Ab urbe condita libri

41쪽

34 LIBER XXIV. CAP. 30 31. da. . . 54MI milia hominum ceterum Leontinorum.1litumqu aliorum nemo post captam urbem violatus fuerat, suaque omnia eis, nisi quae primus tumultus captae urbis absumpserat, restituebantur ne ut Leontinos irent,

proditos ad caedem commilitones querentes, perpelli potuere, nec ut eodem loco certiorem nuntium e s pectarent cum ad desectionem inclinatos animos e nerent praetores, sed eum motum haud diuturnum sore, si duces amentias sublati essent, exercitum ducunt 10 Megara, ipsi cum paucis equitibus Herbesum proficiscuntur spe territis omnibus per proditionem urbis 1 potiundae quod ubi frustra eis fuit inceptum, vi agendunt rati postero die Megaris castra movent, ut Her-

12 besum omnibus copiis oppugnarent. Hippocrates et Epicydes, non tam tutum prima specie quam unum Us undique abscisa consilium ess rati, ut se militibus permitterent et adsuetis magna ex paris sibi et tum fama caedis ommilitomini aede is, obviam agminii procedunt prima soris signa sescentorum Cretensium erant, qui apud Hieronymum meruerant sub eis et

Hanni3alis beneficium habebant, eapti adarasumennum I inter Romanorum auxilia dimissique quos ubi ex signis armorumque habitu cognovere, Hippocrates atque picydes ramos oleas ac velamenta alia supplicum porrigentes rare, ut reciperent sese receptos tutarentur, neu proderent Syracusanis, a quibus ipsi mox ruebi dandi populo Romano dederentur. XXXI. enimvero conclamant, bonum ut animum haberent: omnem se cum illis fortunam subituros inter hoc conloquium

signa constiterant tenebaturque agmen necdum, quae morae causa foret, pereenerat ad duces postquam

Hippocraten atque Epicyden adesse ordines pervasit rumor, fremitusque toto agmine erat haud dubie adprobantium adventum eorum, extemplo praetores citatis

equis ad prima signa perrexerunt qui mos ills quas licentia Cretensium esset, rogitantes conloquia serendi cum hosis iniussuqus praetorum miseendi eos agmini

42쪽

LIBER XXIV. CAP. 31. 32. C. 214 3b suo conprehendi inicique catena iusserulit Ilippocrati. ad quam vocem tantus extemplo primum a Cretensibus 4elamor est ortus, deinde exceptus ab aliis, ut facile, si ultra tenderent, appareret eis timendum esse solii 5 est incertiqus rerum suarum Megara, id prosecuerant, referri signa iubent minitosqustas statu pra senti Syracusas mittunt fraudem quoque Hippocrates saddit in linlitis ad Omnem suspicionem animis et Cretensium quibusdam ad itinera insideri da missis velut interceptas litteras, quas ipse composuerat, reeitat: praetores Syracusani consuli Marcello. secundum

salutem, ut adsolet, scriptum erat recte eum atque ordine eessso, quod in Leontinis nulli pepercisset sed somnium mercennariorum militum eandem esse causam, nec umquam Syracusas quietur as, doneo quicquam e ternorum auxiliorum aut in urbs aut in exercitu suo

esset itaque daret operam, ut eos, qui eum suis prae storibus castra ad Megara haberent, in suam potestatem redigeret ac supplicio eorum liberaret tandem Syracusas haec cum recitata essent, eum tanto clamore 10 ad arma discursum est, ut praetores inter tumultum

pavidi abequitaverint Syracusas et ne fuga quidem ii eorum seditio conpressa est, impetusquesin Syracusanos

milites fiebant nec ab ullo temperatum foret, ni Epi-eydes ique Hippocrates irae multitudinis obviam issent,

non a misericordia aut humano consilio, sed ne spem reditus praeciderent sibi et cuni ipsos simul milites 121idos haberent simul obsides, tum cognatos quoque 13 eorum atque amicos tanto merito primum, dein pignore sibi conciliarent. expertique quam vana aut levi aura 14

mobile volgus esset, militem nancti ex e numero, qui in Leontinis eircumsessi erant, subornant, ut Syracusas perferret nuntium convenientem eis, quae ad Mylan falso nuntiata erant, auctoremque se exhibendo ad velut i5 visa, quae dubia erant, narrando conditare iras hominum. XXXII. Mic non apud volgum modo fides sui*1

Sed senatum quoque in curiam introductus movit haud

43쪽

36 UBEM XXIV. CAP. 32. 33. U. o. 54M varii quidam homiries palam ferre perbene detectam in Leontis esse avaritiam et crudelitatem Romanorum eadem, si intrassent Syracusas, aut foediora etiam, quo maius ibi avaritiae praemium esset, facturos fuisse itaque claudendas cuncti portas et custodiendam urbem censere sed non ab iisdem omnis timere nec eosdem odisse, ad militare genus omne partemque

magnam plebis invisum esse nomen Romianum Pruetores optimatiumque pauci, quamquam inflati vano nuntio erant, tamen ad propius praesentiusque malum 4 cautiores esse et iam ad Hexapylum erant Hippodrates

atque Epicydes, serebanturque eonloquia per propim quos popularium, qui in exercitu erant, ut portas aperirent sinerentque communem patriam defendi ab impetu Romanorum iam unis laribus Hexapyli apertis

coepti erant recipi, cum praetores intervenerunt et primo imperio minisque, deindo auctoritato deterrendo, postremo, ut omnia vana erant, obliti maiestatis precibus agebant, ne proderent patriam tyranni ante satellitibus trium corruptoribus exercitus sed surdae ad ea mnia aures concitatae multitudinis erant, nec

minore intus vi quam oris portae effringebantur, effractisque omnibus toto exapylo agmen receptum est. praetores in Achradinam cum iuventute popularium confugiunt mercennarii milites perfugaeque et quissiquid regiorum militum Syracusis erat agmen hostium

8 ιugent ita Achradisi quoque primo impetu capitur, praetorumque nisi qui inter tumultum effugerunt omnes interfici uritur nox caedibus finem iecit postero die servi ad pilleum vocati et carcere vineti missi, comfusaque hae omnis multitudo Hippocraten atqus Epicyden creant praetores Syracusaeque, et 'reve tempu. Iibertas adfulsisset, in antiquam servitutem reciderant. XXXIII me nuntiata eum essent Romanis, ex Leontinis mota sunt extemplo castra ad Syracusas ei ab Appio legati per portum missi sorte in quinqueremi erant praemissa quadriremis cum intrasset fauces

44쪽

IAM XXIV. CAP. 33. 34. a. e. 14 37 portus, capitur legati aegre effugerunt et iam non modo pacis sed ne belli quidem iura relicta erant eum Romaniis exercitus ad Olbraupium Iovis id templum est mille et quingentos passus ab urbe castra posuit.

inde quoque legatos praemitti placuit quibus, no in Otrarent urbem, extra portam Hippocrates Rus Epicydes obviam cum suis processerunt Romanus Oratoris non bellum se Syracusanis sed opem auxiliumque -- serro ait et eis, qui ex media aede elapsi perfugerint ad iis, et eis, qui metu oppressi foediorem non exilio

solum sed etiam morte servitutem patiantur ne caΘdem nefandam ostiorum inultam Romanos passuros:

itaque, si eis, qui ad se perfugerint, tutus in patriam reditus 'ret, aedis auctores dedantur et libertas legesque raeusanis restituantur; nihil armis opus esse; si ea non fiant, quieumus in mora sit, bello persecuturos ad ea Epicydes, si qua ad so mandata naberent, responsum eis ait se datum svitae eum in

eorum, d quos Venerint, manu res Syracusan esset, tum reverterentur. si bello lacesserent, ipsa re in Stellecturos nequaquam idem esse Syracusas a Leontinos oppugnare. cita legatis relictis portas clausit. Inde terra marique simul coepta oppugnari Sy 'racusae, terra ab Hexapylo, mari ab Achradina, cuius murus fluctu adluitur et quia, sicut Leontinos terrore ac primo impetu ceperant, non diffidebant vastam disiectamque spatio urbem pari aliqua se invasuros,

omnem apparatum oppugnandarum urbium muris admoverunt. . XXXIV. et habuisset tanto impetu coepta 1 fortunam, nisi unus homo SΠacusis ea tempestate fuisset Archimedes is erat, unicus speetator eaeli si aderumque, mirabilior tamen inventor ac machinator

bellieorum tormentorum operumque, quibus qui ' id hostes ingenti mole agerent, ipso perlevi momento ludificaretur muros per inaequalis ductos colles, plera 3qus alia et dimenta aditu submissa quaedam et quae planis vallibus adiri possent, ut cuique aptum visum

45쪽

38 LIBER XXIV. CAP. 34. a. U. o. 64M est loco, ita genere omni tormentorum instruxit Achradinae murum, qui, ut ante dictum est, mari adluitur,

sexaginta quinqueremibus Marcellus oppugnabat exedieris navibus sagittarii funditoresque et velites etiam, quorum telum ad remittendum inhabit imperitis est, vix quemquam sine vulnera consister in muro patie-

bantur hi, quia spatio missilibus opus est, procul

muro tenebant naves iunctas aliae binas quinqueremes demptis interioribus remis, ut latus lateri adpli caroturrium exteriore ordine remorum velut una navis agerentur, turres contabulatas machi tui mentaque alia quatiendis muris portabant. ι adversus me naValem

apparatum Archimedes variae magnitudinis lars in in muris dia fuit in eas, quas procul erant, navis saxa ingenti pondero emittebat, propiores levioribus eoque magis crebris petebat telis postremo, ut sui volners intacti tela in hostem ingererent, murum ab imo ad crobris cubitalibus sero cavis aperuit

per quae est a pars Sagittis pars scorpionibus mussi pisi si occulto petebant hostem quae propius quaedam

subibant naves, quo interiores ictibus tormentorum essent, in eas tollenone superiurii eminente ferrea

manus, firma cattaae inligata, cum iniecta proraeesset gravique libramento plumbi recelleret ad solum, ii suspensa exora navem in puppim statuebat Minis missa iubita velut ex muro cadentem navem cum imgenti trepidatione nautarum ita undae adfligebat, ut,

etiamsi recta recidi, at aliquantum aquae Reciperet. 12 ita maritima oppugnatio est elusa omnisque spes eo 13 versa, ut totis viribus torra adgrederentur sed ea quoque pars eodem omni apparatu tormentorum instructa erat Hieronis inpensis curaque per multos annos,

14 Archimedis unica arte natura etiam adiuvabat Ioel, quod saxum, cui inposita muri landamenta sunt, magna paris ita proelius est, ut non solum missa torminis, iis etiam quae pondere in provoluta essent, graviteri in hostem inciderent. eadem causa ad subeundum

46쪽

LIBER XXIV. CAP. 34. 35. a C. 214 39 arduum aditum instabilemque iuga Sum Praebebat. ita consilio habito, quoniam omnis conatus ludibrio 16 esset, absistere oppugnatione atque obsidendo tantum arcere terra marique commeatibus hostem placuit. IXXXV. Interim Marcellus cum tertia fere paMe Ioercitus ad recipiendas urbes prosectus, quae in incluta rerum ad Carthaginienses defecerant, Helorum atque Πerbesum dedentibus ipsis recepit, Megara vi capta diruit ac diripuit ad reliquorum ac maxime Syracus

norum terrorem per idem fere tempus et ΙΙimilco, 3

qui ad Pachnii promunturium classem diu tenuerat, ad Heracleam, quam vocant Minoam, quin cfue et viginti milia peditum, tria equitum zm Iecim elephantos eae

pq est, nequaquam cum quantis copiis ante tenuerat in Vacunum classenui sed postquam ab Hippocrate ε- π:cupatae Syracusae erant, profectus Cartilaginem

adiuiusquo ibi et ab legatis Hippocratis et litteris Hamnibalis, qui venisse tempus aiebat Sicilias per summum

decus repetendae, et ipse haud vanus praesens monitorissacile perpulerat, ut quantae maxuriae possent peditum equitumque copias in Siciliam traicerentur. ad 6Veniens Heraelliam, intra paucos inde dies Agrigentum

recepit aliarumque civita .an qua paris Carthaginiensium erant, adeo accensae sunt spes ad pellendos Sicilia Romanos, ut postrem etiam qui obsidebantur Syracusis animos sustia lerint. et paris copiarum satis defendi urbem poss rati ita interos munera belli partiti sues, ut Epicydes praeesset custodiae urbis,

Hippocrates Himilconi conimietus bellum ad versus consulem Romanum gereret cum decem milibus peditum, quingentis equitibus nocte per intermissa custodiis loca profectus castra circa Aprillas urbent ponebat munien stibus supervenit Marcellus ab Agrigent iam occupato, eum frustra eo praevenire hostem festinans tetendisset,

rediensI nihil minus ratus quam illo tempore ac locos udinum sibi exerestum obvium sors sed tamen 10 metu Himilconis Poenorumque, ut quibus nequaquam

47쪽

40 UBER XXIV. P. 35. 36. da. U. c. 4M eis copiis, quas habebat, par esset, quam poterat maxime intentus atque agmine ad Omnes casus com I posito ibat. XXXVI. forte ea cura, quae adversus Poenos praeparata erat, adversus Siculos usui uit castris

ponendis lassi positos ac dispersos nanctus eos et plerosque inermes, auod Deditum hin, circumvenit eques levi certamine inito eum Hippocrat Acras perfugit. Ea pugna defiesentes ab Romanis eum cohibuisset Siculos, Marcellus Syracusas redit et post paucos dios

Himilio adiuncto Hippocrato ad flumen Anapum, eto ferme inde milia, castra posuit sub idenTTormempus et nilares tangae quinque et quinquaginta Carthaginiensium cum Bomile ars praefecto lassis in magnum por-ctum Syracusas ex alto lucurrere, et Romana item classis, triginta quinqueremes, legionem primam Panormi e posuere versumque ab Italia bellum adeo uterquo populus in Hesma intentus fuit videri poterat. legionem Romanam, quae exposita Panorma erat, Venί--tem Syracusas praedae haud dubio sibi futuram remit eo

ratus via decipitur mediterraneo nanaque Poenus itiners duxit, legio maritimis locis classe prosequente ad Appium Claudium Pachynum cum parte copiar ut obviam progressum pervenit nec diutius Poeni ad Syracusas

morati sunt et Bomilcar simul parum fidens navibus suis duplici facile numero classem habentibus Romanis, simul inutili mora demens nihil aliud ab suis quam inopiam adς avari sociorum, velis in altum datis in Meseam transmisit, et imilco secutus nequiquam

Marcellum Syracusas, si qua priusquam maioribus copiis iungeretur, occasio pugnandi esset postquam ea nulla contigerat tutumque ad Syracusas et munimentos et viribus dilor cernebat, ns frustra adsidendo spectandoque obsidionem sociorum tempus tereret, castra

init morit, ut, quocumqus vocasset defectionis ab Romano spes: admoveret exercitum ac praesens suas I res ovontibus adderet animos. Murgantiam primum

prodii ab ipsis praesidio Romano reeipit, ubi humenti

48쪽

LIBER XXIV. TΑΡ. 36. 37. a. c. is 41 magna vis commeatusque omnis generis convecti erant

XXXVII Ad hanc defectionem erecti sunt et alia Irum civitatium animi, praesidiaque Romana aut pellebantur arcibus aut prodata per fraudem opprimebantur. Henna, excelso loco ac praerupto undique sita, cum

Iodo inexpugnabilis erat, iij praesidi iuores να- dum praesectumque praesidii haud sans opportunum insistasilibus habebat L. Pinarius erat, vir acer et qui 3 plus in eo, ne posse decipi, quam in fid Stea;

reponeret et tum intenderant eum ad cavendi omnia curam tot auditae proditiones defectionesque urbium et clades prias, stram. Itaque die ac nocte iuxta parata instructaque omnia custodiis ac vigiliis erant, nec ab

armis aut loco suo miles abscedebat. quod ubi Hennen 6sium principes iam paeli eum Himilcone de proditione praesidii animadver; in nulli occasioni fraudis Romanum patere, palis ac vi rati agendum urbem arcem 6que suae potestiuis aiunt debere esse, si liberi in societatem, non servi in custodiam traditi essent Romanis. itaque claves portarum reddi sibi aequom censent bonis sociis fidem suam maximum Vinculum esse, et ita sibi populum Romanum senatumque gratias habiturum, si volente ac non macti mansissent in aruieitia. ad ea Romanus se in praesidio simpositum esse dicere ab imperatore suo avesque poritiam et custodiam areis ab eo accepisse, quae nec suo nec Hennensium arbitrio haberet, sed eius, qui commisisset praesidio decedere apud Romanos scalaita esse, et nec liberorum etiam II Orum Zmparentes noram sanxisse. consulem Marcellum laudprocul esse ad eum mitterent legatos, inae iris atque arbitrii res esset se vero negare A missuros 10

testarique, si verbis nihil agerent, indium aliquam libertistis suae quaesituris a tum Pinarius at illi, sima consulem gravarentur mi itere, sibi saltem darent populi oncilium, ut sciretur, uirum paucorum ea am

49쪽

42 MEI .R XXIV. CAP. 37. 38. s. qu. . c. 40J nuntiatio an universae civitatis esset. OnSensa in Posterum diem contio. XXXVIII. Postquam ab eo conloqui in areem Sese recepit, convocatis militibus ' credo ego Vos audisse,

mil1tes ' inquit, quem ad modum praesidia Romana ab Siculis circumvenia et oppressa sint per hos dies. eam vos haudem deum primo benignitate, dein vestra ipsi virtute dies noctesque perstando a pera igilando in armis vitastis uti ac relicuu empus nec patiendo insanda nee laetendo traduci posset haec osculta in.

fraude cautio est, qua usi adhuc sumus; cui quoniam partim succedit aperte ac talpalam claves portarum reposcunt quas simul tradiderimus, Carthao in tetigium

extemplo Henna erit, foediusque hic trucidabimur, quam Murgantiae praesidium intersectum est noctem unam aegre ad consultandum sumpsi, qua vos certiores peri- Tuli instantis facerem orta luee contioneri habituri sunt ad criminandum me concitandumque in vos ο- pulum itaque crastino die aut vestro aut Hemonsium

sanguino Henna inundabitur nec Draeoccunati spem ullam nec Occupantes periculi quicquam habebitis qui prior strinxerit serrum, eius victoria erit intenti ergo omnes armatique signum expectabitis etro in contione

ero et tempus, quoad omnia instructa sint, loquendo altercandoque traham eum toga signum dedero, tum micundique clamor sublato turbam invadite ac sterinite omnia ferro et avete lui quam supersit, cuius

aut vis aut haus timerri ossit vos, si re Proserpina, precor, ceteri superi inferniquo ai: qm

urbem, hos sacratos lacus lucosquo colitis, ut ita nobis volentes propitii adsitis, si vitandae, non inferendae fraudis causa hoc consilii capimus pluribus Vos milites, hortarer 's cum arnaatis dimicatio futura ossos; inermes, incautos ad satietatem trucidabitis; et eo

sulis castra in propinquo sunt, me quid ab Himilcone

et Carthaginiensibus timeri posἔi 4 XXXIX. Ab hae

hortatione dimissi orpora curanti postero die alii

50쪽

LIBER XXIV. CAP. s. is C. 21M

aliis locis ad obsidenda itinera claudendosque oppositi exitus pars maxima super theatrum circaque adsueti et ante spectaculo contionum, consistunt productus 2 ad populum a magistratibus praesectus Romanus cum consulis de ea re ius ad potestatem esse, non suam, et pleraque eadem, quae pridie, dixisset, et primo

SU Sm Re Pars reddere claves, dein iam una voco id omnes iuberent cunctantiqv et differenti ferociter minitarentur nec viderentur ultra vim ultimam dilaturi, tum

praefectus toga signum, vi convenerat, dediUmilites 4que intenti dudum ac parati alii in me in aversam eontionem diuinos sublato decurrunt, alii ad exitus theatri conserti obsistunt caeduntur Hennenses cavea inclusi coacervanturque non aede solum sed etiam fuga, cum risi super aliorum capita ruerent, integri

sauciis, vivi mortuis incidentes cumularentur. inde passim discurritur et urbis captas modo fugaque et egetis omnia tenet nillilo remissiore militum ira, quod turbam inermem caedebans, quam si periculiam par et ardor certaminis eos inritaret ita Henna aut malo aut necessario facinore retenta.

Marcellus nec factum inprobavit et praedam Hennensium militibus concessit ratus timor deterritos a proditionibus praesidiorum Siculos. atque ea clades 8 ut urbis in media Sicilia sitas claraequo vel ob insignem munimento naturali locum Vel ob sacrata Omnia

vestigiis raptae quondam roserpinae, prope uno die omnem Siciliam pervasit. et quia caedo infanda re shantur non hominum tantum sed etiam deorum sedem Violatam esse, tum vero etiam qui ante dubii fuerant

desecer ad Poenos. Hippocrates inde Murgantiam 10 simile Agrigentum sese recepit, cum acciti a proditoribus nequiquam ad Hennam exercitum admovissent Marcellus retro in Leontinos redit frumentoque si com aimeatibus aliis in castra convectis, praesidio modico ibi

relicto ad Syracusas obsidendas venit inde Appio Clau 12dio Romam ad consulatum petendum misso T. Quinc-