장음표시 사용
651쪽
storium est verbum. Scio: sed te posse aliquid,
e quod non omnes possint, immo iam pores, xella eupio. D. Quis, heu miserum,inquietas; nonne sHis igitur tarquet dolor A. injetem otius afferre,& hunc tibi terrorem au serre me-itor: quod, nisi tu,qui potes,manum dederis, la non positan . D. Papae,quid hoc est quod me, posse ais: an possum dolorem non sentire, quem sentio,aut malum negare, quod pessimum experior . .Primum non requiro; obstat enim natu- ra;alterum ne impetr em; non natura, non 'eritas,
error solus obstiterit. DO. Proh superi quorsum haec inania .quae philo phica diei tisi scio plane dolorem non esse animi vitium , sed corporis. ''Scio dolorem aliud esse ; quam perfidiam: dolare aliud, quam furari: haec me, ut noua, ne doceas , satis magnum , etsi nil addider s. per se dolor , malum; cuius ego , non noscendi consilio, sed serendi, seu . quod malim , depellendi egeor noui enim , nossemque utinam minus, quid sadolor R.AE. Et ego dolorem rem acerbam scio, immitem, horridam , amaram , tristem, natu
rae aduersam , sensibus odio iam; sed quae virtutis ope,non dico dulce stere, quod Epieurus dixit, se eum ipse dissentiens; sed leniri; frangique,
Drsque etiam , si vera animum virtuSamauerit. aut sentiri. partius, aut quodammodo, nec sentiri quidem possit. D C. Armatus , an inermis ego dolo em valde sentio, Ac malum grande profiteor. RA. Prosectionem aliam ex te optabam. DO. Heu ruruis ad specioia retrahimur; delectatit aures verba magnifica , sed vera animum. Quid si dolor enim corporis , animi patientia maior sit R. q. Quid si nullae corporis, vel illecebrae, vel molestiae, nulli angores, stantis at-
652쪽
in omni luctamine , modo non volens, terga dederit, sed toto nisu, ac bona fide re sti terit, semia per animus superior fuit , semper abiit victorὶDO. Quid vero, si doloris intolerantiam morbi foeditas grauat, ecfastidium, & pudor Quid si lepra putre eorpus. ac miserum inuasit, qui7 hiemihi sermo tuus iste contulerit R.A. Multum sanε,ni respuis; ostendet tibi te, qui cuncta respiciens te non vides ; iubebit meminisse terreum, di mortale corpusculum tibi esse, non aereum,. neque aeternum ; nec mirari quidem oportere,
nec indignari , si putredo in terram suam , si in sedem fluxerit: esse hominis mentem, Ec suprema eius ni rebellent, ad felicitatem, perietuitatemque dispositam ; eiusdem partes infimas, de morti obnoxias , & omnis miseriae capaces. Seu Iepi a igitur, seu epilepsa , seu quid his tarpius, aut tristius inciderit, cogitandum tibi acriter in . miseriarum vasculum descendisse , quod suum. erat, destinatumque illo figulo, ab aeterno:contra
quem lutea vasa ne murmurent , admonentur,
quod illud in honorem , hoc in contumeliam, verum cuncta fragilia finxerit , atque mortali LO. Ergo eg0, te consule, fine murmure, Ecge-'mitu lepram feram Plane me consule atque authore;cui,si ostenderis murmure aut gemitum utilem tibi leuamenque aliquod mali es.se, versis ultro consiliis, utrumque permiserim seu iusserim. Quod si indignatio, di querelae nil aliud, quam accessio mali sunt,quid morbo corp ris , addere animi morbum iuuat, teque miseriorem flendo facere , Ac illum tibi Drsan infestiore, qui labores hominum ex alto videt, patientiam que sonfiderat, quam agi remedio compenset,aut
653쪽
praemioὶ An vero aduersus Omnes corporeas pestes seu quoniam nominatim Vnam defles, parum solati j contra hanc ipsam est, nosse lepram super- fieiei vitium,vel coloris esse,non valetudini S. aut integritatis sensuum,atque membrorum ut Au gustino vim, scimus , nec physici contradicunt. Sed ut cutem penetret, artuique dilacerans , in praecordia ima descendat ; i quod segisse legitur P Iotino ingenti Platonico ; in animam certe de scendere,nisi ipse consenserit, non potest; qua in lumi , non ploris extrinsecus corporis tui ha bitus apud illam erit, quam bene valentem, apud hospitem hospiti j larte paries extimus ventis ac imbribus scaber sit. Quid, quod lepra possessorem suum vulgo eripit, consortioque hominum saepe eorum, quos, Ut fugeres, trecusendum nihil, nulliusque non auxilium implorandum erat3 Vt ad ca Ie ulum res redeat: multis illa corpus taediis impIicans, multis animum explicuit. D. Heu quid credam , rerumpe sum a laudanti Rerum pessima , non corporis, sed animi vitia, morbique sunt: nee idcirco ego Iepram, sed aequanimitatem dc patientiam laudo, nec indignanter, nimiumque flebiliter serre suadeo , humanarum tuam propriam rerum sortem , cum summo tibi praesertim Imperatore , ac philosopho, Constantino scilicet, ac Plotino , de quo modo
diximus , communem. Postremo ante oculos
habere coeli dominum , non lepram odisse , sed vitium : eumque ipsum Angelorum iudicem, atque hominum , de quo scriptum est : Neque habitabit iuxta te malignus , neque permanebunt iniusti ante oculos tuos : n2n tamen leprosos horruisse, seu fugisse , sed illorum domos adiisse, atque conuiuiis interfutile. DU. . Tu
654쪽
sne verbis superas, dolor rebus 3 ego autem non philosophorum nugis hac in re med lensibus meis credo; illi mihi quid renuncient, scio. ε . q. primum quidem propter philosophorum aliquor,
ut ver. ais, nugas quas nec excu tare possum , nee negare , philolophiae totius grauitas non perit, quae in eo, quod nunc agitur , ut in multis , laboranti animae 3 una in terris tuta procul diibio arx est. Deinde nihil absurdius, inter mihi amicos, quam sensuum fallaci iudicio Verrim quaeri; ingenio ac studio veritas est quaerenda , non sensibus. D. Heu quid me crucias , & dolori meo addista diu in proferas remedium : iam nunquam tu, nunquam philosophia tecum faciet, ut non sentiam, quod sentio. . . Ilos gerendus delicato, ae nitidienti agro, permittendumque aliquid
interdum quod per se nocivum, sed utentis deliderio fit utile. I taque facile patiar ut si langor si supplicium. si offensio amictioque corporis mala sunt,quae incommoda Stoicis dici videntur honestius, ipie quoque dolor hinc oriens, dici, viderique malum, S si ita vis ingens, possit. sed viridie 'superabile; utque iam litigio verbi cedam, amicus
nostet Cicero, vos reducet in gratiam: Non enim dolorem, inquit. dolorem esse nego. Cur enim
fortitudo denderaretur ὶ Sed eum opprimi dico patientia , si modo est aliquid patientia : si nihil est. quid exornamur philosophia, aut quid
eius nomine glorioli sumus 3 Haec Cicero. Μulta tibi praeterea diuine, contra hoc , seu incommodum, seu malum, in Tusculano suo, scilieet secunda luce disseruit; quinque dierum disputationes , pari librorum numero , complexus,
quem signasse tibi locum volui : valet enim mitis modis, ad id, quo nunc eges, marime pa-
655쪽
tientiam roburque animi ε quo enervato, pique a.
misso falsae vulgi subelint sententiae,&indigni viro gemitus erumpunt. D. Nunc tangori meo propius adhibes manum , docens, Vbi illa repe-xiam,quae in hoc statu. Stoicorum opinionibus inhumanis, ae saxeis, potiora, Bc mihi opportuniora confido; quamuis,&eonfidendo dissi ilam: quia, dum remedij auidus , saepe locum illum repeto ad tolerantiam doloris nunquam mihi per me, nunquam vel Ciceronis ipsius vel cuiusquam ope , virium satis inueni. R. Ego hanc dissidentiam non reprehendo sed laudo; nemo sibUmultum fidat, inque omni dissicultate, non ab homine sed a Deo speret auxilium: at non ita, Vt armatos Aenturos sibi de coelo Deos credat ; malis forsan interdum , nunquam certe diuinitas inertibus sauit; ut subsidio dignus sis quod in te est, facito:excitandus attollendus, 3c armandus est animus, contraque suos hostes, in aciem educendus.
Do. Reliqua nisi fallorJ intelligo, unum qu
ro. Quaenam sunt haec arma ammi, quae mem ras ix. Bene habet: iam accipio spem salutis . tuae. Inter asperitates enim rerum, flere muliebre eae consultare autem viri obstare implorare consilium, atque aiixilium,id virile est, oc ad vincem dum essicax. Arma quidem animi, & bellandi artes, pro diuersitate hostium, multae, Ec variae sunt. Nec ullum philosophiae munus utilius, aut sanctius, quam de his agere, quae s ut reorJ aliquanto magis ad vos pertinent, quam nosse quid
agant astra.quid natam Iuppiter intuens,pronMttat; quid Saturno iunctus Mars minetur,quos Mercurius interpres vagus, a patre, fratreque mores
capiat quos ab obuiis quibusque: unde imber. &aestus
656쪽
astus; unde tremor terris;qua vi maria alta tumescant; dc non ce,Vnde aestus, ac tumor,tremor
que . ac debilitas animorum ; quibusve ramearis temperetur aestus, copescatur tumor;& treri or: Zci debilitas roborentur ac firmentur: quo in studio, etsi Socratem ludat Aristoteles,idem tamen,mutato fortasse animo , huic rei non mediocrem operam dedit : sed haec passim in philosophorum
voluminibus sparsia simi, quae ignaris ingerere Ο- perosum nimis 3 neque compendii huius est. Scienti vero iuperuacuum , cui non doceri expediat , sed moneri. D. Seio ita es e,neque de omnibus quaerebam , sed hoc unum, quae tu mihi eontra hunc hostem,cui nunc congredior, dolorem , arma monstrares. Ad id tibi, nec melius , possum, nec breuius respondere, quam Cicero: quaerit enim,Vt tu : Et quae sunt inquit. Iste arma; respondetque illico: Contentio, confirmatio, sermoque intimus. D. Edissere, oro linguiala;legi quidem hoc sieph olim; tamen Vereor , ne mihi accidat. quod multis sodet,qui apud se legetes, intelligere sibi omnia videntur apud al1os locuturi, imo demum, nihil intellexisse te intelligunt. Dic. si libet; quaenam ista contentio est R. satis id quidem , si paru ultra progrediare. in Ipsius
Ciceronis verbis apparet. Sed ne quid merrultra poposceris dicam idem aliter. Multa iunt animis. eorporibusque similia:&,vr nullum tantum coria, rotis robur; se nullus animi tantus est vigor qui non improuiso,& graui lasce curvescat. Fac prouideant. erigentur, ne Vtrunque sua moles opprimat sed deprehendat intentum: sepe ad cubitum magni hostis occursum, vir fortissimus lIcet,expauit a spacium colligendi sese, inque instans distrimen animum intendendi, venientem hostem
657쪽
securus exeipiet:visscaestibus pugnaturi athlet , chrae hia; viso onere, subituri illud cervix intendi tur, Sc Uia pugnam firmius obeunt,& hoc pondus intenta fert leuius, cui negligens, remisia succumberet. Ad hunc igitur modum insigni di me ultate conspecta,animus contra illam intendendus 'est;quod, si ad plenum fiat, terribilium omnium victor euadet. Alioqui incredibile dictu estJ len- tu S,atque imparatus animus, paruis sepe delicitur. Haec estilla animi Ciceroniana contentio, seu sic diei mauis, intentio: ad hoc enim duobus his vocabulis,sensius idem, Zc origo,iquae, ides apud. illum in promiscuo usu sunt, deque unius verbi fonte descendunt. D. Video,teque libens audio: sed quid est confirmatio. It, Disa In 'est in ipsis quoque fortissimis animis , nescio quidadmixtum dissidentiae: bc veris imbutos,talsa circunsinat: tantumque coit errorum popularium ad arcem mentis expugnandam, ut iudicium tenem
dissicile sit. Subit interdit torpor 'irida subis,du bitatio an vera sint, quae a doctissimis, atque san Oininus vitis de virtute patientis de honesti specie de splendore gloriae dici solent: an id verius ruod ab aliis disputatu,vulgus probat, Vacuitate, oloris optimam,pessimum dolorem, Vqluptate boni finem : & illae quidem paucorum, hae ferme momnium voces sunt: quarum sepe tantus est so-Mitus , ut paueae illae voces adhortantium audiri, nequeant, di custodes arcis exterriti, omissia de- sen sio ne, fugam cogitent: in hoc statu dubium, natantemque praesidiis firmare animum oportet , ne.de sententia excidat: ut olim Dionyssas Heracleotes; qua, cum Zenonis prςceptoris sui de dolore sententiam, dolore victus , abiiceret , aQ.eaathe codiscipulo irrideri meruerit. Non,in- .
658쪽
v T RI VS c FOR T. LIB. II. Mi quam ,excidat sed resistat, inque arrepto vestigiostdem figat, intelligens , quid in rebus veru, quid
umbratile; nequc laruas horreat. neque clamori bus imoueatur: certus, dolorem nihil, niti ignauia; virtute autem , & ignauiam , dc dolorem, di mortem, de dura o muta vici posse. Inque hac sententia fixus N immobilis perseueret: pro inptu S pro Vir tute pati fortiter, quod multas cogitare, terribile
est; quodqus nunquam ab homine fieri posset,
qui non super auri,ac gemmarum speciem .super muliebrem formam, de super omne concupiscibile virtutiS pulchritudinem adamasset. Hae confirmatione an 1 mi. dc falsae opiniones, & vani metus infirmantur, c acies doloris obtunditur. Fitque,
quod Cicero idem villi, ut sicut in praelio pauidus abiectisque armis, viso hoste diffugiens; saepe ipis sibi perieulu fecit; impavido periculum non fuisset; lic ignauum animia SQ si sibus obsequenterri, sola cogitatio doloris exanimat; qui virtute sirma tus atque armatus incolumis,ac doloris victor, bc prope ni t molesti sentiens. euasisset. Patientia e- nim non modo animi vim augeri, sed asperitatem
ipsam doloris imminui & pene ad nihilum redigi, atque hinc e sse , ut acerrimo in dolore recti quida, Boi inmoti alii etia laeti lint:quod fieri non posset,
nisi animus a sensu doloris auersus, ipsam de qua 'loquimur, firmitatem atq. constantia induxisset. D. Intelligere videor sed perge, quod est sermo intimus 3 t. Et hoc dica. Generosa mens aeque voluptatum dolorumque contemptrix,& utriique pa 'riter cedere nescia; ubi adesse periculum, seque circunuentam hostibus suis videt , arma capit, obuiamque progrestiens , seque in prael ium cohortans , multa iecu, multa cui Deo suo loquitur,
quamuis hoc ultimu Cicero vel nesciuit,xes noru
659쪽
rita sciuit, non defectu ingeni j, sed gratiae. Tali sane eoIIoquio ac decoris obseruantiam , atque ad illa, quae diximus'; ad incendendas vires, ad Leonsumanda consilia nullu emcacius. Aliis tameverbis contra voluptatum blandicias; atque aliis contra dolorum minas , esse utendum,& quibus, utrobique pronum est,aduerte scienti, quaenam vel hae blanditiae,vel hae minae,quam e impares sint virtuti. Sed quoniam horum de altero sermo erat,exemplo agam unico,sed insistat quo in reliquis omnibus instructior fias. Quis est hic in dolore sermo intimusὶΜeministi,quibus verbis Lucanus magnum Pompeium,inter carnificum gladios,vsum facit; sed quia hoc, pro qualitate personaeia poeta fictum,oc secundum verisimilitudinem animo viri illius,in quo statu,conuenientib. verbis expressum est, Exemplum veru, recensque alterum adiiciam. Hac ipsa aetate superant, qui via derunt adhuc multi famnitem illum imperterri. tum,& inuictum senem: qui,dum iussa illius,euius nomen suppressisse silentio melius fuerit currulerciuitatem duceretur,nudus inter duos carn inces, candentibus forcipibus, hine illinc membra carpentes: populo ad tam miserum, tamque indignum spectaculum lachrymante : siecis ipse oculis,graui, & constanti voce sese alloquens, di- cebat: Quid facimus animae noli oro, suceumbere: nihil aut irascaris,aut metuas. grauia sint ista, sed breuia & pro nostra aeterna, ne dubites salute: grauiusque supplicium, hoe iubenti, fuerit, quam ferenti . Erige te anime, & depelle formidinem; spera in Deo,statim erit finis. Qiij bus verbis,'uantum sibi consolationis, certe pectoribus audientium, incredibile dictu est, quanta eum arisericordia firmitatem, constantiam,securit
660쪽
tem,patientiam infuderit: etsi arctius aestimanti, non ille intimus de quo agimus, sed extimus serino emet ; nempe qui sui dixi J a multis exterius audiretur. Sed haec, bc his similia & ab aliis in silentio dici possunt; 8c ab hoc ipso forfitan dicebantur. Vichstim enim nunc taeebat, nunc in voces quas diximus, erumpebat. Potest he aliter ille idem seritio intimus videri Vnde, nOIVRO prodeat, cogitanti. Et huius quidem secuso cum Deo loquentis, in doloribus . inque perieims, nullum clarius exemplum , quam Iob primi; Theodosius seeundi; ille manu Dei tactus. atque ulceribus obsitus quanta Deum libertate iurganti similis, eo inpellet ; seque ardenti ,& querula de-uotione in Deum erigat. Hie,cum paucis, innumerabili. ac barbarico cireuuentus exercitu, quo
feruore quibusve suspiriis ceu praesentem Deum invocet audiuisti. D. Audiui plane.& memini, ec exemplis doceor , quid velis ; gratiamque non mediocrem Ciceroni habeo de cuius tribus exiguis grauis tres ingentesque aristas messui;ex quibus cultu adhibito messis uberior nasci queat. Ita se res habet: doctorum hominum verba praegnantia sunt; plus continent sensuum quam praetendunt; ut nihil aliud, ine loquente,visus es mihi dolorum , & quere Iarum tantisper oblitus: unde elicis, vehementem quoque cogitationem rei cuiuspiam honestit, atque in illam 1 rebus aliis quibuscunque , animi totius abstractionem multum re dolori, & molestiis omnibus posse remedium afferre. DOL. Potest esse, ut dicis sed mihi nune etiam multum cleest ad saltem illam, quam intendis animi ; magnoque sum in dubio an his omnibus leniatur, seu tollatur do lor, an verba sint, an: moa oecupantia . auresque