장음표시 사용
551쪽
VIII. Caetera luis venereae sa) symptomata, gonorrhoeam, tumores cestium , urethrae carunculas , bubones , virgae ulcera , crystallinas , verrucas , pustulas , alopeciam , venereos dolores , ossium cariem , gummata nodosque peculiaribus remed1is curanda esse , qualia ille recenser. IX. Denique bin nulla certa methodo posse quemquam, qui venere Vul ivaga utatur , a lue venerea tutum se praestare. Censet tamen ad hunc finem profutura esse remedia a Fallopio olim proposita , aliaque nonnulla , quae ipse proponit, quae tamen ambo remediorum genera constat nutilius efficacitatis esse. Caeterum illi duo Ranchini Tractatus, tum re , tum stilo inter mediocres numerandi sunt , ut pleraque alia ejusdem Auistoris opera.
ἐὶ Man. DAN1EL SENNERTus, Uratissaviensiis in Silesia , natus anno Is 72. patrem scin habuit Nicolaum Sennertum Calcearium. Doctoris gradum .ei oratis it tebergae assecutus est anno 16or. Ibidem pit anno sequente In numerum Medicorum cubiculariorum a JOam h, i ab Ais. ne Georgio I. Electore Saxoniae adscitus anno I 628. Obiit Vittebergae fust, BMhanno I 637. aetatis anno 63. naro disto opera omnia in tres Tomos divisa , in fol. Ibi Libro 6. De Morbis occul tarum qualitatum , Parte 4. Sennertus disserit de lue venerea. Nihil quidem . in ea diatriba neque novum, neque rarum est, sed omnia Ita ad Tem , Ordinem , elegantiam , perspicuitatem concinnata , ut in hac sola
lucubratione paucis contracta & digesta videas , quae in immensiisV'luminibus nullo ordine sparsa sunt: Quod de caeteris omnibus Sennerti Tractatibus dictum volo. Vic TOR MAN ssus, Schatienchalensis, se in vel Schratiench
De Lue venerea Disputa . Exstat Decade IV. Disputationum, quas collegit & edidit Bassi eae Joannes Iacobus Genathius I 62 o. in ε'. MATTHIAs UNT ZERUS, Hallensiis in Saxonia, natus est D anno I ς 8 I. Medicinae operam dedit Lipsitae, Tubingae , Patavii, ac demum Basileae , ubi Doctoris titulo instignitus est. Medicinam fecit in urbe patria , ubi mortem ex acuto morbo oppetiit anno I 626. aeratis Anatonia Mercurii spetirica, seu de Ddrargyri natura : prstprietate ,
viribus 2 usu, Libri duo. Hallae Sa comitav. Is 2. . In In priore quidem Libro continentur Capita 23. quibus UntZerus multae phio com-
refert de natata , indole & usu Mercurii, tum Chimico, tum Medico, tum Mechanico ; & quod ad institutum nostrum propius spectat, sedulo
inauirit Capite I8. num dra 'ri inunctio conventat in lue veVerea, ac pen-ssitatis rationum momentis in utramque partem, affirmative concludit, rurestricte , Hydrargyrosim perite circumspecteque a Pruuenti Chirurgo institutam aliis tamen non negἷectis convenientibus remediis, Mou esse semper re licteu-dam aut tanquam pestiferum aliquod Mydicamentum angue caneque peius fugienstam, sied potius pro summo veneni Gallici alexicaco habendam , quoa
552쪽
In Libro posteriore disserit Capitibus 17. De variis Mercurii praepar
rionibus cum Medicum , tum Chimicum usum concernentibus , ubi reperire est praeparationes mercuriales fere omnes, quas tanquam arcana seu mysteria maxima nunc silentio a quibusdam regi videimus. Caeterum fatendum quidem est potissima, quae ab Unigero proferuntur , ex variis Auctoribus excerpta & corrasa esse , at ver b fatendum simul pleraque non sine judicio delecta fuime. JOANNES COLLE, Bellunensis, natus anno Is 38. Doctoris tirit tum Patavii 1ImpetraV1t anno 138 . ubi Professores audivit Hieronymum Capi vaccium , Albertium Bottonum , & milium Cana polongum , quos passim stios Praeceptores vocat. Venetiis Medicinam fecit annos Is. Electus fluit anno 16oo. Archi atros Francisci Mariae II. Ducis Urbini, de eo munere functus est usque ad annum i ,13. quo tempore Patavium ad primariam Cathedram Medicinae vocatus fuit morte Roderici Fonsecae v a cuam , ibique obiit anno I 63 I. aetatis suae 72. In luem emisit anno 162 I. in folio Venetiis opus Medicum in tres Libros distributum, cui titulum sequentem fecit, ut ad nomen Cosmi II Medicaei, Magni Etruriae Ducis, cui nuncupabatur, satis frigide alluderet. Cosmitor hoc est Graece Ordinator) Medicaeus triplex , in quo exencitatio totius artis Medicae , loca dilucidata , ct quaesita varia decisa , ac Consultationes medicinales , ct quaestiones νracticae enucleata pro
Hujus operis Libro secundo exstat brevis Dissertatio de radice Chinae , ubi ait, radicem illam a Lusitanis primum delatam anno 1 3s. ct tunc varis appellatam fuisse , Chinam , Cinam , Echinam ct inlinam , a ' Chinensibus vero Lampatam. Caetera quae de temperamento , colore, figura, doli Scusti radicis illius affert, nihil habent singulare & ubique obvia sunt. Exstat ejusdem Liber alter Venetiis excusus Q. anno I 628. CVm sequenti inscriptione : Methodus facile parandi jucunda , tuta ct nova Medicamenta , est e us applicatio adversus C micos ; ubi de antiqua Morbi GaIlici natura, e fusique f)mptomatibus, notitia 2 medela singulari , sed quem nomdum usurpare mihi contigit. DAVID DE PLANIs CAM PY, Chirurgus Galenicus & Spagyricus , Tractatum Gallice scripsit de lue venerea cum inscriptione se
quent , La Verole reconnue , combattue , ct abbatue sus Der 2 sans tenir chan bre , aver tous ses accidens , quem Lutetiae Parisiorum excudendum curavit in 8. anno 1623. & quo octo tantum Capita continentur, cum adjecto ad calcem Antidotario v
- Railix quidem Chinae in Sinensi Imperio copiose colligitur : Verum non Zamatam bieci Tou sou im ibidem appellatur. D scripsim de PE ire de la chine. Pax la P. du Ha de, Tom. III. pag. I,
553쪽
Lix ER VI. Sacu Lir M XVI I. Capstibus i. ct a. assirmat luem veneream in Orbe nostro perpetuam fuisse ; sed ideo magis viguisse circa annum I 93. tempore belli Neapolitani , tum quod Hispani admisto leprosorum sanguine vina infecissent ,
quae Gallis derelicta permittebant ; tum quod Praebitores annonarii humanam carnem exercitibus in cibum subministrassient , quae duo commenta jam supra refutavimus Lib. I. Cap. 8. Sequentibus Capitibus disserit pro ingenii modo, seu potius deblaterat de natura, causa , effectis, diagnosii & prognosi luis venereae 1, ac de mum 6. multa proponit remedia , multaque praeparata Mercurialia , quibus interne adhibitis luem profligatum iri pollicetur. In adjecto Antidotario , ubi prostat remediorum farrago, duo prae caeteris notatione digna visa sunt. I. Usum Arsenici praeparati ac luem Veneream ab Auctore laudari, tum externum , tum internum ; externum quidem , si Arsenico cum aqua vitae confuso plantae pedum manuumque palmae confricentur , quo sudores moveri , internum vero , si Arsenicum pulveratum interne exhibeatur ad errana v. vj. vel Vi J. quo alvum bland solvi ait. Sed nemini auctor esse velim ut alterutri therapetae, sed praesertim posteriori umquam confidat. II. Miris laudibus ab eodem extolli Mercurium fixum dc diaphoreticum sequenti methodo praeparatum, qui cum praecipitato solari ferme
Mercurii crudi probe depurati Ilib. J.
Reguli Antimonii 3 j. Auri purificati 3 j.
Solvantur singula seorsim menstruis propriis ut artis est. Solutiones . ce in cucurbita vitrea : Distilla ad siccitatem : Cohoba septies: Demum pulverem residuum lava tepida & exsicca donec
Tunc Phlegmat. alumin. 9 Vitriol. ana lib. j.
Albuminum ovorum codlorum ad duritiem lib. viij. F. ex arte distillatio ex cucurbita ct iterata cohobatio.
Haec aqua supra dictum pulverem bis vel ter distilletur. PETRus Ros TINI Us, Doctor Medicus. . Trauato di mal Francese , net quale se discorre di ducento e trenta quat iro sorti de uso male , ct a quanti modi si puo prendere e causare e
Fatetur quidem Auctor ille Dissertationem suam ex antiquioribus Medicis, qui de morbis venereis scripsere, potissimum vero ex Antonio Musa Brassavolo excerptam esse : Sed verius dixisset, si ingenue fassiis fuisset Dissertationem suam ipsum mei esse Antonii Muis Brassavoli Tractatum de Morbo Gallico, Italice versum cum Responsis a Bras Lavolo dat1squaestionibus Alexandri Fontanae Mutinensis , Tractatu de Radicis Chi
554쪽
cinae Doctor , Physicus Onolsbacensis scripsit Tractatum de Lue etyenerea squem memini laudari a Joanne Rodolpho Camerario in Memorabitibus Medicinae ct natura Arcanis , sed quem nondum usurpavi. Constat Tractatum illum ante annum 16Σ . scriptum fuisse , cum laudetur in opere edito hoc anno : Auctor autem florebat hoc eodem tempore , cum carmina in laudem Camerarii scripserit, quae in fronte Operis laudati leguntur. T A c U T V s , Lusitanus, natus sa) Ulysii pone anno is s. Philosophiae ac Medicinae studuit in Academiis Salmanticensi & Conimbricensi. ac anno 1 S9 . Doctoratus gradum assecutus est Saguntiae , quae celeberrima est apud Hispanos Academia. Inde per annos triginta continuos Medicinam cum laude fecit Ulyssi pone ; at circa annum 162 . b) cum Regis sc) Edicto , tunc Lusitaniam ditione premebat , Hebraeorum qiuotquot aderant stirpes incolatu regni fuerint imterdicta , Zacutus, qui Judaeus erat , in Belgium concedere coactus fuit, ubi Praxim Medicam exercuit , maxime Amstelaedami & Hagae Comitum. Obiit Amstelaedami anno 16 1. aetatis 67. Scripsit opus minime contemnendum De Medicorum Principum Historia , duobus Voluminibus in f,-lio comprehensum , in Libros XI. distributum , qui diversis annis in lucem prodiere. Hujus operis Libro primo , qui Amstelaedami primum editus est anno agitur Historia 73. de Morbo Gallico , dum explicatur locus Galeni depromptus ex Lib. 3. Epidemior. Section. 3. Commem. 23. ubi quaestio est de menti ct capitis glabritie. Ibi Zacutus data occasione probare contendit. I. maestione 3 s. soae Morbus Gallicus vetustissimum sis morbi genus. Sed in probationem nihil adducit praeter quaedam testimonia ex Hippocrate , Galeno , Salice to , Gordonio, Valesco dcc. quae supra abunde disciis a sunt & enucleata Lib. LCap. se II. Quaestione 36. c d Morbus Gallicus ab immodico veneris usu oriri 36st. Sed probat tantum, & egregie quidem ab immoderata Venere noxas graves inferri t, neutiquam Vero luem veneream inde generari. III. maestione 37. c d ante auxilia sudoriseca calor nativus fit attempe
IV. maestione 38. Quod bubo Gallicus non soliam in inguinibus , sed Deiro aures aut sub alis apparere possu ; quod observationiblis confirmat. V. 'astione 39. sed initio bubonis Gallici non solum e talo , sed e Iraiachio mittendus sit sanguis ; in quo totus Medicorum chorus cum Zacuto
V I. uuaestione 4o. od unguenta mercurialia pro Morbi Gallici curationes m admittenda. VII. Quaestione I. mod drargyrium in potum si assumendum. V III. Quaestione 42. Quod unguenta mercurialia recenter confecta simi 1pplicanda.
Denique uuUione 43. Quod Morbus Gallicus sit coma iosus ad iustans a sed id nullo modb videtur evincere. Caeterum quaecumque hactei via indicavimus, Theoreticὸ tantum I Z,
555쪽
L13xR VI. SEcULUM XVI I. ueri euto pronuntur , vel potius perstringunt 1 r. Caetera , ut ipse ait, quae de curatione hujus morbi ab Auctoribus fuse dista sitnt , ea omnia in compendium re-dadia inoeniuntur Libia a. Praxis Histortarum , Cap. I. Ibi docet Morbum Gallicum curari Visi Regisi , hoc est usu lignorum sudorificorum Guaiaci & sas afras , radicumque falsae - parillae Chinae. 2'. Per vomitum , ad quem excitandum adhibet pulverem Vigonis , sive praecipitatum rubrum ad gr. iv. vel V. Stibium sive Antimonium prae paratum ad gr. iij. vel iv. Infusum 5 f. seminis catapultae minoris in
aqua rosarum &c. 30. Per unguentaJx argento vivo parata , quae ab eo habentur saluberrima , atque pro hac extirpandsi lue praesenti isma , fremant licet plures , ut ille ait , ct non infima notae I fedici. Q. Per suffumigia parata ex sulfure , cinabrio , auripigmento , subli mato , pulvere Ioannis Vigonis &c. Fatetur quidem ipse ea remedia sui pedia esse 2 in actuali eorum applicatione pitires use emortuos , sed iis tamen
utendum esse censet, cum caetera non pro lunt , quoniam in conclamato morbo melius est uti aliquo remedio , quam nullo. Demum per mitissima medicamenta alexipharmaca , quae parari ait ex
lignis aut radicibus sudorificis.
JOANNEs ANTONIDES VANDER LINDEN, Enchia sanus. Centuria inauguralis positionum Assedico-practicarum de virulentia vene
re a , in illustri Frisiorum Academia proposita st defensa ad diem 18.
O lobris io . Franeherae I 63O. in Vander Linden natus anno 16O9. has Theses pro Dodi oratu Franeherae propugnavit anno I63O. Inde anno I 6 9. Professbrium munus Franeherae, δίanno I ,3 I. Lugduni Batavorum obtinuit, ubi fato functus est anno 166 . aetatis suae SJJ o A N N E s HA RT MANNUS , Ambergensis Marpurgi in re Hasi1a , anno I39i. Philosophiae & mox Matheseos Professor declaratus, citandem etiam anno 16O6. ibidem Medicinae Doctor renuntiatus , Chy- ωmiam vix nomine tenus antehac illic locorum notam primus in ea Aca- tidemia publice docere coepit tanquam C miatriae Professor. Factus postre- renab simul Archiat ros in Aula Castellana is Constat illum fato functum fuisse ante annum I63.3. cum prodi exit hoc anno Lipsiae in ejusdem Praxis C miatrica , a Joanne Michaele & Georgio Everhardo ejusdem filiiς. Ibi primo refert Harimarantis Luem veneream ' a Fratre Basilio Vtilentino qui vixit tempore Maximiliani , apyellatam esse die neWe Krieger Kranc klieit, hoc est Novus militum morbus , in quo tamen hallucinatus est multis modis.10. Qubd existimaverit fratrem Basilium Valentinum revera exstitisse, cum non desint b) eruditi Viri, quibus Auctor ille adumbratus , nomenque utrumque , quo appellatur, si Zmn ex Graeco ct Latino videatur. 10. Quod crediderit Fratrem Basilium Valentinum vixisse tempore Maxi- Nec Librum tec Libri locum profert: Piguit vero Oeera Basilii vel Basilio adscripta
556쪽
ue11 DE MORBIS VENERE IS. miliam , scilicet I. quem tamen Basilium s a) constat, si exstiterit unquam .
toto seculo ante Maximilianum I. exstitisse. 3'. bd opinatus sit Luem veneream fratri Basilio Valentino notam olim fuisse , quae scilicet in Europa non apparuit nisi tempore Maximili ni I. atque adeo integro seculo post Valentinum. Secundo. Exposita deinde morbi di agnosi multa profert praeparata Mercurialia , quae credit ille tum ad luem veneream confirmatam, tum ad morbos venereos locales egregie facere. Sed haec, si cui probentur, repetantur velim ex Harim anni Prachica ; piguit enim praeparata hujuscemodi exscribere , quod pleraque jam pridem obsolefacta sint nec 1mmerito i, caetera vero quae sunt adhuc in honore nullibi non prostent. Tertio. Videtur ad hodiernam methodum curatoriam paulo magis accedere , cum hydrargyrosim froponit, quam probatissimum curationis modum esse assirmat, quam satis fuse describit, quam putat cum purgantium exhibitione semper conjungendam esse , in eo tantum castigandus quod ex praejudicio aetate sua satis vulgari velit tota hydrargyrosi sudores moveri tum potu decocti Guaiaci, tum ope aestuarii. marto. Notatione peculiari digna visa sunt sequentia. I. Iuxta Harimanniam recentissimum luis venereae Omploma esse Costallinam , quam vocant, vesiculam nempe ad glandem membri virilis adnascentem , tran sucidam qua de re vide quae supra dicta sunt Lib. I. cap. I a. pag. 68. sed quae ex allato Harimanni testimonio videntur emendanda. II. Vesiculam illam lethalem esse , si remediis exquisite fa iis non curetur. Ferrum nou pati, nec leviter coalescere locum asseritum Solum spiritum Tabaci laudem hic invenire Tangatur , inquit , vesicula cum spiritu
Tabaci quinquies ad summum ct sponte evanescit , sed fiat id jacente patiente , alioquin ad levem ta tum spiritus Tabaci stans procumbit humi bos , hoc soderatus cadit 2 eonvellitur , quae reme Mummesh tutum ei se abunde arguunt. III. ,. Si adest gonori hoea , utile eme exhibere praecipitatum viridem , s Lacertam viridem quibusdam dictum) aut gummi Guaiaci, quibus ex- is hibitis propinetur Terebinthina , quae abluta aqua violarum cum oviis vitello teratur ac cum decocto sarsae- parillae potabilis fiat.
H lege busne ) aceto madefacto de buboni imposito , quo intumescen-xi te remoto alius applicetur ut tandem emollescat : Tunc scalpel- , lo aperiendum est e dc saniem cum pure & cruore exprimendam : Postea D Opodet doch Emplastrum nempe cum gummatibus, quod ab ipso inferius , describitur) applicandum, quod numqtiam coalescere sinit ulcus, prius. , quam omnia fundamentaliter fuerint sanata. CYΡRIAN Us MAROTA, Hispanus. De febribus 2 Lue venerea. Vallis leti 16 i. in fol. IOANNEs ΒΑΡTIsTA VAN H E L M o N T , sive H E L M o N TI U S . Bruxellensis, natus anno 1177. cum ipse s b,) testetur se cursum suum Philo ophia absolvisse anno 119 . qui erat sibi decimus septimus. Patrem ami
sit sc anno is,o. totius Belgii calamitosissimo. Invita d) matre , s inscii
557쪽
L1BER VI. sECULUM XVII. uer 3 natis primus in Da familia , quae nobilis erat, se Medicina nuncupavit. sa)Anno 17. suae adolescentia i N. B. vixdum absoluto cursu suo philosophico
praelegebat Lectiones Chirurgicas in Collegio Medicorum Lovanti a Professoribus P homa foeno , Gerardo de Villeers , ct ' Stomis constitutus; sed ut ipse fatetur , praesumebat docere , quod ipse nesciebat , Hollirium , Talaultium, Guidonem , Vigonem , ε inetam , totamque Arabμm turmam adaptans , qui sane omnes simul , pergit ille , apicem Chirurgia non intellexerunt. si ) Lo it ibidem Institutiones Leonardi Fuo ιι , Ο Joannis Fernelii ba; opera Galeni, semel Hippocratem , cujus Aphorisimos pene memoriter didicit ; totum Amicennam , ct tam Graecos , Arabes , quam modernos forte sexcentos serio ct attente perlegit per locos communes annotans quidquid singulare ipsi in iis 2 calamo dignum videretur. Promotus s c fuit ad Doctoratum in arte medendi Lovanti anno sed tunc d) nec veritatem nec scientiam in putatilia doctrina sua reperiit , ratus imprimis crudele ex alienis miseriis nummos accumulare Haeredi rasem suam viduae sorori unscripsit, ct dono inter vivos transitulit , eo quod opportune illa carere vix poterat. Ipse juvenis peregre profectus est , cum intentione Medicinam deserendi , atque in patriam redeundi m quam Idiota se illi associavit, qui P3rothecnia manualia fritem noverat. Adox ille sit penetrale quorumdam corporum per ignem i pexit.comprehendit mutitorum separationes tum Libris nondum traditas , ac hodie aliquot incognitas. Derin in dies crevit sciendi ct operandi aviditas Uxorem duxit piam atque nobilem , cum qua e ) anno 16O9. post decennalem peregrinationem , livoris
diam non longe a Bruxellis) se subduxit , s ) per septennium Drotheonia
se immolavit , ac pauperum calamitatibuς subvenit , . Ex effluente charitatis D ei bonitate auctae sunt uxoris haereditates , Er ampla suae familiae devenere patrimonia . uiuin imo depressit Deus ) praepotentes , qui illum ad infamiam ct occultam necem sub pietatis involucro persequebantur , quibus Verbis puto intelligi quaestionem quam de ejus fide Inquisitores habuerunt, a qui bus aiunt diem illi dictum fuisse , quasi de religione male sentiret. g)Interim gloriatur se quotannis aliquot myriades ins morum sanare suis reme diis non destitisse. Sed Thaumaturgus ille sanare non potuit 1'. Duos suos filios , qtu peste periere, at veris ut sese excuset th) ait Moniales apud quas ambo decessErunt, sua remedia tanquam aliena recusasse. 2'. i Primogenitam suam siliam , quae quinquennis leprosa evasit magis magisque , ac tandem sicera livida , corneaeque squamae albae per totum corpus subnatae sunt , sed quae tandem septennis per miraculum sanata fuit Ope D. Virginis , cujus imago Bruxellis celebris est in Hospitali D. Jacobi. V. ) Uxorem statu, quae jam ab aliquot mensibus dolore lacerti dextri premebatur , sic ut nec manum attollere physet , ct atroci oedemate artuum inferiorum languebat, quae tandem a Bullero sanata est cum oleo olivarum , cui lapis suus intinctus fuerat. 4'. Demum si) Ancillam suam , cui in tibia dextra terer pelas male curatum passa crus erat plumbeum atque tumidum a genu
bl In ar ticulo , qui inscribitur ,
s e In aristiculo , qui inscribitur ,
mulus pestis , ubi su pra, pag. m.
mulus pei tis, in articulo , qui inscribitur Proprietas ρ stii , pag.
inscribitur , Buller, pag. m. 36 Q. soL
558쪽
scripta ab Auctoris silio, Francis co Mercurio Vanhelmoni , qui se dic t Pm-losophum per
ini digitos pedum, & quae eodem oleo perfecte intra noctem unamiconvaluit.
Mortem sa) obiit Hel montius die ro. Decembris anno I 6 . aetatis 67. ex althmate , uti te res iratio illi in tantum deficiebat , ut exsurgere cogereturct per fenestram proximam spiritum haurire , quo binis diversis vicibus pleuriss ipsi accersebatur , a quia dum se incolumem restitutum esse putabat oborta denub febre , ex interna , ut puto , suppuratione Vitam cum morte commutavit , postquam per septimanas septem aegrotavisset. Haec plusquam satis de ipsius vita 1, nunc pauca de ejusdem natura, indole , ingenio proferenda. Ut libere dicam videtur Hel montius fuisse Religiosus , probus , minime malus , at vero simul credulus , superstitiosus , anilibus fabulis addictus, Chimicus, Chimicorum ineptiis plenus, Para- celsi laudator , sectator, imitator , sed tamen judicio , ingenio , doctrina, Paracelso potior, suorum arcanorum venditator de amplificator maximus, qui plerumque ceu lymphaticus quidpiam supra mortale sonans& divino veluti insi in hii proloquens ampullas projiceret & sesquipedalia
Verba , quibus nequaquam miror non paucos , animo leves futilesque , bo nis litteris destitutos, qui amant magnificis pollicitationibus lactari, alios que lactare , quibus nova & inaudita placent, quos arcana delectant mysteria, aliquandiu dementatos fuisse: At revera qui in arte Medica novus dc inexpertus , nec aetiologiae Oc therapeiae morborum satis gnarus, cum natura vel consuetudine asper , mordax, maledicus estet, Medicos si ii temporis obtrectare , Scholasque Medicas insectari nunquam destitit, ut vete rem Medicinam rescinderet de antiquaret, quam putabat b) meram etabimposturam a Graecis infroductam , novamque monstrosis Verbis magis quam dogmatis divitem conderet, in quo ducem Paracelsum sequutus parem cum eo successum habuit.
Nihil scripsit Helmontius ex professo de Lue veneresi , sed sc) in pestis
tumulo quaesita potius quam data occasione sequentia docet. I. Luem illam eatenus incognitam primum visam fuisse in obsidione Neapolis arino I 9 . tamen revera non fuit obsessa )II. Placuisse quibusdam Orientalem plagam accusare , s quos sane ipse non novi) quasi inde morbi origo accersenda foret, sed falsitatis inde argui, qubd nemo unquam Lusitanum accus.vit , ac per consequens Indiae Orientales immanes esse debeant, quas solus Lusitanus cum exclusione Hispanorum lustravit ac sbi subegit. III. Neque a Sinensibus ad nos delatam videri , quamvis ab olim lues sinens iis sit assueta , cum inde nemo ad bellum Neapolim adveκerit , introitus in Chinam omnibus externis sub poena capitis vetitus fuerit. Adde Guaiacum, cujus usus apud Europaeos 8o. annis senior est quam radicis Chinae , serrat, nam Guaia cum anno 1 317. Radix Chinae anno 13 3 s . innotuit in ab Occiduis terris venisse.
IV. Neque meliori jure tribui Indiis Occiduis , quasi ibidem foret se achia atque solita , siquidem occasus Indias immunes fuisse testatur ipse ' Fer-
8 Scriptas tantum novi a Ferdinando Cortesio Epistolas IV. quibus narrabat ordine quaesiumque a se in Hispania nova gerebantur. interiit prima : Exstant tres aliae in Collectione
559쪽
LI. BER VI. srct Lurus XVI Lainandus Cortes in eam dem expugnator quὸdque post adventum suum nondum ibidem enotuisset , sed eo adve iam luem cum e thiope , mancipio Pamphiati de Narsaee , qui furto recens ab obsessis Neapolis eo appulerat , secumque
At vero Hel montitis in errore Versatur maximo , neque uno dumtaxat nomine : Nam 10. Demus luem Veneream, ut ille putat, ante Phthiopis
illius adventum , qui mancipium erat Pamphili de Narvaeg jussu δc auspiciis Iacobi de VelasqueZ arma in Cortesium moventis anno Is I9. visam nondum fuisse in Mexicano regno sive Hispania nova , de ea enim Anae riuae regione hic quaestio est.) Quid inde porro γ An ideo falsum futurum es1 luem veneream in Insula HI alti sive Hispaniola , quae nunc Sancti Dominici dicitur, antiquitus endemiam , & ibidem ab Hispanis usu rei venereae cum indigenis mulieribus conceptam fuisse anno 1 92. primo Chrisia tophori Columbi appulsu, a quibus in Hispulam traducta anno 1 93. ubi certa sui dedit indicta , dc cum Neapolitanis Gallisque communicata
fuerit anno I 9 ξ Neutiquam. Etenim horumce omnium certos, ido- neos , oculatos testeS , Omnique eXceptIO ne majores supra adduximus, Lib.
I. Capp. 9. 2 1 o. Sed si ea vera sint, ut verissima esse palam est, inde constare debet de prima luis venereae Origine ab Indiis Occiduis repetenda , non quidem ab Hispania nova , a qua neminem scio qui illam arces sat, sed ab insula Haiti sive Hispaniola , cui omnes uno ore eamdem acceptam referunt. Proinde concelsa etiam Hel montii sumptione, nempe luem Veneream anno tantUm V I9. primum in Hispania nova visam fuis
se , & illuc ab AEthiope quodam, Pamphili de Narvaeg mancipio , alibi ubi vis videbitur infecto delatam, ruit tamen ejusdem assiumptio , scilicet luem illam ab Insula Haiti sive Hispaniola longe ante, ac anno 1 93. in
Europam non admissam fulsib. 2'. Verum enim vero concidit certius eadem consecutio, si sumptio ipsa, qua nititur, falsa sit, ut falsam esse manifeste liquet. Constat enim AEthiopem illum, Pamphili de Narvae Z mancipium, non Venerea lue, sed variolis laboravisse, atque adeo non veneream luem sed variolas in Zempoalanos, ubi Narvaeet castra metabatur, & hinc in caeteros Hispaniae novae incolas transfudisse. Quod potest facile argui ex morbi ipsius descriptione apud Historicos a) coartaneos obvia , ut nempe qui celeri ta lpropagatione serperet atque adeo in distans ; qui periculosus, gravis, acutus, mortifer esset i, quo plurimi consumpti sint brevi temporis spat1o ;qui febrilem aestum accenderet, cujus impatientia sese in fluvios Indi demittebant temperandi nimii fervoris causa; a quo perfuncti foedis cicatricibus deturparentur, propterea quod incauti prurientes pustulas derasis sent unguibus 1, quae singula in variolas quidem optime, in luem veneream
Sed porro quid opus est conjicere in re manifesta & apertissima, cum
Ramusii Italice redditae. Narrat Ille in prima earum quae superfurit , quae ordine secunda erat, exitus civilis belli quo a Pamphilo de Narva et lacessitus fuit, sed nec de A. thiope illo , qui Pamphili mancipium fuit , nec de contagione quam hic in Zempoalanos induxisse dicitur, nec de nova ulla lue quae ab Hispanis in Indigenas novae Hilpaniae manaverit verbum ullum ibidem facit. Reliquae vero ejusdem Epistolae ad alia perthient negotia.
560쪽
Historici Hispani, ' qui coaetanei erant , disertissimis verbis testenturAEthiopem illum variolis , quas Hispansce ias Viruelas vocant, affectum fuisse, quae a lue venerea ias Bubas Hispanice dicta longissime absunt re
dc nomine atque adeo certo certius sit ab AEthiope illo non luem veneream in Hispaniam Iovam, ut temere credidit Hel montius primus omnium Sc fere unus , sed ariolas traductas fuisse , quas ab Europa in Americam manavisse, cEm lue venerea quae inde accepta fuit, commutatas esse vulgaris est opinio, & certe nec Auctore nec auctoritate desti
Mirari tant tim subit, quae fuerit Helmontio errandi causa : Neque enim facile induci possum ut arbitrer ab illo , qui minime malus fuisse videtur, propositam Historiam dolo malo depravatam fuisse. Conjecerim potius, neque forte temere in manus illius casu venisse Historicum quemdam, ex Hispanis quidem , sed Gallice versum, ubi legerit AEthiopem illum , de quo tam saepe , laboravisse de ta P erole , unde faetum sit ut vocis ambiguitate delusus reputaverit de lue venerea seu crassa variola , Gallice grosse Imrole, debere intelligi , quae revera & germano vocis Hispanicae sensu de variolis seu variola parva , Gallice petite V erole , intella genda erant. V. Addit Hel montius alios contendere hanc luxuria luem incoepisse , es 'Hod annonae caritas macilatormn carnes cadaverum 2 suffurari 2 ct nculum coritas divendi suasisset, sed cum Anthropophagis Indis hac lues ante adventum Pamphili fui Fet ignota , non recipitur horum allegatum. V I. Astrologos asserere peregrinum stellarum situm, dumtaxat de super Neapolim in fluxisse , quem multa anxietate quaerentes nondum invenerunt , suasi idem astrorum stus numquam fuisset antea. V I L T andem Paracelsum . copulam leprose meretricis cum scabioso milite Gallo incusare ac detestari s Sic nempe Paracelsus depravat Historiam , quae a Ioanne Manardo narratur sa ) Epist. r. Lib. 7. Episto Medicinalium. Easi vero antea nulla leprosa Gallo sordido commista fuisset. Hic sic explosis rejectisque addit Hel montius se scire quomodo Lues
venerea sui initio ferme=uum asque radicem repererit. M Enim vero Laicus cliuidam , pe/git ille , & vir sanctus , ad quaestiones arduas aliquot solitus,, visiones somniales, ac non raro quoque per mentis abstractionem notiones intellectuales suscipere, nimia forte curiositate has indagavit ,, quaestiones. Cur ista Lues praeterito seculo & non antea erupisset, is cum anteactis Paganorum diebus scelerata quaelibet scurr1llitas numquam defuerit 3 Σ'. Unde, si non ab Indis, in Europam venerit ξ . Quae M causa sit continuitatis & m1tigationis ac mutationis, si div1n1tus immissa ξ Nam miracula raro per contagium transeunt, ac nisi tradito mandato suam 1n natura catistam nanciscuntur. Sed neque Deus 1nson-υ tes punire solet, prout innocentes saepe lues veneris inficit. Dixit itaque' Historia verdadera de la conquilla de la Nueva E patia , esse rhia et Capitan Ber-Dia et dei C, uno des us congiis adores , Cap 2 2 I. La Chronica generat de las Indias, Secunda Parte que trata de la conquista de Mexico Vr Froci co Lopen de Gomara , Cap io 1. - Historia generat de los Hechos de los Castillanos en las Isas y la Tterra firme det maroceano, e scilita por amomo de Horrcra. Docau. II. Lib. X. cap. 6.