장음표시 사용
431쪽
CAPUT XLV. 1iorum cursus extinctus est. Scripsit au te inter alia de lingua Latina libros,& de re rustica tres, & hos quidem, ut ipse mei testatur,anno aetatissus octogesimo. Plinius. C.PIi c. plinis nius Secudus, uir ingenio clarus, libros scripsit comptu Secundutires: e quibus septem di io.quos de naturali historia conscripsit,adhuc extant, opus diffusum,eruditum, nec misnus uarium qua ipsa natura. In quorum libr. M hoc contra aspidas refert medicamentum,inquiens:Nesciere me.
dici quantum contra aspidas polleret acetum. Nuper ab aspide calcata percussus utrem aceti serens, quoties deposuisset sentiebat ictum, alias illaeso similis. Intellectum ibi remedium est, potui succursum. Periit autem sub Tito dum Vesuuii montis incendium parum caute ex proxio tmo specularetur. Sed plura deuita studio et libris suis Plinius Iunior libro epistolarum 1. in epistola ad Marcum. De exitu uero ipsius idem libro s. epistola ad Tacitum. Sumpti imber aerei. Hoc est, acetum copiose potum . Idem Aeet . testatur Celsus medicinae libro s. a quo de Plinius sentenatiam suam mutuatus est. Celsi uerba sunt: Usus ipse docui queaspis percussit,acetu potius bibere debere. Quod demonstrasse dicitur casus cuiusdam pueri, qui cti ab hac ictus esset,& partim ob ipsum uulnus,partim ob immo dicos aestus siti premeretur, ac locis siccis alium humo rem non reperire acetum quod sorte secum habebat,ebibit,& Iiberatus est Credo quoniam id, quamuis refrige
randi uim habet, tamen habet etiam disti pandi. Quo fit
ut terra respersa eo,sp umet. Eadem ergo ui uerisimile est, spissescentem quoq; intus humorem hominis ab eo diti imiculi,&sic dari sanitatem. Haec ille. Dioscorides uenena torum morsus quicunq; refrigerant,aceto calido, & contra quicunq; incendunt frigido lauendos praecipit. Dicendum et quae sit praecox medicina timenti: Cautio nant potest diros praevertere morsus. , Si iecur exectum tardo de uulture portes.
432쪽
Erucis aut si totos pertinxeris artus, Quas prius attritas uehementi spargis aceto.
Aut tu ceruina per noctem in pelle quiescis, Aut genere ex ipso dentem portabis amicum.
mando Dicendum. Tradita contra uenenatorum morsus cura praecautioη tione, agit nunc de praecautione, qua, ubi inferendi uenene ut edum, ni timor adest, ne malum ingruat, utendum est:&quam
primum praeueniendo remediis auxilium asserendum, ne inutilis postea sutura sit, cum uirus corpora iam occupauerit. Nam licet non statim semper, tamen non multo praecox me post malum adest. Praecox. Praematura dc quae uenenidicina. uim anticipat & praeuenit, praecaueti ne quod futurum sit malum accidat, aut si ne inferatur caueri non poterit,
saltem ne noceat. cautio. Praecautio, prae uisione uene num inseratur aut noceat. Diros. Asperos,crudeles, uenenatos S letales. Praevertere. Anteuertere, praecauere.
Pgr. ieeur de uulture.) Vultura uitii generis animal est rapax atisque carniuorum,odoratu suo cadauera putrida Ioge sentiens & indagans: de quo sic resert libr. io. cap. r. Plinius, Vulturum praeualent nigri. Nidos nemo attingit. Ideo etiam suere qui putarent illos ex aduerso orbe aduolare falso. Nidificant enim in excelsissimis rupibus. Detus qui de saepe cernutur serebini.Vmbricius aruspicii in nostro aevo peritissimus, parere tradit oua tria, uno ex hiis reli qua oua nidum plustrare, mox abiicere.Triduoaut ante Vulturis aut biduo uolare eos ubi cadauera sutura sunt.Huius no iecur, modo iecur,uti Serenus tradit, sed& cor& pennae con cor, tra serpentes prosunt. Plinius libro Mi. cap. . inquit, Ex Penna. uolucribus in auxilio contra serpetes primum uulturem Annotandum quom minus uiri si esse nigris pennarum. Ex iis enim si urantur,nidore fugare eas dicuntritem cor eius alitis habentes tutos esse ab impetu non solum se pentium sed etiam serarum & latronum ac regum ira.
vulturis Tardo. Epitheton est auolatu quem facit tardum. Unde
433쪽
c AP v T π L V. xi etiam nomen uulnar inclinatum uolunt. Erucis. Per merucas autor intelligit non herbam illam notam &κα )roa μορ a Graecis dicitam, sed bestiolas S uermiculos illos olerum quos Grsci campas appellant,& alio nomine etiam bruci uocatur: quamuis hoc nomine Graeci locustarum mAgenus quoddam etiam appellent.Nascuntur autem eruiscae dirum animal locis apricis post pluuias tempore humido & lento ceu Plinius libro iν. cap. i . prodit 8c Columella. Erodunti uitium, arborum &satorum omnium frondem di florem adeo ut depastam arborem turpi facie
relinquant.Quae quo pacto domandae sint, satis copioseti uel ad superstitionem usq; docet Columella libro rei
rusticae D. 8c in carmine de cultu hortorum uersus finem. C sterum quoniam nihil a rerum omnium parente natura sine aliqua occultiore & ingenti causa, nullum P in lum sine bono aliquo producitur, gignituri, ut Plinius
scribit, hinc etiam quamuis terraenascentibus maxime sint noxiae erucae, habent tamen nihilominus in re medica utilitatis quidpiam,et praesertim contra uenenatorum morsus,ceu hocioco Serenus affirmat,&idem Dioscorides testatur inquiens: Quae in oleribus nascuntur erucs, a uenenatorum iniuriis, qus ictu aut morsu uenenum relinquunt,tutos ex oleo inunctae feruntur homines seruare. Totos artus.) Universum corpus. Vehementi. Forti&acri. ceruina pelle. Idem testatur Plinius inquiens:Pel ceruina. les cerui substra is, securos praestant ab eo metu somnos. Nam in ceruina pelle si quis iacueritin ullus ad hominem is serpens accedit,autore Sexto Platonico. Quiescis.) Iacis& dormis. Genere ipso dentem. Hoc est, dentem ceruio Dens Grai, num. Certum enim est, si Plinio libriis. p. s. credimus,
Ceruos serpentibus aduersari&exitio esse. Et omnino aliquid cerui habentes fugiunt. Amicum.) Amicum cum Amicum re inanimata iunctum, utile significat& gratum, ut amicus humor,amica herba,amicum tempus.
434쪽
Toxica praeterea qua sint pellenda medela Expediam, sanguis poterit prodesse caninus, Qui facili potu antidotos imitatur honestas. Vis 5c mirificos cautus praediscere odores,
Accensis quibus arcetur teterrima serpens, Aut styracen uras, aut atri uulturis alam,
Vel nepetam, aut fronde rigidae stirpem* myriri.
Toxica. Toxica quonda c5muni appellatione dicebantur uenena quibus sagittae tingebantur, quae tame qualia fuerint & unde coficerentur, haud facile quis nunc dix riRquamuis Plinio ex taxi arboris succo consecta uide antur. Nam in historiae naturalis lib. x . capite ri. de taxo arbore agens, sic infit: Hanc Sestius smilace a Graecis uocari dixit: Zc esse in Arcadia tam praesentis ueneni, ut si qui dormiant sub ea, cibumve capiant, moriantur. Sunt qui& taxica hinc apellata dicunt uenena quae nunc toxica dicimus, quibus sagittae tinguntur. Verum Dio scorides proprium & certum ueneni genus iaciens toxi cum,non a taxo sed a sagittis quae illo tingebantur sc uocatum tradit libr.6.inquiens: Creditur ideo toxicum apopellari quod Barbari sagittas telas P sua quae toxeumata nominan eo inficiunt. Cui & Paulus Aegineta medici,nae libro . subscribit. Caeterum per toxica comuni uoce uenena intelligamus. Expediam. Explicabo,proferam et describam. Sanguis eminus. Dioscorides libro x. Contra rabidi canis morsus, inquit,& epotum toxicum caninus utiliter bibitur sanguis. Nam ut libro is. capite 4. Plinius tradit, sanguine canino contra toxica nihil praestantius putatur. Antidotos. Dicitur tum atonidotus sceminino genere tum antidotum neutro. Sic quidem ab ανἀcon tra & datio,qua fi contra datum. Dicitur autem maxime de medicamentis qus aduersus uenena uel per morsus uel per cibos aut potiones nostris corporibus inserta
desideranturiquamuis etiam,quia grauimmis casibus pitula
435쪽
CAPUT π LV. ait pitulatur, in aliis morbis aliquando, licet raro, praecipue tamen necessaria sunt, autore Celso libr. r. Prosunt uero non modo illatum curando uenenu, sed N ad suturi nouxam prscauendum. Viser. Ponit nunc suffumigatio nes quasdam quibus serpentes procul arcentur &iugantur. cautus. Prudes,& qui sibi a suturo malo cauere nouit. Odores.) Hoc est, odorameta quae accensa nidorem di sumum serpentibus inimicu reddunt. Surum. Sπ- rax & arbor est cotoneo malo similis,&eiusdem arboris lachryma: de cuius bonitate & adulteratione tum Dio scorides libro i. tum Plinius libro is. δέ , . satis lassicien ter. Vulgus nunc una mutata litera Storacem appellata C sterum medicam a Sereno contra serpentes uim tradi tam comprobat id quod Sabet eundem, reserente Plinio libro ii. capite is. & ad serpentes fugandas urunt. Adversaturi uenenis quae frigore nocet. Atri. Nigri S laedi. Vulturis alim. Hoc est, pennas quae in alis sunt vulturistharum enim combustarum nidore & sumo serpentes suo gari testis est etiam Plinius, cuius uerba paulo antea ad uripta sunt. Nepetam. Nepeta non modo suisitu serpentes arcet, ut tradit Serenus, sed &supposita quoq;,ut alii tradunt autores. nec id solum, sed illato etia ueneno ipsoarum medetur tum pota tum uulneri imposita. Plinius libro io. capite i . Nepeta uires contra serpentes habet, Fumum ex ea nidorem flagi unci quam& substernere in metu obdormituris utile est. Apuleius. Ad morsum
serpen iis . Herbae nepetae montanae ex uino tritae succus
expressus cu uino potui datur,& eius solia contrita plags utiliter imponuntur. Dioscorides libi. Nepeta succur rit pota, aut emplastri modo imposita serpen tium morsi hus. Item sussi tu eadem substratal serpentes sugat. Frondem. Folia. Stirpem. Lignum,corticem, uirgulta&materiam omnem. Rigida myricae. Myricam rigidam uocat quasi duram,asperam Ninfructuosam, siue syluestre siue
satium intestigat Siluestria enim omnino sterilia est:
436쪽
rcTIBVS sc OR PII ET C. riua uero qus in Aegypto 3c Syria nascis,quamuis mitior sit 8c abundanter fructum serat, est tamen is lignosus; ut Plinius libro i . capite s. scribit, &,ut Dioscorides lib. ueoncretione sua quemadmodu dc flore muscosum. Est pin csteris sylvestri similis: sed semine seu fructu, nisi quod maior, gallae similis,asperu gustu & inaequaliter adstringentem, quo medici gallae uice utuntur. Lignum autem di flos & folia & cortex in eosdem usus adhiben tur,quanquam remissiora. Quoru etiam usus efficax est contra sera pentiu mictus,praeterquam aspidum,autore Plinio.
s v N T minimae species sed dirae uulnera pestis,
Quae magis in tenui latitantes corpore fallant, Scorpius ut grauis est 5c araneus,haec mala semper Captant securos multa iam nocte sopores.c TIB V s. Ico uerbum idem est quod percutio.Et inde ictus dicitur percussio dc uulnus percussione illatum. Scorpi . Scorpius siue scorpio utrunmenim dicitur uermiculus est uenenosus, eo importunior caeteris quod grauiore sup- plicio lenta per triduum morte coiicit. Virginibus letali
semper ictu, & foeminis fere in totum: uiris autem in matutino exeuntes cauis priusquam aliquo fortuito ictu te iurium egerant uenenum. Semper cauda in ictu est, nul- , . . io momero meditari cessar, ne quando desit occasioni. in Feritobliquo ictu&inflexu. Venenum omnibus medio die cum incanduere solis ardoribus. Item p cum sitiunt
inexplebiles potu: autor Plinius naturalis historiae libro
437쪽
. CAPUT π LVI. stiris. cap. Muris cieci. Mus caecus, qui & araneus mus uo NIMeritu. eatur,exiguum animal est atq; leuissimum, aranei modo Minaraneia. per tenuissimum filum,gladque aciem uel impune ambulans.Cuius morsus uenenatus est,et nisi succurratur tum homines tum iumenta interimens. Graeci M. n. myga m tilen uocant, factio ex mure δέ mustela nomine: utriq; enim
similis est,autore Aetio,a quo muris magnitudine dc eadem illi caudae gracilitate δέ rictus longitudine , reliquo autem corpore mustelina specie describitur. Meminit huius in theriacis suis Nicanderet murem caecum appellasi hominiq; exitialem, du ait: 'λωε Ποτο cs,
lQ.Meminit 8c Columella rei rusticae libro s. cap. iis. Vbi aduersus serpentis δέ noxiorum animalium ictus reme dia docens, sic infit:Mus araneus, quem Graeci utvγων appellant,quamuis exiguis dentibus no exiguam pestem molitur.Vbi annotandum male apud eundem pro Locus columel plegi σκυταληρ: quamuis σκυταλη scytale uenenata seo larestitutus. pens sit quam Aphrica tantum serat: Mus uero araneus Sotale. de in Italia & alibi repperitur. Veiaranei. Potest hoc bi- Araneus. Driam intelligi: uidelicet aut de mure csco qui etiam mus Phalangium araneus dicitur, ut iam dictum est:aut de araneo qui Grs Rutela, ce phalangion dicitur,& Arabice Rutela, uulgo uero ta- Tarmin. rantula: cuius plura sunt genera diei u haud necessaria inlata notitia, quorum etiam noxii sunt morsus, & corpus exiguumve quibus plura Plinius nat. hist. lib. H. cap. 4.
modi δέ figurae atq; foramina ipsa sunt parua adeo ut ui sui non appareant: sunt & animalia parua dc uenenum ipsum mole perexiguum ,sed lacultate quam maximum. - ut quod per paruum uulnus in corpus ictum descendes uim sua summe letalem subitario exercear,& mortis periculu adserat,ni praesentaneo succurratur praesidio. Quo modo autem uenena haec corpus afficiar, docet Galenus de locis affectis lib. 3 cap. r.&lib. c. p. s. Magis. Scilicet
438쪽
ne partia. Nam i X qua par, est tum ea quae icitur S uenenum primo concipi situm ea quYid a se proiicit. Gratias. Molestus, novius S letalis. Haec mala. γ Scorprus S ar Opi . neus. capi αὶ Fallunt, decipiunt. Capto uerbum is quentativum inter alia significata sua aliquando idem est quod decipio, ut in hoc loco. S. cistos sopores. Hoc est somnos tranquillos & qui sine cura transigutur. Multa.
Frequenti, seu alta atq3 profunda. H.ec documenta dedit nobis prostratus Orion. Magna quod exiguis perimamur saepe uenenis.
Atqui uulnus atrox incussit scorpius ardens, Continuo capitor, tunc digna caede retusus V ulneribus Q actias sertur reuocare Uenenum.
Aut calidis pelagi lymphis loca laesa fouentes, Sive meri potu disssoluitur improba pestis. Nec doci eta Scilicet quod parui mole anima Iis,ceu scorpq ictus, exiguo ueneno magnis corpori b. uim possit in ' ferre letiferam & mortem ipsam cuius rei exemplo est noorion. his Orion, qui,ut dicitur, a scorpione ictus, uitam cuni morte comaturavit,quod admirari quis posset. Nam, ut Lucanus inquit,quis fata puraret Scorpion aut uires maturae mortis habere Ille minax modis,& recto uerbere spDbula uus, Teste tulit caelo uicti decus Orionis. ProstratM. Itiis orionis. teremptus, occisus. Orion Orion hic est qui scorpio
nis ictu peremptus fabuls locum dedit, quam astronomici poetici libro x. refert Hyginius. Orion cum uenaretur S in eo exercitatissimum se esse confideret, dixisse etiam Dianae & Latonae se omnia quae ex terra oriuntur inter sicere ualerer quare terram permotam scorpionem eduxisse . qui eum interficere demonstratur. Iouem autem utriusq; animum admiratum, scorpionem inter astra collacasse, ut species eius honumbus documento esset ne quia
439쪽
. , T A c APUT π L V. I. T D r dii 4 quis eorum aliqua re sibi confideret.Dianam autem propter studium Orionis petisse a Ioue ut ide illi beneficium daret petenti quod terrae ultro tribuisset: ital eum con stitutum, ut cum Scorpion oriatur,orion occidat. Atrox.
Crudele S letiferum. Ardens. Ab effectu. Nam, ut Dioscorides tradit, inflammari quam primum a scorpionis ictu locus incipit, duratur, rubet Sc cum dolore supra modum riget. Nuc seruor, mox perfrictio alternis occupat. Continuo. Statim quam primum momordit. Digna cede. Morte promerita. Nam qui necem in serre uoluit, idem morte dignus censetur. Retusu. Repercussus Ninuul nus regestus. Qise. Pro id est. Actia. Adactus&im pactus. Fertur. Dicitur. Siquidem Dioscorides libros ite ait, Ipsequi percussit scorpio concisus, uulnerit impositus ex repugnatia quadam naturae, ut creditur, ictus corpii media . sui remedio est, nec solum impositus sed et aliis uariis mo ς -- dis sibiipsi medetur idem. Nam, ut Celsus librς. ait, Scor Norpita sibi pio sibi ipse pulcherrimum medicamentum est. Quidam ipti resim.
contritum cum uino bibunt. Quidam eodem modo contritum super uulnus imponunt. Quidam super prunam eo imposito uulnus suffumigant, undiq; ueste circunda ra, ne is sumus dilabatur, tum carbonem eius super uulnus deligant. Hinius item nat. hist. libro ra. cap. 1ς. Homiani, inquit, icto putatur esse remedio ipsorum cinis potus in uino aut oleo mersus. Et lib. xo. cap. . Scorpio, inquit, Ripse suae plagΠmpositus, aut assus in cibo sumptus,aut potus in meri cyathis duobus prodest. Reuocare. Retrahere & extrahere. calidis petiti b his. Hoc est, aqua ma se rina calida, quae tum fotu tum balnei usu prodest. Dio
sco rides libros. Aqua maris contra uenenatorum mor
sus, quicunq; tremores, perfrictiones P faciunt, praeser timcp scorpionum, phalangiorum et aspidum utilis: contra quos si in calidam eam descenderit aliquis pariter prodest. Idem libro σ. post plurium remediorum enarratio
nem, Omnibus hiis, inquit, addatur balneorum conti
440쪽
nuus eum multo sudore usus. Plinius item libr. it. cap. nubi de marina aqua agit, sic scribit: Quin & ad ictus uenenatos salutaris intelligitur,ur phalangioru m 8c scorpi num N pryade aspide respersis: calida autem in his assu
Vinum mitur. Fouenter. Vaporantes&balneantes. Mm potu. Wram. Merum quidem, ut Plinius libro M.cap. i. tradit, remedio est contra apes, vespas, crabrones, phalangia, serpetum.
scorpionum ictus, contra P omnia quae refrigerando nocent. Dis luitian Dissicitur, dissipatur et annihilatur. risia.) Venenum.. ca eos
Ad cunctos autem morsus Eliis p minorum i Caseus aptus erit foetae de lacte capellae Cum s hoc absumi debebit origanus herba, Haec duo mirificis curabunt icta medelis. Necnon peniculo calidum annectatur acetum, Aut uiuum sulphur sicci cum fece lyaei. Exiguo piperis cerebrum conspergito melis, Quo lita sanescunt depulso membra dolore.
Adeunctos minorum. Docet nuc incommuni remedia contra omnes morsus dc ictus uenenatos,& praesertim ani malium paruorum,ceu scorpionum,phalangiorum siue araneorum,apium,uespariam, crabronum& id genus reliquorum. caseia capellis. Plinius medicamen hoc non solum comestum sed N impositum utile tradit libro is. cap. o. inquien S. Contra serpentium ictum ualere dicunt caseuna caprinum cum origano impositu. Et paulo post: Ad reliquos bestiarum morsus caprinum caseum siccum cum origano imponunt & hibi iubent. Foetae. Enixae et que iam peperit. Amplior enim potentia lactis eiusdem generis quod numerosissimum esse diximus inquit Plin. libro a s. cap. Q. Et Averrois Colliget libro ς. cap. de Iaete,
Lac melius est illud quod est prope parta,id est post duos menses. Laae Ex lacte enim fit caseus. Absumi. Con