Ab urbe condita libri

31쪽

24 LIBER XXIV. P. 21. 22. a. U. c. 54M mutavere animos, ut insepultum iacere orpiis paulo ante desiderati regis paterentur cum ceteri ex eo iuratis ad exercitum obtinendum remansissent, Theodotus si Sosis regiis equi quant maximo cursu poterant, ut ignaros omnium regios opprimerent, Syracusas contendunt ceterum praevenerat non fama solum, quanilai in talibus rebus est celerius, sed nuntius etiam

ex regiis eryis itaque Adranodorus et Insulam et arcem et alia, quae poterat quaeque opportuna erant, 7 praesidiis firmarat. exapylo Theodotus ad Sosis post solis occasum iam obscura lues invecti cum cruentam regiam vestem atque insigno capitis ostentarent, se vecti per Tycham, simul ad libertatem simul ad arma

vocantes in Achradinam convenire iubent multitudo pars procurrit in vias, pars in vestibulis stat, pars ex tectis fenestrisque prospectant et quiffrei sit, rogitant. Omnia luminibus conlucent strepituque Vario conplentur armati locis patentibus congregantur inermes ex

Olympii Iovis templo spolia Gallorum Illyriorumque, doni, data meroni a populo Romano rimus ab eo,

10 detrahunt precantes Iovem, ut volens propitius pra hea sacra arma pro patria, pro deum delubris, pro

II libertate sese armantibus haec quoque multitudo stationibus per principes regionum urbis dispositis adiungitur in Insula inter cetera Adranodorus praesidiisi firmarat horrea publica locus saxo quadrato saeptus atque areis in modum emunitus captis ab iuventute,

quas praesidi eius loci adtributa erat, mittuntqu0 nuntios in Achradinam horrea frumentumque in senatus potestate esse. XXII. Lues prima populus Omnis, armatus inermi que in Achradinam ad curiam convenit ibi pro com

cordiae ara, quae in eo sita loco erat, e principibus unus nomine Polyaenus orationem et liberam et mode ratam habuit servitutis fornia stimes indignitatesque homines Xpertos adversus notum malum inritatos esse;

discordia irilis quas inportet elades, audisse magis a

32쪽

patribus Syracusanos quam ipsos vidisse arma quod inpigre eperint, laudare, magis laudaturum, si non utantur nisi ultima necessitato coacti in praesentia legatos ad Adranodorum mitti placere, qui enuntient, ut in potestat senatus ad populi sit, portas Insulae aperiat, tradat praesidium si tutelam alieni regni suum

regnum velit acere, eundem se censere multo aerius ab Adraiiodoro quam ab Hieronymo repeti libertatem. ab hac contione legati missi sunt. seriatus imi liabori coeptus rat, quod sicut regnante Hierone manseraΓpusticum consilium, ita post mortem eius ante eam diem nulla de re neque conmeati neque consulti fuerant. ut ventum ad Adranodorum est, ipsum quidem movebat et civium consensus et eum aliae occupatae urbis partes, tum pars Insulas vel munitissima prodita laus alienata. sed evocatum eum ab legatis Damarata uxor, filia Hieronis, inflata adhuc regii animis ac muliebri spiritu, admonet sappe usurpatae Diori ysi tyraim vocis. qua pedibus tractum, 10 insidentem equo relinquere styrannidem dixerit debere facile esse momento, quo quis velit, cedere possessione magnae fortunae, sacere et parare eam difficiis atque arduum esse. spatium 10 sumeret ad onsultandum ab legatis eo uteretur ad arcessendos ex Leontinis milites, quibus si pecuniam regiam pollicitus esset, omnia in potestate eius futura.

liae muliebria consilia Adranodorus neque tota asper II natus est neque extemplo accepit, tutiorem ad opes adfectanda ratus esse viam, si in praesentia it Illiori cessisset itaque legatos renuntiare iussit futurum se 12

in senatus ac populi potestate postero die luce prima patefactis Insula portis in sorum Aeli radinae venit. ibi in aram concordiae, ex qua pridie Polyaenus eo. 13tionatus erat, escendit orationemquo eam orsus est, qua primum cunctationis suas veniam petivit so enim 14

clausas habuisse portas nori separantem Sua re iapublicis, sed strictis somo gladiis timentem, qui finis caedibus esset luturus, utrum, quod satis libertati foret,

33쪽

26 irum XXIV. CAP. 22. 23. a. U. c. 64M contenti nece tyranni esseIat, an, quicumque aut tropin quitat aut adfinitate aut aliquis ministeriis regiami contigissent, alienae culpae rei trucidarentur postquam

animadverterit eos, qui liberassent patriam, servare etiam liberatam velle atque undique consuli in medium, non dubitasse, quin et orpus suum et imum omnia quae suae fidei tutelaeque essent, quoniam eum, qui

mandasset, suus furor absumpsisset, patriae restitueret. I conversus deinde ad interfectores tyranni ac nomine appellans heodotum ac Sosin facinus' inquit mo-1 morabile socistis; sed mihi credite, incohata vestra gloria, nondum perfecta est, periculumque ingens,

net, nisi paci et concordiae consulitis, ne libera efferatur

XXIII. Post hane orationem claves portarum pecuniaeque regias ante pedes eorum posuit atque illo quidem dis dimissi ex contione laeti circa sana omnia

deum sutili ligaverunt cum coniugibus ac liberis, postero die comitia praetoribus creandis habita creatus inprimis Adranodorus, ceteri magna ex parte interfectores tyranni duos etiam absentes, Sopatrum ac

Dinomenen, fecerunt qui auditis iis, qua Syracusis acta erant, pecuniam regiam, quas in Leontinis erat, Syracusas devectam quaestoribus ad id ipsum creatis tradiderunt et ea, quas in Insula erat, Achradinam tralata est muriquo ea pars, quas ab cetera urbe nimis firmo munimento intersaepiebat Insulam com

Sensu lunium deieeta est. secutae et ceterae re hanc inclinationem animorum ad libertatem.

Hippocrates atque Epicydes audita morte tyranni, quam Hippocrates etiam nuntio interfecto celare voluerat, deserti a militibus, quia id tutissimum ex pra sentibus videbatur, Syracusas rediere ubi ne suspecti Obversarentur tamquam novandi res aliquam occasionem quaerentes, praetores primum, dein per eos en tum adeunt ab Hannibal s missos praedicant ad Hieroninum tamquam amicum ac socium, paruisse

34쪽

LIBER XXIR P. 23. 24. a. c. 214 27 imperio eius, cuius imperator suus voluerit velis ad sΗMinibalem redire ceterum, eum iter tutum non sit vagantibus passim per totam Siciliam Romanis, petere,

ut praesidii dent aliquid, quo Locros in Italiam perducantur gratiam magnam eos parVa opera apud Hannibalem inituros facile res impetrata abire onim duce sregios cum peritos militiae tum egentes eosdem atque

audaces cupiebant sed quod volebant, non λ- - δει opus erat, natue expediebant interim iuvenes 10 militares et adsueti militibus, nune apud eos ipsos,

nunc apud transfugas, quorum maxima pars ex nava' libus sociis Romanorum erat, nunc etiam apud infimas plebis homines crimina gerebant in senatum optimatesque id moliri clam eos atque struere, ut Syracusas 11 per speciem reconciliatae societatis in dicione Romanorum sint dein factio a pauci auctores foederis renovati dominentur.

XXIV. His audiendis credendisque opportuna mul 1 titudo maior in dies Syracusas confluebat, nec Epicydi solum spem novandarum rerum, sed Adranodoro etiam praebebat qui sessus tandem uxoris vocibus monentis et nunc illud esse tempus occupandi res, dum turbata

omnia nova atque incondita libertate essent, dum regiis stipendiis pastus obversaretur miles, dum ab Hannibale missi duces adsueti militibus iuvare possent imcepta, cum Themisto, cui Gelonis filia nupta erat, rem

consociatam paucos post dies Aristoni cuidam tragico aerari, cui et alia arcana committere adsuerat, incauto aperit. huic et genus et fortuna honesta erant, nec ars, quia nihil tale apud Graecos pudori est, ea de- ωrmabat itaqus fidem priorem potioremque ratus, quam patriae debebat, indicium ad praetores deserti qui ubi

rem haud anam esSe cert1 indicii conpererunt, Ou- sultis senioribus et auctoritato eorum praesidio ad fores posito Iagressos curiam Themistum atque dranodorum interiecerunt et cum tumultus ab re in laeciemis

atrociore causam aliis guorantibus ortus esset, silentio

35쪽

28 MBZ XXIV. P. 24. 25. a. U. c. 54M tandem laeto indicem in curiam introduxeriint . qui eum ordine omnia edocuisset principium coniurationis laetum ab Harmoniae Gelonis filias nuptiis, quibus

et Thomisto iuncta esset Afrorum Hispanorumque auxiliares instructos ad caedem praetorum principumque aliorum bonaque eorum praedae futura interfectoribus pronuntiati im iam mercennariorum manum adsuetam

imperiis Adranodori paratam fuisse. 'Pula twus oecupandam singula deinde, quae per Asqus agerentur, totamque viris armisque instructam coniurationem ante oculos posuit et senatui quidem iam iures eaesi quam Hieronymus videbantur ante curiam variae

atque incerta rerum multitudinis clamor erat quam ferociter minitantem in Vestibulo curiae corpora coniuratorum eo metu compresserunt, ut silentes integrami plebem in contioliem sequerel1 uir. Sopatro mandatum ab senatu et a collegis, ut verba saceret. XXV. s. tamquam reos ageret, ab ante acta ita Orsus, quae

cumque post Hieronis mortem sceleste atque impie saeta essent, Adranodorum ac Themistum arguit fecisse. quid enim sua sponis sedisse Hieronymum, quid pu

rum ac vixdum pubescentem sacere potuisss tutores, ac magistros eius sub aliena invidia regnasse itaque aut ante Hieronymum aut certe cum Hieronymo perire eos debuisse at illos debitos iam morti destinatos qua alia nova scelera post mortem tyranni molitos, palam primo, cum clausis Adranodorus Insulas portis hqr

ditatem regni reverit et, quae proaeator inue aq4 pro domino possederit proditus dei ab eis, qui in Insula erant, circumsessus ab universa iritate, quas Achradinam tenuerit, nequiquam palam atque aperte petitum regnum clam et dolo adsectar conatus sit

et te beneficio quidem atque honore potuerit vinci, cum inter liberatores patrias insidiator ipso libertatis creatus esset praetor sed animos eis regios regia conIuges fecisse, alteri Hieronis alteri Gelonis filias nuptas sub hanc vocem ex omnibus partibus contionis clamor oritur

36쪽

nullam earum vivere debere nec quemquam Superesse tyrannorum stirpis ea natura multitudinis est aut servit humiliter aut superbe dominatur libertatem,

quae media est, nec sibi parare modico nec habers sectant et non sermo desunt iram,indulgentes ministri, squi aridos imo intemperantes suppliciorum animos ad sanguinem et aedes inritent sicut tum extemplo 10 praetores rogationem prodivi alio: acceptaque paene , prius quam promulgata est, ut omnes regiae stirpis

interficerentur. missique a praetoribus Damaratam Hieronis et Harmoniam Gelonis filiam, coniuges Adranodori et herilisti, in t Erlae erunt.

XXVI. Heraclia erat ilia Hieronis, uxor Zoippi, 1 qui legatus ab Hieronymo ad regem Ptolomaeum missus voluntarium consciverat exilium ea cum ad se qum que veniri praescisset, in saerarium ad penates omnis eum duabu Uiabus virginibus resolutis crinibus miserabiliquo ali abitu et ad O addidit proces, nunc aper deos, nunc per memoriam Hieronis patris Gelonisque fratris, ne se innoxiat Invidia Hieronymi conflagrare sinerent nihil se sex regno illitis prael se exilium viri habere nequo fortunam suam eandem vivo Hiero mo

fuisse quam sororis, neque interfecto e causam eandem esse quid quod, si Adranodoro consilia pro Missent, oilla eum viro fuerit regnatura, sibi cum eteris se viendum si quis Zoippo nuntiet interfectum meronymum a liberatas Syracusas, cui dubium esse, quin

extemplo conscensurus sit navem aque in patriam rediturus quantum spes tominum falli in liberata patria coniugem eius ac liberos de vita inii caro

quid obstantes libertati aut legibus quod ab se ut 8 quam periculum, a sola ac prope vidua et uolsis in orbitato degentibus osse at enim periculi quidem nihil ab se timeri, invisam tamen stirpem regiam esse. legarent ergo procul ab Syracusis reiciliaque et aspor stari Alexandriam iuberent ad virum uxorem, ad patrem filias. aversis auribus animisque: quid cessarent' ne 10

37쪽

tempus tererent, illi alius alum increpant. ut ferrum II quosdam expedientes cernebat, tum missis pro se precibus, puellis ut saltem parcerent orare institit, aqua aetate fiam hostes iratos abstinere ne tyrannos 12 ulciscendo quae odissent scelera ipsi imita nViri inter

haec abstractam a penetralibus iugulant in virgines deinde respersas matris cruore impetum faciunt quas alienata mento simul luctu metuque velut capiae fur se cursu se ex sacrario proripuerunt, ut, si effugium patuisset in publicum, impleturae urbem tumultua suerint tum quoque haud magno aedium spatio inter medios tot armatos aliquotiens integro corpore Vaseriant tenentibusque, cum tot a tam valida pluetandas 1 manu essent, sese eripuerunt tandem vulneribus com sectae, cum Omnia replessent sanguine, exanimes codimemini caedemque se se miserabilem miserabiliorem

casus seeit, quod paulo post nuntius venit, mutatis repent ad misericordiam animis, ne interficerentur. 1 ira dolias ex misericordia orta, quod adeo sestinatum

ad supplicium neque locus paenitendi aut regressus 1 ab ira relictus esset itaque remere multitudo et in locum Adranodori ac Themisti nam ambo praetores

tentia praetorum futura essent. XXVII. Statutus est comitiis dies quo necopinantibus omnibus unu ex ultima turba Epicyden nominavit, tum iud alius Hippocratem crebriores deiud has voces et eum haud dubio adsinsu multitudinis esse et erat confusa contio non populari modo sed militari quoque urba, magna

ex parte etiam perfugis, qui Amil novare cupiebant, permixtis praetores dissimulare primo im rahenda sat mora esso postremo victi consensu et seditionem metuentes pronuntiant eos praetores nec illi primo

statim creati nudare, quid vellent, quamquam aegre serebant et de indutiis dierum decem legatos isso ad Appium Claudium et inpetratis eis alios, qui de οὐ dem antiquo renovando agerent, missos ad Murgantiam

38쪽

LIBER XXIV. P. 27. 28 a. e. 14 3Itum classem navium centum Romanus habebat, quonam svaderent mollis e caedibus tyrannorum Syracusis, quove eos ageret nova atque insolita libert opperiens.

Per eosdem dies eum ad Marcellum venientem in s Siciliam legati Syracusani missi ab Appi essent, auditis condicionibus pacis Marcellus posse rem convenire ratus et ipse legatos Syracusas, qui coram cum praetoribus de renovando laedere agerent, misit. M iam ibi no et

quaquam eadem quies ac tranquillitas erat. Postquam Punicam clasgem accessisse achynum adlatum est, dempto timore Hippocrates et Epicydes nune apud mercennarios milites, nune apud transfugas prodi Romano

Syracusas criminabanturi ut ver Appius naves adis ostium portus, quo amicas partis hominibus animus accederet, in statione habere coepit, ingens in speciem eriminibus vanis accesserat fides ac primo etiam in sinultuos decurrerat multitudo ad prohibendos, si in

terram egrederentur. XXVIII. In liae turbations rerum in contionem 1 vocari placuit ubi cum alii alio tenderent nec procul sedition res esset, pollonid B principum unus orationem salutarem ut in tali tempore habuit nec spem

salutis nec perniciem propiorem umquam civitati ulli suisse si enim uno animo omnes vel ad Romanos vel 3 ad Carthaginienses inclinent, nullius civitatis statum fortunatiorem a beatiorem fore; si alii alio trahant

res, non inter Poenos Romanosque bellum atroesus sors quam inter ipsos Syracusanos, cum intra eosdem muros pars utraque suOS Xercitus, Sua arma, suos habitura sit duces. itaque, ut idem omnes sentiant, summa vi agondum esse. Dira soci Eta sit utilior eam longe minorem ac levioris momenti consultationem esse;

sed tamen Hieronis potius quam Hieronum auctori statem sequendam in sociis legendis, vel quinquamis annis selieiter expertam amicitiam nunc incognitae, quondam infideli praeserendam. esse etiam momenti liquid ad consilium, quod Carthaginiensibus ita pax

39쪽

negari possit, ut non utique in praesentia bellum eum eis geratur cum Romanis extemplo aut pacem aut bellum habendum quo minus cupiditatis ac studii visa est oratio habere, eo plus auctoritatis habuit adiectum os praetori tria ae delectis senatorum militar etiam consilium, iussi et duces ordinum praefectiquo auxilio rum simul consulere cum saepe acta res esset magnis

certaminibus, postremo, quia belli eum Romanis gerendi rati nulla apparebat, pacem fieri placuit eum eis mittiquo legatos ad rem confirmandam

XXIX. Dies haud ita multi intercesserunt eum ex Leotitinis legati praesidium finibus suis orantes Venerunt; quae legatio peropportuna visa ad multitudinem inconditam ac tumultuosam XOnerandam dueeS-

quo eius ablegandos Hippocrates praetor ducere eo transfugas iussus secuti inulti ex mercennariis auxiliis quattuor milia armatorum effecerunt et mittentibus et missis ea laeta expediti fuit; nam et illis, quod iam diu cupiebant, novandi res occasio data est, et hi sentinam quandam urbis rati exhaustam laetabantur.

Ceterum levaveruII modo in praesentia Velut corpus Regrum, quo O in rariorem Orbum recideret. Hippocrates enim finitima provinciae Romanae primo furtivis excursionibus vastare coepit deinde, cum ad

tuendos sociorum agros missum ab Appio praesidium esset, omnibus copiis impetum in oppositam stationem eum caede multorum secit quae cum essent nuntiata Marcello, legatos extemplo Syracusas misit, qui pacis fidem ruptam ess dicerent no belli defuturam umquam causam, nisi Hippocrates atqus picydes non ab SJracusis modo, sed tota procul SI Ilia ablegaren- tur Epicydes, ne aut sua crimini absentis se atris praeseIJ esset, aut deesset pro parte sua concitando bello, profectus et ips in Leontinos, quia satis eos adversus populum Romanum concitatos cernebat, ave

7 fere etiam ab Syracusanis coepit nam ita eos paeem pepigisse cum Romanis, ut quicumqus populi sub

40쪽

LIBER XXIV. CAP. 29. 30 C. 14 33 regibus fuissent, et suas dicionis agent, nec iam libertate eos contento esse, nisi etiam regii ρn ac dominentur. renuntiandum igitur eis esse Leontinos quoque aequom censere se liberos esse, vel quod in solo

urbis suae tyrannus ceciderit, vel quod ibi primum conelamatum ad libertatem relictisque regiis ducibus Syracusas concursum sic itaque aut eximendum id de

foedero esse, aut legem eam laederis non accipiendam. facile multitudini persuasum; legatisque Syracusanorum 10

et de caede stationis Romanae querentibus et Hippocratem atque Epicyden abire seu Locros seu quo alio mallent, dummodo Sicilia cederent, iubentibus fero iter responsum est neque mandasse sese Syracusanis, ut 1i

pacem pro se cum Romanis sacerent, neque teneri alienis foederibus. haec ad Romanos Syracusani de 12 tulerunt abnuentes Leontinos in sua potestate esse: itaque integro secum foedere bellum Romanos cum iis gesturos, neque sese defuturos ei bello ita, ut in

potestatem redacti Suae TurSus Icionis SSent, Ieut pax conVenisSet. XXX. Marcellus cum orti ara sexercitu profectus in 1

Leontinos, Appio quoque accito, ut altera parte adgrederetur, tanto ardore militum est usus ab ira inter

condiciones pacis interseetae stationis, ut primo impetu urbem expugnarent Hippocrates atque Epicydes, 'postquam eapi muros restingique portas videre, in arcem

sese cum paucis recepere inde clam nocte Herbesum perfugiunt Syracusanis octo milium armatorum agmine

prosectis domo ad Mylan flumen nuntius Occurrit captam urbem esse, cetera falsa mixta veris ferens caedem promas euam militum atque oppidanorum factam nec

quicquam puberum arbitrari superesse; direptam urbem, bona locupletium donata. ad nuntium tam atrocem constitit agmen, conditatisque omnibus duces erant autem Sosis ac Dinomenes , quid agerent, consultabant terroris speciem haud vanam mendaci prae 6buerant verberati ac securi percussi transfuga ad duo