장음표시 사용
61쪽
M LIBER XXIV. CAP. 48 4s. a. u. c. 64I. R. c. 213Jad Galam in parte altera Numidiae Naesulii ea gens vocatur regnantem legatos mittunt. XLIX. filium Gala Masinissam labebat septemdecem annos natum, ceterum iuvenem ea indole ut iam tum apparoro maius regnum opulentiusque, quam quod accepisset, facturum
legati, quoniam Syphax se Romanis iunxisset, ut potemtior societate eorum adversus reges populosque A meas esset, docent melius fore Galae quoque Carthaginiensibus iungi quam primum, antequam Syphax in Hispaniam aut Romani in Africam transeant opprimi Syphacem
nihildum praeter nomen ex foedere Romano habentem
posse facile persuasum Galae, filio deposcent id bellum, ut mitteret exercitum; qui Carthaginiensibus legionibus coniunctis magno proelio Syphacem deviciti triginta milia eo proeli hominum caesa dicuntur. Syphax cum paucis equitibus in Maurusios ex acie Numidas extremi prope demum adversus Gadis desunt refugit adfluentibusque ad famam eius undis quo barbaris ingentis brevi vi,pias armavit, cum quibus in Hispaniam angusto diremptam reto traiceret interea
Masinissa cum victore exercitu advenit isque ibi cum Syphac ingenti gloria per se sine ullis Carthaginiensium opibus gessit bellum. In Hispania nihil memorabile gestum praeterquam quod Celtiberum iuventutem eadem mercede uua pacta
cui Carthaginiensibus erat, imperatores Romani ad so perduxerunt, et nobilissimos Hispanos supra trecentos in Italiam ad sollieitandos populares, qui inier auxilia Hannibalis erant, miserunti si modo eius anni in
Hispania ad memoriam insigne est, quod mercennarium militem in castris neminem ante quam tum Celtiberos Romani habuerunt l
62쪽
P. Cornelius Scipio, postea meanus, his amaeos aedilis lactus. Hannibal urbem Tarenton praeter arcem, in quam Wamsidium Romanorum fugerat per arsentinos iuvenes qui genoctu Venatum ire simulaverant, cepit ludi Apollinare ex Marci caminibus, quibus Cannensis clades rite licta fuerat, instituti sunt a Q. Fulvio et Ap. Claudio consulibus adversus Hannonem Poenorum ducem Prospere pugnatum est. ib. Sem-
romiis Gracchus proconsul, ab novit, suo Lucano in insidias eductus, a Magone interfectus est. Centenius Paenula, qui centurio militaverat, eum petisset a senatu, ut sibi exercitus daretur, pollicitusque esset, si impetrasset, de Hannibale vici etiam, VIII acceptis militum dux factus conflixit acie cum Hannibale et cum exercitu caesus est. Capua obsessa est a Q. Fulvio et M. Claudio consulibus. n. Fulvius praetor male adversus Hannibalem pugnavit, in quo proelio XX hominum cecideriint:
ipse cum equitibus ducentis effugit. Claudius Marcellus Syracusas expugnavit tertio anno et ingentem se virum gessit in eo tumultu captae urbis Archimedes intentus formis, quas in pulvere deSUI IPSerat, interfectus est. . et Cn. Scipiones in
Hispania tot rerum elicite gestarum tri/tem exitum tulerunt, propa cum totis exercitibus caesi anno octavo, quam in Hispaniam iemant amissaque eius provinciae possessio oret, nisi L. Me equitis Romani virtute et industria contractis exedicituum reliquiis eiusdem hortatu bina castra hostium eripi gnata essent ad XXVII caesa, . ex mille octingentos, praeda ingens apta dux Marcius appellatus est
L Dum haee in Ahie atque in Hispavia geruntur, 1 Hannibal in agro Sallentino aestatem consumpsi spe per
63쪽
56 LIBER XXV. CAP. 1. o. 541J proditionem urbis arentinorum potiundae ipsorum interim Sallentinorum ignobiles viles ad eum daedω mini eodem tempore in Brittiis ex duodecim populis,
qui anno priore ad Poenos desciverant, Consentini et 3 auriani in fidem populi Romani redierunt; et plures redissent, ni T. Pomponius Veientanus, praesectus socium, prosperis aliquot populationiblis in agro Bruttio iusti ducis speciem nactus tumultuari exercitu coacto cum Hannone conflixisset magna ibi vis hominum, sed inconditas turbas agrestium servorumque, caesa aut
capta est minimum iacturas sitit, quod praesectus inter ceteros est captus, et tum temerariae pugnae auctore ante publicanus omnibus malis artibus et rei publi-
cae et societatibus infidus damnosusque Sempronius consul in Lucanis multa proelia parva, haud ullum dignum memoratu sedit et ignobilia oppida Lucanorum aliquot expugnavit. Quo diutius trahebatur bellum et variabant secum dae adversaeque res non fortunam magis quam animos
hominum, tanta religio et ea magna ex parte externaeivitatem incessit, ut aut homines aut dei repent alii et viderentur laeti nec iam in secreto modo arius intra parietes abolebantur Romani ritus, sed in publico Miama soro Capitolioque mulierum turba erat nec sacri-8 ficantium nec precantium deos patrio more sacrifieuli ac vates ceperant hominum mentes; quorum numerum
auxit rustica plebs, ex incultis diutino hollo infestisque agris egestate et metu in urbem conpulsa, et quaestus ex alieno errore facilis, quem velut concessas artis usu exercebant primo secretae bonorum indignationes exaudiebantur deiud ad patres etiam ad pubibi eam querimoniam excessit res incusati graviter ab senatu aediles triumvirique capitales, quod non prohiberent, cum emovere eam multitudinem o foro ac disicere adparatus sacrorum conati essent, haud procul
11 afuit, quin violarentur ubi potentius iam esse id malum. VParuit, quam ut minores per magistratus sedaretur,
64쪽
M. Aemilio praetori urbano negotium ab senatu datum
est, ut eis religionibus populum liberaret et in is contione senatus consultum recitavit et edixit, ut, qui- eumque libros vaticinios precationesve aut artem sacrificandi conscriptam haberet, eos libros omnis litterasque ad se aut hal. Apriles deserret, neu quis in publico
sacrove loco novo aut externo ritu sacrificaret. II. Alio quot publici sacerdotes Ortili eo anno sunt, L. Cornelius Lentulus pontufex maximus et C. Papirius C. F. Masso pontifex et . Furius Philus augur et C. Papirius L. F. Masso decemvir sacrorum in Lentuli locum 2
M. Cornelius Cethegus, in Papiri Cn. Servilius Caepio pontifices suffecti sunt, augur creatus L. Quintius I mininus, decemvir sacrorum L. Cornelius Lentulus. Comitiorum eonsularium iam adpetebat tempus, sed quia consules bello intentos avocare non placebat,
Ti. Sempronius consul comitiorum causa dictatorem dixit C. Claudium Centonem. ab eo magister equitum est dictus Q. Fulvius Flaccus dictator primo comitiali dis creavit consules Q. Fulvium Flaccum, magistrum equitum, et p. Claudium ulchrum, cui Sicilia provincia in praetura fuerat. tum praetores creati Cn. 6
Fulvius Flaccus, C. Claudius Nero, M. Iunius Silanus, P. Cornelius Sulla comitiis perfectis dictator ministratu abiit. aedilis eurulis suis εο anno cum M. Cornelio, Cethego P. Cornelius Scipio, ut post Iricano suis
cognomen. huic petenti aedilitatem cum obsisterent tribuni plebis negantes rationem eius habendum es Se, qvod nondum ad petendum legitima aetas esset. si mo ' inquit omnes Quirites aedilem facer volunt, satis annorum habeo. tanto inde avors ad suffragium ferendum in tribus discursum est, ut tribuni
repente incepto destiterint aedilicia largitio haec fuit studi Romani pro temporis illius copiis magnifice sacris diem unum instaurati, o censeri congii olei in vicos singulos dati. L. Villius Tappulus et M. Fundanius sFundulus a diles plebei aliquot matronas apud populum
65쪽
i lium egerunt. Iudi plebei per biduum instaurati et lavis epulum fuit ludorum causa. III. Q. Fulvius Flactus tertium Appius Claudius consulatum ineunt et praetores provincias sortiti sunt P. Cornelius Sulla urbanam et peregrinam, quae duorum ante sors fuerat, Cn. Fulvius Flaccus Apuliam, C. civiba dius Nero Suessulam, M. Iunius Silanus TUSCOS COH-sulibus bellum cum Hannibale et inae legiones decretae alter a Q. Fabio superioris anni consulo, alter a Fulvio Centumalo acciperet praetoriam Fulvi Flacci,
quae Luceriae sub Aemili praetore, Neronis Claudi, quae in Piceno sub C. Terenti fuissent, legiones essent. supplementum in eas ipsi scriberent sibi M. Iunio in Tuscos legiones urbanae prioris anni datae. i. Sempronio Graccho et P. Sempronio Tuditan imperium provinciamus Lucani et Uallia eum suis exorestibus
prorogatae, item P. Lentulo qua vetus provincia in Sicilia esset, M. Marcello Syracusae et qua Hieronis regnum fuisset T. Otacilio classis, Graecia M. Valerio, Sardinia Q. Mucio Scaevola ab Hispanias . t Cn. Or- neliis ad veteres exercitus duae urbanae legiones a consulibus seriptae, summaque trium et viginti legi num eo anno effecta est.
Dilectum consulum M. Postumi Pyrgensis eum magno prope motu rerum laetum impediit publieanus erat Postumius, qui multis annis parem haud avaritiaque istininem in civitato habuerat praeter T. Pomponium Veientanum, quem populantem temere grysin Lucanis ductu Hannotiis liriore anno ceperant Cadi1 thaginienses hi, quia publieum periculiam erat a vi tempestatis in iis, quae portarentur ad exercitus, et ementiti erant salsa naufragia et ea ipsa, quae vera renuntiaverant, Draude ipsorum facta erant, non casu.
ii in veteres quassasque naves paucis et parvi pretii rebus impositis, cum mersissent eas in alio exceptis in pra paratas se has nautis, multiplices fisisse merces emem
66쪽
LIBER XXV. - P. 3. 4. sa c. 212 59 fiebantur ea fraus indicata M. Aemilii praetori priore 12 Mino uera a per eum ad senatum delata nee tamen ullo senatus consuli notata, quia patres Ordinem publicanorum in tali tempore offensum nolebant. o 13pulus sev serior vindex fraudis erat, Xeitatique tandem duo tribuni plebis Spurius et L. Carvilii cum rem invisam infamemque cernerent, ducentum milium aeris multam M. Postumio dixerunt. eui certandas cum dies 14
advenisset, conciliumque tam frequens plebis adesset, ut multitudinem area Capitolii vix caperet, perorata 15 causa una spes videbatur esse, si C. Servilius Casea tribunus plebis, qui propinquus cognotusque Postum oerat, priusquam ad sum agium iribus vocarentur, hie cessisset festibus datis tribuni populum summoverunt 16
sitellaque lata est, ut sortirentur, ubi Latini suffragium ferrent interim publicani Cascae instaro, ut concilio 17 diem eximeret populus reclamare; et sorte in cornu primus sedebat Casca, cui simul metus pudorque ani
in versabat cum in eo parum praesidii esset, tur 18bandae rei causa publicani per vacuum summoto locum cuneo inruperim iurgantes simul cum populo tribunisqus nec procul dimicatione res erat, cum Fulvius is consul tribunis nonno videtis' inquit vos in ordinem coactos esse et rem ad seditionem spectare, ni propere dimittitis plebis concilium*V av. plebs di 1
missa senatus vocatur et consules reserunt do concilio plebis turbato vi atque audacia publicanorum M. Fu 2 rium Camillum, cuius exilium ruina urbis secutura
fuerit, damnari se ab iratis civibus passum esse de 3cemviros ante eum, quorum legibus ad eam diem viverent, multos postea principes civitatis iudicium dεs populi passos: Postumium Pyrgensem sum agium 4 populo Romano extorsisse, concilium plebis sustulisse,
tribunos in ordinem coegisse, contra populum Roma- IIum aciem instruxisse, locum occupasse, ut tribunos a plebe intercluderet, tribus in suffragium vocari prohibere nihil aliud a caede ac dimicatione continuisse d
67쪽
60 LIBER XXV. CAP. U. o. 642Jhomines nisi pati sentiam magistratuum, quod cesserint in praesentia furori atque audaciae paucorum vincique
se ac populum Romanum passi sint et comitia, quas reus vi atqus armis prohibiturus erat, ne causa qua rentibus dimicationem daretur, voluntate ipsi sua sustu- lerint haec eum ab optimo quoque pro atrocii rite rei accepta essent, Vimque eam contra rem publicam et
pernicioso exemplo tactam senatus decresset, confestim Carvilii tribuni plebis omissa multa certations rei capitalis diem Postumio dixerunt ac, ni vades daret, pretidi a viatore atque in carcerem uel iusserunt. Postumius vadibus datis non adfuit tribuni plebem
rogaverunt plebesque ita scivit, si M. Postumius anis kal. Maias non prodisset citatusque eo die non res mdisset ner excusatus esset, videri eum in exilio esssbonaque eius venire, ipsi aqua et igni placere insedii diei singulis deinde oriun, qui tu has ac tumultus
concitatores fuerant, rei capitalis diem dicere ac vades 1 poscere coeperunt primo non dantis, deinde etiam eos, qui dare possent, in carcerem coiciebant; cuius rei periculum vitantes plerique in exilium abierimi. V. Hunc fraus publicanorum, deinde fraudem aud
2 cia protegens exitum habuit comitia inta pontinet
maximo creando sunt habita ea comitia novus poma tuo, Cornelius Cethegus habuit ires ingenii eret inius petierunt, Q. Fulvius Flamus consul, qui et anis bis consul et censor fuerat, et T. Manlius Torquatus,
et ipse duobus consulatibus et censura insignis, et P. Licinius Crassus, qui aedilitatem curulem petiturus erat hic senes honoratosquo iuvenis in eo certamina vicit ante hunc intra centum annos et viginti nemo praeter P. Cornelium Calussam pontifex maximus ere
tu fuerat, qui sella curuli non sedisset. Consules dilectum cum eos confiderent, quod inopia iuniorum non laedi, in utrumque u et novae urbanas legiones et supplementum veteribus scribere
iur, sufficiebat, senatus absistere os inopi vetuit et
68쪽
LIBER XXV. M. b. C. 61 triumviros binos creari iussit, altero qui citra, alteros qui ultra quinquagensimum lapidem in pagis forisque et conciliabulis omnem copiam ingenuorum inspicerent
et, si qui roboris satis ad ferenda arma habere vide Irentur, etiamsi nondum militari aetate essent, milites facerent tribuni plebis, si iis videretur, ad populum sserrent, ut, qui minores septemdecem minis sacramento dixissent, iis perinde stipendia procederent, ac si septem-
decem annorum aut maiores milites acti essent. ex hoc senatus consulto creat triumviri bini conquisitionem ingenuorum per agro habuerunt. Eodem tempore ex Sicilia litterae Mare Marcelli 10
do postulatis militum, qui cum P. Lentulo militabant, in senatu recitata sun Cannensis reliquias cladis hie exercitus erat, relegatus in Heiliam, sicut ant dictum est, ne ante Punici belli finem in Italiam reportare tur. VI hi permissu Lentuli primores equitum in 1 furionumque et robora a legionibus peditum legatos
in hiberna ad M. Marcellum miserunt, a quibus unus potestato dicendi facta: consulem te, M. Marcelle inis Italia adissemus, cum primum de nobis etsi non iniquum, certe triste senatus consultum laetum est, nisi hoc sperassemus, in provinciam nos morte regum turbatam ad grave bellum adversus iaculos simul Poenosque mitti et sanguine nostro vulneribusquo nostris senatui satisfacturos esse, sicut patrum memoria, qui eapti a Pyrrho ad Heracleam erant, adversus Pyrrhum ipsum pugnantes satisfecerunt. quamquam quod
meritum nostrum suscensuistis, patres conscripti, nobis, aut suscensetis 2 ambo mihi consules et universum se linatum intueri videor, cum te, M. Marcelle, intueor, quem si ad Cantia consulem habuissemus, melior et
rei publicae et nostra fortuna esset sine, quaeso, prius εquam de condicione nostra queror, noxam, cuius arguis mur, nos purgare si non deum ira nee fato, cuius legs
immobilis rerum humanarum ordo seritur, sed culpa periimus ad cannas, cuius tandem ea dulpa sui mili
69쪽
tum an imperatorum equidem miles nihil umquam diem do imperatore meo, cui praesertim gratias sciam
ab senatu aetas, quod non desperaverit de re publiea, cui post fugam a Cannis per omnes an Os prorogatum imperium ceteros item ex reliquiis cladis eius, quos tribunos militum habuimus, honores IJetere et gereres et provincias obtinere audivimus an vobis vestrisque
liberis ignoscitis facile patres conscripti, in haec viliaeapita saevire lita et consuli primoribusqus aliis civitatis fugere, eum spes alia nulla esset, turpe noni suit milites uitios morituros in aciem misistis ad Alliam propo omnis exercitus sigit ad Furculas camdinas no expertus quidem certamen arma tradidit hosti, ii ut alias pudendas clades exercituum taceam tamen tantum afuit ab eo, ut ulla ignominia iis exercitibus quaereretur, ut et urbs Roma per eum exercitum, qui 1 ab Allia Veios transfugerat, reciperaretur, et Caudinae
legiones, quas sine armis redierant Romam, amatae remissae in Samnium eundem illum hostem sub iugum is miserint, qui hae sua ignominia laetatus suerat. --. ensem vero quisquam exercitum sugas aut pavoris insimulare potest, ubi Dis quinquaginta milia hominum ceciderunt, unde OI1Sul eum equitibuS Septuaginta fugit, iid nemo superest, nisi quem hostiai caedendo fessu reliquit cum captivis redemptio negabatur, nos vulgo homines laudabant, quod rei publicae nos reservassemus, quod ad consulem Venusiam redi issemus, et speciem iusti exercitus sedissemus nunc deteriore condicione sumus, quam apud patres nostros fuerant captivi quippe illis arma tantum Rus ordo militandi locusque, in quo tenderent in astris, est
mutatus, quae tamen semel navata rei publieas operais et uno felici proelio recuperarunt: nemo eorum relegatus in exilium est, nemini spes emerendi stipendia ad eirapta hostis denique est datus, eum quo dimicantest aut vitam semel aut ignominiam inirent; - nos, quibus, nisi quod omissimus, ut quisquam ex Cannensi
70쪽
LIBER XXV. CAP. . . . a. c. 212 63 acie miles Romanus superesset, nihil obici potest, non solum a patria procul taliaque sed ab hoste etiam relegati sumus, ubi senescamus in exilio, ne qua spes Isne qua occasio abolendae ignominiae, ne qua placandas civium irae, ns qua denique bene moriendi sit. neque ignominias finem nec virtutis praemium peti is musa modo ex ri s animita et virtutem exercere liceat. laborem si periculum petimus, ut virinim, ut militum officio magamur. bellum in Sicilia iam alterum 20 annum ingenti dimicatione geritur urbes alias Poenus, alias Romanus expugnat peditum equitum acies com currunt ad Syracusas terra marique geritur res et a 2imorem pugnantium crepitumque armorum exaudimus resides ipsi ac segnes, tamquam nec manus nec arma
habeamus seratorum legionibusai Sempronius consul totis clam cum host signis conlatis pugnavit operae pretium habent libertatem civitatemque - pro servis resaltem ad hoc bellum emptis vobis simus, congredicum liost liceat et pugnaI1do quaerere libertatem. Vis tu mari, Vis terra, vis acie, vis urbibus oppugnandis experiri virtutem a Spei rima quaeque ad laborem peri 23culumque deposcimus, ut, quod ad Cannas faciundum
fuit, quam primum fiat, quoniam, quidquid postea
viximus, id omne destinatum ignominias est ' VII sub ihaeo dicta ad genua Marcelli prae ueriinti arcellus id nec iuris nee potestatis suas ess dixit senatui scripturum se omniaque de sententia patrum facturum
esse eae litterae ad novos consules allatas ac per eos in senatu recitata Sunt, consultusque de iis litteris ita decrevit senatus militibus, qui ad Cannas commilitones suos pugnanti deSeruassent, senatum nihil videre cur res publica committenda esset si M. Claudio proconsuli aliter videretur, faceret quod re publica fideque sua duceret, dum ne quis eorum munere Vaca
re neu dono militari virtutis ergo donaretur neu in Italiam reporiaretur, donee hostis in terra Italia esseti miti delata, praetor urbano de senatus sem