Francisci Petrarchae De remedijs vtriusque fortunae, libri duo

611쪽

nibus erigit,gustumque torpentem saporibus excitat, visum languidum ocularibus refouet: qua in re. maioribus vestris acutius, cogitastis, qui vasculis vitreis aqua plenis ut Seneca meminit J utebantur, prope delectabilis naturae ludus, blanda parens,ac benigna, quod hinc filio eripit, inde ruestituit .eccum tristem fecerit, consolatur. Quid, uod equus bos elephas,camelus, leo, tigris parus,&similia quantarumjibet virium Cum senuerint,contemnuntur, cum obierint, non sunt; cedunt senio , succumbunt morti: solum hominem virtute praeditum quς hominis solius est propria, Ec venerabilem senectus, Sc mors gloriosum,ac felicem facit transferens non extinguens. Et ad summam, animalia quaedam robustiora sunt homine. quaedam Velociora, quaedam sensibus vegetiora. nullum, dignitate praeitantius;nullum, cuius par cura creatori fuerit.Dedit sphaericanLcapitis figaram,essigiemque sydeream.

Pronaque earn spectentauimalia en era terram, Os hominisub ime dedit eor Mm Me tueri Insit, D erector ad 3dera tollere vultu 3:

ut praeclare ait Naso J licet dictum prius 1 Tul-

. lio. Dedit oculos, dedit frontem, in quibus secreta animi relucerent: dedit rationem , dedit orationem, dedit lachrrmas , dedit risum , age-ctuum signa latentium 3 quae quamuis ad argumentum miseriae quidam trahant , quod fletus praecox, risus serus ait Ortus, enim statim fiet;ania te diem quadragesimum non ridet J id vel maximE prudens animal arguit , Venturique ma scium , non equidem finis ; quem virtutis gubernaculo micem dico, sed dissicilem, quod ingressus est stadij atque instantium laborum. Deni

o ij

612쪽

que, quod quodcunque robur est aliis, quaecun

queue ocitas, quaecunque opportunitaS , quaecunque commoditas, tota homini deseruit. Ille tindomitos boves ad iugum , 3c feroces equos ad femim cogit. Vrsos unguibus, apros dentibus, ceruos cornibus metuendos decus fecit ille, mensarum: Lynces , vulpes. &infinita idvenus, quia esui non erant, usui ellis , accorij reseruauit: retibus maria.canibus 1yluas, volucribus caelum omne Fastrauit 3 dc quibus cum nullum erat homini eommercium , humanas voces intelligere . dc humanis nutibus obsequi doctrit, sic ex . omni naturae parte partiam aliquid. Non est tibi bovis robur , at tibi bos arat. Non est tibi e-quieele sitas , tibi tamen equus ambulat. Non

est tibi Herodi j volatus , sed Herodius tibi volat. Non est tibi elephantis aut cameli moles aedille. tibi turrem vehit hic tacinam. Non est tibi eerui. Corium, non agni pellis, aut vulpecula, sed illi haec tui nomine possident. An ne igitur his qui vos inopes talium dicunt , haud inelegans ae spoli sirin illud sit Romani ducis . . Habere ista ho--nem nolle, sed hae habentibus imperare. Ethaee quidem modo breuiter, partim philoinpHee, partim catholice dixerim. Ad aegritudinem. vero animi ita enim hanc philosophi appellantJti depellendain rc tranquillitaetem reuehendam, .

prosterit nosse. quid de primo, Cicero in Tusculano suo, tertia luce disseruit; quid de secundo, Sene ea in eo libro, quem de animi tranquillita te composuit. Festinanti quidem ad alia, dc spe

ctanti metam non vacat uniuersa complecti. ' Pro

tempore igitur alligatum vulnus, ostensique me dici animorum, quibus, si haec non suffciunt, uti ' ea . Iain tria illa,qula ultimo questus es,ne re- '

613쪽

v TR I V si o R T. LIB. II. sponso quidem digna eredidi quando di asperitas

Drtunae ipsa est de qua magna pars huius fecundi colloquis inostri fuit. & futura est, ec asperitaten

ipsam breuitas lenire debet ac minuere/incertum vitae finem statuit natura, ut praesens sempeἔ. aut proximus crederetur. De Aseritudine dentium. D I A L. x cIV. . Mut aprema ι si .ium,senio βεn; multaseren lat σι modo dixna tibi suarasenecta υenit. BOL.

DFnxium 'exor aegritudine .R. f. mantum

fidas intestinis,vide; ossa te ipsa deuituunt. I Φ. Τ re mere dentes incipiunt. R . Q ijd mollibus spei estὶduri,&solidi nutant artus. G. Dentibus aeger sum. R. Invalidum, Zc caducum animal homo,cui etiam, quae praeualida videbantur,infirma sunt. D. Μagnus me dentium dolor habet. ' .Et quae ad decus , praecipuumque oris robur obtigerant,doloris in materiam verti vides ut intelligas, quam mansura sit haec , cui tam securus insides, mortalis compago domicili j. I. Iam niihi unus, al. eterque dens cecidit. t. Iam ergo vel hinc existima. . quantum Deo debeas , tot tantisque muneribus, quorum paucissimis, tu minimis caruisse, suppli- . elum. 6c flebile damnum ducas:digna ingratitudi nis poena est. Seruus,&domini largitatem, quam praesentem spernit, absentem lugeat. dc quam lu- 'eris intelligere noluit, damnis intelligat. D. Iam dentibus exarmatus sum. .Iam inermiscum voluptate luctaberis: minus comedes parcius ridebis, lentius mordebis alienam famam. Lo

qui parantem , fracta sepes dentium stoe-

ω iii

614쪽

sis PETRARC. DE REMED. nabit; si non castitas, saltem pudor , ab illieitis

osculis senilem petulantiam cohibebit. D. Iam mihi senectus dentes fregit. Iure suo illa via est. Tu naturae gratias age, quae tibi hoc suo dono uti permisis in senium , quod multis iniuis uentute repetiit, qualis fuit apud vos, ilIe modo regum maximus, qKi adhuc Virenti aeuo , penhdentibus caruit , etsi iuuenilem hane iacturam,

senili postmodum eximio oculorum sui ipse aiebat , quodque ipse tacebat J ingenii, atque animi

vigore solabatur , exemplum utile omnibus , aliis quo vel naturae,vel aetatis incommodo affectis, ne tingula defleant, nεue omnem solutum teporem, munificentiae coelestis iniuriam vocent;sed sera tis perdita mulceant, aspera lenibus, dulcibus Meria. DO. .Dentes mini rapuit senectus. Hos si illa non raperet, raptura mors fuerat: plenam ossium sepulturam inspice, testarum dentea arentium primum quidem terrifiee albicantes, mox ruptis vulsos radicibus atque effusos videas; non hic numerus,non hic robur,decorque valuerit.Filia Mithridatis Ponti regis,utroque gemino ordine dentium fuisse legitur. Prusiae vero Biathyniae regis filius, pro superno ordine dentium, ' unum inferioribus cunctis parem , hoc est, unum Os ab una in alteram maxillam nec inuenisu, nee incommode protentum habuisse. At Zenobia R orientis, inser eaeteras formae laudes, tanto de tium nitore describitur, ut interloquendum, ri-ἀendumque , non dentibus, sed candidis inr- raritis plenum os habere videretur. Horum quoque nune busta perquire, singulare nihil imuenies, cuncta pridem, aequa Omnibus , sparsit Maruiuit mors. Nimis corpus amatis, ac membra g

615쪽

mo talia, nimis animum immortalem, ac virtα-temspernitis. O coeci simper, dc iniqui rerum aestimatoees. D.Iam sine dentibus lum. ε . Iam ergo dentium dolor nullus. sed nullum quoque prae ἀ- dium tullus usus: sine dentibus eum labore prae- inolencias cibus; dc nisi dissimulas. cogitandunt eis tibi iter at stare, ubi nil editur, atque 'bi solo gaudio, cibi ae animae vivitur.

TIbiarum vexor aegritudine . V . In omni aedificio periculosissimum est illud vitiu, quod

fundamentis insidet. Caetera enim Vtcunq; corrigas hoc ruinam trahiti qua instante , quid est reliquum; nisi quam primum exsatiscendi migretur hospitioi D. Tibiarum aegritudine sum affe- . s. R. Huius aegritudinis,ut multarum causia se Ih . omnis non aliunde. quam ex vobis ipsis est. Iure igitur in vos ex vobis orta reflectitur: obliti enim illud consilium Sapientis: palpebrae tuae praecedat gressus tuos: dc illud alterius : Primum argumentum compositae mentis existimo posse consistere, Ec secum morari:nequαconsistere potestis, neque vestros gremas attendere , sed ut coeci praecipites, hac illac palpitando,discurritis. Quid miri igitur, si nunc ad lapidem,minc ad lignu offenditis. Illud plane mirabile est, quod culpas vestras insonti tria Duitis naturae; quin etiam Voluptas mira denuriae, equoru vos frementium turbis ingeritis, unde sae- ρε ferratorum calcium vestigia reportatis. Nonne

tibi videtur,quod apudCicerone uni dicitur,pene

o tui

616쪽

omnibus conuenireὶΗςc mala.inquit stultilliine, . tota ipse tibi addidisti. Si et est herclc. No Iite vovit Iere, mala Vestra magna ex parte vobis ipfi tantis, quae postea deploretis. Tu si domi perstitissici, hoc est tecum, neque hanc forsan aegritudinem teque: harum querelarum materiam 4n uenisses. viga vi- ta, Minstabilis, quod variis asticiatur in ιommodis,non iniustum est. D. Tibiae doloribusagitor.'. ' Si tu causam doloribus praebuisti, gaule culpamplecti; si minus, exsortem culpaeani inuin solare. Et, si doles,molestiam adesse, at a bese cuIpa gaude. Vtcunque se res habeat, dolorum cuspidi pa- tientiae clypeum oppone; perpetuum in omni anxietate documentum quo nulla unquam medici- . na salubrior reperitur, '.Tibiaedoloribus praegra, vatus sum. R. Consulent Μedici, ut iaceas, nec te lecto moueas; haud inepth illi quidem,ut post da-- num facias quod ante debueras. Ego autem de il-- lorum consiliis nil amplius dicam, sed tu ipse, qua . ti ea sint preti j tuo disces impendio. Idem tamen' . consulam,quod medici,sed respectu alio: illi enim .-iaeentem fomentis adhibitis, instaurari posse fa. cilius; opinantur;dum ad locum doletem nec spi-- ritus adeo confluunt,nec humores, stanti conflue xent,aut eunti. Ego te in tuo lectulo compositum, . quicquid de salute corporeae uenturum sit sepositis interea curis omnibus,tranquillo tantisper a

subitu mitigatis angoribus, de sepulchro aliquid cogitare, qualiterue ibi sis iaciturus, & praesentis

status tui conditionem metiri velim, mortemque ipsam antequam veniat, tam familiarem tibi efficere, ut non horreas Venientem. Mors enim sola est, quae possit mortale corpusculum , ab omni aegritudine, liberare.. Da

617쪽

OCulos perdidi. R. O quot simul vitae fasti

lia peraidisti, quot foeda spectaculorum ludibria non videbist D. Amis oculos. R a.

ρ Frontis fortasse,non pectoris: hi, se superant. bene habet, salua res est. I . Coecus sum. . Non videbis Solem amplius,sed vidissi, dc qualis sit, animo te- nes; aut si non vidisti, ut in parte sors durior sie desideritam leuius ignotae rei. D. oculis careo. R. Caelum . terramque non asipicies , sed caeli terraeque dominum spectandi facultas non eripitur. Mul- tum illa clarior est visio. D. Coecitate perpetua. damnatas suin U. Non videbis ammodo frondosas valles, aereos montes, floreos cespites, Vm- brosos specus, lueidos fontes, vaga flumina, prata virentia quodque pulcherrimum visu dicunt .human i oris essigiem. Sed nec coeni cumulos,nec Vndantes cloacas nec laniata cadauera, dc quiequia

aspectu foedo stomachum Icedit. V . Oculorum luce uatus sum. LAE .ut malo huic nil aliud boni insit, quam quod hos ludos enormium, penitusque deformium habituum non isectabis,optanda coecitas, quam ,etsi optabilem fuisse nepe olim fatear aeque Vnquam nego: quandoquidem spes fugae nulla est; quocunque terrarum verteris par inis laniae regnum par virtutis exilium : hoc in statu perdidisse oculos. fugae, Ac solatii genus est. D. Vi-- sum perdidi. . Et foeminei vultus aspectum. Ga de igitur; claust, unde mors intrabat,sunt fenestrs.

multisque vitiis obstructum iter:auaritia, gula,

618쪽

εα ω PETRARC. DE RE ΜΣ'Pω luxuriae,pestesque aliae,suos ministr iae satellites amisere; quantum animae tuae hostibus demptum est, tantum accreuisse tibi credito. D. Perdidi oeaelos. R. Perdidisti ducets malos, qui in praecipitium te ducebant. Mirum dictu; faepe quidem lucidistima pars corporis , totam animam in tenebras tr hil:rum vocantem ad meliora spiritum sequi incipe,dc veritati praebe aures clamanti. Nolite quaerere quae videntur. Quae enim Videntur, temporalia sunt qu autem non videntur,aeterna. 0. Luminiabus careo. R. Culpis tu careres plurimis,sthis perpetuo earuisses: nunc Venturis malis Oeeurrant, virtus ac coecitas;praeterita delaant,dolo, ac poenitentia; neu lugeas coecitatem έ mentis oculos perturam; Iugendum forsitan, quod dilata est. D. Lumen oculorum perdidi. R. Lumen animae verum serua. Solent qui alterum oeuIum amiserunt

ut aiunt uacutius videre.Id si ita est quid rear nisi ut duobusperditis duobus aliis acutissime videas ει tuum facias ilIud Tyresiae caeci vatis,sed famo si

Obruit ora Deus .totamquein pector olutam Detulit.

Infelicem te, vereque cadicum,& prorsus exoeu- Iatum. si hane etiam perdidisti; quod, ut suspicer, tuae,si pergis,facient qRerelae:perditur nempe flebilius, quod unicum est, habenti. D. Oculos mei capitis perdidi. Purga igitur, di a sterge, quos non perdas, dc externis pereuntibus, ad interna reflectere. Illic mihi crede non in oeulis, habitat felicitas il la quam quaeritis. D. Lumen oculis non video Disce vel in tenebris gaudere An tibi Antipatri Philosophi responsum excidit, laiciuu Rrralle, sed proprium t cuius coe- cita

619쪽

eltatem,cum amicae mulierculae deplorarent; iocans, Nulla ne,inquit, vobis videtur voluptas esse nocturna Facete ille quidem, breuiterque. Multa enim sunt in obscuro gaudia, sicut Ec in luce, dolor multus. Ego autem tibi honesti solitiis hortator sum. D. Amissios oculos queror.

Si usurus male, gaudendum potius praerepta tibi nequitiae instrumenta. Sin bene, nee se quidem est,quod doleast rem decoram visu, sed pietati ae sancto proposito minime ne eessariam anaisisti. non membra, sed animum quaeut Deus. Purum illi,totumque ei offer,quem ubi aeceperit. quicquid est reliqui,aceeeptum feret, nil retinuit, qui

animam dedit. DO. Corporeos amisi oculos. Si ad caelum niteris , consolare te cum Didymo quem emeum ab infantia , inque hac coecitate usque ad exitum,summo virtutum exercitio

infignem . siter Antonius senem visens , nihil moueri debere,ait eo quod oeulos amisisset, communes sibi eum muscis,&muribus,&Iacertis,sed sandere,quod oeuli, eommunes illi eum angelis, silui essent. Antonianum vere, coelestisque magistri discipulo dignum verbum. Sin ad liberalium studiorum decus aspiras. Homerum, ae Democritum contemplare , quorum alter ut fama es Jdummira illa,ae diuina dictaret,oculis non videbat,animo lynceus. Alter sibI oeulos eruit, ne videret multa,quae, t ipse arbitrabatur,veri visus aetem impedirent:euius fictum, qnam vel laudes

vel vituperio dignum fuerit. non disputo, sed i uenit imitatores. Quod si picturam forte, sculpturamve Apellis, aut Phydiae artem tibi mente delegeras amisisse te aliquid, non negem,nisi hoc fipsum luerum est. ab incoepto humili tetractum,

cogi altius. s. si incitate inops, bc inutilia sum.

620쪽

R. Quid te ipsum,coece,deserisὶ Nam Tyresias de '

quo supra diximus, coecus visu, vaticiniis clarus fuit. Et Diodorus Stoicus familiaritate Ciceronis,

quam secta notior sua, visum perditum auditus solatio leniebat; cum ei, ut Cicero ibidem ait,libri per noctes , dc dies legerentur: quibus in studiis oculis non egebat. Hic de philosophiae simul,&fidibus: quodque sine oculis fieri posse, vix crederes, geometricis quoque deseriptionibus operam dabat; Sc alienis manibus lineas protrahi iubens suo de suis ingenio di Grebat. Caius Drusus ab . oculis, sed iuris ciuilis notitia tanta fuit,

ut domus eius, consultorum frequentia, quotidie repleretur .Et videbant illi, qua iretur ad forum, rectius; qua iretur ad cause victoriam , non vide- hant; atque ideo coeci ducis patrocinium implorabant. Sed clarissimus omnium, quos famosos coecitas habuit, Appius Claudius, de re coecus, dc nomine: qui coecitate pressus,ac senio, non priuatis modo consiliis a populo noscebatur, quisquis in iure,vel in facto scrupulus incidisset; sed authoritate ac sententia senatum regebat, uniuersamque Rempub.gubernabat. Tu confestim, uno destitutus sensu reliquos omnes atque insuper mentem

ipsam abiicis haud aliter, quam qui unius damni lauis impatientia, & vitam , dc vitae instrumenta

proiiciunt desperatione praeci viti. γ. Coecassum, nec quo pergam. video. v. At dux tuus videt, siue is est animus .sue unus aliquis ex more,coeci gressu in dirigens; euius cuictu, non modo rectum iter inuenias, sed ad contemptum vitae , nobile. i , dc Praeclarae virtutis actus vittinos , ad fastigia summa peruenias : neque , nisi vis animi defuerit, generosum facinus lux amissa praepediet. Me in ini-

- sti, quid sacris Saasau in uteris; quia ciuili bebo,