장음표시 사용
151쪽
DisyvτAT. Tritoxo a. 1 119 privatio gratiae ,& traditio in potestatem mali.
Privatio autem vel habitualis gratiae vel assistentis. illa est per excaecationem mentis, & obdurationem cordis: haec est ablatio assistentiae Spiri- itus sancti qui intus succurrere solet infirmitati ' 'nostrae ,& foris Satanae, mundique tentationes a 34. dextris & sinistris reprimere,adhibito etiam bo- Ilorum angelorum ministerio & custodia: Tra nc Iu ditio in potestatem mali est vel in reproba mentem & cssicaciam erroris, vel in desideria carnis ,& cupiditates peccati, Vel denique in potestatem x . . 'Satanae principis mundi qui potenter agit in siliis contumaciae. Quum vero cx ista punitione multa alia existant peccata, & quidem, tum secun- una certam Dei scientiam, qua novit, si ita puniat, re ut illa inde existant tum secundum pro positum ipsius quo statuit ita punire,hinc istae ve niunt lententiae epo indurabo cor pharaonis non audierunt filis Eli vocem patris sui, quia vo- ' 4 Iebat Dominus occidere illos: item, non acquie et
vit Amaria responso Ioas Rcgis Israel. quia a ' io' 'i'
Deo erat ut traderet eos in manum, quia quaec- verunt Deos Edom. Haec consideratio distinguit Dei gubernationem circa peccata, quatenuet illa vel circa induratos, vel non induratos vc
XIV. Remissio peccat; est actus Pro Viden
tiae Dei, quo reatus peccati condonatur,& poena peccato secundum illum debita aufertur, haec remissio ut hominem ante inimicum, ingratiam
Dei restituit, ita quoque facit ut administratio mi circa illum porro gratiosa sit,quantum qui- μ' in I tas
152쪽
tas & justitia postulat: immunis nempe per illam
a. n.Ia II est a poenis .iritualibus superioritnesi memo. λ' 3 ratis: a corporalibus quanquam non immunis est, tamen iis non assicitur ex ira Dei ut punientis peccatum; sed tantum ex affectu declarantisse peccatum odisse, & porro castigantis ne in tu Iud recidatur Qua de causa omnino alia est cir-3. ca istum hominem Providentiae gubernatio ab ea quae fuit ante remissionem impetratam. Quae consideratio utilissima est ad ingenerandam ho-- ' mini sollicitam curam & sedulum studium obtinendi a Deo gratiam, quae non modo suffciat ei imposterum a peccatis praeservando , sed & sic juxta gratiosam Dei providentiam administretur, prout congruum novit Deus, ut ipso actu a peccato custodiatur.
XV. Et haec essicientia divinae providentiae ρ est circa peccatum, quae nullius injustitiae potest
Insimulari. Nam quod imped itionem attinet, illa a Deo adhibetur, quae sua natura suffciens est adiri pediendu, & qua creatura a peccato impediri deberet etiam actu impediretur, nili ipsa obsiste-κ.m. i. se l. rox & gratiae deesset: non tenetur autem Deus
i. . omnibus modis sibi possibilibus uti ad peccatum
M t. a. ar. impediendum. Permissioni autem peccati causa
adscribi non potest: non essiciens, quia est suspensio eficientiae divinae r non deficiens, quia praesupponit homini adesse potentiam non patrandi peccatum per auxilium gratiet divinae quae aut praesto est, aut si deest ipsius hominis culpa praesto non est Objectio argumentorum di occasionum peccatum non essicit,nisi per accideris: taliter enim administratur, ut creaturam motus
153쪽
suos & actus non sponte modo, sed & liberὲ peragere sinato liberum autem est Deo creaturae suae obedientiam isto modo explorare' on magis concursui divino injustitia adscribi potest, nam nulla est ratio, cur Deus debeat coticursum suum actui isti, qui propter praecepxum pQsixum sis et resine peccato a creatura patrari nequit, denegare, ii
quem concessurus erat creaturae ad eundem a
ctum, si lex posita non fuisset. Directio & deteris minatio dissicultatem non habent. Punitio & remissio manifestam habent aequitatem, etiam illa Punitio quae excaecationem & obduraticilem mccontinet, cum illa non nisi propter magnum meritum & pene deploratam creturq contumaciam o.liai infligi a Deo soleata
Libero hominis Arbitrio ejusque viribus.
Λ libitrij vox propriὶ signiscat mentis sive
intellectus tum facultatem,qua mens de aliqua re sibi eroposita iudicare potest tum ipsum judicium a mente secundum istam lacultatem . . I ij
154쪽
peractum. Τransfertur autem a mente ad volum talem propter arctissimam, quae inter illas est, unionem Libertas arbitrio tributa proprie affectus est voluntatis , quamquam radacem suam habeat in intellectu & rarione. illa generatim considerata Iaria est. i. est ab imperio praeciapientes & obligatione obedientiae prestandae. z. ab inspectione cura & gubernatIone luperi . Tis. 3 . a necessitate , sive illa sit a causa externa cogente, sive a natura intrinsecus ad unum abso . lute determinante. . a peccato & dominio il-
Iius. 1 a miseria II. Ex istis libertatis modis duo priores soli
Deo creatori c5pe unt, cui etiam propterea α-- tribuitur, Creaturis vero utpote imperio &providentiae Dei subjectos competere non possunt. Quare quum de libero hominis arbitrio agimus i storum modorum nulla hic nobis est consideratio Reliqui vero homini competere possunt, imb& certo respectu conveniunt:& illa quidem quae est a necessitate, quia a natura inest voluntati. ut proprium eius attributum, ita non sit futura voluntas si non sit libera ; semper illi convenit. Quς et iniseria est libertas conveniebat homini recens condito & nondum in peccatum lapso, rursus conveniet, quando co Pore & anima in coelestem beatitatem transatus
erit Sed de istis etiam duabus nulla hic nobis est quaestio Restat ergo vi de illa libertate despiciamus quae est a peccato & dominio illius, de qua hodie potissima est controversia.
III. Quaeritur igitur an di quousque homini insit
155쪽
ni insit arbitrii libertas a peccato & dominio illius. vel potius quae sint totius hominis vires ad bonum intelligendum, volendum: faciendum.' Ad quam quaeitionem vi. comaode respondein . tur, tum boni objecti distinctio, tum statuum hominis diversitas consideranda est Bona ho- mini objecta triplicia sunt naturalia, quae cum multis aliis creaturis habet communia: animalia, quae illa ut homilii conveniunt: & spiritualia quae & coelestia seu divina merito appellantur,il lique ut naturae divinae participi sunt consent nea Status item triplex, primaevae integri tatis in quo a Deo per ereationem est constitutusan secu-tς corruptionis in quem per peccatum lapsus Epriore est aestitutus: denique renovatae iustitiae in quem per gratiam Christi est rest tutus. IV. Quia vero ad nostru propositum magni momenti non est, despicere quae vires sint liberi arbitrij ad bona naturalia & animalia intelligen- Eum, volendum & faciendum ; isti, omissis de hono pirituali quod vitam hominis spiritualem& quam secundum Deum vivere tenetur , comcernit , considerabimus: inquirentes ex scriptu-
ris quas homo,dum in vita est huius animalis vitae, vires habeat ad bona spiritualia, quae sola vere bona sunt & Deo placentia, intelligendum, volendum,nciendum. Cui inquisitioni diremi- . . Vcem operam praestabit triplicis, de quo ante, sta- tus consideratio. tenata Milicet virium istarum' ratione ad status cuiusque immutationem.
V. In statu primaevae integritatis habuit homo mentem clara lucis & vetitatis ccelestis de
156쪽
Mι I Ae os IDeo eiusque operibus & voluntate , quantum ad salutem hominis & gloriam Dei sufficiebat, intelligentia praeditam. cordustitia sanctitate vera salutarique boni amore imbutum a vires deni que abunde instructas ad legem sibi a Deo posi-Go 2. 7. s. tam persecth praestandam modium ex destri . D- ptione imaginis Dei ad quam conditus dicitur: um ex lege ipsi divinitus lata & promissionis comminationisque appendice addita denique ex analoga ejusdem imaginis restitutione in Chri sto comprobari potest U - ' . . cV I. Non fuit autem in hoc itatu ita cohnta matus, quin objecta boni alicujus sive inferioris di animalem hanc vitam, sive s iperioris SI spiritualem concernentis specie, ad illud inordinate& illegitime intuendum & desiderandum moveri & ex desiderio praepostero erg idipsum ab bedientia sibi praescripta deficere proprio suo spontaneo, quin di libero motu potuerit: imo vero a lumine mentis suae & summo tuo bono, quod Deus est, aversus,vel saltem in illud non eo quo decuit modo & praeterea in bonum inseru' .inente & corde conversus praeceptum sibi ad vitam datum transgressus est quo facto ex insigni isto statu in conditionem instuli Issimam , quae
. sub dominio peccati est, se praecipitavit. Cui enim quis o dit&a quo devictus est. huic se
vias est addictus - . . . . . '
vIl. In hoc statu liberum hominis arbitrium ad verum bonum non mod' 'u' Dium , fauciatum infirmatum, inclinatum & attenuatum - est.sed Zc captivatum perdixum, R iuum V:re
que ejus non modo debilita ,&c me nisi a u
157쪽
ventur a gratia, sed & nullς nisi excitentur ab ea- idemi dicente Christo: sine me nihil potestis fa- ticere Cuju, loci verba singula diligenter ponde o :rans Augustinus ita inquit: Non dicit. ne me parum parestu D. ere,nec dicit ardui aliquid De me non potuisfacere vel difficulter ne me poteritis, sed nihil ιυ- ρο- testis. Nec dicit siηe me non potestis perficere, sed nihil ρο' trinis facer ne me Hoc ipsum ut dilucidius pateat, singulatim mentem affectus seu voluntatem &potςntiam contra illas distinctam quin & ipsam
vitam hominis non renati considerabimus.
VIII. Mens hominis in isto statu caeca est; . salutari Dei ejusque voluntatis cognitione destituta, non capax illorum quae sunt Spiritus Dei, juxta Apostolum, animalis homo non percipit ea quae sunt Spiritus Dei: uti animalis non a corpore animali, sed ab ipsa anima nobilissima hominis parte dicitur, atque ita tenebris ignorantiae obsita, vi insipientiae & vanitatis titulis insignia' H. i. tur, homines ipsi obtenebrati mente, amentes et .& stulti quin & tenebrae, appellentur. Quod ve--i '' rum est non modo quum ex veritate legis illi ali- quo modo inscripta per ψ-- conclusionis est fabricatura, sed etiam cum veritatem Euangelij Ron i m. sibi extrinsecus oblatam simplici apprehensio- , ne esset exceptura. Stultitiam enim esse judicat
quae Dei sapientia excellentissima est. Qua de causa idipsum quod hic dicitur non de practico tantum intellectu & singularis approbationis j dicio, sed de theoretico etiam & engeralis aesti-
mationis intelligendum est .nc ait 'IX. Mentis caecitatem sequitur affectuum & cordis perversitas, secundnm quam id, quod ve .
158쪽
1 I A eoax Α 3t u N r et re bonum est& Deo gratum, odit & aversatur, es malum vero amat & prosequitur. quam per, e r. sitatem Apostolus luculentius describerenon potuit quam illis verbis. Affectus carnis inimiciis i tia est adversus Deum. Legi enim Dei non subjicitur, nam ne po est quidem. Ergo qui in carne sunt Deo placero non possunt. Qua de causa cor. hominis fraudulentum & perversum in- circoncisum , durum & lapideum dicitur se
s. quentissime; cuius figmentum tantum malum D est ab ipsa adolescentia , ex quo egrediuntur m ' lae cogitationes caedes, adiit eria, dic, X. Mentis caecitati & cordis perversitati r . . spondet ex aequo virium omnium impotentia.
ad id quod verε bonum est prς stalidum , & m tum quo decet modo. fini causa omittendum. Cui impotentiae describendae serviunt haec Clitiam it. : Arbor mala non potest bonos fructus olori. 3 facere. Quomodo potestis bona loqui cum sitis mali. Iiem , quod ad bonum Euangelio propria praestriptum pertinet: Nemo potest venire ad me nisi Pater traxerit illum. Et quod Apostolus αὐ- s ' Affectus camis non potest subjici legi Dei. ' Ergo homo in quo ille dominatur non potestam. . lex iubet praestare. Item , cum essemus in
carne affectus peccatorum vigebant seu Opera- ,
bantur in nobis. Horssim etiam faciunt omnia loca, quibus honis in hoc statuexistens dicitur 3 sub potestate peccati dc Sathanae in servitutem
X I. Accedat ad haec consideratio totius videm i. 1 o. hominis in peccato constituit cuiu luculentissi. Q. ιν. pias descriptiones nobis exhibet Scriptura, α
159쪽
eonstabit nihil de homine in hoc statuverius di- xj π.6. 3C. quam illum in peccatis prorsus mortuum es V in lutag uitur testimonia Scripturae , quibus bencit 6 26.ri cia Christi per spiritum ejus menti & volu tati hominis adeoque toti homini collata describun i ii ittur Non potest enim planius liquere quibus bo- Tu.3 Anis horno per peccatum spoliatus sit,quam ex in , genti bonorum cumulo quae per Spiritum sanctum obtingunt credentibus , quando quidem omne id naturae deesse intelligitur,quod Spiritus
sanctus opera homini praestitum & communica, . tum esse Scriptura testatur Quare si ubi Sp Dei est ibi demum libertas sit & vere liberi sint ij soli, vos Filius liberaverit . sequitur arbitrium norum a lapsu primo liberum non osse,ad bonum nempe, nisi a Filio per Spiritum ipsius liberetur. XII. A t vero longε alia est ratio liberi arbiubitrij hominis in tertio statu constituti Quum
enim in mente illius nova lux & agnitio Dei Christiq 8c voli,ntatis divinae accensa sit, in tor-do novi affectus . inclinationes & motus cu lege . Dei congruentes excitati & novae vires ipsi inge-. neratae sint. fit ut liberatis ε regno tenebrarum &-ι jam lux factis in domino verum dc salutare bo num intelligat: ut lapidei cordis duritie in ca neam mollitiem mutata, eique lege D: i secum
dum foedus gratiae inscripta id quod bonum, iustiam & sanctum est, amet Zc amplectatur, &Vt
potens in Christo fictus, bonum cognitum & . . . . eamatum Deo iam cooperans prosequatur.& ipso
opere praestare incipiati: hoc autem quicquid
est, cognitionis, sanctitatis & Misium a Spiritu sancto ipsi ingeneratur. Qui propterea Spiritus 1 v Sapientiae.
160쪽
Iae oat ARMINIIS ima, Sapientiae, Zc intelligentiet, consilij & sortitudi- η
πις ' nis,scientiae& timoris lenovae gratiae & fidei a optionis in filios & sanctificationis appellatur, cuique actus illuminandi,regenerandi, renovam di, confirmandi in Scriptura tribuuntur. xlv. Duo autem hic observanda. Primum, quod opus illud regenerationis illuminationis. que non uno momento perficiatur, sed per quotidiana incrementa in dies provehatur & promo
Veatur. Vetus enim noster homo crucifixus est, ut enervetur corpus peccati, & internus renovetur quotidie. Qua de causa in regenitis,quam diu in hoc mortali corpore degunt, caro adversus in spiritum concupiscit. Vnde fit ut non sine re stentia & lucta bonum peragam, & a malo deta stant: imb vero etiam accidit, ut vel ex ignorantia , vel ex infirmitate & nonnunquam ex matbtia peccent, ut in Mose Aarone, Barnaba, Petroti Davide est videre Neque accidit modo, sed etiam in perfectissimis locum habent dicta ista: IMA 3 1. multis labimur omnes, & non est homo qui
XIV. Alterum est,quod sicut initium ipsum primum omnis boni, ita quoque progressus,continuatio & confirmatio, ipsaque in bono perle i , verantia non a nobis, sed a Deo est per Seiritum νωιε ... S Qui enim coepit opus bonum in noHis, perfi-s Het in adventum Christi & virtute Dei custo. 'Dψ- .simul per fidem : Deus absolutos reddit stabilit, roborat, fundat. Imo verb si contingat renatos sin peccatis labi, non resipiscunt neq; resurgunt,
nisi a Deo vi eiusdem Diritus refusti entur & ad poenitentiatarenoventur. Quod exemplis m-