장음표시 사용
171쪽
Laudibus p qui res hominum , ae morum , Qui mare, 6' terras, variisque mundum Temperat horis λ de nil majus generatur ipso , Nec viget quidquam simile, aut fecundum:
Proximos illi tamen oecupavit Pallas honoret . Praeliis audax neque te silebs
Liber , ω saevis inimica virgo
Belluis , nee te metuende certa
Phoebe sagitta. Dieam ω Alciden , puerosque Ledae, - Ηune equis, illiam supeνare pugnis Nobilem , quorum simul alba Nautis - Stella re bis, Defluit faxix agitatus bumor , Coneidunt venti , fugiuntque nubes, Et minax f ouod sie voluere 1 ponto
Unda reeumbit. Romulum post hos priur , an quierum Pompili regnum memorem, an Iuperbor Tarquini fasces , dubiιο , an Latonis Nobile let,um . Regulum, ω Se auros , animaeque magnae Prodigum Paullum operante Poeno Gratus insigni referam camoena , Fabrielumque.
Saeva paupertas , s' avitus apto Cum Iara fundus . Crefert oeeulto velut arbor aevo Fama MareeIIi et mirat inter omnes. Iulium Adus , velut inter ignes
, 4. Habes hic egregiam Iocutionum, habes
172쪽
figurarum, habes, etiam illam numerationis Varietatem, qua certis quidem personis sola nomina, plerisque vero suas attribuit proprietates, habes denique varietatis rationes, ac sontes quosdam e & verborum quidem va, rietatem conciliant maxime affinia, sive , ut vocant, synonyma, figurarum in alias muta. tio , eaque omnia , quae varias ejusdem rei imagines audienti ob oculos ponunt, unum tamen atque idem demum significant. s. Decet quidem unam eamdemque rein etiam in alia lucubratione propositam aliqua ratione variare, ut curarum ubique saevientum immanitatem Hor. lib a. Od 6. W y,
Non enim gazae, neque consularis Summovet lictor miseros tumultus Mentis, euras laqueata circum Tecta volantes. Ibidem v. 2 4 Seandit aeratas vitiosa naves Cura , nec turmas equitum relinquito or ventir , cur agente nimbos Ovor Euro. Et lib. 3. Od. r. v. 37.
Seandunt eodem , quo dominus , neque Deeediι aerata triremi , ω Pos equitem sedeι atra cura.
Non dedecet tamen aut libris, aut locis satis distantibus idem omnino adhibere , ut Virg. 2. Aen. v. 74sι de Orode, & IA. V. 3os. de Podalirio Olli dura quies oeulas, cur ferreus urget
Somnus , in aeternam clauduntur rumina noω rem .
173쪽
Ante scribendum ingenda es inanimo feribendorum vetari piaura, ut aptissme deinde omnia dicantur .
r. IAtura, immo Deus naturae auctor , d duo instrumenta homini dedit ad ani in
mi sensa exprimenda, ceteris communica da, iisque persuadenda , mentem quasi ducem , ac linguam tamquam administram. Me ti perceptio, seu phantasia , iudicium , & ratiocinatio adsunt, atque opitulantur , eorumque omnem vim per verba animi simulacra lingua exprimit, persuadet, obtinet. x. Ex eo fit, ut antequam quis scribat, in animo suo rem illam, quam aggreditur, alte cogitet, clare intueatur, effcienter in Omnem faciem verset, vivide quasi sormam aliis quam ejus effiagat & constituat necesse est, ut postquam veluti aliquod corpus fictum est , suis deinde partibus, coloribus , carnibus , nervis pingatur, atque animetur. Tum ad rem illam verba , ornamenta , & vis sese prope offerent. Hinc praeclarum Horatii dictum, ut Pictiara Poesis erit a . Poesis quidem paullo oris natior , audaciorque ; oratoria vero , MHistoria graviores , simplici Ore S, Verecundiores. Utrisque autem eX eo omni S copia .
asiluit a Verbaque provisam rem non invita sequuntur b . Itaque antequam dicamus, opus esta. Horat. lib. a. epist. ia. v. a6r. b. Idem ibi
174쪽
LIBER II. Taxest, ut sciamus quid velimus dicere , ut auistem bene dicamus, bene in animo singulas
res dicendas pinxerimus necesse est: ex eo maxime perspicua, propria, & rem aptissime e Xprimentia verba aderunt, ut etiam hyis polyposes, si conveniant , emphases, Omnis ornatus, sensa , permotiones, argumenta ἔquare totius eloquentiae id prope est caussa atque origo. Vere animo suo rem ante e X pin- Nerat Livius I. h. c. s. de Bruto duos liberos suos cum exactis Tarquiniis conjuratos plectente. Stabant deligati ad palum n, bilios i juvener, sed a eereris, velut ab ignotis capitibus , Confulis liberi omnium iu se averte. Faut oculos , miserebatque non poenae mag9s Boinmines', quam sceleris , quo poenam meriti essent . Consules in sedem processere suam , missique tiactores ad sumendum supplicium ; nudatos virgis caedunt. Detirique feriunt; eum inter omne tempus Pater, vult que Φ os ejus spectaeulo esset , eminente animo patrio inter publieae poenae miniserrum . Et Virg. I. Aen. V. 207. Dirae ferro , ω eompagibus arctis claudentur belli portae: furor impius intus Saeva sedens 'per arma , ω centum vinctus
ahenis Post tergMm nodis fremet horridus ore eruento. Horatius quoque lib. I. Od. 28. V. t . Dant alios Furiae torvo spectaeula Martia Exitio est avidis mare Natitis: Nista fenum ae ja venum densantur funera ἔnullum
175쪽
Perficienda ea rerum natura: quibus in rebus : se quo pacto Oratori,
a. Dostqi iam aliquid dicendum , aut scri-
I benduin Orator susceperit, accurat ac penitus ei rei illius natura , si ve omnis eius veritas aut salsitas robur aut imbecillitas, honestas aut turpitudo, utilitas aut pernicies, denique Omnis facies contemplanis da est, cumulate deinde exprimenda, immo perficienda, hoc est ad persectam , praeclaram . ac praecellentem speciem in eo genere revocanda, atque excitanda , ut quod ei caussa offert, id persectissime exponat, &qua par est amplitudine . vi, & ornatu prae instans, atque eximium efficiat 1. Id vero quatuor his rebus praestandum intelligo, in actionibus, in moribus, in sententia , in elocotione ; ut quae facta exprimenda sunt persecta exhibeantur, quamquam iis definita limitibus, quibus ea vere contigerunt cumulate etiam ii mores hominibus attribuantur, quibus praediti suerunt, item. que iis sententiis, iisque verbis dicentes, agentesque homines reserantur, quae perfecte illos agentes, loquentesque praeseserant. Exemplo fiat notius, quod docetur. Non eo cupiditatis, & dementiae devenerat Verres Siciliae Praetor, ut Siculorum bonis tam is quam
a. Vide Murat. Pers. Poes Ita l. l. r. c. Ia.
176쪽
LIBER II. Ia quam e specula insidiaretur, ut carissima , &pretiosa quaeque subriperet, aut subripere
constituisset, nec ut gloriaretur se Romae habere homines potentes, quibus defendenti. bus provinciam spoliaret: ut ita triennium illud praeturae Siciliensis distributum habe ret, ut secum praeclare agi diceret, si unius anni quaestum in rem suam converteret, alateruin defensoribus suis traderet , tertium illum quaestuosissimum annum totum Iudici.
hus reservaret R; et saepe, ac multis audientibus dictitaverit , iis esse metuendum , qui quod ipsis solis satis esset subripuissent: nihil es
se tam sanctum , quod non violari, nihil tam munitum, quod non expugnari pecunia possit brut potentum amicorum gratia sua surta . &scelera ah solvi debere confideret: sed homo improbus, & pecuniae avidus oblata facultate satis multa abstulit , satis multa crudeliter, nefarieque gessit, atque ut homines apud eum querentes ab accusando deterre. ret, se potentes amicos Romae habere imprudens forte respondit: haec divinus Ora ror profert, illustrat, ae perficit, & hominis avarissimi facta, mores, & orationem vere complet, in eximiaque specie exhibet. 3. Magnopere autem inter se in perficienda rerum natura differunt Oratores, Historici, Poetae . Nam Orator illud perficit, quod a rebus factis ei offertur , oblata ita illustrans ac perficiens, ut ad persuasionem adducat, nihil fingens. Historicus simplici sis me ac verissime, ut rerum persecta e X stet fides . Poeta demum & suo ingenio addit ac fingit, ut rerum , morum humanarum quo
a. cie. a. Ver. c. t 4. b. Id. ib. c. a.
177쪽
rationum excellant sormae potius, quam narrationes. Ita cum naturae plerumque meis diocres virorum sortium , avarorum , liberalium, temperantium actiones edat, eas ipsas absolutissimas, atque excellentes fingit Poetica , ut in admirationem rapiat, licet me diocres non refugiat, ut varietate placeat. Troiana pugna tot, tantos, tam admirabi les eXitus certe non dederat, eos dedit Homerus, Virgilius, Ovidius, alii Uates. 4. Non omittam hoc loco etiam Oratores, atque Historicos, ac Poetas , praecipue cum rerum naturam ita , perficiunt , sive homines eximia specie agentes imitantur, ut deis Iectent, in admirationemque rapiant, simu
que iuvent a vitiis deterrendo, & ad virtutem inflammando , mullo sane praeclarim
me communi utilitati consulere e cum vero
aut nimis molles sunt, aut effeminati, divini Numinis, ae pietatis hostes esse , & civilem felicitatem perdere. Ita qui graphice,& mollius alienos, aut suos amores persecuisti sunt, Poeticam labefecerunt civilis scien .liae partem, litet non ut artem imitatri cem: Rhetoricae enim, Historiae, ac Poeticae est imperitae multitudini non aptae ad , audiendas se Veriores disciplinas sempiternae felicitatis duces ac parentes eas tradere, in .sti l lare, insererer qui ergo ea suis scri pii spraestiterunt, multo sane optime meriti. qui vero secus secerunt, multo pessime. Nec Ca.
t ullum audio epig. 26. v. 3 Nam eastum esse deret pium Poetam
Iuum , versiculos nihil neeesse es :Nam ut bene vivere, ita bene dicere quicque debet: nec bonus si, Scriptor, nisi mollis, maledicus, improbus sis Θ Ima.
178쪽
ImagiNes: earum genera : pulchritudo: se quae Oratori, ac Historico
I. TMagines rerum sunt illa ex iisdem re . I bus accurate penitusque percepti S emcta. & quasi animata, & ob oculos exhibita earum simulacra. a Sunt autem istae imagines aliae quidem ab intelligentiae ac mentis vi editae, constitutae , atque ornatae , quas intelligentiae imagrnes a dicam; ut, vere errare, Qui se uinnum sapere in animum induxerit; videri summorum hominum magna vitia habere; virtuti serius ocius sua praemia Occurrere . sapientiam humano errori & quasi fato moderari: mens enim iis effatis, postquam illa percepit, inspexit, ac vera judicavit. alacriorem formam addit, atque imagines facit, quae ita evecta , & coloribus quasi ad umbrata, ut praeclarae imagines solent, cernise, & reputari tamquam jubent. Istae quidem etiam in foἰtita oratione utiles b , nam verae sunt similitudines , non fictae , nec audaces . Pulcherrimae istae Cic. pro Arch. c. gr. & Ιχ. Insidet quaedam in optimo quoque virtus, quae noctes se dies animum gloriae simulta concitat atque a monet , nsu
a. Vide hae de re pluribus disputantem Murat. Per L Poes. Ital. l. r. c. I9. b. Arist. Rhet. l.
179쪽
rum vitae tempore esse dimetiendam eommemorationem nominis nostri, sed eum omni posteritate adaequandam . Ego vero omnia , quae
gerebam , jam tum ingerendo spargere me ae dif-
seminare aνbitrabar in orkrs terrae memoriam sempiternam .
s. Aliae sunt ex vehementi perceptione, sive phantasia, emctae imagines, nec ab intelligentia animadversae , nec moderatae. Id fit, eum aut sua vi , aut industria scribentis agitata mens musitatas, inauditas, ingeni tes, atque admirabiles rerum species excogitat, atque effngit, nec perpendendas iudicio proponit , ut multae sunt romanensium fabularum, aliorumque vatum imagines fin. gentium potius, quam canentium, & qui speciosa potius quam vera dicere videri voia Iunt; ut interdum etiam Pictores incredibilia, & quae omnino fieri, aut conjungi non possunt, ad hilaritatem & risum pingunt :hine is a Pictorum , ac Valum commenta
dicere consuevimus: nam ut inquit Hor. Pι-ctoribus, atque Poetis Quidlibet audendi semper fuit aequa potestas R . Haec vero Omitto,
non nisi enim fictae scriptioni accommo
4. Demum aliae sunt imagines a phantasia , simulque ab intelligentia effctae r cum scilicet phantasia a formis iis, quas ei res externis sensibus perceptae immittunt, imagi, nes & quasi earum simulacra eringit . eas tamen intelligentiae perpendendas, judicanis dasque proponit: intelligentia vero, ut par est , augeri aut minui jubet , ornari aut simplicius exhiberi. Ut exemplo explicem et
per . . Epist. Ia. l. a. v. 8.
180쪽
LIBER . II. 227 percipit atque intuetur phantasia , omnes h O. mines nullo discrimine senum aut iuvenum,
nobilium aut infimorum , calamitosorum aut beatorum interire, ex eo fingit mortem quasi aliquam existentem larvam vagari, Regum domos juxtaque pauperum tabernas pulsare , Omnemque gentem abducere: hanc imaginem aspectu & verbo falsam , re & experientiaveram Poetae approbat intelligentia, Orat ri eam veritatem praedicandam , eam ima ginem mitigandam ostendit . Quapropter has imagines phantasiae, ac poetica S nunc u pamus. Ejusmodi haec Hor. l. 3. Od. 2. U. 3 I. Raro antecedentem scelestum Defervit pede poe na claudo. Et multo sane pulcherrime divi. nam potestatem ubique homini praesen He inveneratur, eamque humano quasi ritu agentem , ut bonis praemia , malis autem poenas constituat , oculis prope objicit hac imagine Regius Uates Ps. i 38. v. 6. Quo ibo. inquit,
o spiritu ιuo , ω quo a faeie tua fugiam ρ Si
adscendero in caelum , ita illie es : si descendero in infernum, ader. Si fumfero pennas mea diluculo , ω habitavero in extremrs maris , iI Iuc manus tua deducet me, idi tenebiι me dexsera Da -
. Iam ergo perspicuum est , pulcherrimas has imagines esse , nee minus evidentiae oculisque rerum objiciendarum essicientiae , quam majestati atque amplitudini accommodatissimas, quare nulli scriptioni non apta . est imago , licet oratori , atque Historico ea