장음표시 사용
161쪽
Emorae vero sic auro δὲ λυκω συν-ρνεσ' ἐν Ουρεσιν αμιλλουνται, χορτον γα λυγκες τ' ἐρίφοισιν διια βοσκονται, ἄρκτοι - μοσχοισιν ὁμου καὶ πασι βροτοισι, σαρκοβορος τε λέων φαγο ατυρον παρα φατναις - βρέφεσιν τε δρακοντες αματορσι ι ετ ονται M. Quam quot vitiis metricis scateant, momo non videt. atqui
editiones B, C, D vix quicquam quod operam pretium sit, variant, nisi quod φαγεται pro φαγετ' i et C praeterea πὰρ Ἀγκες , quod quid sit, istatim latebit, et αματροσι B.
Maxime vero insignis est lectionis varietas in editione Α, quamvis Interpretationem Latinam eandem praebet, quam ceterne editiones. Duo enim primi vorsus sic exarati sunt: ιδ λυκαι ιο αρνεσιν - ουρεσιν μαγε δονται χορητον παρδαλιμ εριφοισα - βοσκπιονται, reliqua non variant, nisi quod etiam φαγεται legitur. Iam consor Sibyllinorum scriptur- 3. V. 737 sqq. ἐν δὲ λυκοι τε καὶ ἄρνες ἐν Ουρεσιν αμμις ἔδονται χορτον, παρδαλιές τ' ἐμνοις αμα βοσκτμονται, αρκτοι συν ροσχοις νομαδες αυλισθήσονται, σαρκοβορος τε λέων χυρον φαγεται ἐπὶ άτνης ως βους καὶ παῖδες μαλα αντιοι ἐν δεσμοισιν αξουσιν πηρον γαρ ἐπὶ μον θῆρα ποιησει, καὶ βρεφέεσσι δρακοντες αμα σφίσι κοιμπιονται κου αδικήσουσιν, ubi παρδαλέες - φαγετ' ἐν φατνη - ἔξουσιν I, II, quae e codice Regi opsopaeus mutavit. Idem in nota Versus hos excitat, ut villa in oditi Laetantii exemplaribus circumlaruntur, monetque, in insor. cod. primum et secundum Versum itidem, it pud Sibyllam legi, nisi quod ille correcti- αμμιγ' pro αμμις soriptum habeat, et in tertio Oxstare πασι στοισι omnibus pecu--- Code Regiomontanus quamvis miser mutilus, tamΘne ipso longo plurima ex his confirmat, sic Versus exhibens:
162쪽
Νon dubium itaque est, quin tres primi versus apud Lactantium ita legi debeant, postulantibus tam codicibus scripti quam ipsa edition A:ὴδὲ sivo οἱ δὲ λυκοι τε καὶ ἄρνες ἐν Ουρεσιν ἄμμιγἔδονται χορτον, παρδαλιις H ἐρώνοις ἄμα βοσα μονται, ἄρκτοι - μοσχοι- όμου καὶ πασι βοτοισι. In versu quarto nil emendandum est, quam, quod jam Veteres oditiones, ut vidimus, habent una cum codice nostro φαγειαι pro φαγετ Sed in quinto Versu neque αματορσι propter me trum, neque ἀματροσι, quod habet, ferri potest Sibyllina vidimus dare ἄμια σφίσι, modicom, invito metro et sensu , sin τῆ Quid reponendum sit, non Video.
καὶ γαρ γῆ καὶ δένδρα καὶ ἄσπετα θρέμματα γαίης
δώσουσιν καρπον τον αλ.'ινον ανθρωτοισι
οἴνου καὶ μέλιτος γλυκέως λευκου τε γαλακτος, καὶ σιτου, περ ἐστὶ βροτοῖς καλλιστον απαντα ν. ubi λυ-τέρου pro γλυκέως, quod saltem γλυκέος esse deberet, astere ηκλιστον pro καλλιστον A, quod ηδιστον fuisse videtur. J Sibyllin loguntur hi versus . V. 19 sqq,, ubi in primo Versu χαρμην exstat, tum V. a. ποίμνια μήλων Pr θρέμματα γαίης Tandela vorsu quarto γλυκερου Codieem
163쪽
APUD LACTANTIUM OBVIA. 7ΡMean Lactanti quoque restituere χάρμην et γλυκερ- notat sopaeus. In γλυκερου consentit quoque cod. Regiom. et hoc sine dubio sibi vult depravatum γλυκwτέρου in A, C. At cum ex primo versu tantum initium et finem καὶ τοτ δε - ἀνδρασι εδώσει odox exhiboat, de χαραν nihil afferri potest. Sed vel solius codicis uteani auctoritate χαρμην est Lactanti reddendum. Praeterea ἀνθρωτοισιν e vestigiis nostri codicis legendum.
Ibi d. a. 4.-Et alia eodem modo:
κυσεβέων δὲ μονων ἄγω χθὼν παντα τάδ' οἴσει ναμ μελιτος - πέτρης id Ἀπο πηγῆς καὶ γαλας αμβροσίης ἐρούσει παντεσσι δικαίοις. Editi nisi in meris erroribus typorum non variant. Retulit hos versus Betuirius inter eos. qui in libris Sibyllinorum non Θ- perirentur Sed fallitur. Mam paulisper tantum mutati exstanto. V. 280 sqq. Ἐφραίων δὲ χθών άγι' ἔσται, παντα ταδ' χειναμ μελισταγέος ἀπο πέτρης καὶ δια γλώσσης καὶ γαλα ε' ἀμβροσιον ευσε παντεσσι δικαίοις. 8ed primi vorsus Ioelio in Sibyllinis rejicienda est, cum αγία ultimam longam abjicere nequeat. In secundo Versu scriptura Lactanti mirum quantum depravata est Sed Vetus opsopaoieodex habuit Ἀαμα ΜελιCTΔTAIRCA PO quod est ναμ με- ισταγέος o ut in Sibyllinis scribitur. Confirmatur hoe quoque, ut statim Videbimus, a nostro codice. In versu tertio praeterea γαλ- vel ,αλ postponi moretur Sibyllinorum seripturae σαλα χ' Sed meliorem lectionem offert eodex
164쪽
ναμ ιν λιμπαυς οπτο τετρης η - πηνεικα γλααγο αμβροσιης ρισε παντεσσι δικαιομ . Lege itaque γλαγος, nam prois positum est. In ultima OeeMhaiolo positum vides Μ pro ΔΙ iraeterea saepius A pro ooeeurrit Reliqua vitia facile emendari possunt.by oracula Sibyllina in Lactantii libro de Ira obvia.
,,Sibyllas plurimi et maximi auclares tradiderunt, Graecorum, arisis Chius arisinnicus cod. Reg. et Apollodorus Erymruem nostrorum Varro e Fenenella. Hi omnes praecipuam e nobilem praeter ceteras Erishraeam mirae commemorant hesiodorus quidem uide civi ac populari Sua gloriatur. Fenestella vero etiam legaιos My thras erithre c. R. a senatu esse missos refert, u hujus Si Decarmina Romam deportarentur; et ea consules Curio et octavius is pilolio, quod tunc erat curante . Catulo restitutum, ponenda eu rarent. Apud hanc de Summo e conditore rerum deo hujusmodi
αφθαρτος κτίστης, αἰώνιος, αἰθέρα ναίων, τοι τ' ακακοις,κακον προφέρων πολυ μείζονα μισθον,
τοῖς δὲ κακοῖς δειοι τε χόλον καὶ θυμον ἐγείρων. Vorsus hi in collectione librorum Sibyllinorum non reperiuntur; quapropter a Xyst Betulo pag. 04. ad calcem versuum Sibyllinorum ejecti sunt ut mirandum sit, opsopaeum eos in ramentis Sibyllinis prorsus misisse Versus secundus Vi sie
manu scriptoris exire potuit; nam quis est κακος πολυ μ
ζοον μισθος quid προφέρειν μισθον Libri impressi hie nos
destituunt, ubi leviores tantum has scripturae arietate reperio V. 1. ωιος edit. A. αἰώνιος τ' B. αἰωνοιστ' C. v. 2. τοῖς ακακοι το τοῖς αγαθοῖς αγαθον , quod saltem praeserendunt videtur. πολυ deest in A. emorabilis vero est interpretatio Latina, tum editionum Veterum, tum codici Regiomontani, i que ejusmodi, ut in Versu secundo alia verba antiquitus ieet8 fuisse, satis demonstret; sed quis inde versum refingere ad deat praesertim cum tot exemplis jam demonstratum sit, quasi opere haec interpretatio Latina apud Lactantium a Verbis Grae
165쪽
APUD LACTANTIUM OBVIA. 99cis saepissimo recedat. Ita Ver haec interpretatio concepta est in omnibus tribus editionibus voteribus et in codico nostro: incorruptibilis et conduor aeternus in aere habitans bonis bonum praeferens proferens cod. Reg. justis mulio majorem mercedem in cod. Reg. pro justis legitur et) injustis autem et malis iram ι
,,Rursus alio loco enumeranS quibus maxime facinoribus inci tetur aeus haec intulit φευγε δε λατρείας ανόμους, θεε ζῶοι λάτρευε μοιχείας τε φυλασσε, καὶ ρσενος κριτον ευμ' ἰδίαν γενεαν παίδων τρεφε, μηδε φονευε καὶ γαρ o θανατος κεχολώσεται ος κεν αμάρτημ h. Haec variis vitiis inquinata osse, facile perspicitur ser- sns tortius ab initio rana syllaba mancus est; Versus quartus
intolorabili sod non immodicabili hiatu laborat. Praeterea μοιχείας φυλάσσειν nemo Graece dixerit pro μοιχείας γυλάσσεσθαι imo ridiculum foret μοιχείαν φυλάσσειν dicere quemadmodum παρθενίαν φυλάσσειν Atque tandem quae est ἄκριτος ευνηαρσενος ' d libris voteribus parum os auxilii: Edit. A habet: V. s. θειοωντι, V. I. μοιχεια εφυλασσε, . . deestra. ditiones et vero mullo in verbo variant, nisi quod oc ipsae 40mittunt, satis magno documento, articulum hunc intrusum esse nescio quo editore, qui de hiatu non sollicitus sic meis consulere voluit omnia vero exemplaria, itiam manuscriptum, hane interpretationem additam habent: fuge sceleralas religiones, e rino deo servi; ab adulieris te abstine, et masculi permissione prava proprium generationem crea; et ne occidas His enim deus immoristis irascuur, qui haec agunt maec satis ad Verbum expressa sunt, nisi in ultimis Vocibus, sui haec istunt equelamen propterea olim apud Lactantium aliter lectum esse contendam, cum in his vocibus lectio librorum Sibyllinorum prorsus cum nostra conspiret. Exstant enim hi versus in collectione 8ibyllinorum lib. V. 762 sqq. hunc in modum scripti: φευγετε λατρείας ἀδικους τω ζῶντι λάτρευε
' Quae hic statim sequuntur verba indiuvatur em advergus peccat es, ea in codice nostro et tribus Vett. editi leguntur.
166쪽
100 ORACULA SIBYLLINA μοιχείαν πεφυλαξο καὶ ἄκριτον αγενος ευνην τὴν δ' ἰδίαν γένναν παίδων τρέφε, μηδὲ φονευσης.
In his plurima quidem Vitia, quae apud Lactantium observavimus, sublata sunt, sed aliud rueterea nobis se offert, ad quod non mediocriter offendimus Qui inim conveniunt φευγε τε et λατρευε, πεφυλαξο reliquR quum Singulari numero presinsunt 3 Atquo hine intelligitur, unde in Sibyllinorum oditionε
principe versus hic ita depravatus legatur: φευγετε λατρείας αδ-ου, ω ζωντι λατρευετε, quod qui primus invExit, is sensu quam metro magis timebat. Nihil enim apertius est, quam pro φευγετε legendum esse adtφευγέ τε aut cum Lactanti φευγε δέ. Meque tamen propterea in nostra Sibyllinorum sylloge φευγετε immutandum est; de enim vetat versus, qui praecedit, quique, quamVis prorsus n0n Graece scriptus, pluralem φευγετε tamen postulat: αλλα κατασπευσαντες ἐειας φρένας ἐν στηθεσσι
At 'ua ratione, quaera hic aliquis, veram lectionem dieis φευγέ τε, et tamen φευγετε non immutandum pronuncias Mitita respondebitur: collectionem Sibyllinorum oraculorum, qua nunc utimur, cujus aetatis sit, a quo aut a quibus profecta, ne scio. Sed certissimum est, eandem homini christiano, pio ma gis, quam docto, Heberi qui quae hic illic sparsa iracula Sibyllina repererat, non solum novis auxit, Sed etiam, ut unuBlcorpus Oraculorum conficeret, nulla arte, nullo judicio congla tinavit. mae tamen commissurae compagesque, ut ita dicam facile perit Hectori se produnt: tum rerum dogmatumque discrepantia, tum lingua grammaticesque ratione. Atque eam hujus riseos partem, quae de dogmatum discrepantia agit tractavit Biro Thoriacius in libro Havnia 1315. edito, cui titu lus libri sibyllistarum neteris ecclesiae, crisi, quatenu monumens christiana sunt, subjecti. Sed neglexit alteram illam critices par
tem, quae de grammatica et lingua agit quam si priori illi adjungere voluisset Vir Doctissimus, facile vidissot in longe plura fragmenta dissecandum esse libyllinorum corpus die
nihil mihi eortius est quam versum αλλα κατασπευσαιπες iste. collectore carminum additum esse, ut Oraculum, quod apu)Lactnutium legerat, hoc modo cum praecedentibus conjungeret,
167쪽
APUD LACTANTIUM VNμά. - 101 etsi, cur hoc potissimum loco positum sit, cur hic instrusum, nullam causam videas. - Sed redeamus ad ipsa verba eorumque varietatem dijudicandam Versu primo videmus praeterea
αδίκους apud Sibyllam legi αδ-ου edit. D pro νομους, et st
re pro θε ζωντι. Sed praestat sine dubio scriptura Lactantii. At versu secundo et singularis μοιχείαν, quem interpretatio Latina Lactantii quoque confirmat, et imperatio πεφυλαξο vulgatae scripturae praeferri merentur. Sed ἄκριτον, pro quo κρίτου edi I habet, tuentur Sibyllina neque tamen, ut jam dixi, quid haec vox sibi velit, intelligo. Versu tertio desectum metri supplet Sibylla, τὴν δ' ἰδών ab initi logons atque hanc scripturam Lactanti reddendam esse, monstrat quoque Opsopae nota: Scripta Lactantii membrana tertii versus)initium his majusculis, ut in omnibus solet, exprimit. ΘΗΗΔ-1ΔIAN HNNΔH, e quibus facile officitur τὴν δ' ἰδίαν γένναν
etc. In eodem Versu utrum φονευε an φονευσης scribas, nihil interest. Versu quarto quoque scriptura Sibyllinorum τοιςδε γαρ confirmatur Veteri interpretatione Latina his enim deus etc. Sed pro τοιςδε sive τοι δε quod edit. habet, scribendum Videtur τοῖσι γαρ . . . CAP. 23. g. 3.-Ex quibus alia denuntians universis sensibus iram dei ob impietatem hominum hoc modo exorsa est
ἐρχομένης οργῆς μεγαλη ἐπὶ κοσμον απειθῆ
ἔσχατον εἰς αἰωνα θεου μηνυματα φαίνω, πασι προφητευσασα κατα πολιν ἄνθρα ποι τι M.
Mirum an est Xystum et atrium etiam hos Versus inter eos posuisse. qui in Sibyllinis non legantur cum liber his ipsis vorsibus incipiat, leviter tantum discrepantibus; iam V 1. μγαλης Ἀργῆς legitur, V. 2. στατον V. 3. προφητευουσα κατα πτολιν ubi quod versu tertio Variatum sino dubio apud 8ibyllam rectius scriptum exstat. Versu secundo legendum Videturi μηνίματα. Edita iactantii ixemplari vetera mi nisi meros irrores praebent: ασταθῆ A, φέρω Ss ijam prorsus Vulgatam confirmat. Interpretati Latina est, etiam in codice nostros venien 'enienses cod. Reg. aperi testimonio legendum isse ubique venientis irae magnae super mundum dei pronunciasiones enarrans omnibus hominibus in urbibus prophetans.
168쪽
,,Alia quoque, per indignationem dei adversus injusis rataclys mum priore saeculo factum esse dixis u maluia generis humani aes gueretur: ἐξ- μηνί --ος ἐπουρανίοιο θεοῖο απιταῖσι πολρσσι καὶ ανθρωστοι σιν πιτασινγρον ἐκαλυ νε θαλασσα, κατακλυσμιο γέντος. Etiam mos vorsus motuirium apud Sibyllam legi negat, cum tamen lib. . . l. sqq. exstent, nulla lia Varietate, quam αυταχιν ωλεσίν τε et ἄπασι. Ex editionibus nostris i a vulgata scriptura non recedit C vero initium secundi vers sie constituit καὶ αυταῖσι πολεσσι se oditione A vero omnia mi sero disjecta sunt hunc in modum: Ἀξου μηνισαντο επουρανιθω
πακλυσμοιο πεντω. Interpretati, Latina haec est: eae quo irascente coelesti deo ipsas civiliates cum hominibus cunctis omnibus hominibus cod. R. et erram se deest in c. R. mare cooperuis
e peri editt. B, C. diluvio rupto. Ibi d. g. 5.,,Simili modo de orationem postea futurum vaticinata est, quo rursus impleis hominum deleatur: και ποτε την οργὴν θεον ου λι πραυνοντα
αλλ' ἐξεμβρίθοντα καὶ ἐξολυοντά τε γέννανανθρωτων πασαν ἡ ἐμπρησιαιου περθοντα. εHaec perquam corrupta sunt neque ἐξεμβριθειν neque ἐξολων Graecum esse potest atque Versu tertio secundo loco trochaeus est eque tamen χα editis veteribus quicquam proficimus;
nam quae obserVRV pro meris vitiis typographicis haberi de bent, ut ξεμβρωντα et ξαλυοντα in Aoum quod ante γενναν in sit C ci deost. irum praeterea videri debet, quod ei in codice nostro et in editis veteribus Omnibus interpretatio La tina deost. Sed longe aliter loguntur hi versus in carminibus Sibyllinis . V. 54 sqq.
καὶ τοτε γινωσκειν θεον ουκέτι πρήν ἐοντα, αλλα χρονα κραίνοντα καὶ ἐξολέκοντα γενεανανθρωποσν μαλα πασαν ἡ ἐμπρησμου μεγαλοιο, ubi In edition principe vulgabatur ουκέτι αἰεν ἐοντα et νοπρησμουν mutavit postea Opsopaeus, cujus haec sunt verb3
169쪽
APUD LACTANTIUM OBVIA. 103 Priores e Mnes habent υκέρι αἰὲν ἐοντα, impio errore. Recem iisque lactionem regii codinis non dissimilem Merunsianae. Cuamur enim hi versus libri de ira captis 23. nonnihil amen varianissi Me ποτε την πην θεον ου ἔτι τραυνοντα v. eod. πραυνθέωτά αλλ' ἐξεμβρίθοντα v. cod. αλλα λως βρίμντα καὶ ἐξολέκοντα τε γένναν ανθρώπων πασα ἡ ἐμπρησμου πέρθοντα pro quo in ei cod. scribim Μθδλωc, id ει, ut esto esto, μεγα- λω. etc. Haec ille hinc mihi verisimile fit, et apud Lactantium et in Sibyllinis eodem modo scribendum esse: καὶ τοτε γινώσκειν θεον ουκέτι πρήν ἐοντα αλλα χόλι βρίθοντα καὶ ἐξολέκοντα τε γένναναν -ων μάλα πασαν υ ἐμπρwμ- μεγαλοιο. Nam γινώσκειν sic depravatum tiHocΚe facile in τὴν ργὴν abire potuit: πραυνοντα vero et πραυνθέντα sive solita literarum , et o confusione πραυνοεντα nihil est nisi πραυν ἐοντα. Praeterea ἐξολέσωντα ipsa lingua postulator barbaro ἐξολυοντα apud Lactantium, ut μαλα πασαν metrum μεγάλοιο Veterem quoque Lactantii codicem dare Vidimus in uno itaque χολε βρίθοντα audaciores fuimus, sed hoc facile elicitur e scriptura veteris codicis λως βρίθοντα - Ceterum accedat hinc toxico 8chnoideri ἐξολέκω, quod in versibus Sibyllinis eadem pagina jam praecesserat. Aliae Oces ab hac praepositione incipiontes toxico Schnoideri addendae, hae sunt ἐκδηλα Proco . hist. ure pag. 86. ἐκδιηγέομαι, quod Schneide addubitat, habet δε- sephus antiq. Iud 5, 8, 3. p. 300. ἐκ σκευω Philotiom. hi stor Mel. 11, 1 pag. 526. Vales. ἐκ σιάζω oracul Sisyllis. 5. v. 354. ἐκκαλυπιικος Sext. Empir. 7, 396. 8, 140. ἐκκατιδειν int Smym. 8, 30. Sed legendum videtur υρανου κ
pug 116. ἐκλαχαίνω, quod Schneidor in dubium vocat, habet Tryphio r. v. 202. ἐκλενιτέον Schol. Soph. Dc. v. 143 906.l064. ἐκμυξασθαι Galen de composit medicam. Secund l . lib. 2. T. 2 pag. 110. . in 15. M. ἐκνευροω Chrysostom homil in h. . pag. . Gister. ἐκπληρ-ων Planis paraphras in or ad Herenn pag. 8. ἐκπειρωνι Galen. l. I. pag. 104. lin. 33. ἐκπο- ρω Euripid Phoen. 1084. Pors. ἔκπτυσμα Sibyll. 8. V. 289. es. Sibyllina nostra e Lactantio lib. . c. 18. g. 15. col
170쪽
104 ORACULA SIBYLLINA ἐκριπιγυσθε - ἔκ-μN ML Empir. 6, 38. ἐκτρανόω Asma s eirore pag. 67 e his Suida s. n. οἶνος ἐκτρ-κα Si st. 2. v. 283. ἐκτυπως μι. Empir. 7, 71. ἔκφευξις Mesammi de pia uati p. 453. et 476. ἔκχυμου Sibyll. 3. v. 29. ἐξαλ. rικῶς Sem. Empir. 7, 373. ἐξαναβαίνω Si II. 5. v. 407. ἐξαπατητέον Mason. Cruon cap. 10. ἐξω-κρου ignos mei de S. Theodor. v. 54. pag. 22. ἐξαποσπαι Theod pred pag. 50. ἐξε θροειλη- ore prorrhet. . l. p. 482. Lind. Sed propter exemplarium dissensum hie locus diligentiorem curam meretur, quam alibi praestabimus. - ζευρονίζω, quamvis ab ipso Schnoider testimonio Philonis . p. 86. . munitum, dubii tamen notam ap- pictam habet. Sed occurrit vox quoque apud Ioseph. ni. I . 12, 2, 13 p. 95. ἐξοπτικως μι. Empis alicubi l0eum nunc non reperio. ἐξιδειν uint. S m. 8, 446. ἐξιτα ἐον Xenoph. memorab. , , 14. ἐξοιστέον Euripid Phoen. 724. 4 - δενέω, ἐξουδενο- ἐξουθενέω omnia haec tria verba cum derivatis Sehnoidoro dubia vidontur. Sed cf. egismeriι Levi. . post 564. 16. v. 581 testam Aser. 7. pag. 695. Salier Salomon. 2, 5. p. 19. LXX. Daniel. 4, 14. Chrysoslam iamsi in h. l. pag. 127. Schol. Soph. Ajac. v. 360. mavoris. S. v. αποσκορακισμός eis. v. πιυλίζει, ex quibus sontibus hic, nunc disquirere n0n
Ibi d. s. 7.,, dem amen placari eum poenitentia aclarum e sui emendatione confestans, haec addidit: ἄλλ' ἐλέει μετάθεσθε βροτοὶ ἡ μηδεν προς οργην παντοίην γάγητε θεον μέγαν.
Sic quoque B, C, D, nisi quod βροτοὶ νυν habet. Sed inscriptura editionis A ἀλλεαπῶυν μεταθεσθε sic aliud quid latere videri possit, si conseras interpretationem Latinam, quae in omnibus editis et in scripto his verbis concepta est: 0mne ergo om nes transferte vos, neque ad iram ducite deum magnum. 'Sod si consulas oracula Sibyllina, ubi hi Versus, statim p0ει praecedens s agmentum, occurrunt lib. 4. V. 157 sq. leviter quidem corruptam Lactantii scripturam confiteboro, sed hinaliud tentabis reponere, quam quod in Sibyllinis logitur: μέλεοι, μετάθεσθε βροτοὶ τάδε, μηδε προ οργην παντοίην ἀγάγητε θεον μεγαν.