Camilli Nicolii ex cler. reg. scholarum piarum Rhetoricæ institutiones ex optimis latinis, græcisque scriptoribus quoad præcepta, & quoad exempla collectæ, atque illustratæ

발행: 1736년

분량: 531페이지

출처: archive.org

분류: 연설

141쪽

omnium gentium , sedem ab universo Popula Rom. eoneelsam uni ordini inflammari, exstindi , funestari Et hoc, urbs ab hoste habetur iri. a.

nnit summa dies, cis ineIuctabiti tempus Dardaniae, fuimus Troes, Dir Ilium , ω

ingens . .

GIoria Teuerorum et ferus omnia Iupiter Argos Transtulis, incensa Danai dominantur in iarbe.. Arduus armatos mediis in moenibus adflans Fundit equus, victorque Sinon incendia miseet Infultans: portis alii bipatentibus adfunt Millia quot magnis. numquam venere Mycenis. Obsedere alii telis angusta viarum positi: sat ferri acies mucrone eoruseo stricta parata neei: vix primi praelia tentant.. Porrarum vigiles , ω eaeeo Marte resistunt .

. R. Verum ne quid nimis: cum orationi ne verbum quidem unum inutile inest, sed unum. quodque argumentum illustrat, explanat , auget , ut nihil omnino detrahi possit sine re ruin imminutione, ea est amplitudo; cum aliqua, aut plura insunt, quae nihil tandem addunt, ea est luxurians, redundans,& verbosa oratio. Non caruit hac culpa aliquando Ovidius, ac Cicero praesertim ad O. Iescens . Itaque illud pro Rost. Amer. c. 26. Nihil tam vile est , eujus partem utrum iis reliquerint: etenim quid tam est rommune, quam spiritus vivis , terra morιuit , mare fluctMantibus , littus effectis 3 ita vivunt, cum possunt, uti dueere animam de eaeis non queant f ita striuntur , ut eorum ossa testra 'non tangat δ ira Dctantur Iluctibus , ut numquam auuam

s ira postremo ejiciuntur , ut' ne ad I Aa

142쪽

LIBER II. ' Sy

quidem mortui eonquieseant: quod summis cia. moribus adolescens dixit, senex minime prO-havit . Illud etiam pro Quinet. c. 3r. --

ferum est exturbari fortunis omnibus , miserius es in uria ι aeerbum es ab aliquo cireumveniari , acerbi.s a propinquo s ealamitosum es bomnis everti calamitosius eum dedecore; funestum

es a forti atque honeso viro iugulari , funestius

ab eo , cujus oox praeeonio quaestui prostitit gindignum est a pari vinei, aut superiore , indignius ab inferiore, atque humiliore s Iuctu ais fum est tradi alteri eum bonis, Iuctuosius ini. miro ; horribile est eaussam eapitis dicere , horribilius priore Ioeo dicere: aliquanto amplius justo est. 3. Enimvero nimium ab amplitudine ne deterreare adolescens . Si in aliquo peccandum . in amplitudine pecces potius . quam 3ejunitate, aut brevitate et licet enim utrum que vitium sit , pejus tamen illud , quod ex inopis , quam quod ex eopia venit Ra itaque -- ιο se esserat in adolefeente ferunditas b; nam paullulum redundans oratio non aegre ampu- . tatur , 'rue enim remedium es ubertatis , ste-νiIta nulla labore vincuntur: multum inde decoquent anni, multum ratio limabile sit modo unde exeidi pusit, oelquod e calpis . Am- plus ergo nunc sis , dum scias te paullulum

in eo errare , errorem facile emendaturus . 4. Brevitas Orationis est multarum, magna

De. expectatione Laudata. a. Quinctil. 1. 3. 4. b. Cic. a. de Orat. c. a I. s. Quinctil. l. a. c. '

143쪽

rumque rerum paucis verbis comprehensarum vis . Duplex autem est eius genus: unum ,

quod multa paucis comprehendit, sed omnia iis paucis explicat, atque exhibet, nihil prope in re inclusum relinquens et alterum praeter ea , quae strictim dicit, alia, & sorte plura includit facile inspicienda, contemplanda ,& suspicienda in iis, quae profert, ac dieit . Utrumque in tempore plane utile, ac summis viris, summis rebus cito expedien dis, praecipienti, nam rua, brevitate magis Merent , aut rem, quae asitur, statuenti utile, item terrenti, minanti, iubenti, etenim imperare concisum est, Θ breve b. Posterius

vero multo aptius, ac magnificentius, gravius enim est quod in pauco multum intus ana. ret , ω vehementius s . Ceterum brevitas laus es interdum in aliqua parte dicendi, in unia versa eloquentia Diadem non babet d . Priori ergo generis sint exemplo Ter. Eun. act. a. Ic. a. omnium rerum vicissitudo es. Ibi act. 4.se. 6. Quod eavere possis, sultum admitιere es . Virg. ecl. S. v. 63. Non omnia possumust omnes. Id. s. Αen. v. 467. Cede Deo. Et x. Georg. v. 3Is. Fato prudentia major Senisi 'ep. 1- Tempus collige , ε' μνυa. Et ep. 3. Utrumqtie vitium es , ω omnibur eredere, Ernulli. Alterius vero Sall. Bel. Iug. c. o. Coniscordia res parvae crescunt, discordia maximae dilabuntur . Vi I g. a. Aen. v. sos. T nent Danai qua demit ignis. Id. s. Aen. v. l . Portusque reIinquo , Et campos ubi Trojafuit. Et s. Aen. v. et ro. Quidquid erit, δε-

peranis

a. Quinct. l. ra. c. εω b. Phaler. de Ratione diiscendi pag. s. ex interpr. Victor.' c. Id. ibi eod. iωerpr. d. Cic. in Bruta c. 13.

144쪽

LIBERI. 91

peranda omnis fortuna ferendo es . Et ε. Aen. . 9s. Tu ne cede malis, sed contra audentior

ito. Idem I. Aen. v. 368. Dux femina facti . s. Utrique autem maxime obscuritas fugienis da est, quae ut ex ambiguis verbis, ex fusi ri circumlocutione , ac rerum perturbatione maxime creatur, ita saepe ex brevitate, ut aperte Horatius testatur, Brevis esse laboro obseurus fio . Nam obscuritas semper viistiosa est, etiam sorte cum de industria sit. quod ii faetant, qui eum nihiι habent quod dicant, aliquid tamen diereo videri volunt hue Ethnicorum oracula respondere, immo homines implicare consueverunt. Esto in epistolis ad amicos illarum rerum, atqueis

animi nostri participes loeum , & gratiam habeat , etsi ex iis non sunt obscura , quae ita scribuntur. Enimvero in oratore, ceteris que Scriptoribus , qui plurimos alloquuntur, numquam probanda, nec enim ingeniosa sunt. ea, quibus intelligendis opus sit ingenio.

Quamobrem mandare quemquam litteris eois

gitationes fuat , qui eas nec disponere , nee iLiιustrare possit, hominis est intemperanrer a mentir ω otio, o Iisteνis s. Prosecto qui intelligi velit, ae persuadere , aperte dieat necesse est. Et si Ethnici oratores interdum prudentes scientesque obseure diXerunt, ut Iudices fallerent, ac reos poenis eriperent, nos alia lege dicimus, quae veritate conten dere, & veritatem ornare jubet, non tegere .

a. Epist. I 2. L a. v. 26. quam non bene de Anarieriea inscribi, ut de Vitae Rustieao. e Philasopbiast. Ia ibus, de priscis. ae novis Poetis alias epiuolas Horatii non inseribimus . etsi de iis rebus agant. Muretus, Lambinus, alii contendunt. b. Arist.

145쪽

. . ,

Orationis venudus fuavitas: asperitas: earum dignitas: locus, ct cautiones.

x. π ΤΕnustas orationis est perquam elegans , . vivax, & culta dicendi gratia. Oblectando i. recreando, ac fessis auribus, & ab austeritate revocandis in primis idonea: ad eamque rem temperata , & laeta argumenta sunt accommodata, ut cantus, 'mpharum homu, Hymenaei , Cupidines a , cenae, inambui . tiones, colloquia, consi lia cum amicis, placidus lenium fluviorum cursus, stellarum: lumina, & circuitus, arvorum deliciae atque opes, lusciniarum cantus, & sexcenta hujusmodi;& blandiores rerum imagines, blan ..diores locutiones, nam venustallocutio res fa est venusiores b, bIandiores figuras, & quae blandiendi gratia diminui solent nomina amat, ut corculum , animulam , labellum , ocellum Q suaviolum , solatio tum , convici olum , quae in oratione gravi , ω in heroleo versu locum nom. habent , in epi solis, elegiis , epigrammatibul , dialogis adbiberi possunt ς , & concinnitate pe iri Odorum, nativaque verborum positura dele-rctatur. Hujusmodi haec. Cic. pro Mil. c. 26. Nι-hil es tam molle , tam tenerum , tam aut fragirile, aut flexibile, quam voluntῶν erga. nos Dum susque Civium, qui non modo improbitati irascuntur Candidatorum, sed etiam in recte fa

146쪽

- LIBER II. ctis Depe fastidiunt. Id. Att. lib. 2. ep. 7.

Tulliola deliciolae nostrae tuum munusculum flagitat, ω me ut sponsorem appellat . Venustum etiam , ac lepidum hoc Catuli. ep. 13. Cenabis bene mi , Fabulle, apud me

Paveis , si tibi Dii favent , diebus,

Si ieeum atttileris bonam, atque magnam Cenam eum sale , Θ omnibus. eachinnis Haer si, inquam , attuleris venuse noster, . Cenabis bene , nam tur Catulli PDnuisaeeuIus es aranearum .

eontra accipier meros amores ε

Seu quid suavius , eleganιiusque es. a. Suavis oratio , suaviloquentia Cicero, ni dicta, est paullo iucundior , quam Venustas . Itaque blandissima verba, mollissimam eorum structuram, gratissima lumina, temperatissimas rerum imagines, ac sententias pO,stulat; in iisdemque argumentis locum habet quam venustas. Hujus indolis sunt haec. Cic. pro Mil. c. 34. Valeant, inqtiit Milo, valeant civer mei , sint incolumes , sint florentes , sint beati et set Baee urbs praeclara , mihique patria rarissima , quoquo modo merita de me erit ἔtranquilla RepubI. Cives mei, quoniam mihi cum illis non Ileet , sine me ipsi, sed per me tamen , perfruantur ἔ ego cedam , atque ab ibo . O frustra , inquit, fuseepti mei labores et o spes fallaces et o euitationer inanes meae Ego mihi umquam bonorum praesidium defuturum putarem y Ego, eum te mecum enim

saepissime laquitur patriae reddidissem , mibi non futurum in patria putarem locum p Ubi tua, Marce Tulli, vox , ω defensio , Mihine Dii, qui pro te toties morti me obιuli , nihil, potes

147쪽

potest opitulari Et l. 24. ep. s. Situ , 6' Tum Imla Iux nostra valetis, ego, suavi mus

Cisero valemus . Catuli. carm. 63. V. 38.

Ignotus peeονi , nullo conlaesus aratro , Ωuem muleent aurao , firmat Ρι , edura imber s ulti illum pueri, multae optavere puenae ἔIdem eum tenui earptus defloruis ungui , Nulli illum pueνi , nullae optavere puialae . 3. Asperitas orationis est amarior, ac violentior dicendi vis. Αeri libertate patefaciendis steteribus, omnique improborum laeditati sententiarum aculeis perstringendae utitur,& vastam atque hiulcam quandoque orati nem admiscet, quo sortiori contentione agat neglecta orationis, ac verborum arte. Hujus indolis haec . Demosthen. pro Ctesiph.

Aeschinem appellans . Quaenam funi, o coe num , o scribarum omnium postreme, quae agat Orator Hine pia rerum cernere , multo ante futura providere , eaque aIiis praedicere. Haec ego gessi . Guid praeterea 3 Populorum starditatem , cunctationem ; desidiam , inscientiam, contentrones , quae Civitatibus vitiata sunt usitata, bare coereere, O comprimere τdiscordiam fedare, concordiam eonstituere , ad sudium agendi, quae Reipub. tempora postu- ant, cohortari, P excitare . Haec a me Dincta sunt. Tu vero vir amprus , ε' gravis, qui reteros despieis tina eum patre, qui Iu do titterarum asaeus atramentum ferebas , Damna spongiis purgabas, Omnasium verrebas, adolescens ficus, uvas , otivat, pomorum redemtor ex alienis fundis decerpserar , ω pluruin bis vulnera acreperas. Cum tibi Remp. ad

148쪽

LIBERI. 9s

mino pare venit in mentem , eum in rebus ferum dis Civitatis Ieporis vitam viveres , quidquid .nerepuisseι pertimescerer, baxreres, tremeres , in AEIiorum ovium adversis casibus ferox er 8 Qui Cives interfodros Iaete, ae insolenter tialisi, quibus poenis aselendiar er Cic. in Pis. c. 4. M s. Expostii breviter eonfutatum meum I au. e nunc , o furia , de tuo direre. Tu Sextum Clodium , qui numquam antea praetextasu fuisset, Indos facere, O praetexιatum volitare passus es, hominem impurum , atque non m

do facie, sed etiam oeulo tuo digni mum . Triduo pes inspectante, Θ taeente re 9 P. Clodio , fatali portento, prodigioque Reip. vetus il a magistra pudoris, edi modestiae severitas censoria sublata es . Cum tu interim busum Reip., qui se Consulem tum Romae dieis fuisse , verbo num quamsigniflearis sententiam tuam tantis in nau fragiis Civitatis . An potest ulla esse excusatio non dicam mala sentienti, sed sedenti, cunni -ctanti , dormienti in maximo Reip. motu Conis fuli Haee fiant, o earnifex , in gremio sepul-

a Consulatus tui. Persequere connexos hi funeribus dies . Pro Aurelio tribunali, ne con

vente quidem te , quod ipsum esset scelur, sed

etiam hilarioribus oeuIis, quam solitu eras, intuente , deIectus fervorum habebatur ab eo , qui nihil sibi umqtiam nee Deere, nee pati rurpe duxit et arma in templo Castoris, o proditorremplorum omnium , vidente te, eonstitueban-rur ab eo latrone , etii templum illud fuit te Consula arx civium perditorum, receptaculum veterum catilinae multum, easteIlum forensit ιatrocinii , boum legum omnium, ac NIL

4, Tenuitas orationis est ingeniose, & dein

149쪽

eore servata humilitas. Si satis graviter suis stineatur, in humilibus argumentis non parinuam habet laudem Uirg. 4. Georg. v- S. Principio sedes apibus , flatioque petenda , Ωuo neque sit ventis aditur inam pabuIa

Ferre domum probibentὶ neque oves, haedi 'que petuIei; . FIoribus insultent, aut errans bucula eampo Decutiat rorem , or I urgentes atterat herbar . Cat. epigr. 1. Cui dono Iepidum novum IibeIIum , Arida modo pumice evοIitum Corneli, tibi: namque tu solebas aleas esse aliquid putare nugas

Iam tum, cum ausus es unus Italarum omne aevum tribus expIieare chartis

Doctis, Iupiter , ε' labori s. Ouare habe hae tibi quidquid est Iibent .

Ωualecumque quidem ora per virorum Plus uno maneat perenne saecIo .

Orationis subtilitas: aeumeni spiritus: vehementia: abaracta: singulorum

locus , se canones.

a. Rationis subtilitas inon hie tenuitatem accipias est rerum ingeniose, penitusque cogitatarum aperta expositio, ut acute inventa non aegre intelligantur. In episto Haee seeunda pars versus non est Catulli , sed ab Joviano Pontano ad integritatem addita .

150쪽

LIBER II. 'Tstolis, epigrammatibus , similibusque scriptio.

nibus principem sibi locum vindicat. Cic. H. Phil. c. 3. EI enim sapientis quiequid homini accidere possit, id praemeditari ferendum esse

modice , fi adveneriι s majoris omnino est eon Arii provid)re , ne quid tale aecidat a sed anMmi non minoris fortiter ferre ,si evenerit. HONI. i. Od. ix . Spatio brevi Spem Iongam referest dum loquimur, fugerit invida Aetas. Mart. l. 6.epig. as de puero immature mortuo . Immodicis brevis est aetas , rara senectus e. Ωuicquid ames cupias non placuisse nimis.

h. Acuta oratio est ingeniosa , & vivax gratia ex re alte cogitata . Itaque subtilitatia moenitatem quamdam saepius conjungit: in iisque locum habet, quae ad hilaritatem ani mos revocare debent, vel ut attentius a uindiant , vel ut libentius se , aut alios damnent audientes. Peracute in Erat hoste nem unum ex triginta Athenarum Tyrannis concludit Lysias . Meusationi finis hie sit , audisis , vi. distis , passi es is , tenetis , eondemnate : nam ingeniose omnia paucis memorat, meminisse quasi jubet Iudices,& ut ad severitatem inis geniosius compellat, amoenitatem admiscet. Cic. pro Quinct. c x. Summis opibus Sextum Naeolum defendunt: si id es defendere, eo ditati alterius obtemperare , quo is facilius , quem velit, iniquo judicio oppra mere possit 3. Spiritus orationis est ille vigor , & servor, quo tamquam vibrat, atque exsultat oratio. Ex eaussis, quae agitantur, accura

te penitusque perpensis, atque inde ex illa rerum , quae ita cogitanti sese offerunt, copia , & magnitudine oritur et mirum veros quan-

SEARCH

MENU NAVIGATION