장음표시 사용
731쪽
ερ LIBER QUARTUS, CAP. XV.mus Perticem immanem νim impetus habere; iae .
ingens a vertice Pontus; Vorticem vero , circumactionem unda esse s ut , Et rapidus Vorat aequora
Portex. Caper Grammaticus , Vorteae suminis est ,
Tempus . ut Varro scribit lib. F. interi allum mundi ei motus, dii isum in partes aliquot maxime ab Solis
et Lunas cursu , a quorum tenore temperato te us
dictum est. Tempora in capite Hispan. las sienes
) ob id dicta putant, quod ab iis indicia petamus
senectutis. Posuit enim natura in multis animantibus aetatis signa ; ut, veterinis et ovibus in den-
Festino, h. e. in magno et eontinuo sum motu agendi aliquid. Vicie supra IlI 3. 39. Immo et sic hodie in Gallica Monseigneur et Mons eur, in Scotica Iord et Laird. Omnia haec origine sua eadem Sunt vocabula , licet diversae deinsignificationi cliversa etiam scri tura quasi propria sit facta. Quinet Sic Ara et Ansa diversam esse scripturam puto unius antiqui ocabuli Asa , quod significabat primitus omne id, quod e X aliquare eminet. Et quo quid apprehenditur, unde pos eriores interposita N dixerunt eo sensu Ansa : De inde cornu altaris , quod apprehendere solebant Supplices, tum Sacrificantes. & Iu. Tantes. unde Ara , S mutata in R, quae vox per Synecdochen frequentissimam pariis pro toto, al- rare ipsum vel maxime dein notavit. Asa autem ab Hebr. DR, Gu'ν:s , Videtur formatum. Vide Vosissium Elymol. in voce Ansa. Certe Aram et Ansam pariter dictas pro Asa. id diserte tradit Varro apud lacrobium Saturn. III. a. cujus verba lectu dignissima hic exhiberem , nisi iam a Vossio in V. Aravidissem allata , quem consuli Ve- Iim. Adde Servium ad Aen. IV.aIρ Liquebit inde etiam illud ,
orantes ac iurantes solitos aram tenere. Ceterum omendit quosdam ,
quod cornua tribuerim aliatibus. Ego vero non quibusVis . nota vulgaribus, quolibet loco positis ,
sed solennibus, maioribus, et maxime illis quadratis, quae in Pra cipuis erant templis , eornua tribu ere haud vereor. Primum enim in Oriente, unde omnia istius generis devenerunt ad Graecos et RO-manos, Arae habuerunt cornua , quae supplices apprehendebant. Diserte ita , Salomone Rege facto, Adonias et Ioabus I. Reg. Capp. I. et 2. dicuntur confugisse ad
nibus altaris. Sed et apud Graecos et Romanos reperiuntur saepe in nummis altaria , e X quorum an gulis eminent cornua incurVa , et in acutum desinentia. Uide Νum. 2. Gentis Tarquitiae in Fami I. Rom. Ursini , et N. I 8. ac a 3. Tab. XVI. Arschol. et N. M. Tab. XXVII. Denique Servius ad Virgil. Aen. VI. Ia3. di Serte Ansaatribuit Altaribus , quas tenere ut orantes. Etenim istic quum Ρoeta dixisset , Talibus orabat dictis ,
arasque renebat, notat Servius, Rogabant enim Deos , ararum ansas tenentes. Quas ansas S. Scriptura di
ob id dicta putant. I Fortali tepeo dicta , interposita liter ara, at saepi;sime ante P vel B. Sic rύμ-
732쪽
sbus aetatis signa ut, veterinis et ovibus in denti. bus; cervis in cornibus r sic homines in temporibus
gerunt aetatem; unde Homerus senes vocat Pollocr
raphous , id est, canorum temporum , quia plurimum inde cani incipiunt: nam priora capitis , humiditatis Pituitaeque plus habent, quam posteriora. Virgilius s. AEneid. AEmula necdum Temporibus geminis cane- fiat sparsa senectus. Vide Alexand. Aphrodis. prO-hlemata , et Columellam lib. 6. cap. 29. Nepos, inquit Charisius, significat, et certum
cognationis gradum , et rei axitiae consumtorem.
Milii tantum significat filiorum filium. Romani pueri
Patruis tradebantur erudiendi et castigandi : unde Proverbium ; Ne sis Patruus mihi: quia patrui, etiamsi ament . nesciunt ad peccata connivere. Avi contra impotentius amant , omnia indulgent , castigare nesciunt; inde. Nepotes evadunt perditissimi. Aristoteles 3. Et hic. in calce, intemperantiam v at Aco- Iasium, id est, in castigationem et acsiasti dicuntur incastigati. Tales igitur sunt Nepotes. Invenio et
apud Graecos , ) Nepodes vocari nepotes , quasi
Sine pede , hoc est, fundamento : quia filiis fundamentum rei familiaris non erunt: dilapidant enim rem familiarem. Qui deducunt a nepa , id est , scorpione, quia filios devorat, mihi non placent. Vide
Festuma unde Capua , et ilIud acumbo a cubo et Lambo ab antiquo Labo , et λίπτω et λαπω, unde et Labium At alterum Tempus cum Vossio a. tunc, derivem , vel 1 aeco , ut notet omnem totius temporis particulam. Unde in tempsre venire , se , Venire Opportuno temporis Puncto. Nam Tempus secatur in minima momenta , seu Panzia. Hinc Ovid. Metam. XV. 183 Tempora si: fgiunt pariterque Iequuntur . Et nova sunt semper ; nam quod fuit ante . relictum est. Fitque , quod haud fuerat , momenta. que cuncta novantur. Similis plane a Verbo T derivati Ouis Iatio reperitur in Voce . Τευ- π , v K Voce , ad i in plurali TIlla ciccuantur amoenae et divinae valles, quae montes se cabant , at Τ m a loca CE reliqua parte regionis quasi decisa et Diis consecrata , veluti Luci et Tenio. pla. Vide omnino Isacum Vos sium ad Melam. II. 4. 9.
sὶ Nepodea vocari Nepotes. J Vi de Notas Augustini ad Festum . et cognoSces ipsum illud vocabulum Nepos etiam in prima significatione ex Graeco deduci. Recta. Porro ratio alterius significationis, Sanctio est reddita , quae nempe petita est ab indulgontia Apolumia Newor .
733쪽
Tollere liberos , tollere onera , tollere in cruce tollere aliquem e medio , Vel e Iulia, Semper OSt sublevare : . sed tollere , pro educare , vel habere salios, ex antiqua consuetudine petendum. AntiqMitus
pueri recenter nati terram primum omnium tange b Ant, tanquam rerum omnium Parentem . Autor est
Plinius in prooemio libri T. Tertulliani verba SNnt,
Dum Prima etiam constitiatio iΠfantis super terram, statim Eda ae sacrum est. Sapient: ae cap. I. Et ego natUS acceyi communem aerem, Da similiter factam
decidi terram. Sic positum infantem Patres solebant statim allevaro : qui autem non tollebatur, Ut abdicatus et projectilius habebatur, idque inauspicatum Putabatur. Papinius, ultima Silva, deplorat servulum
immatura morte surreptum , sed ante donatum
libertate , haec addens , Meus ille , meus , tellure cadent m. Excepi. Vide Iurneb. lib. 22. cap. II. et lib. cap. 14. D. Augustin. libro 4. de Civit. Dei , capite II. IPSe lex et de terra, et xlocetur
, Cernere , inquiunt, est Videre, est pugnare; et cernere haereditatem est audire haereditatem. Non ita est, s 6) nam proprie cernere est separare Drfures
a farina, id est, cribrare; Hispane, cerner. Plinius
6 'cam proprie cernere , etc. JImmo vero propria et primitiva huius Verbi signiscario ni n est sin quis ris facti, sed generalis. Significat enim pron te aliquid se-Cern 're , et dirimero , sive id fiat cribro , si V e sorte , S Ve P Ugna ,sive opulis , sive animi noctricogitatione et iudicio ; derivaturque Λ Gr. νιν v, o Pod item ex una generali varias singulares, et uuasi uni fa ro propria, , re cepit significationes. Prima ergo , ut dixi , penera is ent distinguendi et discernendi in Graeco Latinoqite. Hinc Hesiodus Aspid.
culem et Iphi ea . Alcmenae uuidem pariter liberos . sed illum Iove. hunc ex Amphitruone
conceptum. Similiter apud Latinos biscernere , P xcernere , Se cerne et , ii Pn Ob ipsum Cernere eam significatu nem aperte prae- . ferunt. Liv. XI III. II. Prins- quom id sors eerneret, h. e. di Udicaret , distingueret pro Vincias. duas in duos Conquies. Porro hinc cornere aliquid egi ita liquido qi id videre et cognoscere , ut oculis nostris distinguatur ah aliis rebus , cona quibuS , Ente quum Visu nostro ita clare cognosceretur, quasi confusum erat. Inde et certum dicitur , quasi prorsus liquidum , et ex omni obscuritate ac contro erSi a prΩ- tractum in manifestam et distinctam cognitionis nostrae lucem.
Sed inprimis haesit huius verbi.
734쪽
DE ANALOGIA SIGNIFICATIONUM.' 69
lib. I8. cap. II. Posteaque gypsi Pars quarta in SmPargitur, atque ut coctinserit, farinario cribro sub-
nostrae vi, que in deliberando , iudicando , et certum aliquid statuendo consistit. Plautus Cistet.
I. I. I. te mihi amicam esse crevi,
d. e. iudicavi, judicio mentis meae certum habui. Casin. III.
X. 2. Nune specimen specitur, cer tamen cernitur , an sis amicus, n.
e. periculum fit, experimentum in alterutram partem re ipsa sumi arr. et sic dijudicatur. Simi-3 iter Bacchi d. III. a. Hinc ergo crimen , quod in iudicium vo-Catur, quod diiudicatur. Sed et
quia Farpe manibus ac pugna controversiae dirimebantur , idcirco cernere faene etiam pro pugnare Ponitur , CGel. Famil. VIII. I 4. Quamdiu ei viliter sine armis cer netur. Immo et inde orta est usitata illa significatio Verborum certare , Decernere acie , pro pugnare , et Diserimen pro quocunque periculo. Nunc tandem Videndum etiam , Quas sit ratio istius locutionis , cernere hereditatem. Eadem forsan, quae illius, cernere vitam . h. e. pugnare quod ad vitam. Ennius Medea
Faeuter Nam ter sub amnis ma Iim vitam cernere, Quam Semel
modo parere. In quibus Nonius τρ' cernere pessime interpretatur Per Amittere. Sicuti ergo cernere vitam est certare de Iita, pug Παjudicio diiudicare vitan Suam, sic cernere hereditatem proprie no lare possit deliberare, certamen cernere, apud animum suum, de hereditate . utrum velit adire , nec ne. Cerre hanc esse huius Phraseos significationem , man festum ex Fragm Ulpiani, qu Tit. 22. 6. a'. Cretio , inquit,
est certorum dierum spatium, quodiatur instituto heredi ad deliberandum , utrum expediat ei adire hereditatem , nee ne; Veluti, Titius 8cres esto , eernitoque in dieous centum proximis r nisi ita creverIr,
4cres esto. Sed tamen sicuti sape
significatio consequentis elicitur e X antecedente , ita Et hic cerners hereditatem plerumque adhibetur ad notandum actum , qui sequit aecretionem proprie dictana, ut adeo tum significet, re ipsa , et adeundo solenniter herediralem, declarar Suam cretionem de hereditatefactam I ine ibidem Ulpianus.
Cernere est verba eretionis dicere ad hunc modum : Cum me II revius heredem instituerit , eam Boedi tatem adeo cernoque , h. e. cem creest sententiam animi sui verbis
et factis declarere de illa hereditate . dicere verba consilii sui et decreti in rem ipsam deducti.
Adeo cernoque, h. e. in adeundo consilium meum e X pono , et cretionem exsequor. Cicero Famil. IX. I 4. Sinas 1ne han: quasi falsam hereditatem a linere gloria cernere. Liv. XL. 8. Hereditatem meam spe et crapiditatem improba crevistis. Haec
Propria cretionis, h. e. delibera tionis , et translata Cretionis in f 'clum deductae. Θt in aditione ipsa declaratae, significatio distingui debebat , secus quam facit Vinnius ad Inst. de Heredum qua-I tate β. 6. Scaligerum erroris incusans, quod haec disi in Xerit, dicendo , ci cui non proprie signi scat hereditatem adii, sed Cretionem Aditis hereditatis statim aeque
hatur. Verissime ille, quicquid obloquatur Vinnius. Nam cretio proprie dicta praecedit revera Aditionem , licet saepe ad eam
directe notandam per Mardi λνιιν consequentis adhibeatur , quoniam Aditione impie inr et declaratur. Sic et a nud Graecos non modo iudico significat, sedet, quia judicio nostro Saepe coniungitur euis eri secutio, Pro ea, seu pro iudicio nostro in factnm deducto, h. e. pro ulciscor et punio, aliquando ponitur. Genes. XU. I 4. η, κ
735쪽
cernunt i quin in eo remansit, exceptιtia appellatur . et g undιsSιma est , rursus , quae transit, arctio
apud Latinos bene vel male consu-Iere alicui proprie quidem notat Consultare in commodum vel no-Nam alicujus, dein vero etiam, illud con, ilium reapsa e X sequi, seu fiacere quid bene vel male alicui. Quando autem Nonius cernere exponit etiam per Amittere , Audite, cedere, ineptit, nec intelligit exempla a se allata
Idem omnes cernimus, non norat audimus, sed iudicamus. cernam , gradam exercitum, EX pia ne deliberabo , rem videbo. Quod vero Graeci κεινα , Latini cerno dixe-xunt , et hi porro ab eodem Verbo. crevi , certus , crimen , cri-Frum , et certus , certo , forma erunt, ratio haec haud dubie est, quod antiquisbimi dixerint
cte Latini Cemo, Graeci κρiM . Sic a πίω , οπίνω , ἴπνω , a ραον, επι ω, β uires. et . Elisa itaque a Graecis est primae syllabae Vincalis, a Latinis mediae, eadem que varietate res gesta in deri- atis a cerno, ut dicatur tum certus et certo ejecta secunda Vocati, tum crevi , eretvs , crinis . mimen q. ceramen . ejecta prima. Quin immo sicuti h eerno deri-Vatur cribrum , sic et omni no inde repete , quod eI meam sententiam confirmat, cereb um, ut quo uti credimur ad res, mentis acie cernendas dijudicandasque. Quas alii poterunt hujus VCcabuli etymologias, vel , Vel a vi se, eae, ni valde ta Ilor. longe huic cedunt. Sed et hina potius, quam a creo, creber formatum arbitror , ut proprie nΟ-tet cribro excretum; Hoc autem quia multis particulis Constat, hinc erebrum pro frequenti et denso ponitur. Denique . ne dubites illam fuisse causam diversae pronunciationis i a Graeco et Latino , sic plane se res habet in et bardus. Nulla neque hic meta thesis luerarum facta, sed elisio ejusdem vocalis diversis in syllabis. Nam utrumque diversol modo contra cinna esse eκ εω aα- c, patet eN eo, quod a cαε ιι derivatur.
Distriben de Verbo CERNO, contra susteriora
Verim cernere observationes . sine ulla mutatione, prout iam ante hos XI. seri ne annos ea Sedidi Soleo ceteroqui mea ipsiuSumera in recognoscendo hinc inde Caedere , ged nunc , quia Viro
isthaec clam palamque eXtra Dr-dinem , singulari eam in rem conscripta Diatribe , Vellicare, visum et mihi fuit faciundum, ut priora mea simpliciter repetendo, iis legra in Lectoribus et aequis rerum Arbitris facerem recte judιcaudi copiam, ac cOSuia1-
736쪽
cernitur , et secundaria Docatur. Haec Plinius. Cum igitur cernere sit proprie separare furfures a farina,
accedat sententiam , in quibus in Contrariam discedat, qua deni-ue ratione ac vi me refutet .
tenina in plerisque ille me sequitur , licet tunc nusquam ullo destinet verbo. Paulo uberius
tantum singula probare annititUr, prout longe spatiosior est campus Diaeribes, quam Notarum. Certe mei non arbitrabar esse muneris ,
copiosius in Notis probare , quod in Lexicis Vulgarissimis , in Fabri Thesauro, aliisque, ad
satietatem demonstratum iam erat, atque ideo cum primam no- mi nassem seeernendi, quae si eri-hro, significationem, eamque non Sanctius modo sed et Fabri Thesaurus iam multis Veterum Iocis confirmasset, u Gn sustinui illam, ut notissimam , amplius et denuo demonstrare .. Diatribes Auctor sex tamen loca in eam rem adfert, sed qtiae omnia ad unum, eaque ipsa, nec Plura , reperies in istius. Thesauri edd.
priorem Plinii in postremis. at reliqua quinque tu prioribus. Non sum eX iis, qui Lexicis nos uti vetant. Nam quum id agitur, uirum phrasis quaedain certo sensu fuerit olim adhibita, quando nihil mihi est in promptu, nec ex memoria, neque ex Adversariis meis, quidni decurram ad Lexi- con , ut . videam , si quod istic illius Iocutiones eXemplum occurrat 3 At tot loca pariter de una re ex Lexico haurire, nec ullum alium de suo addere , non meae est frontiq. sed gloriolam hanc compilati Thesauri Doctissimo Diatribes Scriptori facile relinquo. Nonulla etiam hinc inde aspersit partim boua, par tim dubia, partim aliena. Nam quid alienius , quam Brripere Iocum, quem male prius in-rerpreseris , lautum ut habeas
Ios , at dein recte, eoque sensu , qui in oculos incurrebat, expo nas , et Iamen Articulorum numerum reddas eo ipso in a-jorem. Vide ejus Artiz. 2. et ir. Adde nis multiplicatas sid-nificationum species , quae ad
uuam commode satis referri queant et debeant.
a. At Nos videamus hic primo, in quibus consentimus, dein ea , in quibus dissentimus. Concurrimus pariter in eandem Verbi
Verbi , Graeci et Latini , eandem fuisse primitivam dist Inguen di , dirimendi , secernendi, Significationem , eamque prohavi id neo in Graecis exemplo. Utrumque agnoscit ac facit et ille, Ar-lle. I. Probavi id porro eκ tribus Compositis Discernere, Excernere, Secernere. Ex iisdem tribus tantum et Ille, Iicet addi potuissent, Ineernere, h. e. unam rem in alteram cribro cernere, unde Festus nereia eX ponit indivisa; et Sueeernere non modo ex
Plinio XVIII. II. moκ apud Sanctium . sed et ex Plauto Poen. III. I. Io. Suceretua eribro I ollinario. Hinc jam derivandas e se reliquas significatio ues Ostendi, et Ita , ut proinde, quando
cernere notat Videre, notaverit ptoprie videre iiquido , et ut oculis nostris illud, quod Nidumva, ab a iis rebus quasi diFIintuamus.
Eundem nexum facit et ille Art.
3. e X Ponens , clare et distinete videre , Sive rem a re visu discernere. Sed usu, quod notissimum esr, invaluit, ut etiam simpliciter omni fere modo pro videre , etiam procul. pona Iur , quc dprobatu non erat opus. Sed tamen , si foret opus, disertissis 'mum esset, quod ait Ovidius Metam. XIV. a 44. terris allabi-nnur illis, Quas Procul Lino cer
737쪽
non male pro discriminare clxpit accipi ; dein do etiam pro dimicare ς quia olim lites omnes , et Prae
nis. Tum Lucretius IV. I 42. bos oeulis quia solis Cernere quimus. Et tamen Ide in de Mente ibid. v. τή6. Videt arque . Nec minus atque oeuli, nisi quod mate1eoura cernit. Cicero Acad. IV. 42 ' omne Bonum in Mente positum et mentis acie ; qua Verum cerneretur. Si licet ut oeuli, sic et Mens nostra dicitur aeque Videre et cernere, etiam praeteriti aliquid et suturi . immo et obscuri. Cic. Famil. VI. 8. Quem
mo, quam ea , quae oeulis CER. NIMUS. IV. 7. qui horum ma-Imum initia multo ante Videris. Non adeo itaque opus erat , EX
animo cernere aliquid Itituri vel absentis , pcculiares nobis significationum Articulos cudere. Hinciam transitum feci ad ostendendum hujus Verbi usum in signi-
feanda ea Mentis nostrae vi, quae in deliberando , Iud cando , et cer rum aliquid statuendo consistit. Ille
vero itidem ad mentem dein transit et animum. Sed pleraque a visu reperit, quod neutiquam erat faciendum . quum cernere
primitivam Videndi non habue-xit significationem , sed Conside. randi diligenter et distinguendi, atque ideo, etiam ipso fatente, primum non directe et proprie Notavit Videre, sed Visu aliquid Considerare . plane Cognoscere, et ita ab alio Disi inguere. Qua Ergo ratione Verbum noc ab illa Distinguendi , ad hanc per visum et oculos Cognoscendi significationem translatum est, Eh-d , convenien S est , ut transla-llum qUOque statuatur ad vim et aciem Mentis, quae accurate Inruendo et Considerando quamque
Tem , Cognoscit illam et intelli-Lit, ac judicar, quid Sit verum aut falsum, faciendum aut non ,
iaciendum, atque adeo post ilolam accuratam considerationem
eligendo et constituendo , quid melius sit, Decernit, h. e. ad finem usque Cernit, considerat, et ea pro consilio considerare iam desinit. Sic enim Decernere Pro Di judicare rem dubiam , et ita finem haesitationi imponere, po fuit Livius V. sue. Moiisse eos Cammillus dieitur , sed rem dubiam Decrevit Oportune Nox emi/sa ἰ quavcce audita et Seniatus accipere se Omen conclia navit , et Flebes eircumfusa approbauit. Nempe deliinberabant, fluctuabant adhuc incerti, et considerabant rem diligenter, utrum migrandum esset V ejos , nec ne ἰ moverat qui mdem eos aliquantulum oratio Camilli , sed Decrevit reri dubiam Vox subito emissa , quam omneSmoκ secuti sunt ut divinam
cit ut deliberare et considerarerem desinerint, tum statim ab ea audita , quasi ab sententia Iudicum pronunciata, obtempera hant , et conSilium capiebant ma. nendi in Urbe. Sallust. Or. a. ad Caesarem Equidem mihi decretum est , nihil tam ex alio reperiri posse, h. e. mihi satis deliberatum de eo est, atque adeo cretum decretum , Seu eertum iam
est. Ceterum in his omnibus fere consentimus , nisi quod non accuratum satis fecerit ille ne-κum significationum nullo tamen verbo hactenus me Vel levis sin .e designat. At moX , quia verba deliberandi et judicandi , quasi ea odio haberet, D uri quam ullo in loco adni heri vult ad vim verbi Cernere e X plican dam , idque Ego tamen feceram , idcirco confestim me satis diserteeκ Notis ad Sanctii hunc locum proVocat in publicum. q. Exposueram - cernimus
in verbis Attii ex Nonio, Desia uasnt cereta xca illius eal et Ide .
738쪽
DE ANALOGIA SIGNIFICATIONUM. 7 hcipue de terminis agrorum , ferro decernebantur. Et Stobaeus Sermone 8. ex lib. de moribus gentium
.mnes cernimus et per Iudicamus.
Negat id esse faciendum , et mn vult exponi per inicit gimus , et clure cognoscimus. At qua tandem ratione obtigit illis istu intellectus et clar.1 cognιtto , nisi munie et ejus judicio , quo, dum audiebant et agnoscebant illam vocem saepius ante auditam , iudicabant eam esse illius, non ulterius ΤQuid 3 quod cog uoseere et itidιcare adeo arcte cohaerent, ut Promiscue passim de iudiciis adhi-heantur 3 Quid enim sunt coc-nitiones rerum capitalium , nisi
Iudicia ' Quando Augustus cognoscendum de iis censuit, qui ad infamiam cujusquam libellos sub alieno nomιne ederent, aliud ne πο-
luit aut dixit, quam ut illi judi-
Carentur et punirentur Proprie quidem, si Volumus haec distinguere, cognitio praecedit, sed tum sequitur ita continuo judicatio, ut haec duo , quasi in unam rem coeuntia , promiscue ideo adhi-heantur. Sed miror hic solertiam Viri, qui unum hunc locum arripuit, Verbo tantum uno a me in Notis e Xplicitum, quum ibidem paulo ante disertius etiam Plauti locum exposuissem, et Simul declaravissem , quo Sensu ac ceperim hic r. iudieare. Ille ergo in Cistell. ait: Et te mihi amicam esse
crevi , quod exposui, judicavi, judicio mentis meae certum habui: at V. Doctissimus pag. 83. Interpretatur , apud animum meum statui.
Nunc, te rogo, mi Lector, quid discriminis hic reperias inter illud
ita esse judicio mentis meae certum habui, et illud ira esse apud ani
utrumque sit idem , quod , illud ita esse judicavi y Ille vero non vult hoc verbum adniberi, quia
hujus signiscatio verbo cernendi mala tribuitur. Dixeris sane , it
Ium sine ulla ergo judicii ope πρ ε in Malugi. υς nui. Verbo neget, quod, ut ipse ait paga92. Iristus , Nonius, et omneu . quod sciat , Reeentiores ei tribuunt. In his lubens Ego nomen meum proiiteor, et ostendam clariss me, nisi fallor, Verbum Cernera habuisse Olim etiam Iudiean L s gnificatum. . Etenim derivatur a Graeco Κρίνειν. Hoc sulem, ut ipse V. D. uit pag. 91. piaecipue signiscat Iudicare , et P. Qq. notione Iudicia agi moxime Irequentatur. Ita vero habemus manifestam istiuus ignificationis Analogiam, cui noria deo temere est repugnandum is
Nunc videamuq et Uium, Sed qux distinguendus est in Antiquissimum veterum Ρoetarum , et Rucentiorem temporis Tulliani et Auguste i. Multa enim vocabula et phrases olim Varias habuerunt significationes, sed quarum pleraeque paulatim dein des erunt , quum aliae contra invalescerent. Ipse V. D. affirmat pag. . τι Cernere notione Decernendi , constituendi , Scriptoribus Latinis ante ciceronem potius usurpari , quam ipsi ciceroni , aliisque , qui ipsius tempore et postea vixerunt. Sic Seneca Epist.
situs occupaverit , probat ideκemplis ex ipso Virgilio petitis , qllae et ipsa Suo tempote jam fuerint obliterata. Intenea adfert phrasin hanc , inter sacernere ferro , et addit , quod nuna Decernere dicimus. Simplι eis istiugVerbi Usus in illo sci l. sensu Iaamissus est. Iniquissimum ergo foret , a nobis postulare, ut significationem iudicandi magis , quam Ille constituendi , ex aevo Tulliano probemus. Sufficit eam
ostendisse e X antiquiore rem p re, quando significationes , erborum potissimum sunt formalae,
739쪽
Nicolai liaec ieseri; Umbrici cum controversias in te se habent, pugnant armati , sicut in bello; qui
flexat. Tanto magis, quoniam omnis haec controversi a V. D. movetur de interpretatione Verbi cernere in Antiquissimo Poe. ta. Disertissimam ergo auctoritatem ex Ejusdem temporis Poeta , PacuVio, accipe. Etenim Nonius cap IV. I. 69. Verbo Cernere inter alia significata etiam it Iud judieandi tribuit et eκ Pacuvio probat; cernere signifieat
iudicare et Pacuvius Armorum i dieio , Et requum est et rectum,
quod postulas : Iurati cernant. Quid certiust quid clarius S Tragoedia haec Pacuvii, nomen habet et Brgumentum ex celebri Adielo de Armis Achillis , quae post hu-3us necem petebant Aiax et V lysses. Ergo delecti sunt Grae--cCru:n Principes, qui controversiam hane iudicarent et dirimerem. In illis autem Verbis inducitur vel Ajax . Vel Ulysses, aequi aliquid postulans . et forsitan hoc ipsum , ut iudices jvrati sententiam dicant: cua repondet, haud dubie Agamem non , aequum esse, quod postu- Iet , atque ideo permittere se et constituere , ut Iudices jurati
cernant , n. e. considerent rem
et judicent. Nam qui, quaeso, sunt jurati illi nisi Iudices , qui solebant in iudiciis suam fidem
iurejurando astringere , apud Graecos et Romanos 3 Vide I laeum orat. l. ex tr. Ciceronem de Invent. I. 3 q. de ossiciis III. Io. et Imp. Iustinianum I. ult.
Coa. da Iudiciis. Sed res est notissima. Quid porro iurati it Ii in hoc Armorum judieio fa
cient Cernent, h. e. iudicabunt post auditam utramque Partem , cui Arma haec tradi debeant. Adeo manifesta haec sunt , ut ipse V. D. hune loeum ex Nonio , a plerisque jam saepius allegato, quum ignorare non pos et , abdiderit quasi in articulum p. et dicat, cernere interdum signifeae
eontroversiam vel litem diximeν e ι sive rem aliis ambigvam et in controversia positam dijudicare, quo sensu Iudex , etc. rem cernere dicitur. Pacuvius , etc. Iurati cer nant : tibi Cernere est sententia
vel decreto rem dijudicare. Quia videtur Lector An non argutissimae haec sunt subtilitatis et di
tinctionis lepidae, negare Verbo Cernere significationem judicandi , sed tribuere dijudieandi At quia faciunt iudices, qui judicant .
nisi ut sententiam ferant de re controversa , cui illa assignari deabeat Hoc sive judicare sive dijudieare dicas , an non perinde est 3Immo an non ista subtilitas ceristissimum praebet Opinionis temeare arreptae et tamen pervicaciter defensae documentum 7 Pertinent
buc quoque allata jam olim a Me in Notis Verba Livii XLIII.
ΙΣ. priusquam id sors cerneret. Agitur ibi de provinciis , Italia et Macedonia, utram uter Consul esset habiturus . Res permittitur Sorti , quae proinde tanquam Iudex , dijudicatura erat hanc con. trOVersiam , addicendo huie Μacedoniam , illi Italiam. Nihil ergo aliud istic notat, id cerneret .
quam id, judicarer, id diiudicaret. Taceo , quod Compositum Decernere et Decretum de lata jam et pronunciata Iudicum auMagistratuum sententia frequenatissime adhibeatur , eX quo ipso tamen liquet, .i Simplice Verbo Cernendi non adeo alienam ergo fuisse judicandi significationem. post aliquam qualiscunque rei aut causae cognitionem , cui, ut modo ostendimus , arctissimo nexu cohaeret. Adde iam his locum Plauti ex Cistellaria , ut eripsa Verba Attii. Ita satis super-qΗe Usum antiquissimi temporis , aeque ac Analogiam , habebimus
740쪽
DE ANALOGIA SIGNIFICATIONUM. DImos adversarios interemerint , jusIiorem causam
habuisse videntur. Unde Ennius apud Ciceronem ,
una hac et futili prorsus ratione , quod reperiantur in L. L. multas locutiones . in quibus iudieare recte adhibeas, non irem Oemere; Veluti in illo trito, Quid
judieas de hae re i. e. quaenam est tua hac de νe opinio vel Sententia : pro quo barbare dixeris , Quid gernis de hae re Vide Eum pag. 3, Sed primo sciendum est, nos me agere de significatione ami-qua , quae sensim longo tractu temporis in desuetudinem abi ir, et ideo a nobis probanda est potissimum ex antiquissimis Poetis, Pacuvio . Attio , Plauto. Sed et quantillum ab hac locutione abest illud Taciti Ann. XV. 14.
illum laeum temptitque eonsilio destinatum . quid de Armenia cernerent . n. e. deliberationi eius negotii , quid de Armenia faciendum censerent . judicarentque Plane uti Iudi res causa cognita, dicuntur mitti et ire in eonsilium
ut sie quaenam sua de re controversa sit opinio vel sententia dein
proferant. Sed dicit, cernerent an isto Taciti loco notat decerno ent. Recte et illud , sed quid di ferunt , decernerent , statverent , judicarent, suo jure et arbitrio , quid de Armenia sit faeiendum IAdde illud Ciceronis Tuscul. V.
s. PIerargve res ex majore parte nominantur , etiam si qua pars
abesset. ve Vires, Valetudo , Divitiis , Honos, Gloria; qua Genere, non Numero, cernuntur, n. e. ivdieantur, aestimantur , con i derantur , et eX concepto sic judicio Nominantur dein Vires , ere. etiamsi hae majores esse possin . Deinde quis unquam Postulavit. ut quando rarior ouaedam Ver-hi et vetustior significatio per aliud notius et usitatius Verbum declaratur, ut illud haud recte
factum haberi debeat . nisi prius illud Verbum, ve ut carne si ha
beat omnes easdem posterioris, veluti iudieare . significationes. Ipse V. D. ut Ostendimus in prae fatione ad Lib. de Aere Gravi . interpretatur Cernere Variis modis per cognocere, intelligere , constituere, etc. Quando ergo dicit Tere ut. Eun. In cognoscensσtute ipse adiris, pro eo an dici potest in eernendo Quando laesa . ait , Stulto intelligens n. e. Sapiens quid interest 3 vel Cicero pro Sulla cap. 2 l. POmy jani sie Intelligunt , h. e. Sentiunt , censent non colonos a SuIIa magis , quam sere defensos. Arristis in locis reponere quis audebit Cernens , Cernunt 3 Quando Livius I. 6. constituere mores C vitatis , h. e. formare : Sallust. Iug. 93. Ei negocio proximum diem eonstituit e Mela I. 28. Con titula Urbs mirae magnitudinis inquis in his omnibus Verbum cernere adhiberet I Sic Vir D. dum nimio aliena taxandi studio amdet, suum ipsius iugulum petit
et ferit. Erat itaque nunc et ia tet , quamvis Cerno videatur etiam exponi posse per judico , --nus recte tamen quis notionem i Iam Specialem per verbum multo generalius exponat , Praesertim quum
in promptu sint Verba Constituere et Decernere. Nam certe neu ii quam hoc Constituere minus generale est respectu τοῦ Cernere , quam est Iudicare. De inque nemo contendit το cernere notarae proprie aut praecipue judieare, sed tantum certis et paucis in locis. Ipse agnoscit videri et3 Cerinno etiam Per Iudico exponi posse , et pro eo adhiberi Oalvo etensu possandieare et immo ut videas rem tanti conatus ad nugas vel nihilum recidere . Sic ait p. 94. quare , ut rem in pauca conferam , sic censeo : Notionem iudicandi verbo Cernere non convenire , Disi qua