장음표시 사용
131쪽
explicatur species t praedicabili esse tres. Probae, quia eundem reipectum ad senus diuerio modo utraque explicat: nam aliud est speciem respicere geuus, aliud,genus respicere speciem, dum
Caletanus vero, & Canterus, ita asserunt tres esse definitiones. ut prima non sit sola aeceptio, aut vocis explicatio, sed simul m--finitio:secundon vero unam tantum esses quia unam tantum habitudinem ad genus, omnia illa verba explkante Et haee videt mihi probabilior sententia,& magis ad mentem Porphyrij. Is Et probatur primum a quod illa verba, Pecias est, qua βub QRguato genere, resticatur . non sint sola acceptio, sed etiam-defintia aio: quia Porphyri dum aliam definitionem pcoposuit, sic aste- tuli ; Assignant ergo is es'eriem: Spreter est , qua ponitur sub genere , is de qua genu in aliquid Radicatu . Quibus verbis docet, te asiam definitionum , post primam iam traditam, assignarα Praeterea, priusquam secundam definitionem proponeret , rati nem reddit , propter quam, cum genus per speciem definierit, cap. praecedenti, nunc speciem per genus explieauerit: quia eum sine relatiua , unum per alterum definiendum erat : ergo fatetur iam defini isse speciem, antequam secundam definitionem proponeret : quod itan esiet verum, si prima solum esset acceptio, &non definitio , ι.
Probatur secundum, quM sint definitiones distinctae, prima, M secunda , per quas specieς definiatur ut subiuibilis , hoe argumento..Species ut subiicitur generi, habet duas rationes formales diuersas: ergo nota una, sed duabus definitionibus debuit explicari. . Consequentia euidens est, quia una definitio, unam tantum rationem formalem explicare pPtest. Probatur vero antecedens , quia in genere, diuersie rationes sirmalps sunt: esse uniuersate , hoc est unum in multis speciebus, S esse praelic bile de illis: & rario uniuersalis prior est , &ei sentialis illi: ratio veto praedieabilis posterior , & propria passo eius: & sub utraque ratione respicit speciem : ergo etiam in specie debent cororespondere diuersa rationes formales: nempe este subiectum, in quo est genus:& esse subiectum, de quo praedicatur: ita ut illa fit prior,& quasi einentialis speciei,ut subiicibili: haec vero posterior M quasi propria passio eius: sed diuersae illae rationes forma es ingenere,exelirantur diuersis definitionibus, nempe unum in multis speciebuMc praedicabile de illis tyergo etiam stiuersae rationes ex parte speciei, debent explieari per diuersas definitiones. Et ita Lactum est a . Porphyrio , qui per illa verba: Spreses est, qua sitibassignato moere e catur . explicuit speciem subiicibilem , ut es, sibiectum n quo est gen per seci um vero, ut est subiectum.
132쪽
Sed duod secunda definitio non sit duplexue sed una, probatur;
quia prima verba, Species es. 1 siubiiciturgeneri, eandem prorius rationem speciei explicant,quae per primam definitionem fuerat explicata: nempe este subiectum in quo est genus: quare solum xjdentur rePetitio primae definitionis. Alia vero verba , nempe; 'Lν qua genu in quid pradicatur, explieant aliam rationem sormalem eiusdem speciei subiicibilis , videlicet esse subiectum , decim praedicatus genus.Duas igitur tradit Porphyrius Ipeciei subiicibilis definitiones, secundum duas rationes formales eius , dc tertiam eiusdem speciei,ut praedicabilis. IAd argumentum Soti &Toleti,eadem solutione respondetur: snam dum dicitur , Speciem solum habere respectus.ad genus, &indiuidua, concedendum est: dicendum tamen respectum ad genus,duplicem habere tarmalem rationem diuersandi qua diuerso modo rejpicit genus, nempe, ut subiectum in duo , & ut subiectum de Quo: sicut genus diuersa ratione respicit eandem si e-ciem, nempe ut subiectum in quo est, & de quo praedicatur : ideo diuersis definitionibus debuit explicari. . t i ὸ Sed duo restant breuissima dubia. Primum, qua ratione agat Porphyrius de specie subiicibilii nam cum opus hoc praedicabilium semon pertinet ad ipsum species,nisi vi prςdicabilis: sed non
est praedicabilis, ut respicit genus;sed indiuidua : ergo non debuit definiri nisi respectu eorum:& ideo enica definitione;& non pluribus.Respodetur,agere Porphyrium de specie subiicibili .Primὁ, Quia est subie tum generis ; & subiectum ad eandem considera tionem pertinet, ad quam praedicatum; quia.terminus relationis eius est; sine quo non potest eognosci. Secundo , Quia subiectum opponitur pimicato oppositorum vero eadem est scientia:& ideo
duabus definitionibus debuit species definiri, ut subiicibilis, quia
duobus modis formaliter diuersis est subiectam generis. Sed circa utramque eius definitionem est secundum dubium: Tquia videtur conuenire indiuiduis,cum sub assignato genere collocenturm hoc,vel illud animal sub animali,atque etiam Petrus,
N Ioannes;& eidem generi subiiciantur quod de illis praedicatur in quid, sicut de speciebus. Respondeo: collocari lub genere, aut esse labiectum eius;duobus modis posse intelligi i per te quidem,
ratione sui,& immediate.Per aliud autem, ratione alterius & remote. Et primo modo conuenit soli species: indiuiduis vero solum secundo modo.Et ratio huius est:quia gemas pedi seinc immediate destendit ad species per differentias:ad indiuidua vero,non nisi ratione speciei .e o species sola est, quae per se primo collocatur sub genere; indiuidua vero, non nisi per speciem. Definitiones igitur speciei subiicibilis, secundum primum moZum intelliguntur a Porphyrio:ita ut sensus primae fit: spec1es est,quae subal signat
133쪽
assignato geriere per se primo,atque immediate collocatur. Sensus vero fecundae; Species est,quae per se primo & immediate subiicitur generi. & de qua genus per se primo & immedi te piaedicatur inquid:& ita excluduntur indiuidua, quae non sic ponuntur sub genere,nec ei subiiciuntur. . . r
nam modo se habeant habitudines iste speciei inter se : uniuersalitaου , pracrabilitas , is subiicibilitas.
VT incelligatur quaestio, praesupponenda sum da9 tanquam
certa apud omnes.Primuin hos duos respectus speciei,nem pe praedicabilitatem,& subiicibilitatem,quasi oppositos elle, cum conueniant ei respecla diuersorum, & quasi oppositorum termi norum a nam respectus subiicibilitatis conuenit speciei , in Ordine ad superius genus:respectus praedicabilitatis, in ordine ad inferiora indiuidua. Secundo . certum est respectum prae4icabilitatis conuenire speciei,ut uniuersali.Probatur, quia ut superius probatum est, usi- uersalitas se habet tanquam essentia uniuersalis : praedicabilitas Vero,tanquam propria pallio ei .ergo verum est,specten ,ut uni- ersalem,esi e praedicabilem , sicut verum est hominem esse risibilem : ut est rationalis. Quaestio igitur est , An etiam conueniat speciei respectus subiicibilitatis,in quantum est uniuersat S. Circa quam , duae sunt Opiniones. Prima ; Caietani cap. praesenti, ubi ait , Ita esse eo exas has duas rationes seciei . uempe. uniuersalitatem, θpradicabilitatem cum tertia, qua est subii ubi li- 4 ut hae se babeat tanquam essentia, a qua ilia dua procedunt. n-
quam propria passiones. Vnde sequitur,ipeciem ut subiicibilem esse uniuersalem:sicut verum est, hominem esse risbile inquantum est homo: quia risibilitas procedit a rationalitate, tamquλm pSO
pria pallio ab essentia. itit . . 'secunda opinio est Cardinalis Toleti, q. i. huius.capitis. Vbi - i asseridi Uniuersalitatem esse essentia peciei in ab ea procedere dum' pinsonas. Vna est praedirabilitas de multis , respectu indiuiduo-: rum: Altera subiicibilitas, respectu genetis: ex quo sequixur, speciem,vere spicit genus,esse uniuersale subiicibile M ivx respicietin- . diuiduasi se uniuersale praedicabile: dc ut uno verbo harN septeni t iam explicemus,ij a ait speciem,ut subiicibilem,esse uniuersalem sicut xniuratalis Q in quantum praedicabalis. lo
Probatur duplici ratione. Prima νniuersale cinquit est genus ad quinque praedieabit ia , sleut animal ad hominem , di leonem: rgo quodlibet Maedieabile re icit illud tanquam proprium
134쪽
ir4 cap. 3. δε fenere, quast. 2.
senus euius rationem participat:sed species respectu generis senelubileibiles,elgo praedicabilia,ut species subiicibiles, participant
rationem genericam uniuersalas,sicut homo&leo rationem animalis: quare,ut subiicibiles,sunt uniuersales.
Seeunda,Species subiicibilis,ut subiicibilH eth non est singula- 'ris:ergo uniuersalis. Consequentia necessaria est , quia inter uniuersale,& singulare,non datur medium Sed plobatur antecedens: quia species subiicibilis , non est natura contracta per conditiones singulares,ut natura Petri, sed abstracta ab illis: natura vero abstracta, communis est multis, ergo est uniuerialis: & ideo inquantum subiicibilis,erit uniuersetis.
Et confirmatur:Quia species subiteibilis, in quantum subii et bilis, est eommunis huie & illi speeiei subiicibili, de quibus praedicatur in his p eationibus;Haec spee es subiieibilis,est species subiicibili . Et illa,speetes subiteibilis, est species subiicibilis. ergo est uniuersali. Probatur consequentia r quia piniicabile se inquitur ex uniuersali; tanquam propria passio ex essentia. - Vtraque haee sententia falsa est. Probatur hoc argumento. Vniuersalitas, & praedicabilitas , sunt respectus naturae ad inferiora; Subii et bilitas vero , est rei pectius eiusdem ad superiora: ergo re spectus ille oppositus eit illis: sed unum oppositorum non potest procedere ab alio , tanquam propria pallio ab essentia: ergo uniuersalita 8c praedicabilion procedunt a subiicibilitate, ranquam abessentia, ut assiimat Cale. nec subiic: bilitas procedit ab vn: uersalitate,immam ab essentia: vi amrmat Toletus.
Vera igitur sententia, tria a mimat. Primurn: uniuersalitatem dc praedicabilitatem non esse respectus oppositos, sed se habere tanquam essentiam,& propriam passionem. Probatur hociquia v- terque respectus habet pro termino inferiora : quamuis diuerso modo eonside rhia: ut quaestione praecedenti explicatum est.
Secundum. Hos respectus esse quasi oppositos subiicibilitati: εc ideo ne ab ea proeedere postrant, tanquam propria passio abessentia, nee subiicibilitas ab illis. Utrumque probatum est con
Tertium,Speeiem subiisibilem,ut subiicibilis est,non esse uniueisaIem,sed subiectum eommune, atque proximu generis: Hoc sequitur euidenter ex duobus primis:& probatur hoc argumentor Respectus oppositi,non possunt eidem rei sub eadem ratione ser- mali eonuenimsed uniuersalitas,& subii eibilitas, sunt respectus oppositi,ut probatum esti ergo non possunt speciei sub eadem ratione eonuenire: ideo nee uniuersalis , est subiteibilis; neqae visibilaibilis/st uniuersalis. l , Ad prunum arg. seeundae opinionis; eoneedendum est ante. II
Oedens; quod uniuersale sit sqnus , ad quinque praedirabilia b&
135쪽
Cap. 3. despecte, quaest. 2. Irέ
etiam prima eonsequentia ; quod naturam eius participent: se: Nesandum est,quod eam participent, ut sunt species subii eibiles sedeam quidem participant tecundum propriam essentiam : ex participatione vero, resultat in eis accidentaliter respectus subiicibilitatis,fecundum quem non sunt vimaersales, sed iiibiecta generis. Quod hoe exemplo declaratur. Animal est genus hominis,& leonis,secundum proprias naturas senstiuas , & hoc modo naturam eius participant,& animal ia sunt rmaliter.Ex hoe vero resultat in eis denominatio specie tum subiicibilium: Accidentalis quide:cum sit eis tributa ab intellectivS .ad-o ut sunt spe .cies subiicibiles: non sunt animalia , sed sit biecta. Eadem ratione
pracilicabilia , secundum proprias naturas, participant essentiam uniuersalis, quod est genus eorum: propria autem natura praedi- cabilium est, esse secundas intentiones, denominantes naturas uniuertiles, ut primi praedicabilis , denominare naturam uniuersalem in mudis speciebus: secundi praedicabilis, in multis disserentibus numero in Quid,& sic de reliquis. Vnde hoc modo par-
t cipant naturam uniuersalis,&ellentialiter sunt uniuersalia: sed
denominatio speciei subiicibilis,accidentaliter ea consequitur: &ideo secundum eam,non possunt esse uniuersales, sicut neque homo,& leo,ut sunt speetes subiicibiles,sunt animalia. Ad secundum ; Concedendum est antecedens, nempe speciem ut subiicibilein non esse singularem: sed neganda est consequentia,quod sit uniuersalismam inter uniuersale, & singulare , datur medium t quod est subiectum commune : id est natura abstractaeommunis negati uer quia nulli singulari appropriata est , neque illa respicit: sed solum genus:ad quod compa arur,& sub quo eolis Iocatur;vt autem uniuersalis sit ibrmaliter,necesse est ad indiui-- dua comparetur,& referatur.
Ad confirmationem respondeo, Speciem subiicibilem , eomparata ad hanc, Sc illam speciem lubiicibilem, non elle secundum tem subiicibilem,sed solo nomine : quia non comparatur ad genus, nee illud respicit: vere autem praedicabilem , & uniuersalem; cum sit unum in mul As,& de multis : quare non probatar I quod, ve subiicibilis, secundum rem sit uniuersalis.
Ex dictis in hae quaestione, tria inteliguntur. Primum: Quod ex duplici respectu praedicabilitatis, & subiicibilitatis, secundus
conuenit primo speciei. Cuius ratio est, quia primu , qaod labet speetes, est esse compositam ex genere &dfferentia : postquam vero composita ex eis eli; participatur ab indmiduis remo primo consequitur naturam eius respectus ad genus quam ad indiuidua.
'' Secundum, quod inteli igitur, est, respectum praedicabilitatis nobiliorem in ea esse , respectu subiicibilitati stet ideo nobiliorem denominationem speciei,ab oo consequitur.Quod sic posio. H niab H L
136쪽
eonstituit speeieri, nisi distinguendo illam ab aliis:ergo requirit
genus plures species,actu existentes. Probatur consequentia:quia differentia non distinguit speetem ab aliis non existentibus, sed . ab his tantum quae actu sunt. Haee tamen sententia falsa est. Quod probatur hoc arsume eo Genus Logicum,est praedicabile de pluribus disserentibus specier, etiam si actu non praedicetur, ut definitio eius ostendit , sed
etiam si in una tantum sit specie actu existente: suffcit alias esse possibiles,ut sit proteabile de pluribus: rgo conseruabitur in una, s plures sine possibiles;& non requirit plures actu existentes: sed
quantum ad eonsiderationem Logicam, aequalis est ratio de senere,& speeie:ita ut Qtrumque postulet plura ad sui consexuationem non actu existentia, sed unum actu,& plura in potentia. Circa tertiam considerat bonem Metaphysicam , p*imo civium est apud omnes de genere, ut est totum potenti te, quod non possit
conseruari in uniea speeie :.nisi a Iue sint possibiles,s Ex x xio est
manifesta, quia ut est totum potentiale , essentialiIer est contra- .hibile per oppositas differentias, ad constitutionem. diuersarum specierum: ergo plures saltem possibiles postulat, ad sui conter- .
Secund3 eertum est,de eodem genere, ut est pars actualis loe-ἰ' Hei,quod possit eo seruari in una specie, etiam si plur* oon lint possibiles. Probatur hoc:quia vi est pars actualis speciei,solum petit unam disserentiam,cui actu coniungitur: ergo solum petit ad
sui eonseruationem unam speciem,quam cum ea componIt. De specie vero Metaphysica, non est ira cernun: An in uno indiuiduo conseruati possitivelphum postulet saltem pollibilia. Sed
duae sunt opiniones contrariae.Prun m tenet Onna,q.T huius ea
pilis art. h. assirmans AEqualia esis genus & speciem Metaphysicam:ita ut sicut genus postulat plures species, vomam.&aliam saltem in potentiarita species non potest conseruari in uno indi- diuiduo,si non sint plura possibilia. . I Probat hoc argumento. Ideo genus non potest conseruari lavra speeie, quia est contrahibile perGppositas differentias speeificas: hoc est,tales, quae non possunt esse in eadem specie,ut an, mal per rationale, & irrationale et sed etiam species est contrabbbilis,per disserentias indiuiduales oppositas: hoc est non potentes conuenire eidem indiuiduo: ut homo,per disserentias Petri,&Ioannis:ergo sicut genus non potest conseruari in una specie, sic species non poterit conseruari in uno indiuiduo. Sed haee etiam sententia falsa probatur,hoc argumento Species Metaphysca,s cundum essentiam , solum dicit quid compositum ex genere, de
137쪽
compositio ex genere, & disserentia: ergo etiam sal uabitur , aut
conseruabitur species Metaphysica . Probatur minon. quia disterentiae indiuiduales, extra genus,& differentiam senta. ergo compositio speciei ex genere,& disterentia, non dependet ellentialiter ab illis:& ideo, non minus in uno indiuiduo, quam in multis conseruabitur:& ex consequenti species.Et confirmatur:quia probabile est, species Angelorum nee habere , nee posse habere, nisIunicum individuum:& tamen nullus negat, quod sint verae lpecies,compositae ex genere,& disterentia.
Nostra igitur sententia duo asserit. Primum , quod genus , &species secundum Logicam considerationem aequalia lunt; ita ut nec genus possit coseruari in una specie,nisi alia salte lit possibilis, nec species in uno indiuiduo , nisi alte tu Ialtem sit possibile:neutrum tamen postulare plura actu existentia ad sui conteruatione. secundum quod asserit,est,Genus,& speciem secunduar considerationem Metaphysicam,non esse aequalia,sed genus ut est totum potentiale,non posse conseruari in una specie,n si altera sal
rem ut postibilis: quamuis ut est pars speciei, in una conseruari possit : speciem vero conseruari posse in uno indiuiduo, etiam si aliud non sit possibile.Utrumque autem probatum est iam ,ex refutatione aliarum opinionum. Sed ut veritas secundi magis fiat manifesta , & argumentum' oppostum facilius soluatur,annotandum est : hane esse disserenintiam inter genus & speciem,Metaphysice considerata : quod genus est totum potentiale,& imperiatium essentialiter; persectibile tamen per disserentias specificas, tanquam per alios gradus persectionis essentialiter distinctos.Vt animai,dicit naturam sensitivam ,essentialiter imperfectam; perfectibilem vero per rationale,& irrationale; tanquam per diuersos gradus essentialis persectionis.Vnde sequitur primo,Genus essentialiter esse contrahi-bile , per oppositas differentias; ad constitutionem diuersarum specierum. Species vero,totum actuale , & perfectum est ; ita ut non possit ulteriorem perfectionem essentialem suscipere, s lo- , t quimur autem de Ipecie infima;quae ita est species,ut non sit ge nuss quare non est contrahi bilis per disterentias euentiales; quae sint gradus essentialis persectionis: sed solum multiplicatur in indiuiduis, per disserentias indiuiduales: quae non sunt essentia-Ies,sed omnino extra essentiam eius:accidentales enim sunt; vel ad sum mn m modi quidam substantiales.Secundo. loquitur; Speciem non esse essentialiter contrahibilem per disterentias indiu duales; sed sine tali contractione esse perfectam, & completam essentialiter:& ideo siue perplures determinetur ad plura indaui. dua:vel per unam tantum ad unum:& siue aliae fiat possibiles, vel non;persecta erit atque completa specNs,essentialiter in uno,non .
138쪽
mines quam in multis:& ideo in solo illo conseruabitur: quia determinatio per tales differentias,non est ei essentialis,sed vel ac cidentalis vel modalis, & omnino extraesicntiam. Is Ad testimonium Arist quod adduxit Toletus,re ondeo , sensum Aristotelis este; quod genus Logicum non pollit conseruari, nisi cognoscatur ab intellectu n ordine ad plures species:quia nonisi per comparationem ad plures fit ab intellectu:nec aliud esse babeti quam ab eo cognosci:non tamen requirit plures existetes, a partςδei; sed in una conseruatur; liae sint possibiles. Ad argum.eiusdein opinionis respondetur. Differentiam constituere lpecie in,& distinguere eam ab aliis,existentibus quidem; aut possibilibus:nam cum distinctio specifica per differentias, sit euentialis ; necessario dependet ab actuali existentia specierum. Quod probatur cui denter,qvia diuersae