macus ammoniacali peccat dyscrasia, gravia in toto ore ulcuscula pati solent, serpentia , phagedaenica , foetida , gangraeno dea , qu* buccas , gingivas , linguam , palatum foede depascuntur , quae si tonsillis , columellae, vel paristhmiis assideant, deglutitioni magnopere ossiciunt ; &quibus proinde , cum maximum sit in mora periculum , celeriter occurrendum est, Coercendo vel sustinendo adhibiti Mercurii impetum , ne immode ratius invalescat. 2'. Ulcera omnia probe detergendo collyrio Latafranci, ik si collyrium impar sit, spiritu salis marini vel vitrioli additione mellis temperato, imbetiam sincero si morbi vehementia ita suadeat. Os identidem abluendo decocto radicum aristolochiae rotundae , histortae, raphani rusticani dcc. foliorum cochleariae, aquilegiae, salva se,
hecabungae dcc. corticis aurantiorum amarorum ; balaustiorum, fructuum
sumach, strobilorum pini &c. cum addito spiritu vini camphorato & alumine rupeo ad q. s.
406쪽
DE MORBIS VENERE IS. g. IIL IN FORTUNIA TERTII STADII.
In tertio demum δί ultimo therapeiae mercurialis stadio , dum attrito , eliminato, profligato morboso seminio opus est vela iam contrahere , promotae salivationi finem imponere, Sc illatam ori noxam emendare , nova solet ingruere malorum cohors, quae plerumque non tam remedii adhibiti virulentiae, quam medentium incuriae vel inconsiderantiae debent
I. Nonnumquam ulcera numerosa , profunda , sordida, depascentia, dysephilota , oris interiora pessime habent, unde pryalismus diuturnior, quem compescere vix licet, nedum sistere, quo tamen aegrotantes pede
tentim marcescunt Sc extenuansur.
Id perpetuum esse solet, 1'. Quoties Mercurius vel uberius vel praecipitantius administratus est Σ'. Quoties ulcusculis in ore efflorescentibus tempestive occursum non fuit, si nimia fuerint aut in alienis locis insederint : Quoties acrior est salsiorque humorum crasis in aegrotante, unde ulcera cicatrici diutius repugnant: '. Denique quoties mollior est, laxior , nimisque fungosa gingivarum & interioris oris caro, qualis in scorbuticis Unde ab ulcerum tabo facilius eroditur. Hinc palam est Medicos in manifes E culpa esse in prioribus duobus casibus, ut qui temere vel inconsulte se gesserint: a culpa vero plane non vacare in duobus posterioribus, ut qui ad aegrotantium, qui se illorum fidei dedere, temperiem statumque satis caute non attenderint in administrando Mercurio. Porro a qualicumque causa id mali proveniat , iunica est medendi ratio. IV. Nempe si oris interiora caleant, doleant rubeantque instammatorie vel erysipelatose , vena incidenda est semel atque itertim, modo vires aegrotantis permittant.
Ulcuscula tepide fovenda lacte vaccino vel caprilio , decocto radicum althaeae , infuso seminis lini, aqua spermatis ranarum , limilibusque , quae in ore perpetuo contineri debent identidem renovando. 3'. Bis in die detergenda sunt decocto hordei cum melle rosaceo, vino rubro aqua temperato, aquis thermalibus v. g. Bal erucanis , quae, si ita videatur, temperari possimi decocto radicum althaeae: Imb si ulcera valde sordida fuerint, collyrio Lanfranci identidem imbuenda, attamen parce , ne fibrae acrius lacessitae erethismo intensiore percellantur. 9. Alvus subdiacenda est quotidie enemate emolliente Sc ecco protico , dc tertia quaque die blando cathartico ex senna, manna , cassia, sale Vege tali dcc. ut humor , qui ad os copiosius ast ait, versus inferiora sensim di
Interim aeger nutriendus est solo lacte vaccino, si ventriculus hujus nutrimenti patiens sit; lac saltem semel aut bis in die exhibendum , mane scilicet dc sero : De caetero praescribendae sorbitiones , quae eupeptae dc euchyniae sint, re quae sine masticatione possint exhauriri. 6 R. Agrotanti non modo permittendus, sed etiam imperandus est libe-aciis uius , si tempestatu ratio permittat , ut promota uberiore diap-
407쪽
noe , atomisque mercurialibus copiosius ideo exhalantibus sensim compe catur tumultus quem in sangliine faciunt, ac imminuatur: nimius humorviri confluxus quem versus os sollicitant. Caeterum modo ulcera videantur cicatricem patulatim contrahere , cura superstitis piyalismi tempori tota con mittenda est ; licet enim tarda sit illa medicina, quam affert longinquitas δc dies , at certe experientia compertum est δί magnam δί esticacem esse. 7 . Sunt qui ad reprimendum p tyali simum largiorem Sc diuturniorem uti soleant gargarismatis astringentibus ex bala ustiis, rosis rubris, myrtillis, sumach , acacia, baccis berberum , Gallis , malicorio, alumine rupeo &c. ut laxiora ductuum salivalium ostiola coarctentur. Sunt alii qui nummos aureos in ore volutandos praescribant, pilulasve quae auri scobem , calcemve vel bracteas recipiant, devorandas exhibeant, ut mercuriales atomi, quae copia nocent, auri ramentis , quibuscum jungi amant, absorbeantur& una simul educantur. Sed utrumque jam pridem a gnaris prudentibus Medicis merito diu inatur. Prius quidem ceu periculosum, neque enim un- qnam tutum est 1 tyalismum , dum largius fluit, astringentium vi intem pestive coercere : Posterius vero ceu Vanum inutile , non quidem quod negem quod aperte liquet, scilicet auri ramentis mercuriale 9 atomos nonnullas in ore aut in intestinis abripi & inde educi, sed nego fatis magnIcopia ea ratione unquam deduci, praesertim e sanguine , ubi potissima scena est , ut ea therapeia in aegrotantium commodum cedere possit, nisi essicaciora & tutiora remedia adhibeantur. II. Dum ulcerum escharae decidunt, superveniunt non raro haemorrha-giar ab erosis lacerisDe vasas , quae ulcera depasta sunt. Id mali frequens est quoties ulcera profundiora altius excavantur , praesertim si ab aegro crustae ulceribus inustae praecipitantius detrahantur, aut a medentibus citius deradantur frequentiore affrictu penicilli collyrio imbuti. Leve quidem malum est quod naturae committi potest, si sanguis paucus extillet ex vasis tenuioribus venosisque : At vero gravius, & cui mederi oporteat, si ubertim manet ab arter1osis & amplioribus vasis. Tunc ergo 1'. Abluto ore locus unde sanguis fluit, si odulis pateat, ut patet perpetuo dum haemorrhagia manat a gingi Vis, lingua, buccis aut maxillarum commimuris, collyrio Lanfraci , solutione aluminis rupei in aqua plantaginis , aqua styptica, aqua aluminosa Fernelii, aut qui caeteris praestat, spiritu vitrioli imbuatur. Si haec sistendo sanguini paria non sint, vasi discis cauterium actuale sed leviter calens imponatur , atque escharaea ratione inusta caute foveatur, ut supra dictum s. a. par raphi praecedentis , ne decidat praepostere. Interea vero aeger nutriatur jtilculis, sorbitionibus, panatellis, cremoribus oryzae, ovorumque vitellis , & damnetur silentii, ne masticationis motu, vocisve contentione eschara sede dimoveatur & haemorrhagia renovetur.
Σ'. Verum si locus, unde sanguis manat, in occulto sit, ut dum latet in faucibus aut in postica facie lacunaris narium , incidatur vena semel ite-nimque si morbi vehementia ita exigat, & aegri vires ferendo pares esse videantur. Interim os saepius abluatur decocto astringente dc styptico balatistiorum , rosarum rubrarum, sumach, gallarum, malicorii cum ad
ditis aquae Rabelli guttis aliquot ; dc pro potu ordinario exhibeatur deq
II Noemo rhagia ab ulceribus oriS.
408쪽
III. Conglutinatio linguae cum
vicinis par tibus.1 v. Otis strictura seu capis
coctum radicis graminis vel cichorii silvestris aqua eadem Rabelli imprae-- gnatum ad gratam aciditatem. 3'. Memini in casu simili profuisse in aegrotante quodam narium interiora , quae faucibus proxima adstant, unde haemorrhagiam gravem patiebatur, ferro tenuiore, recurvo leviter candente, canalis ope in nastim extrinsecus immisso, comburere duro quidem consilio, sed quod durior necessitas suadebat, & quod felici comprobatum fuit exitu, cum ea ratione & haemorrhagia restincta, aeger ab Orci faucibus revocatus fuerit. III. Contingit nonnumquam , ut cum Oris ulcera ad cicatricem veniunt , erosae linguae latera praesertim circa radicem cum interioribus gingivis quae appositae sunt , gingivae exteriores cum adversis buccis, aut uvula s1ve columella cum finit 1mo lacunaris fornice coalescant. Leve quidem malum & quod omitti potest , si nullum afferat incommodum. Sin aliter vero Oportet medicinam adhibere & promptam facilem , nempe dum cicatrix recens est, partes male coalitae adacto digito dissociandae ; 11 vero firmior & antiquior sit, scalpello ex arte dissecandae ;ac postea cavendum ne semel discretae denub invicem agglutinentur , ideoque interjecto penicillo molliore , qui decocto detergente vel vino rubro imbutus sit, blande pluries in die fovendae sunt, donec cicatrix obducatur. IV. Tandem superest aliquando posio curata ulcera ea Oris stlyctura, vulgo bri re , qua maxilla inferior fere immobilis & quasi capistrata nequit a stiperiore deduci ulla ratione, vel saltem ita parum deducitur, ut os adstrictis fortiter dentibus nullo vel angusto tantum hiatu patescat, unde alimenta solidiora in os 1ndi , inditave masstica ri, aut vocis 1Onus ais. tincte exprimi vix possunt. Solet hoc malum fere perpetuum esse , quotiescumque tendines musculo rum malis oriorum , qui in maxillarum commissuris adstant , male affecti sunt vel ab altioribus ulceribus ea oris loca depascentibus, vel ab acrioribus cathaereticis, quae ad extirpanda earum partium ulcera affricantur. Hinc enim elastica stamina, quibus tendinei funiculi constant, puncta, irritata , lacestiti quomodocunque crispari & in brevius contrahi necessu naest, haud dispari fere modo ac cartha pergamena ad ignem propius admota Corrtigatur. Quapropter minime mirum si retracti eo modo tendines ac extensionis pristinae jam 1aescii inferiorem maxillam superiori tam firmiter applicitam detineant, & oris didiichioni tam valide obstent, ut quantus cumque nisus in adversiana fiat, renitantur ipsi momento superiore , donec discerpantur. Grave quidem malum est, tantbque gravius quod inemendabile. Sunt qui gargarismatis emollientibus ex decoctis radicibus althaeae , brancae ursinae, inalvae, seminibusque imi , psyllii di c. contractos tendines tentent relaxare , sed frustra ; neque enim observatione hactenus compertum est posse eos unquam nativae mollitiei ullo modo restitui. Sunt alii qui adactis intra dentes cuneolis ligneis maxillam vi diducere ,
ac mansoriorum tendines ad nativam extensionem reVocare conentur, nec
felici ret tamen exitu ; nihil enim vel minim in proficiunt labore maximo , ac ubi primum ab opere taedioso cessatum est, cito perit diuturni laboris
409쪽
L i a g R I V. C A p υ τ I X. 373 Demum non desunt qui duriore sed aeque inutili consilio firmiores cica
trices internis maxillarum commissuris obductas incisuris scarificent, eo scilicet fine ut maxilla inferior facilius moveri possit ; quasi vero durioribus
oris cicatricibus malum induceretur , quod a retractis crispatisque musculorum mansoriorum tendinibus unice pendet, incisis e cicatricibus super- . ficiariis morbus curari posset, cui medicina efficax adhiberi nulla ratione potest , nisi sectione tendinum, quam tentare piaculum foret. Quorsum ergo aegrotantium animos inani spe frustra tam diu lactare, aut quod pejus, novis miseriis illorum miserias quotidie cumulare 3 Discant tandem se immedicabili morbo detineri, ac dimissa non frustranea modb, sed etiam periculosa medicina ea sibi parent levamenta, quae possint conducere, quae nocere non possint. Cum solidiores cibos nec devorare nec masticare queant, liquidioribus utantur admissis per rimam qua patet os, Vel per eam quam facit dens unus data opera evulsus; eoque artificio, si non delicate , at saltem placide vitam traducant. De caetero durum sed immedicabile infortunium forti ferant animo , ut a) levius flat patientia quicquid corrigere est nefas.
Infortuniis , quae in parciore hydrargyrosi interdum acciduης,
IA M supra monuimus Cap. ' f. a. omnia mitiora esse dc pacatiora in
parciore hydrargyroseos administratione. Cum enim Mercurius minoredo si inungatur, tumultus in sanguine, si quis fiat, minor inde futurus est , cum inunctiones longioribus intervallis repetantur , impendentia mala Praevidere praevisis ante occurrere facilius est. Inde tamen putari nolim fac methodo in curanda lue venerea navigationis cursum teneri quasi per mare pacificum , quod procellas nullas experiatur, quod nulla viderit unquam naufragia ; siquidem haec ipsa methodus sua quoque patitur infortu-aaia, quorum alia quidem parit aegrotantium imprudentia, qui Medicis. monentibus morem non gerunt ; dc haec huic methodo cum praecedente plerumque communia sunt: Alia vero accidunt Medicorum incuria, qui sese ae rosque frustrari solent , dum per errorem medicinam imparem morbo adhibent, dc ea huic methodo quasi propria sunt.
L DE IN FORTUNIIS HUIC METHODo
I. AEgrotantes, cum in hac methodo ab exulceratione oris & salivatione immunes noxam nullam patiantur, taedet plerumque in cubiculo conclusos tandiu detineri. Conniventibus itaque, vel saltem dissimulantibus Me
ssicis amant per urbem vagari, ignari malorum quae sibi possunt parere ,
tuni T. Febria advenit &caput intumescit, sit aegri vaνω Horat. Od. 24. Lib. D
410쪽
media adhibent. II. Febris eum diar- Thoea, &dysenteria , si aegri cibissete ingurgitent , aut gulae indul-
cum Mercurio nulla unquam fides sit. Vidi equidem neque semel item satis prospere , saltem sine damno successisse in regione calidiore, qualis
est Occitania , tempestate aestiVa , in aegrotantibus demum in quabus tardior erat & hebetior Mercurii energia : At vero aegrotantes alios numero plures ibidem vidi, quibus simili imprudentia gravissima parta sunt
infortunia, unde in apertum capitis discrimen venere. Neque sane mirum, quippe si dum interiora calent δί aestitant a Mercurio intus tumultuante , contingat ut eXtimus corporis habitus vento , frigore , humiditate derepente refrigeretur, necesse est pro constipata cute
dc densatis spiramentis, quibus pervia est, insensibilem perspirationem subitb inhiberi. Hinc particulae morbificae, quae in hac methodo a caeteris
emissariis praeclusae, saltem tacite haec exhalabant 1, hinc non paucae mercuriales atom1, quae circulationis motu abreptae latenter evanescebant via eadem , intra corpus jam retineri, & retentae tragoediam agere debent periculi plenam : Modo scilicet intra sanguifera vasa coercitae motum circulantis cruoris intendendo, carneasque tum Vardis tum arteriarum fibras
ad oscillationem frequentius sollicitando. , febrem accendere , ut dictum est Cap. praeced. g. I. artic. 2. Modo vero impete facto in salivales glandulas , tum parotides, tum maxillares , subit tim illarum tumorem, calorem , dolorem inferre , cum insigni linguae totiusque capitis tuimefactione, ut ibidem dictum est f. i. artio. i. Modo tandem tum in vasa sanguifera , tum in salivales glandulas vim simul exerendo, una eademque opera & febrem inducere , & glandularum salivalium tumefactioni locum dare. Sic ergo in hydrargyrosi ipsam et parciore , aegrotantium imprudentia infortunia eadem non raro accidunt, quibus supra diximus praecedente Capite, g. I. artic. I. ct a. pleniorem hydrargyrosim infestam infamem
haberi, sed quibus eadem quoque medicina facienda est , quam idcirco ,
ne adtiam agere videamur , repeti volumus: ex praecedente Capite II. Nonnulli, qui natura multi cibi sunt, cum inediae impatientes t nuiorem diaetam, quae imperatur, Observare nolint vel nequeant, non largiorem modo sibi concedunt, ut famem depellant, quod condonari facile posset, modo ossis tantum , cremoribus, panatellis & ovorum vitellis ut rentur ; sed etiam gulae interdum ita indulgent, ut cum oris interiora ab exulceratione libera ad masticationem dc deglutitionem prompta sint, non
dubitent cibis ingurgitari; carne, eduliis , ferculis, cupediis promiscue vesci ; quin imb vinum adhibere, quasi in therapeia tam lubrica pergraecari licitum fore r. Sed delictum gravis poena plerumque sequitur , neque pede clauis. Cum enim in hydrargyrosi quavis concoctrix ventriculi facultas manifeste
infringatur copiosiore , ut opinor , muco tunc temporis in stomachun, confluente, quo tonus ventriculi relaxatur , & hebetatur fermenti chylopoei energia, inde fit ut ingesta cibaria & male confici, dc in viti amabire soleant cacochyliam, acidam , acrem , biliosam, qua quidem , si si
sanguinem transfundatur , febrem moveri, qualem supra descripstin iis , Cap. praecedente , g. Lartic. a. qua verb, si in intestina provolvatur , diar-
rhoeam produci necesse est in dysentericum fluxum brevi degenerem , de qua ibidera , artic. y