장음표시 사용
191쪽
alio praeceptivam scriptionem . itemque alio epigramma, alo elegiam, alio odam, ac poema conscribant: Qui ergo haec adve .lat, Ille profecto Reddere personae scit convo
6. Delicata oratio ea est , quae unicuique rei sua maxime propria, maximeque ac com modata omnia attribuit, ut omnino nihil di ea ur, quod minus conveniat, minusque exprimat quam neeesse est , nec quicquam improprium, aut ineptum excidat, licet nec vehementem , nec magnificam dicendi rationem haee flagitet et ut ii homines delicati sunt i nec enim fastidiosos, nec molles, nec effemmi natos nomino in qui in omnibus rebus volunt, quod sibi eumulate satisfaciat, rec quicquam serunt, quod laedat, aut incommodete quae re delicata oratio summa decori persectio est, argumentis nec summis, nec incitatis idonea. Non aliusmodi haec Cic. l. s. ep. 6. Grave est homini pudenti petere aliqnid magnum ab eo, de quo se benemerarum putet , ne ιd , quod
petat, eκigere magis , quam rogare , ω in mer.eedis potius, quam beneficii loco numerare viis deatur . Propert. l. r. elegia. Quid iuvat ornato procedere, vita , capilla , i que peregrinis vendere muneribus pNat raeque deeus mercato perdero cωltu, Nee sinera in propriir membra niιere bonis Tibul. lib. l. eleg. I. U. 33..
in vos exiguo pecori furesque Iupique Parcite , de magno es praeda petenda grege .
192쪽
Periodus : ejus partes . usus, atque utititas.
DEriodus est tam tiam in ονbe inelusa eurrens oratio quoad insistat in singu- Iis perfectis absolutisque sententiis a et si ve or tio , quae principium ω sinem ex se habet eam magnitudinem , quae facile periti rari pose isti b d hoc est, quae nec brevior fit, nec lo gior , quam dicentis spiritus, audientisque patiatur. h. Duae sunt ejus partes , incisa,& membra . Incisa sunt impersecta sententia , si s Iam a ceteris separatam accipias, a reliquis perficienda , quale hoe Clc. I. Phil. c. 4. Erectus maximi ae pMIeherrimi facti eo eisn-3ia , en incisum nihil perfecti complectens; perge autem , nihil de suo casu, en aliud incisum , nec quicquam tamen persectum; ad 4 de porro , multa de nostro querebatur , en per
fecta sententia, & periodus tribus incisis distincta. Membra sunt perfecta quidem saepe
sententia, non autem omnino, aliis membris cumulate absolvenda , quae periodo contiisneantur: ut hoc eodemque in eadem oratione c. 4. Illud magis vereor, ne ignorans verum iter gloriae gloriosum putes , plus te unum posse, quam omnes , metui a eivibus , quam
diIui malis: en sententia ex pluribus satis quidem persecta , ut persectum dictum serme
193쪽
et o RHET IN S rverba suis casibus conjuncta complecti solent,
non autem Omnino, quod essiciunt verba aliis suasi aliqua eorum pars copulata z perge igitur, bi ita putas totam ignoras viam guis riae s en alia satis persecta, non tamen quiescit ibi Cicero, atque addit: mereri laudari , eoli, diligi gloriosum est; quod ex quatitor incisis membrum est, cui haec conjungens metui vero, ω in odio esse invidiosum , detestabile, imbecilIum, ea ueum , periodum absolvit. 3. Iam vero ex iis incisim dicere est crebris incisis in dicendo uti , quod incitatae contentioni irascentis, objurgantis, pertem resacientis, severe imperantis , aspera admonentis, & laesi convenit , irritati enim animi brevi sua sensa conjiciunt, quasi tela , non signa . Tale hoc Cic. r. Catilia c. s. Quides, Catilina num dubitas id me imperante facere quod iam tua sponte faciebas exire ex ωrbe Consul hostem iubet: interrogas me num in exilium ρ non jubeo , sed si me confulis, Da deo. Quid enim , Cat ilina , es quod te iam n bae urbe deIectare possit , in qua nemo est
extra issam conjurationem perditorum Bomianum , qui te non metuat, nemo qui te non oderit 3 quae nota domesticae turpitudinis non
inusta vitae tuae est ρ quod facisus a maniabus umquam tuis , quod flagitium a toto eorpor abfuit Τ Membratim dicere est crebris memiabris orationem ornare, quod iucunda narranti, venusta describenti , ac sedate docenti est . accommodata. Huiusmodi hoc Cic. pro Mil. e. 23. Magna vit eo cientiae , Iudicer, ω ma. ana in utramque partem , ut neque timeant,
194쪽
LIBER II. 14r tii nibiI eommiserint, ω poenam semper ante seulas versari putent, qui perearint. 4. Praeterea ex ipsis membris, quibus constat , periodus appellatur simplex , cum unius membri est, composita, cum duorum , aut plurium membrorum ; si longiori ambitu &comprehensione contineatur, plena , fusa , &profluens dicitur . Exemplis abstineo , quod partim allata sunt, & partim satis obvia . s. Utiles vero sunt orationis hujusmodi ambitus, circuitus, & comprehensiones, nam ita melius intelligitur, paullisper quiescendi
oranti audientique facultas datur , quod com . modum sane est ac lucundum . Oppositam huic virtuti orationem vocat Aristoteles tractam ac pendentem , quae nullum ex se mnem habet, nisi res , quae exponitur , ad Mnem pervenerit, quae sane es injucunda , quoniam infinite fertura, & graviori verbo Cicero perennem ac profluentem loquacitatem; νώ. dis , ω indocta , inqui t, putanda est illa sine inistervallis Aquaeitas perennis ae fluens b.
Numeri oratorii natura: origo: caussa: utilitas: usus: is varius pro varietate argumenti.
r. N Umerus orationis est latens ille aem laetius, satis tamen apertus ac peroeeptus sonus ex idonea verborum comprehensione coortus. Is Oratori quidem accuratus & satis cultus, Poetis autem plane exqui.
a. Rhen l. 3. c. Is. text. ass. b. 3. de Oratis
195쪽
quisitus, atque elaboratus non modo a silla ba ruin multitudine, sed a delectu,& a concinnitate , ac vi. a. Hic numerus veteribus Graecis, ut fere in linguarum parentibus cernere est, aut ignotus, aut neglectus Thrasimacho Chalcedonio, & Gorgiae Leontino pri mum , sed paullo
intemperantius adhibitus . Cum enim videret Oratores eum severi ate audiri , Poetas autem eum voluptate, ιum dicitur numeros securus , quibus etiam in oraιione uteremur cum jucunditatis eatissa , tum ut varietas occurreret D tietati . Veteres quippe illi verba eligebant , c fenιentias graves , suaver reperiebant, sedeas aut vineiebant, auι explebant parum R.
3. Numerorum caussa est aurium judicium, quae ab aspera , dissona , fracta , amputata ,& nullis legibus perfecta , & vincta oratione abhorrent, suavi autem, lene, sonanti, apta, finita, expleta , gratoque sono mollita
oblectantur. Haec porro aurium affectio adnumerum conciliandum verborum delectum, ut asperis molliora, humilibus graviora , velocibus tardiora , contraque etiam aspera mollibus, humilia gravibus, tardis velocia ad asperitatem, juxtaque mollitiem vitandam temperentur, & eorumdem verborum comἀprehensionem inspirat, ut sonantius volvatur, & concludatur oratio. Itaque a primo in ei latius commode orditur brevitate pedum ,
deinde proceritate tardius, ac denique ubi aut paullulum, aut omnino quiescit oratio praecedente breviori verba melius in sillabas
Ita legit Lambin . quod vulgati vineiebant, haud explebant. Vide eum iocum a. Cic. in Orat. c. as
196쪽
Ioviares eadunt a s eum aures extremum fem
per expectent . in eoque aequiescant b : atque ita quatuor sit labarum voces apte saepe Ora. tionem claudunt, aut trium longarnm praeis cedente una, aut pluribus brevibus, multo aptius varietas, argumenti genus,& omnium aptissime exercitatio. 4. Utilis certe in oratione numerus, eum enim aures postulant Imeae quidem, λit Cicero,
perfecto eompletoque verborum ambGu gaudent , ω eurta sentiant , nee amant redundant ra Mid dieο meas Coneiones saepe exclamare Di di , cum apte verba cecidissent c P t pcrsuasio. ni conducit, multo enim majorem habenι υ-ra vim , quam foluta d . & qui cum volupta. te audiunt facile se duci sinunt. Apte ανι urabbibetur numerosa oratio se laudandum. est aliquid ornatius , si exponenda narratιo , quae
pitis dignitatis desideret , quam doιοris η , si amplificandum , si deleetandum , tum enim
auditor graι iam babet oratori voluptaιι auarium fervientι L. Cic. 1. UcTr. c. I. Quod erat
optandum maxime , Indices , ω quod unum ad invidiam vestri ordinis , infamramque Iudιcio rum fedandam maxime pertinebat , id non bM-mano consitio , sed prope divι natus datiam aιque obIatum vobis summo Reipublieae tempore videtur et inveteravit enim sam Urnio permcio. D Reip. vobisque peraeulosa , quae non modo Romae , sed Θ apud exteras naιrones omnium fermone pereobuit , his iudiciis , quae nunci fiunt, pecuniosum hominem , quamvis ID u cens , neminem posse damnari.
197쪽
s. In gravi autem argumento neque aeueuratius assumendus hic numerus , neque omnino repudiandust in tristi asperitas quae . dam, nec rara litterarum elisio, earumdem. que creber potius tardiorum concursus aptus
est: eursum eontentiones magis requiνrant , exinpositiones rerum tarditatem a . virgilius certe saepissime ipso numero rerum conditionem
exponit: ut illam dissicultatem, qua GDgantes, ut est in fabulis, montes montibus addiderunt Iovi bellum illaturi, plurium consonanti um, & crebro earumdem vocalium eonincursu usus exprimit. r. Georg. v. gr. Ter 'Meonati imponere Pelio Ossam et asperum gustantis sensum asperrimis litteris L. Georg. v. x 47. Tri Ira tentantum sensu torquebit amaror et gra
dinis impetum , & stridorem strepentibus lit.
teris r. Georg. v. 349. Tam multa in tectis erepitans salit horrida grando et amplitudinem sesquipedali voce g. Aen. ου- Io3. Rex Arcas honorem Amphitrioniadae magno , Divisque Dorebat: & iis Georg. u. xor. Satis jam pridem sangurne nostro Laomedonteae luimus periuria Trojae; ut languorem ac quasi gemitum mi. nus numeroso versu 3 Georg. V. 116. Mutita gemenr ignominiam, plagasque sverbi Victo σis et remigum conatum 3. At n. v. 2 8. -- nixi torquent spumas , ω caerula verrunt. 6. Sunt autem omnino vitia, nimia quadrandae orationis industria, cum inania ver ba inculcantur, quasi compumenta numerorum i et & nimis etiam elaborata dictio, ne , que enim numerosa esse ut poema , neque extra .umerum , ut fermo vulgi est, debet oraris ratioum nimis est vinctum, ut de industria a. Cis in Orat. e. t a. b. Id. ibi c. 6
198쪽
. . I. I B E R II. 'I T4s factum appareaι, alterum nimis disiti tum , u pervagatum, ac vulgare videatur , tir ab altero non delectere , aDertim oderisa δ . Certe oratisi numerum habere debet, non versum b. Sed ni iam is fortasse multa: rem tradet , & modera. hitur exercitatio.
Stilus: ejus genera r singulorum natura : caussae: in umenta: exem- pia a docus.
a. RTitus , dicendi figura , genus, nota , aut
. forma, est dictio similis eius rei , cujus dictio est re, magnitudine ,specie siet ut in hoc Nepotis in Pelopida c. a. Magnae saepe rex non magnis . copiis sunt gestae . Res copiis gemo: ntentia & res est ; magnae non magaeis rei dignitas ac magnitudo , ratio itae germane riac facile exponendi species dicendi est bene ηrgumento aptata , nam satis. magna satis magnifice exposita sunt, . Porro hujus plura sunt genera: etenim pro verborum copla , parcitate, . virtute , vitio clividitur in asiali eum , laconicum , allicum, aureum , tersum , cultum , dissipatum, adipatum, barbarum ., Asiaticus copiosissime omnia, adstriete laconicus,temperate alticus,germanael tinitatis Ingem O aureus, Ornate cultus, bar
darIs vocibus peregrinus, non bene junctis K disi
199쪽
dissipatus, pingue sonantibus adipatus dicit. Ex rebus vero, admista verborum forma, sublimis est , temperatus, humilis, floridus , siccus, tumidus , luXurian S. 3- Sublimis, seu magnificus, aut summus est, qui magnifica argumenta magnifico et Oiscutionis genere , ac magnifica verborum comprehensione pertractat; nam in tribus po tum est quod magnificum est , sententia , locu-sione , verborum eonstructione φ . Itaque grandia argumenta sunt clarissimorum Regum, Imperatorum , Ducum , Principum facta, bella , procellae, saevientis pestis, aut incendi Ihorror, gravisti morum hominum sententiae de communi salute, de Civitatis statu, de regni gloria, de improborum poenis, grandes atque incitatae permotiones; eorumq; sunt selecta,ma. gnifica, translata , sonantia verba, vehementes figurae,ac deniq; magnifa,atq; eIata Orationi Seom posisto b, seu gravior numerus , & gravior verborum collocatio quae dicendi granditatemessiciunt. Locum vero habet proprium in gravibus orationibus , in poemate , in odis, in tragoediis. ιtaque in hoc genere Orator,s defunctos excitabit, ω patria ipsa exclama
bit , aliquandoque Consulem alloquetura amis Iifieationibus extollet orationem , ω vi superiationum.eriget ς. Sublime est ex argumenti magnitudine hoc Hor. l. 3. Od. 1. V. sum tamendorum in proprior greges, Reges in
ipsos imperium es Iovir, Crurr gigantes irrum fpho Cuncta supercilio moventis. Ex gravi sententia Alexandri responsio Parmenioni. Phaler. de rat. die pag. ex interprNict bkLon-πin de iublimi. c. 8. quem vide singularem hac de te Doctorem . c. Quinctil. l. 12. cisso. .
200쪽
pecuniam a Dario accipiendam suadenti apud Curi. l. 4. e. Et ego, inqu/t, pecu piam , quam gloriam mallem ,si Parmenro Uisse' 3 nunc Alexander me, non mercatorem merimini , sed Regem et nihil quidem habeo vena μι sed fortunam meam uti Me non vendo. EN affectionum , ac figurarum vi haec Cic. pro Mil. c. 3I. Vos enim Albani tumuli , atque isci , vos , inquam , imploro, atque obteformus ae albanorum obrutae arae sacrorum , po . puli Romani foetae , ω ae sales, quas Hispeseceps amentia , eaesis postratisque sancti mit lueis Dbstructionum insanis molibus oppresserat ἔ Deserae tum arae, vestrae religiones vi guerunt ἔνυra vis valuit , etiam ille omniseelere polluerat res, tuque ex tuo edito monte,
LarisIis sancto Iupiter, erius ille Meus , nemo- que Depin omni nefario stupro, ω De
Iere macularat, aliquando ad eum puniendumorulos aperuisi. Vobis illae, vobis, vestro in com
neau ferae , sed Iustae , ω debitae poenae D.
utae sunι. Virg. ecl. r. N. I t. Impius haec tam culta novalia mitis habebit Barbarus εβε segetes p. leti quo discordia Cives Perduxit miserox t en queis eo evimus agros I Deniqueeκ orationis numero, & ex verborum collo-gathone huc Cie pro Rosc. Amer. c. seres nostri eum inulligerest nihil esse tam sanctum, quod non aliquando violaret auda. cia , supplicium excogitaverunt, ut quos natura ipsa retinere in ineio non potuisset, ii magnitudine poenae maleficio fiammoverentur .
4. Stilus humilis, seu tenuis, aut sum mimas est, qui humilia argumenta humili ornamentotum, locutionum, constructionisque verborum genere tractat: habeat amen is x i eum