장음표시 사용
121쪽
tem amamus, quae illuminet, ac paulluIum etiam seriat , modo non peri ringat. Satis splendida haec pro Mil. e. 3 addit Milo Baee, quae certe vera sunt z fortes , ω sapientes viros non tam praemia sequi solere recte factorum ,
quam ipsa νecte facta et se nihil in vita nisi praeclarissime fecisse, siquidem nihiι fir praeis
flabilius viro , quam peνiculis parriam Iiber re: beator esse , quibus ea res sonori fuerita fuis Civibus , nee tamen eost miseros, qui benesteio Cives suos vicerint: sed ramen ex omni bus praemiis virtutis , si esset habenda ra. 'eio praemiorum , amplissimum esse praemium gloriam et esse hanc unam , quae brevitatem vitae posteritatis memoria confoIaretur quae inceret, ut absentes adessemus, mortui via veremus: hane denique esse , euius gradibus etiam homines in eaeIum videantur a cendere .
Orationis facilitas: perspicuitas: ev dentia: in i que observationes.
x. Rationis lacilitas est rerum expositio, I atque etiam eontentio per ita ingenua , & nativa verborum, ac rerum Ornais menta , ut a natura omnia, nihil vero a stu. dio prosectum videatur . Haec indicendo facile princeps, maxima, atque Optim gnam in ingenio quoque , sicuν in agro , quamquam alia dudum ferantur , atque eiaborem tur, gratiora tamen , quae sua sponte nascuntur R. Sed facili eloquentia multis nihil dis selina. Auct. Diat. de Orat. c. l.
122쪽
LIBERI. Tyficilius. Ad eam tendes , ac pervenies, si omnia , quae in eo argumento, quod tractes diei possunt, ante inspicies, ac deinde
ea verba , ornamenta , rationum , permoti O-rumque vim eligas, quae illud explanent, non insistent, naturam prope sequendo , non perturbando. omnium maxime Terentium, Caesarem, Nepotem , Ciceronem , Uirgilium, Horatium , ut in ceteris, in eo genere eκimios intuendo; quos omnia sua sensa, cogi.tata, animadverta , rationes, ac facta ita ex ponere, ornare, armare admiraberis, ut rerum naturam omnia dictasse a firmes. Hi ne intel
ligis, ex perspicaci ingerio, & quasi senili
judicio facilitatem profluere, atque instrui rquare si auolescens eam ames, gustes, &quaeras, in homine sperabo et tum enim reis suum parandae facilitatis tempus R. Nati via. haec . Caes. Bel Civ. l. r. e. 4. Infructa classe omnium seniorum, matrum famrliae,
ae virginum preeibus , ae fletu excitati, Mi ex. tremo tempore civitati subvenirent, non minore animo, ac fiducia , quam antea dimisaverant, naves eonfeendunt . Et Bel. Gal. l. 1. e. E.
de Helvetiis. rio muItitudine bominum , ω pro gloria belli ae fortitudinis angusos se sines Babere arbitrabantur, qui inVongitudine mil. Ita passuum CCXL. , in latitudine cXXC. pa-
Integer vitae , scelerisque purur Non eget Mauris laeuiis, neque arcu, Nec venenatis gravida fagittis , Fusce , pharetra ,sibe per ortes iter aestuosas ,
123쪽
Sive facturus per inhospitalam Caucasum , veι quae Dea fabulasus Lambit Hydaspes. a. Orationis perspicuitas est ita aperta rerum expositio, & contentio, ut cerni prope videantur non exponi. Singularis dicendi
haec laus est, nam prima es eloquentiae vim rus perspicuiιas , & maxime necessaria ; nee enim ueramus, qui non dicat quae inteII Famus , hune posse quae admiremur disere o . Id vero assequimur, si uaamur verbis aesitatis, e prope demonstrantibus ea, quae Amsieara, ae declarari volumus, sine ambiguo 'erbo, aut i fermone , non nimis Ionga continuatione verbo. rum , non discerptis sententiis, non perturbato ordine s. Audi quam aperte Rullum expinisgat Cic-2. Agr. c- s. Iam designatus Tribunus plebis alio vultu, alio vocis seno , aiis incessu esese meditabatur , voltu obsoleti.re , eorpore inineulto , ω horrido , capulatior quam ante, barbaque majore , ut oculis, O aspectu dentiu-ciare omnibus vim tribunitiam, oe mi.rtara Reip videretur. Et Virg. Romanorum 1eriem
Quis procul ille autem ramas russinas flavae Sacra ferens y Noseo crines, inc naque menta
Regis Romani: primus sui Iegibus urbem Fundabit , Curibus parvis, O paupere terra
missus in imperium magnum . . . a
Vir ω Tarqinios Reges , anrmamque superbam' Vltoris Bruti , raseesque videre receptos y Consulis imperium bie primus , sae Rue se-
Accipiet, natosque Pater nova bella moventes Aaa. Quinctil. l. a. c. a. b. Cic. de Orat. C. o. e. ld. ibi c. I . ..
124쪽
LIBER II. grAd poenam pulchra pro Iibertate meabit Infelix et ureumque ferent ea facta minores, Vincet amor patriae audiamq. immensa cupido. Quin Decior, Druso'. pνοent, saevumq.securi Aspice Torquatum , ω referentem signa Cain
milium . Illae autem, paribus quas fulgere cernis in armis, Coneordes animae nune, o dum nocte pre-
Heu quanιum inter se belum , si Iumina vitae Attigerint, quantas aries,sragemque ciebunt r3. Evidentia est summa perspicuitas, ac res ob oculos posita; atque adeo maXime excet lens orator, Historicus, ac Poeta, qui maxime evidens. En qua evidentia Cic x Phil. c. s. P. Clodium meo ooninio inferfectum esse dixisti . Quidnam homines putMent, se rum occisus esset, cum tu ilium iis foro, inspecta re Pop. Rom. , gladio stricto insecutus es, ne.
gotiumque transegisses, nisi ille se sub scatas
tabernae librariae eonjecisset , hisque oppilatis impetum tuum compressisset L Et Hor. Paridi Helenae raptori mala vaticinans lib. I. Od. II. Eheu quantur equis, quantus adest viris . Sudor y quanta moves onera Dardanae Genti δ iam galeam Pallas , aegida Currusque , ε' rabiem panat. Non Laertiaden exitium tuae Gentis , non Iium Nestora respieis ringent impavidi te Salaminius, Teucer que , Sthenelus fetens Pugnae , sive Uur es imperitare equis , Non auriga piger. Merionem quoque Nosces : ecce furit te reperire atrox Ddides melior patre.
125쪽
s, R Η Ε T. I N S T. Orationis veritas i robur: densitas: granditas: maturitas: in iisque advertenda.
r. TFEra oratio ea est, quae rationes, sen
V tentias , facta , & dicta continet
aut omnino vera , aut certe verisimilia . Bonus itaque orator certas, constantes, ac proape ineluctabiles res affert ad caussas, ut persuadeat, trahimur enim omnes veritate: Hi. storicus quae vere contigerunt memoriae prodit, ut eorum testimonium exstet , aut
quae veri sint similia ; sincera omnia quilibet Seriptor, ut sibi fidem saeiat. Quare onon immerito exagitator omnium Rhetorum Plato dixit, veram orationem, ae veram dicent di artem absque veritate, neque esse a/iquam , neque -quam fore v. Certarum rationum pleona haec. Cic. 23. Phil. c. 6- Omniane viris
bonis, quae facere possunt, faetenda sunt etiam in ne fisurpia, si peνnieissa erunt 'si facere omnino non Ileeat y Quid autem turpius, aut foediux , aut quod minus deceat, quam contra Senatum , contra Cives, contra patriam exe eitum dueere 3 Quid vero magis vituperandum , quam id facere , quod non Ilerat ρ Liceat autem nemini contra patriam dueere exeνcitum et siquiadem Iteare id disimus, quod legibus , quod more majorum, insitutisque eoneeditur . Neque enim quod a. Cie. in orat. e. tr. h. PIae. in Gors, , seu deri t. ex Interpr. Mars Ficin.
126쪽
satur , propterea etiam permittitur.
a. Orationis robur est illa vis, quae ex verissimarum rationum, ex maximarum rerum, ex eruditionis, ex omnisque scientiae copia proficiscitur. Hoc robur orationis laudem, caussarum , ac rerum, quae aguntur, Vi ctoriam, & audientium persuasionem refert,& constituit. Quocirca legendo, annotando , meditanda, alteque omnia inspiciendo comparandum est : nam magna , aut certe seria argumenta incredibilem rationum sententia is rum, exemplorum, eruditionis, permotionum, graviter ingenioseque dictorum, magnorumque Ornamentorum numerum continent, quae accurati, ac sapientes Scriptores intuentur, atque advocant, rudes vero, ac imperiti omittunt , atque ita res labefaciunt, ac perdunt ἀUbique magis minus locum habet robur, ae veritas . Audi quo robore, licet Historicus, Helvetiis Legatis respondet Caes. r Bel.
Gal. I. r. c. 24. Si veteris contumesiae obliis visci vellet, num etiam raeentium insuriarum
quod eo invito iter per prourneiam per vim tentassent', quod Aeduos , quod Ambarros , quod Allobroges vexassent, memoriam deponere posset quod sua victoria tam insolenter gloria rentur , quodque se tandis impune tulisse triti
rias admirarentur , eodem pertinere I consuesse enim Deos immortaIes , quo gravius homines ex commutat ne rerum doleant, quos prosceis. νε υIesset velint, his fecundiores interdum res , er diuturniorem impunitatem eoncedere ἴ ea.
men ,si obsides sibi dentur, titi ea , quae po Iliaeentur, facturos intelligat , ω si de inburis ,
127쪽
Delia a Majorum immeritur Iura . Romane , donec templa refeceris, Aedesque labentes Deorum , ω Foeda nigro simulae ra fumo Diis te minorem quod geris imperas: Bine omne principium , huc refer exuum . Dii multa neglecti dederunt Hesperiae mala luctuosae . Paene occupatam feditionibus i .
Delevit Urbem Daeus, ct Aethiops: . Hie eIasse formidatus , ille :Missilibus meIiον sagittis .
Feeunda eulpae faecula nuptiar Primum inquinavere, ω genus , ela domos Hoe fonte derivata elades
In patriam , populumque fluxit . 3. Densa oratio ea est , quae plurimarum ,
maXimarumque rerum vim complectitur, in.
eludit, & quasi addensat. Igitur magna eX ponit.exhibet, atque ostendit hoc orationis genus, plura colligit, atque intuenti taminquam latitantia, facile tamen sese offerentia manifestat; nam robur vel una eX certa ratione, satisque explicata oritur, denta ex pluribus quasi acervatis, penitusque inlitis erumpit; atque imperanti, terrenti, gravis. si me dicenti accommodata est. Tale hoc Cic. a. Catil. c. all. Quod reliquam est iam non possum oblivifei meam hane esse patriam , me
horum esse Consulem , mihi aut eum his vivendum , aut pro bis esse moriendum . Nullus es
portae custos, nullus insidiator viae: se qui exire volunt, consulere sibi possunt et qui v
ο factum, sed inceptum ullum, conarumve ontra patriam deprehendero, sentiet in bae
128쪽
ηνbe esse confulas vigilanter , esse egregios ungi ratus , esse fortem Senarum , esse arma , U- .se carcerem . Et a. Phil. c. I. Te miror, Antoni , quorum facta imitere, eorum exitum non perhorrescere. Hor. l. 3. Od- 3. v. 61. Troiae renascens alite Iugubri Foνιtina tristi clade iterabitur ,
Conjuge me Iovir , ω forare . Ter si resurgat murus aheneu Auctore Fboebo, ter pereat meis Exeisur Argivis et teν uxor capta virum , puerosque plaret. 4. Granditas orationis est quae magnis ca argumenta, & magnifico stilo proponit, atque exornat. Ita sue praeter argumenti amagnitudinem, magnificas formas, vehemen . tes permotiones, vehementes figuras. magnificam verborum collocationem , ac nume rum , nonnumquam prisca verba amat, nam: prisca parce adhibita conciliant grandi latem . De hae iterum,eum de sublimi genere agemus. Interim haec h be exemplo. Nep. in Them. fc. 4. Themisoeles unus resilit, universos esse pares Gabas, dispersos testabatur perituros . MariuS apud. Sall. Bel. Iug. c. 88. Invidenrhonori, meo 3 ergo invideant labori meo , ω in-Moeentiae , periculis etiam meis, quoniam perhaee iIIum est. 1upiter x. Aen. V. 18 . . . RomuIus excipiet gentem, . cla mavorιia eondet , , Moenia , Romanosque suo de nomine dicet .
His ego nee metas rerum, nec tempora pono.
Imperium sine sine dedi: quin aspera Iuno Coninia in meIius referet, meeumque fovebit
.. . Romanos rerum dom inos, gentemque togatam .
s. Maturitas orationis est magnarum , uti-F 3 . lium
129쪽
lium , verarumque rerum affluens copia, nutilo nisi nativo, & quasi sese offerente, non quaesito, nedum sucato ornamento illustrata. Quare haec sumtissirum hominum, ac senum, & in magnis eonsiliis, ac summis reis bus solet esse oratio, praestantium documeniatorum, exemplorum, historiarum, ac Ara.
vissimae litteraturae plena, qualis praeeipue pro Sextio, de Lege Agraria , pro Milone , In Catilinam, atque in Philippieis fuit Cicero, cum oratio iam nostra, ut de se ipse a firmat non multo antequam Philippieas scriberet, canesceret, haberet quo fuam maturitatem , ω quasi senectutem a. Eam indolem haec praeseserunt. Caesar Bel. Civ. lib. 3. c. 1 o. Legatos ad Pompeium de pace mittens. Deinbere utrumque pertinaeiae finem facere, O ab ' armis diseedere, neque amplius fortunam prurielitari: fatis esse magna utrimque incommo. accepta , quae pro disciplina, praecept shabere possent , ut reliquor casus timerent et proinde si , ae Reipublieae parcerent, euanis' sumque in bono Drtuna posset, iam ipsi ineom, modis fuis fato essent documento a hoc unum esse tempus de pace agendi, dum sita uterquo , consideret , iis parer ambo videreurur et si vero alteνi pauIIum modo tribuisset forpiana non usa usurum conditionibus puris eum qui superior
videretur ; neque fore aequa parte c-ten, rum , qui se omnia habiturum eonfideret. Α
neas summum in bellum advolans filium coohortaturus ra. Aen. V. 43s.'Disee puer virtutem ex me, verumque Iab
130쪽
- LIBERI. Set Defensum dabit, se magna inter praemia
duce sTu facito, mox eum matura adoleverit aetas Sis memor, sir te animo repetentem exempta
ι pater Aeneas, O avuneulus excitet Eri
Orationis amplitudo, se brevitas rearum dignitas: O Deus e ubi etiam aliquidis obscuritate. C A P. V. .
a. Rationis ampIitudo est multarum re- rum, graviumque verborum felix uberritas, & magnificentia. Ex ingenii vi alte, ac penitus cuncta cernentis, & recondita in rebus tamquam prodire iubentis, ut oratione explanentur , oritur et mirifice autem comis paratur, si epitheta fingulis paene rebus ad das, si pluribus modis unam eamdemque rem dicas, semper tamen augeas, si partes omnes, caussas, effecta, & similitudines afferas, &rem cum rebus componas; quod explicandis, ob oculos quasi monstrandis, honesteque enferendis argumeniis aptissima est. Hujus orationis praestantia,& sontes pluribus aperientur, cum de amplificatione. Nune audi quam ample hoc quod est, Caria incenditur, exponat Cic. pro Mil. e. 33. Quid miserius, quid acerbius, quid Iactuosius vidim Ma y tem. Num sanctitatis , ampIDDdinis, mentis, eo LMi publici, caput urbir, aram sociorum , portum F 4 omnium