장음표시 사용
121쪽
DispvTAτ. THro Loo. 99mine peccatore imo tanto peccatorc indigere. XIII. Causa efficiens peccatorum inualium est homo ex libera sua voluntate. Causa
est propensio nostra originalis in id quod
legi divinae est contrarium, qua per carnale generationem ex primis nostris parentibus contraximus. Causae sunt objecta & occasiones quae ad peccandum sollicitant. Materia seu materiale est actus secundum naturam boni. rationem habens. Forma seu formale est legistransgressio seu αγομια. Fine caret quia peccatum ἀμαρτιοι est, quod aberrat a scono. Objectum est commutabile bonum, ad quod homo cum incli. nat deserto incommutabili bono, peccata. XIV. Effecta vero peccatorum actualium sunt calamitalcs omnes & miseriae hujus vitae, tum mors temporaria, denique mors aeterna. In obduratis vero & excaecatis etiam praecedentium peccatorum effectus sunt peccata consequentia. THEs Is NO NA.
I Nter causas ia praetextus quibus humana tum ' ignorantia inducta, tum perversitas abusi est' G ii - ad n
122쪽
mum obtinet locum mali, hoc est, peccati in mundum ingresius, miro seitilis exuberantia. cis o ia inum enim scriptura duce & natura teste stam bis i q. 1 tuendum sit Deuti. esse bonum, omniscium, po- .e tentissimum, idqus omnibus , qui aliquam divi-A nitatis conceptam animo notionem habent, sit persuasissimum; ex eo concludebant illi, malum sub his tribus divinae majestatis conditionibus evenire non potuisse, siquidem Deus omnia providensia sua admi strarct. & de malo secundum illas nat urae suae proprietates curare vellete, ideoquu cum evenerit ramen. omnino providentiam Dei negandam esse. Praestare cnim otiosum
Deum & rerum mundanarum , praesertim quibus libertas arbitris creaturae rationalis intervenit, negligentem statuere, quam bonitatis, s pientiae, potentiae decus illi adimeret. At ne reum necesse esse. & tria illa majestatis supremae decoramenta una cum providentia Deo salva esse posse, commoda essicacitatis Dei circa malum explicatio docebit. II Cui paucula fundam ti vice praestruenda de , ipso mala. i.quid sit proprie peccatum. 2. quod possibile fuerit illud perpetrari a creatura tali nati &quomodo. 3 quod summum malum dari nequeat. quod nepc cum summo bono ex aequo contendat,ut Manichaei statuebpiar alioqui om-Nium maloiu,quq excogitari possi int, sitimi uiri est ipsum,de quo agimus. Peccatum:& si stricte loqui liceat, unicum & solum, reliqua enim non mala, sed alicui mala.
au. Peccatum prosiid est aberratio arorma, quae
123쪽
quae norma est aequitas m meteDei praeconcepta, ta menti creaturae rationalis per legistationε e preta juxta quam fas est ut illa vitam instituat; uare etiam unico verbo sed coposito a Iohanneefinitur ανομα. i. legis transgressio:sive illa prae- 'ἔρ' 3, ceptiva sit boni, sive mali prohibitiva, unde ma- P . s . istum commissionis ad versus hanc, vel omissionis adversus illam legem perpetratum. In peccato autem duo consideranda veniunt: ipse actus qui boni naturalis rationem habet sub actu autem &cessationem ab actu comprehendimus: & άνομια , quae mali moralis vicem obtinetii Actus materiale, ανοαια formale peccati dici potest. 'ΙV- Peccatum vero a creatura rationali pes .
petrari potuit. nam qua creatura deficere,a iummo bono potuit ,& assici erga minus bonum , a ctumque quo isto ootiri posset: Qua rationalis intelligere potuit,& secundum Deum sibi vivendum esse, & quae illa maui as esset,secudum quam vita eiusq. actiones speciatim in stituendae. essent. Qua creatura rationalis, lex illi a Deo poni po- . tuit, imo ex aequo & iusto debuit, qua vetaretur a summo bono deficere, & actum illum quamvis naturaliter bonum patrare Modus in arbitrij . libertate, creaturae rationali a Deo tributa, positus est, secundum quam legi debitum obsequium
praestare potuit auxilis gratiae, vel ejus limites vi propria transilire.
V. Quum vect shmmum malum dari nequeat , hinc claret, quanquam malum bono sit
Contrarium. tamen boni quod summum est,uni- IVtriam ordinem excedere non nosse,quin ab illo
124쪽
ipis summo bono in ordinem redigi,& sic ad bo. num dirigi possit ; propter istius boni sapientiam infinitam, qua novit quid de malo fieri possit, Scpotentiam , qua patest hoc de malo facere quod de illo fieri posse novit Fac itaq; peccatu ut aversi
creati ordinem excessisse, ipsius tamen creatoristi summi boni ordine circumscribitur. Ex quibus omnibus postiis, quum appareat providentiam Dei intercedere non debilisse, quo ritinus malum a creatura libera patraretur , sequitur etiam ex malo in mundum ingresso,& eoufi ingressis. vetotus mundus in malo jaceat, providentiam Dei ,- i. csestrui non posse. Od latius porro demonstrabimus, ipsam providentiae Dei circa malum em- cientiam pertractantes.
V I: Efficientia Dei circa peccatum, quum millo ut dictum, actus vel deotio ab actu, & , consideranda sint, concernit tum actum ipsem tum vitiositatem ejus:& quidem sive principium peccati, sive progressum illius; sive deniq; extremum ejus & consummationem intueamur . Em cientia quae circa initium cousideratur, vel impeditio vel permissio est: cui addimus admini frationem argumentorum &'occasionum ad peccatum incitantium: Quq circa progressum directio & determinatio: quae circa finem & terminu punitio & remissio De concursuDei quan . do quidem ille ad actum tantum est: qua actus dinaturaliter bonus, agere supersedebimus. VII. Prima Dei circa malum ericientia est
impeditiis vel impedimenti positio sive illud sun est, sit siVe Convenit imim bono ve' malinu, quantum fas esse novit impediat. uni e - Pedi.
125쪽
dimentum autem ponitur, vel potestati, vel potentiae, vel voluntati creaturae rationalis,quae tria etiam in impediente consideranda impedimentum potestati positum est, quo actus aliquis potestati creaturae rationalis adimitur, ad quem pr standum illa affectum habet,& vires sussicientes;qui circumscriptione fit ut creatura actum illum sine peccato patrare nequeat, eaque fit. perlegissationem. Sic circumscriptus esus de arbore boni & mali, cum eiusaliarum concederetur ;&haec impeditio est peccati qua tale: & a Deo ponitur creaturae rationali,qua illi jus est δἰ potestas in illam. VIII. Impedimentum po entiae positum est quo essicitur ne creatura acium, ad quem praestandum affectionem habet & vires, citra hoe impedimentum, sussicientes, patrare possit. Illud autem ponitur quatuor modis. i. est per essentia:& vitae, quae sundamentum sunt potentiae, ablationem. Sic impedita Hierosolymorum expugnatio, &Heliae ad Achaziam abductio, istic centies & octoagies mille viris ab angelo caesis, hic bis quinquaginta ab igne consumptis. 2. est per potentiae ablationem vel di minutionem. Sic impeditus Ieroboam ne Prophetam )Dei appw- hendere per arefactionem manus ipsius. Sic jmpeditur peccatum ne dominum exerceat in hominem, cum corpus peccaticnervat di aboletur. 3. est per potentiae maioris vel talem lis oppositionem. Ita impeditus Vettia ne sustirpi Iehovae obsistentibus Sacerdotibus: ita caro
impeditur ne faciat quod vult,quia spiritus cop- cupiscit adversus ςarnem, & ille quesin bis est,
126쪽
est, est sortior quam ille qui est in mundo. est Dio 8.e . per objecti subductionem. Sic impediti saepe Iu dael ne Christo nocerent, quia subduxit se e m dio illorum, sic Paulus per tribunum Iudaeis, qui
in necem ipsitis conspiraverant, ercptus est. IX. Impedimentum ponitur voluntati, cum argumento aliquo ei persuadetur ne velit patrare peccatum . Argumenta autem quibus voluntas movetur ad hasce tres classes referimus. Aut
ehim sumuntur ab impossibili vel difficili aut ab
injucundo , incommodo , inutili vel damnoso etiam: put denique ab inhonesto iniusto, inde- νώ - a 4 decoro. i. alvumento impediti Pharisaei & Scriubmaepius, ne manus: violentas Chtisto injicerent, existimabant eniti illum a populo defen- sum iri qui illum ut Prophetam aestimabant. Eadem modo impediti liraei litae ne ad amatores insitis' suos,falsos Deos, abirent, sepivit enim Deus sepem ,& viam ad illos spinis sepivit, ne semitas suas consuetas invenire possent, si et sancti a pes a cando absterrentur, quus identdmpios in viis Dp 1 iniquitatis &perditionis lassari. 2. argument fratres Iosephi impediti ne illum occiderenti l 'ρ ' quum per venditionem illius finem suum assequi μι MM possenti sic Iob impeditus me peccaret oculis . . i P siris, quia sciebat quae esset portio Dei desuper, echaereditas ab excelsis in illo qui oculos adulterio 3 s. plenos habent: 3 .argumetodmpeditus Iosephus. ' se adulterio turpi comacularet,impcdi HS Da-
vidne manuitisuam mitteret in unctum Domini.
mi Sequitur pertrassio peccati qua: impeditio φ ' ni contraria est non illi tamen qua actuspotest mereaturae rationalis adimitur per legis dationem,
127쪽
ficenim idem actus peccatum esset Sc non peccatum: peccatum qua Velitus,non peccatum qua isto modo permissus i. non vetitus ': verum isti qua potentiae & voluntati creaturae impedimen-rum ponitur. Est autem permissio non umus vesalterius impedimenti, quod potentiae vel Voluntati objici potest sed omnium simul impedimentorum suspensio, quae Deus novit, si at hiberentur, peccatum reipsa impeditura, quod necesse est, quia ab uno tali peccatum impediretur. Peccatum itaque permittitur potentiae creatura quum Deus nullum istorum impedimentorum, quorum antea mentionem fecimus ille si '. adlibbet. Qua de causa ista permissio hisce ρ tibiis
permitteris constat:continuatione essentiae & vi. tae creaturae, censervatione potentiae ejusdem, Cura ne malor vel aequalis saltem potentia opponatur , denique objecti, id quod peccatum com mittitur oblatione Permittitur etian voluntati.
non quod nulla a Deo impedimenta objiciantur voluntati a peccando absterrendae idonea, sed quod videns illa ipsa, quae proponuntur, nihil effectura , alia quae in arcanis sapientiae suae &potentiae thesauris habet non adhibeat. Quod in passione Christi tum potentiae tum voluntatis eorum qui eum ad mortem poscebant, respectu Vplanissime apparet.Neque inde sequitur, illa impedimenta frustra adhiberi, quanquam enim
non sequantur eventus istis. impedimentis convenientes,fines tame suos obtinetDeus Potentis- m. r. Q.
sim ob quod non sequatur evetus qui debebaM. M. . 'I X Fundamentu istius permissionis est tum liberi arbitrn.cum qua creaturam rationalem
128쪽
ios I A eoax'ARMINO condidit Deus, quam constantia ipsius rescinai non patitur, ne mutabilitatis insimuletur Deus; tum infinita ipsius sapientia & potentia, qua novit & potest ex tenebris facere lucem & ex malo 3' bonum producere.' Et propterea permittitDeus id quod permittit, non inscius virium & amictus
creaturarum rationalium novit enim omnia: Non invitus,potuisset enim creaturam non producere quae esset liberi arbitrij: non impotens impediendi, vidimus enim quot modis & potentiam & voluntatem creaturet impedire possit non otiosus seu negligens ejus quod agitur, quia antequam fiat jam varias circa id actiones obivit, ut post videbimus argumenta & occasio'es objicit, determinat,dirigit, punit & remittit peccatum: sed quidquid permittit id consulto & v lens permittit, voluntate immediath versante circa permissionem, permissione vero ipsa circa peccatum, qui ordo citra periculum inverti ne- qu,t. ιXII. Quae hic generatim de impeditione M- permissione peccati diximus per differentias ejus nonnullas ex itidemus distinctius. - Peccatum. i. distinguitur ex causis in ignorantiae, infirmiamino. io, latic malitiae es negligentiae peccatum. Inipedi Ephes 3, Io, mentum ponitur peccato ignorantiu per revel sto Π' tionem divinar voluntatis infirmitatis, per Spud 'ii ritus S. corroborationem,adversus mundi & Sare Ii thanae machinationes, quin & carnis nostrae imbecillitatem: malitiae per lapidei cordis ablationem, canetque dationem,& inscripticinem te.' gis Dei in illo: negligentiae per sanctam sollicitu- dinem & timorem Dei excitatum in cordibus f
129쪽
dejium. Ex quibus facilis liquet quorum actuum
suspensione permissio peccatorum cujusque ge- GaI1. 3.i cneris constet; permisit Deus Paulo legis praepostero telatori vi Christum ex ignorantia perso. queretur, usquedum Filium suum ipsi retegeret, quo facto ex persecutore factus cst Pastor:sic,pedi mea i 3.ti. misit Petro Christum amanti at plusculum de se confidenti, ut per infirmitatem illum abnegaret, quem majore vi spiritus instructus confessus est intrepide usque ad mortem. Sauli, quem in ira sua Regem dederat Israelitis, permisit,ut ex malitia Davidem , de cujus integritate conVustus. r. f. Crat, persequeretur, Ionathane filio ipsius frustra obsistente: Davidi multis victorijs potito, dcctium adepto, cum negligentius ageret permisit, ut se turpi adulteriJ crimine commacularet. 1.f., 11. XIII. Distinguitur deinde peccatum secundum respectum duplicis legis. praecipientis nempe bonum & vetantis malum; contra hanc peccari potest, vel committendo actum, vel non debita causa & fine omittendo; contra illam vel Omittendo actum, vel non debito modo, caussa ,& fine nimittendo. Hisce etiam impeditio scpromisso Dei aptari potest. Impedivit Deus, ne erratres l6sephi illum occiderent, at permisit ut 'i7' non debita causa & fine illi parcerent,cum enim ' Vedere possent. cujus occasio ipsis divinitus obla-l ra erat, inutile sibi arbitrabantur occidere illum. Sic Absalon linpeditus sequi consilium Achiso- - Oriphelis sibi utile Davidi noxium, non quia intiquum sed quia damnosum esse existimabat, per- stitit enim in proposito persequendi patrem, quod & opem explevit. Bileamum impedivit Num. i
130쪽
et Og IAcoax A-RMIN et tDeus ne malediceret Israeli, effecitque ut illi. benediceret, at sic ut perversa mente ab illa ab. stinuerit & hanc obierit. Hujus tum impeditionis tum permusionis rationes aliquo modo intelligemus, si in peccato actum dc κουαιαν distin considerantes, utrique impeditionem N pe
missionem applicuerimus. Al V. Quanquam autem actus & ανοπια iapeccato uno inseparabiliter juncta sint , & propterea neutrum sine altero impediri vel permitti possit, mente tamen distingui possunt & impe-ιν. 1ν ditio permissioque nunc huius nunc illius respe- I. ctu potissimum fieri a Deo, & facta a nobis confiderari non sine magna sapientiae Dei commendatione & nostro emolumento. Impedivit Deus ne fratres Iosephum occiderent, non qua peccacatum erat quia permisit ut in eadem mente perstantes illum venderent, sed qua actus nam illo Iosepho vitam ademissent, cui Deus parcitum volebat. Permisit ejusdem venditionem non qua peccatum potissim v, sed qua actus,quia per Venditionε qua actus est, finem suum obtinuitDeuS.
Impedivit Deus ne Helias ad Achatiam abduceretur interficiendus, non qua id peccatu erat, sed qua actus: ex fine id apparet & impeditionis modo. Ex fine quia voluit parcitu vitaeProphetet sui, non ne Adhaetias in Deum peccaret; ex modo impeditionis: quia consumsit bis quinquaginta, viros ad illum compr hendendum emisi os,quod . Ignu fuit irae divinae adversus Achaetiam & illos, qua non peccatu vitale,sed ut actus alteri futurus noxius impediri solet, ex gratia vero impeditur