장음표시 사용
491쪽
simi, est regnuri caelorum granu
D O ille Babylonioruiti Monarcha
buchodonosor terribile olini somnium M vidit nati itaque includens prodigia, vidit, iii qualia arborein iri meditullioterre coiis tana, citius caput luxuriantibus mini; ad nubes pertingeret, radices ad terrae usiq; centi uin descenderenti ramorum ipsa adhaee brachia per quatuor mundi latera extenderet, & de stuctibus illius omanes pascerentur: in ramis volucres coeli nidificar ' su', Vmbra vero varia animalium genera luderent dc delitescerent. Ecce tibi vox subito coelo delapsa, quae arborem fiuccidi, & radice tenus amputari iubeat. Sestu litterati iam sopbsito,co inquam que Da- . niel regi x istoneni exponendo patefecit; scilicet i leui arborena esse, quae excindenda ellet, quod re- 'gali amitteret, sed radix nihilominus perimanet et, Mando sci ad regnu postliminio reuelleretur: exi-
492쪽
nimb visiopem hanc Ela angeli j hodierni figuram
cssse,ita quo Christus regnum celorum grano sinapishmile esse perhibet, quam ius omnium seminum sit ininin υ;g minans, etcris plantis excrescit subia, limius, Macra quodammodo seriat. Huic aut gratano quid obstat quominus. Christu ipsum simile esse dic nus: i in hocmpiti, exiguus qui de fuit, hu-ntilis Q Is abiecti est vermictilus terre, sed in te ram deinde iactus, post gloriosam inquam resurre- , ctionem,ita excreuit, ut ubi uetes coeli in ramis eius nidos consti uxerint,id est,sanctoria anime sub umbim illiu delitu print, omnem ab ipso suam beatitudi detraxerint. lii naedio item terrae plantatus cili, dum in Palestina,que umbilicus& meditullium, ut Cosi Amraphi tradunt,orbis,satus apparet. Coelos quoque vertice tetigit, de radice ad terrae centrum, pertigit,quod verus ciset Deus in coelestibus agenet, verus item homo in terra cum homili bus couer fatus. Ramos pcr orbem 6 istudii, quod potentia illius. ἡ ab archico polo, usque ad antarcii cum se ex te lorifiIn ipsinis ramis nidiiacarsit aves,& ad truncum rςs derunt animalia; quod tam Angeli quam homines omnem a Iesu Christo gloriam beatitudine d ycerint. Eosciss. porro suit, Christo in cruce moriete. Hac de re hodie acturi sumus, discussuri inquam , cur Christus grano se sinapis comparare voluerit. us huc maiestatem at iliariam adii emus, ma illius gloriose patrocinium supplices inu i s enauS, quam Verbis angelicis ante omnia salutabs.
Qui naturaenali acula,mundiq; huius in serioris Mirabita prodigia dcscripsere, quae tabulci olim tantopcr lia & ar demirati sunt reserunt intercetcra,mira bilia quae-.tificio a dam opera,quq vςl ara yel industria hominum pro quaedam dii it,& in naturae theatro specta laptoposuit. C
opera. te anon primis opus illud crumium,licet in ter. i. i
493쪽
elaboratum,quod Myrmecides olim sculptot egregius concinnavit,olrrum inquam quadriiugum,&aurigam eidem insiden emi, tam industrie, scite, Tex tot iatamq; exiguo in subiecta formatu , ut alis eum suis thesauro musca tegeret atque obumbraret. Illud ite alterius. sculptoris, qui in cerasi nucleo naueiti Omnibus neu cessarijs instructam efirmauit,sed adeo tenuem,ud apicula in antenna costituta suis ea operiret alis. An no haec ad naturae ludibriu an no hoc artificiueius quam proxime imitari, ne dicam superare Z. Aliud non minus stupendum resert Plinius, tum Iscriptoris manum adeo subtilem dc argutam cel l i 3'brat, ' t uniuersam Homeri Iliadem, tot bella, tot . 'conflictus, te concertationes ducta,miliin congres fias , vexit lorii expansiones ,adhaec myriades aliquot versuum continentem , descriptam nuci incluserit. Fuit deinde nostra tempestate sculptor adeo dextero: artificiosus,ut in gemma undecim virginu millia cxprimere non diabitat it tanto quidem artificio,vi nulla numero defiterit. Exclamen igitur meritis hic,o paradoxa,& prodigia naturam superantial Vtetit e ficro thos auro exempla aliquot profri
tam qn possumZquin Ezechielis hioetia Prophe tae artificium deprς liceni qui paterem a Deo iussus sumere, instar Apellis, ciuitate Hierosblymitanam cum omnibus castellis, propugnaculis, munitionibus &obsidetium corona in eode descripsit;vrbenitanae adeo spatiosam & amylam,vi, teste Iosepho, duceta hominum millia in se comprehenderit. fEt tu fili hominis,sume tibi laterem,& pones eum c. n ram te,& describes in eo ciuitatem Hierusalem, &' 'aedificabis aduersus eam obsidionem, & aedificabis
munitiones.JAn non enim miraculo videatur simile, urbein tam frequentem&populosam, muros adhaec eius & propugn. acula, obsidionemque cin.
cpinsecus positam , lateris spatio comprehendi Z
494쪽
Nabuchodonosor rex somnians vidit, re imir 'a & Dei nutu peractam ἰ lapillum e sublimi monte, nullo impellente, delapsum,&st tu ei Varia con 'satς materia pedibus allapsum,eandem in cinerem uredigere,eumq; mox ita intumescere pregnantem, vi in montem Olvmpo& Atlante maiorem excr uerit , uniuersam terrae superficiem complerit Inaudit imi pNiςcto b hominum memoria inia sursum, lapillum in montes excrescere, Oceanum in .gui tam redigi, & elephante in musicam an)ultari e Patris ' Pater aeterniis, omni putet Sillud numen, simile terni ase quid in orbe producturus, imo omiae omni ii arti ita Iificiuna, cum industriam superaturus, Opus edidit,' Omnis
stupeat antiquitas,&superior 'ras admirabuda de- cantet Omnia namq; in angustum redigedo e Deci hominem,e Cregrare creatura,ς Donvno seruum,e aeterno Icmsic salem, eas infinito finitum, ex impossibili de immortali possibilem & mortalem, hu- inani'; aerumnis obnoxiu constitu t. Via descytbealsaias exclamgt Consummatio ne&abbreulationem Domi'us Deus exercituum fac et in mςdio terr e.4 in quo de mysterio incarnatiotiis, Opcie illo admirabili,quo in ius nullum in Qxbe visum est, vati-
sq* 8 abbretitatum 'cit Dominum supcr seriam Mirabilia, prosectqhxς sed aliud logeia irabilius: quod nulli q0idem priorsim cedat , hodici no Eua- eli legitur descriptii; ubi Christus Redemptor in
nimo letiis gloriae amplitudine,, c uniuersam E 'elesiae monarchiam spectanda proponit. Describit . idipium S. Matth. I Simile est regiam coeloris grano sinapis. uuae lim Euangelio cotinentur parabolae,
i una de grano si papi ,de ferme o altera , ambas has, expositurus,in duas concionem partes dii ingHam, .
priori primam, posteriori alteram comple*urus.
495쪽
Principio igitur quotquot parabolae huius sen- Ecclesia
sum perscrutati sunt, in diuersas&inter se discr per regnupantes sentetias abi Fucrst enim qui per hoc re- coelorumgnum doctrinam Euangelicam intellexerunt, de exponitur qua M tthaei 1 r. Iudaeis comminatus dominus ait,s Auferetur vobis regnii Dei:Jhuius opinionis sanctus Hieronymus est. Alij hic fide designari pu ant, ut 4mbrosius sermone I.& Aupustinus strin. 3I.de sanctis Alij Christum hic exprimi arbitrantur, alii
Ecclesiamdcnotare, quibus vltimis Sc meum ς l- ilum addo. Ipsa enim vere regnum coeloium est: rvtpqte quae legibus plane coelestibus dirigatur,quo , nihil nisi coelesti dei Viscat,coelo originem ducat,in coelestibus conuersetur,finis denique eius sit sico pus ad coelestein clientes suos beatitudinem dedu
Et sane Ecclesia regitum regnu Iesici Christi, de quo locutum credo Archangelum cu Deips Luc. I. raediceror, i Et r. ni eius non erit rinis: J A Dani lena I'roplictam , t Regnum quod in aeternum non dii sipabitur. re num quod ipse rox intellcxit dum coram Pilato diceret, Rcgnum meum non est de LS- hoc mundo Id est, non est regnum meum inflar
gnorum mundi huius,qtice i erum varietati cxp tita In monacto pzi transeunt, quae exterius quidem tiplendoreio qliedam maiestatem praeierunt, interius vero sordent & ex gua sun t.
Porro regnum boc grano sin rispersimile est:in principio enim CX guum est; r Umo propter princi - pem eius recapur,qui texinanivit sieipsum & abiecit; qu qtic vitii sc& nouissimus virorum de si γ' usi habitus fuit. S cundo propter doctrinam Euagelicam, quae partiacit escuxteriori specie vilis ut Apostolus ad Corin tiuos ait, tNin Praedicamus
496쪽
maiestatem, ut olim Plato; non ferimus leges ,recrerump. statum costituimus, ut Lycurgus; te principias rerum n6 agimus ut Aristotclςs; refluum atti . defluum mare non dCceamus, non influxus coel stes,elementorum qualitates & vires,terrae dimensionem,aliaq;communem hominum captum eXc dentia,qualia veteres olim Philosophi,nominis alia cuius comparadi ergo, iocuere , sed Iesum Christupraedicamus dc hunc crucifixum, hanc doctrinarii profitemur,quae ut Iudaeos offendat,& gen pibus vi-n.. . . deatur stultitia. Adco ut Arnobius testetur,Gentiles
olim Christianis insultasse ac vitio vertisse, quod driit; ' hoirinem aliorum initar c muliere natum,& quodnlSolim in infame est, vili crucis supplicio intereptu, 1Uitabant cotenderent,ut Deu agnoscerent Vc-qVO IV nerarentur. Praeterea,quod eadem nonnisi humilia in Vm & abiecta doceat,mundi nempe splendorem & Va-i V k.ςψ nitatem contemnere, honores & fastiam pedibus iςyς'x' protere,gloriam aspernari, paupertatem amplecti, eu liumstitate animi omnibus in rebus sectari. Vn- o de Matthaeus, sNisi efficiamini sicuti paruuli, non. antrabitis in regnum coelorum.
Tertio, regnum hoc exiguum & angustum dici potest, propter principium & ortu : quod qui eius
dem fundatores fuere,prima fundameta iecere insemicos insultantes fregere, leges & statuta in eodemia obseruari necessaria promulgaUcre, piscatores fue- rint, indoini, multarum rerum ignari ,& omnium' quodana modo mortalium abiectissimi. Testatur idipsum unus e sun datoribus Paulus, i Quae ibi ita sunt mundi elegit Deus,vico fundat sapientes,quae infirma sunt,ut confundat Brua.J Perinde ac si di-' xisset. Altissimus ille Deus,cuius iudicia sunt impe- netrabilia,ea quae mundus ut fama & insipida reij-
ciebat,selegit in sapientium confusioncm & quae uti imbecilla fragiliaque vilipendebat, assilmpsit, ut
497쪽
potentia elumbaret 8 valida eneruaret. . Quarto , propter exiguum credentium num xum : pauci enim initio legem euangelicam amplectebantur, ur quam dissici lena crederet S gratiem.
Vnde ipse CHRISTUS suos allocutus ait. 1 Nolite timere pusillus grex. J Regnum igitur Ce- lorum merito grano sinapis persimile esse perhibe-
Quodsuo melius intelligatur , duplex regnum statui posse nota tum est, terrenum unum, alterum eleste: inter quae ingens profecto discrimen est, &alterum ab altero in multu distat. Terreni quippe spledor tu maiestas in rebus exterioribus sita sunt , utpote quod exterius magnu& amplum videatur, nihil autem in se includat & emedullatum sit. Hinc interdum cedris Libani coparatur, IVidi impium superexaltatum sicut cedros libani: J interdum a hori quae caelum capite feriat, qualis erat illa, quae 1egnu Nabuchodonosor designabat. Caeleste por-1o,omnisque eius maiestas, interiora respicit, Om
mis gloria eius filiae, J Ecclesiae inquam, fab intus:J
Ideoque grano sinapis comparatur, quod magnaia quidem virtute praeditum, exterius vero nullam speciem praefert.
Deinde regnum inlidi huius initio ingens & va- stum est,magnaeque potentiae,sed ubi concidcrit,&ad fine deuenerit,non nisi umbra & cinis. Cuius figura fuit statua illa Nabuchodonosbris, cuius quidem caput aureum, pedes Jc articulorum extrema fictilia & lutea Cosiderent haec, obsecro, qui rebus terrenis hodie in tantinia adhaerentes, Voluptates undi consectantur ci)ultae immersi gemunt. Qui din veteri Testamento ita designauit Deus:inter c Icra namque quς in tabernaculi usum parari iussit, vasa, lebetes duos concinnari ad suscipiendos ci voluit: Vt hinc colligeremus, primam no-
498쪽
bis curam esse des ero, colligere cineres , mundi scilicet, in cineres & puluerem redigendi, sinem
Mundui Mundus a rnatoribus contra vulgarem naturae 1 a magnis minimis incipientis ordiacm,originem sumit,& illincipit δc partia desinit . Gigantes turrim Babel aedificaturi in parui alta ncepere, sed in lingitarum constitione desie- desinis. re somnia Nabiicliodono br ab arboribus sumpse-Ven. II. re. Exordium de in radices finem. Regius Christi in Ierosolyma introitus ab oratione dc regno inc pit, DRΠ Benedictus qui venit in nomine Domini; Aue rex Mali 2I. iudaeorum;J& in crucem finiuit, Tolle crucifige Joe λ7- Mundus denique a voluptatibus & delici js incipit,in tormenta,& erumnas expirat. In Apocalypsi Vc, IS namque icti pinna est, s Quarum fuit in delitiis , tantum date illi & tomaemum. J Tellis sit diues ille epulo qui epulatus quotidie splendide , tantadem septilius filii in inferno i Otrilie S in scelix regnum l . . γ.ὰ Huc respexit in Evangelio Dominus,cum in mi
plijs Canensibus diceret, somnis homo prirnum bonum vinum ponit, postea id quod deterius est.JAt non haec Dei agddi cit ratio qui a minoribus soritet incipere& paulatim ad maiora progressiim fa- Gen. 49. tat, ab aeriinanis sci licet ad gaudia , a paupertate ad Dan. ia. opulentiam,a cruce ad regnum delabituri A carceare AEgyptio Iosephum ad nonores & regiam digni talem euocat; Damelem a leonibus ad palatiram, repurpuram sublimati Mardochaeum a cilicio dccitanere ad trabeam de onores regios evehit; Denique Ens a cruce dc monte Calutatice CHRISTUM ad re-pi.ὶ ' ' gnum sempiternum promouet. Vnde Apostolus, ' obediens usque ad mortem, mortem au tem crucis: propter quod de Deus exaltavit illum , . & donauit illi nomen quod est super omne nona n. Ita magnus ille Deus a grano incipi; sinapis, do
499쪽
iri Abores Iceres desinit . In magno creationis ope Druῖ are ab imper Mo&indigesto chaos auspicatur',& pariat, in- in munctum perse in . numeris sue omnibus aba cipit Min lutu desinit a piscibus & auibus initium duxit, & maiores homo microcolinus 'peris extitit finis. Idq; iuxta desinit.
communem naturae ordinem,que a minoribus sensim & paulatim ad maiora desce sit. Prius enim,ait Aristoteles,Vita plantae,postea animalis, tam demu , . . hominis vi inmus . Itaque Ecclesia , ipso siti initio parua, de tandem excrestens in immentum, grano sinapis persimilis est.
Hine ipsa in sacris literis lunae nomine dici iO seelesialet, Psalmo LXXXVIII.& Caucorum suxtonam, lunae comui noctivagus ille planetcs unitio exiSuus est m paratur.
noniaisi tenuia cornua ostentat, quotidieque, do- Vnec in orbem coalescat, excrescit, ita Ecclesia ipso sui exordio tenuis Sc perobscura fuit, sed excreuit deinde, & ad finem usque ci culi excrescet, atque immensum augebitur, donec totum orbem imple-iterit. De solo igitur Iesu Christo dici potest, sDo- minabitur amari usque ad mare,&a flumine vc- Ual. 7 I. que ad terminos orbis terrarum. J Nec aliud aduerasus D Mistas, qui Ecclesiam uniuersalem exiguo Africae angulo concludebant, uti& hodie Caluintia .
1lae eandem Genetiae terminis circima scribunt, Au- Issustinus telum dirigit, quam hac depromptum ,. N pharetra : ostendendo nimirum Ecclesiam tanto btempore elapsis tam exibitis non posse fin ibus contineri. Verba eius haec sunt, Ecclesia Lunae similis est; siquis nouam itinam primo & secundo die non videt, dignum est venia; qui autem iam plenam non videt, caeciis est. J Valentius crediderim & Caluini
maius ed cndo vulnus crediderim telum hoc adia staru cc uersus Caluin istas nostros torqueri posse. Si enim citas. E Donatistas caecutire dixit Augustinus, quod Eccle- clesia nolisiam quae quadringentis ia annis post Cnristi ascen- videlium. A a a Concm
500쪽
1 es sti ascensionem duraueiat, non viderent: quid deta n i Caluinistis,nostraeqtio tempestatis haei elicis dicen i i. dum , qui post mille quingentos annos, non modo Ecclesia non vident,sed ne videri posse contendus,
eamque penitus iniuisibilem asserunt λ sed plura hic
non recensebo, ut ad propositum tiaςma reuertar;
in fati I 3 l si nile est r gnuin coelorum grano sinapis.Ji. Ceterum opera Dei ab ex gitis & paruis princia Upς 3 piis initium ducunt, at finis & exitus non nisi ma- 19ei p u quid & heroicum includit. Primi Euangeliici incno' praecones disseminatoresque suere piscatores indo--Π Vr & penitus ignari; & ecce, celeberrimi mox Philosophi, reges potentissimi ; tyranni crudelissimi, cultuique idolorum dediti ipsimi amplexi sunt, Atumentia colla eidem submisere, persipectum hoc habebat magnus ille legis Doctor Gamaliel, cum . diceret, Si ex hominibus est consilium hoc, statim' dissoluetur,si autem ex Deo,distatui non poterit, sed praeualebit. Hinc cuidenter colligi discrinien poterit, inter
Dei & hominu opera: diuina si quidem ab humiliati spicStur,& in gloriosum dc spectabile definiunt;
humana vero a fasto ducut exordium,quotidieque descrescctia in nihilum tande & meram infamiam Lib. 1. de desilaunt . egregium hanc in rem apologum reserthbis. Esidia Crinitus, Cucurbitam scilicet pino consitam, in alia pl.c. tr. excrescendo ramis eius implexam, in Blescere ς' coepisse,auctamque viribus viroreque, his arborem verbis allocutam, fEn, vides,ut te silpero,ut amplis foliis,ut virore prs ito. JPrimu vero,in solentia deridendo stibuitu: ii .c,equidem aliquot iam brumas M
aestates pelluli,varias coeli iniurias exsibilans, gelu, hiemes,calorem, aestim, superaui,3 integra,vt viades perstuc ro, fortune inuidiam factura: te vero ad . primam caeli iniuriam & rigorem borealcm super has hasce comas deponentem .videbo, in Dic i, ciat