장음표시 사용
261쪽
nunquam admitteret etiam ipsa Doctrina Pontificia , cum populi adstipulatione, eorum quos pro haereticis habet per brachium seculare punitionem stabilit: adeo ut politicorum & tepidorum, imo & Arheorum nomine infamentur, qui caetera Pontificiae Doctrinae addicti isto zelo iahaereticos non seruntur. Quod utinam Reges, Principes & Respublicae serio considerent,ut hae saltem parte protestentur se a communione Pontificis, Curiaeque Romanae discedere. Accedit quod ista ipsa Tyrannis indicij manifesti instar est, quod Pontifex Romanus sit pravus illa servus qui Domino juxta ipsius mentem tardante, bacchari, inebriati di conservos suos verber re coepit. THEsis v ICESIMA PRIMA,
Re. I Ap Haeto Vraxa Io. Diabolus pro Numine habeatur & colatur, quo rubii in Deum, verum est continnesiosius; vel ut
262쪽
i46 ΙΑ eoar ARMINI 1 - omni Numinis cogitatione & mentione sublata . mera τηι obtineat, & sublata conscientia in omne genus sagitiorum ferantur homines. V rum quum idipsum propter penitus impressam: Humanis mentibus Numinis, & quidem boni, Mad. sto, g. notionem efficere ne uiret, &sci et Deum verum solum pro Deo nabere & coli velle, idque i t 33, 7 sine imagine, conatus est persuadere hominibus,' ut figmentum aliquod sui cerebri vel creaturam quampiam pro Deo haberent & colorent saltem ut verum Deum in imagine colerent. Qui conatus illi feliciter olim successit,& unitam hoc tem. pore inutilis esset, ut nos sciendi tantum causa, quid Idololatria sit& qualis olim apud Iudaeos dc Gentiles obtinuerit, disquirere possemus citra vllam monetae & cautelae curam. Verum quum illa proh dolor, in ipso orbe Christiano longe la teque dominetur, nos paucis hisce thesibus tum sciendi, tum etiam cavendi & dchortandi cauti; de eadem, cum bono Deo, pertractabimus. HII. Ab Elymo itaque vocis incipientcs dicimus ειδώλιν generatim significare simulachrum δρ' imaginem quamvis . sive illam mens conceperit, sive manus effnxerit, tam rei no existentis quam vere existientis. Ex usu vero Scriptur sacroisi
μ' scriptorum significat lo Imaginem Numini sive vero sive falso, representando & honorando effictam. II. Omne Numen falsum, sive illud sit
3-e in d- purum putum cerebri humani figmentum , sive' res aliqua existens inter Creaturas Dei: & sic usDeuir. 6i3. ra secundum abistulam essentiam , quia est alia in t 4.3.io. falsa quoad relativam, quia no est Numen,
263쪽
Λαπευω generali notione est servire, famulari, colere, x hebraice. At in Scriptura & apud Fc- Ma h.t. c. clesiasticos scriptores usurpatur propriis de cultu& servitio religiose: qualia sunt,amorem, bono- ιτ . rem, timorem divinum cxhibere, spem & fiduciam collocare, invocare& pro acceptis beneficijs gratias agere, iussis sine exceptione obedire,
III. .. Idololatria itaque quod ad vocem est et S. Idoli servit us; quod ad rem, est quando cultuS i' divinus alij quam vero Deo exhibetur sive id ' fiat per erroneum mentis iudicium, quo quod Deus noti est pro Deo habetur, sive fiat sola cultus istius talis praestatione, quamquam qui illum exhibet norit id Deum non esse,&protestetur se id pro Deo non habere, quum protestatio sit V contraria facto. Evincit hoc quod nonnullorum Pincti io. Deus venter esse dicitur. Avaritia, Idololatria,&Avari Idololatrae appellatur. Τantum vero abest H ut ista opinio seu scientia, qua id pro Deo non habet, ab Idololatria e xcuset eum, qui ador xi io. io Agenuflectit, invocat, ut potius quia in vocat,ado. dio. rat, genuflectit, id dicatur pro Deo habere,quod secundum suam opinionem non habet pro Deo. Et ligno, ex cuius una parte focum & furnum Ea- ς--tc. Iefecit, ex altera Deum fecit, dicere Iibera me, tr.
quia Deus meus es tu, item pater meus es tu; D lapidi, tu me genuisti. ...
IV. Idololatria porro est duplex, I. generis, ' . quando id quod Deus non est, pro Deo habetur di colitur. 2. quando id quod pto Deo habetur 'sive vere sive falso,imagine corporea efformaturdi in imagine vel ad imaginem colitur. Illapro hibetur
264쪽
h etur primo praecepto, his verbis. Non habebit
Deos alios vel Detin lium coram me,vel prater me, Haec
secundo praecepto, Non facies tibi ullam similitudi-Tκιλ 2 6. nem, non incurvabis te eis, neque coles ea . Vnde appa-
- M 7 ret etiam aliter de triplici quidem modo V i tam considerari posse Idololatriam Primus modus est quum verus Deus in imagine colitur, ester est quum falsus Deus colitur,Tertius eX Vtrinque mixtus, quum falsus Deus in imagine colitur Primus secu*do levior est, iuxta id. Achaboleve fuit ambulare in ρ ccatis Ieroboam qui Ichovam
vivit Baal incurvavitquestri. Tertius pessimus,duplici constans mendacio,& divinitatis assictae cin Trois .io non compctit Ic assimilatae, cui non est similis: ἰαio . quo postremo dicebat Varro metum numinis ademptum & errorem additum mortalibus. io. i. V, In prohibitione, ne alium Dcum praeter M.8ta ii. Ichovam habeant, utitur Scriptura tribus Vocibus ad alium Deum significandum: una est ras altera ni tertiam, prima generatim alium Deum ' ψ significat secunda extraneum, tertia MJenum GPeregrinum Quamquam autem voces istae non sic sunt oppositae, vi non coincidant aliquando, . .& indiscriminatim de Deo non vero usurpen- tur,tame ex collatione illarum, prout in Scriptu- ris usurpantur colligitur alium Deum lub tripli-ic. ci differentia concipi posse. Avx edit' ipsi culi μ' Ies primi eum commoti sunt: Aut a patribus suas acceperunt ; aut ab alijs populis ossian plerunt: quod postremum fit , et aliqua necessitate de qua David conqueritur, quum dicit: Expelirint ni e ne
265쪽
DI spvTAT THEOIoa l 243 alqspei alieAis. Vel suasione , quemadmodum in clinatum est Cor Solomonis ab uxoribuς ad c 'δδ' landum Deos alienos ; vel pura puta volu tatis electione, qualiter Amasias assumpsit Deos sili rum Seir, postquam venisset a caedendo eris. Ini gradibus istis scriptura statuit discrimen maiorista minoris delicti. Cum enim Ieroboamus sepe . 11 eo accusetur quod fecerit peccareIsraelem di ad au- I I6 gendum crimen Idololatriae dicantur si se litae Deum ad zelum commo*isse propter extraneos
Deos, quos non noverunt neque coluerimi, parres ipsorum , apparet gravius esse peccatum Deum sibi comminuci, quam ac prum a patri, bus Deum alium coibre. inumque ad ignomi viam Iohovae maxime faciat alienoruα populOrum Deos ad cultum assumere, quo ipso & Dij ser. a iisti tellovae praeferri videntur , & religioallorum 'populorum legi Iehovae, idipsiam longa est gra
VI. In praescriptione secundi praecepti, ne quod pro numine habetur in imagnae colatur, etiam Elicite cavet feri ira, ne quod ab huma- na, mente inveniri possit effugium, aut latibu- '' lum. Materiam enim quod attinet, vetuit ne ex ' i
aum,argent metallorum praestantissimiso pro pterea ex ullo metallo,vel ex ligno aut lapide fie- is '
rent. Formana Omnem prohibet , sive imago re- serat rem existentem, tum Coelestem Solem,Lu- : Sunam, Stellas, tum testestrem & subterraneam, ad γ' hominem, quadrupes, Volatile, piscum serpentatem , sive rem non existentem, verum ex formis diversis ab insana humani cerebri vanitate com-
266쪽
a44. coni AR Mi N vemque virum: Et, ut desinat in piscem mulier formosa superne. Modum faciendi omnem pro-ihibet, sive fiat per fusionem sive per sculpturam, sive per picturam, quum dicit universe ,non ει- cies tibi ullam similitudinem: addita causageneratim omnem materiam, omnem modum eΠΟ-
mandi excludente. Non enim vidissilis nilam imagis amn die quo locutia est Ithoma ad vos in Horeb emedia 3gnis . Cavere igitur diligenter animabus vestris, f. VII. Modum vero cultus,& actiones ad illum Pertinentes quod attinet, vix quidquam cius eX-
cogitari, & Idolis, hoc est, tum ipsis fallis Diis rum falsorum ita veri Dei imaginibus, praestari
potest, quod scriptura non diserte dicatDeo exo- ται , o e sum esse, ne quis ignorantiae suae praetexere quid possit. Nam honorem & servitium omne illis: M-1 - 1- adimit, qualitercumque praestari queat,s e tem --pla, excelsa, lucos aedificando, altaria erigendo, Σ μώ.8. Π, imagines superstaria collocando, sive sacrificia offerendo. suffitus adolendo idolothyta edeRo ,
tam genua flectendo, osculum figendo, & humeris
ui; IIs. 8, gestando. Spem quoque & fiduciam in illis co λ Q ' locati prohidet, invocationem, preces. NMi v δ' tum actiones ad ea dirigi vetat, timeri N pς iurati non vult, eo quod aeque ad opitulandum o atque ad nocendum sunt impotentia.Gobedier - tiam illis praestati non permittit, Quia culptilo t.M. est doctor mendacij & vanitatis,& fam dii ea lataph a cultoribus suis costulant, a quibus tota natura creata & increata, Dei & hominis adhorret. VIII. Caeterum quia humanum Ingenium. valde & proclive & idoneum est ad excogit
267쪽
Dra e 1τ. Tt olori a sficationes in peccatis, praesertim in peccato Idololatriae: cui praetextus bonae intentionis ad honorandum numen ideo facilius patrocinatur, quod conscientia non aequo arguat cultum, vel falso numini praestitum, vel vero in imagine cxhibitum, atque cultus omnimodam omissionem, ει peccatum adversus regulas aequi & boni,quod inter homines obtinet, commissum ; Operarerae lium erit quid de eo iudicij Deus faciat, conlid rare, cuius iudicio stare & cadere nos oportet. Initium fiat ab ea specie, qua verum numen in imagine colitur: ut Iehova in vitulo Aaronis, &in vitulis teloboami. Hoc suum iudicium Deus verbo & facto suo manifestavit, & verbo primum declarationis quid tum de ipsa essormati ne imaginis. tum de cultu sentiat. Efformati ncm dicit esse transmutationem gloriae incorruptibilis Dei in similitudinem bovis comedentila herbam, hominis, volucrium, quadrupedia e- ilium. Cultum vero praestari dicit non deo, quem per Imaginem repraesentare voluerunt,sed insi Vitulo & efformatae Imagini. Sic enim inquit secernim sibi vitκlum fusilem, adorarunt illum ct μν caverunt ei, Et Stephanus, seteri ut vitulum ur illas dies ct obtulersit sacrificium Idolo.qua de causa etiam
imagines istas vocat deos aureos & argenteos, Deos alios & conflatiles. Inde verbo comminationis quo vituli Aaronici cultoribus & Ieroboa-mo eiusque posteris excidium denunciat. Facto vero non modo istam comminationem implevit, tum Ieroboamum, eiusque posteritatem -- cidendo, tum multa Israelitarum millia inocci
dendo: sed de alia horribili poena excaecationis &α iij in sem.
268쪽
146 IAcos I ARMI Nil in sensum reprobum traditionis, in similes pec
IN. Ex hoc est Iudicium Dei de ista Idolatria huci quae committitur cum intentione colendi Deum, qui veri: Deus est: Videamus quam severtim sit adversus illam,in qua colendi intentio est in id, quod vero Deus non est, in Deum alium, Mqloςhum, Baalim, Cham osum, Baalpeor, &'U .i similes fallos Deos, quamquam pro ni is habitostri: 1, i, ' sui custoribus. Huius seu iudici j indicia etiam ic.18 Verbori facto edit Deus man festissima, & verbo declarationis duo maxime i nsignia, i. quod factum hoc interpretatur desertionem Dei. defectionem a vero Deo & coniugalis pacti perfidam per D isituale adulterium cum alio viro dis tu.ti xi , Deique ipsius ad telotypiam provocationem. Alterum quod hoc adulterium dicit - . committi cum Daemoniis & Diabolis: Sic enim
ibo. cecinit Moles celebratissimo cantico tuo, Sacri 37 . caver ni daemonijs non Deo Dys quos non noverant. &
Am. b. lib. c ijs cum nempe de semine suo transire faciebant s. o. riv. Molocho per ignem. QAibus succinit Apostolus. D i εἴ as inis immo intrentes, non Deo sed Daemoniys immolant; Sive quia Daemon aliquis in istis simulachris lati- tauqrit; sive quod ista sacra ex voluntate & prae- . scripto Daemonum obiverint, vel aperte, per oracula, respolisa & carmina vatum vel occulte per instituta mundi, id est, impiorum,quorum prin- , ' m:ps, & inter quos thronum suum habere dic ' tur Satanas. Comminationes poenarum, earum, quecie;cecutiones per totam sacram scripturam
269쪽
X. Ista sic ex scripturis explicata si ad&h. 1κει-,quae in pontificia Ecclesia usuriantur, applicentur, clarebit illa duplicis supra dictae idololatriae crimine ream teneri, Prioris ream se facit, eo quod pani in Eucharistia, Mariae, Angelist& Sanctis demortuis, reliquijs crucis Christi &Sanctorum, denique rebus consecratis divinum Cultu exhibet:posterioris quod Deum,Christum, crucem Christi, Mariam, Angelos & Sanctos in imagine colunt, quet singula monstrabimus, re effugijs, per quae, quum constricti tenentur idololatriae , erepere conantur, occlusis confirmabi mus quam brevissime. XI. Et primo de Sacramento Eucharistia cui a Catholica Ecclesia Romana Latriae cultum. qui vero deo debetur, in veneratione adhiberi,&'adorationem praestari quamquam,ut sumatur, a Christo sit institutum, dicit Synodus Τridentina, altera laboris parte nos liberans: cui nos su iungimus, altera parte suscepti muneris fungentes. At latriae cultus Sacramento Eucharistiae ad hiberi nequit citra Idololatriam : ne in usu quidem ipso Eucharistiae, quia panis manet panis quoad stibstantiam suam, neque trans substantiatur in corpus Christi per consecrationem. Nam Eucharistia sic desineret esse sacramentum, de Cuius essentia est re externa constare: & Christi Corpus de novo esse inciperet, nihil enim potest mutari in id qliod antea exstitit. Mult, minus , extra usum : quia etsi Iegitima consecratio vim haberet transsubstantiandi, illegitima tamen ossubstantiare nequiret: omne enim ius con-
270쪽
3 8 Ixcosi ARMINI et tectationis ab inst itutione divina pendet, msecratio autem ad adorandum non ad sumen-rium extra finem institutionis est, itaque inessicax, & propterea committit Cath. Ecclesia Pon tificia Idololatriam,quae SacramentoEucharisti latriae cultum, qui vero Deo debetur,adhibet. Xi I. In Cultu quem Mariae, Angelis &Sanctis demortuis praestant Pontifici j. Idololatriam is ab ipsis committi dicimus ,&duplici modo, qua adorando ecqua invocando. Adorando quidem quum omnes & singulos altaribus, missis, seris', vigilijs, ieiuni js, imaginibus, candelis , oblationibus, suffitibus, votis, peregrinationibus , genR-
sexionibus, venerantur: quae omnia ad λατρει-apertinent, & cultum divinum, sive vero Deo ex ipsius voluntate, sive falsis Dijs ex hominum superstitione exhibitum. Invocando, quum adu- βατ forum orationes, opem & auxilium ut loquitur Synodus Tridentina confugiunt,quumque ero acceptis beneficijs gratias illis agunt. Adorationes voro illorum confugiunt, tanquam Intercebsorum, Mediatorum, Patronorum, Advocatorum qui intercedμnt. I . Affectu pio,quo cupiunt Vota precantium ipsos implcri. . 2. Meritis suis
gloriosis & sanctissimis quae suSagantur als , qui
ipsorum orationes supplici prece expoicunt. Actopem vero & auxilium illorum confugiunt tan- quam ad auxiliatores, pr servatores, custodes, vi aliae & gloriae, hoc est bonorum omnium laris torcs, liberatores in necessitatibus , quos etiam. appellant, Vitam, salutem, tutelam, spem, praesidium. refugium, latium imb unicam spem,t