장음표시 사용
181쪽
Minutarum rerum tractatio : ejus genera , ct ignItas.
a. Ingularitas est minutarum rerum ani-ι P mos percellentium, rerumque ipsarum non omittenda momenta efferentium commemoratio . In eo itaque est posita haec eloquentiae virtus , ut m muti a quaeque
s modo nec sordere, nec despici possint; ω
maxime necessaria argumentorum, quae exponuntur , morum . affect=onum , adtronumque m menta νιυrde , Θ graph ce explanentur, arruque in oculis prope anantur . . Ad eam per venies , si antino & cogitatione ante reputes , & comprehendaS , tamquam earunia quamdam imaginem expingens , ac deinde signatissimis verbis, velut pulcherrimis efficac: bu Sciue coloribus distinguens exponaS . Oratoribus , atque Historicis convenit , potissimum vero Poetis. Talia haec sunt. Cic. a. verr. c. 7. Ut Hortensius Consul designa.
tus domum reducebatur e eampo , eum maxima frequentia a multitudine , sit obviam easu ei multitudini C. Curio Videa ad ipsum fornicem Fabianum in rurba Verrem ἔ appellat hominem , ω ei voce maxrma victoriam gratulatur et ipsi Horrensio , qui Consul erat factur, propinquis , necessariisque ejus , qui tum aderant , verbum nullum facit; eiam hoc consiliiι, hune amplexatur , hiane jubeι sine cura esse . Renunc ιο , inquit , tibi ιe hodiernis eo- muris a. Μurat. Pers. Poes. Ital. l. r. c. 14.
182쪽
OBER II. 11 m ti is esse absoIMtωm. Incredibilem gratiam& vim habet illa animadversio atque e positio reditionis domum e campo, Verri Soccursus in Curionem , salutati Verris a Cuorione , & gratulationis, dissimulati Consulis , ut Verrem sine metu esse juberet. Caesar
Bel. Gal. l. t. c. Valeνtur Proetitas, euma eustodibus in fuga trinis catenrs traberetur , in ipsum Caesarem borum equitatum perse quentem incidit, quae res Caesaνi non minorem, quam ipsa victoria , voluptatem attulit, quod hominem bones usimum ereptum e manibus 5
sium , Abi restitutum videbar. Is se praesente de se ter fortibus consultum direbat , utrum igni
flatim necaretur, an in aliud tempus reservaretur et sortium beneficio se esse incolumem . Qua nistopere assicit, hominem beneficio sortis esse servatum, & Imperatori suo hostem fundenti occurrisse , cum ad mortem viveret Virg. II. Aen. V. 41. ub P Aeneas Evandro Pallantis in bello interemti filii corpus remittens loqv
Tene , inquit , mise ande puer , eum laeta ve. niret , Invidit fortuna mih/ y ne regna videres NUra , neque ad sedes victor veherere psisternas φNon baee Evandro δε te promissa parenti Diseedens dederam, eum me complexus eun
Mitteret in magnum imperium , metuensque
Ac res esse viros , exm dura praelia gente . Et nunc illa qMidem spe multiam eaptus inani Forι ω vota facit, etimulatque altaria donis ἀHic vero sane maxime animos percellita coma
183쪽
commemoratio illa, qua parens pro filii victoria , & incolumitate vota faciat, cum vita functi corpus est excepturus x. Iam vero hujus scriptionis duo sunt genera. Aliud parva quidem attingit, sed praecipua . Eeneratim ,& brevius: aliud illa ipsa persequitur ad minutissima quaeque, sinis gulatim ,& copiose . Exempli caussa : s fortissimi Ducis pugnam , & victoriam describat prius illva genus, mstructae aciei rationem, in petendis, fuit inendis , fugan dis , fundendis , obtruncandisque hostibus virtutem, ac praeterea etiam quibus veris bis sui appellati , aut castigati , quo pacto hostes illusi, dejecti, necati, spoliati . ac certas
etiam in ea re singularitates, quae fraudes, 'aut qui casus interce rint, sed omnia auis gustius & brevius exponet. Hosterius vero ii. Iud genus praeterea multa singulorum verba, multos hominum . armorumque habituS, pr pe omnes in pugnando, in cadendo, aut Interimendo conatus, infirmitatem ,& virtutem ob oculos ponit . Quocirca aliud magis populare, magisque etiam vivax , in eoque Homerus, aliique Graeci Scriptores viguerunt: aliud magnificentius, ac sapientius, in eO-que Virgilius, ac serme Latini praestiterunt.
Quid sit phantasia: quid ejus impetus:
r. DA antasia sui graeco verbo . usuque iam L mollito utar apud Philosophos est ab ex.
184쪽
LIBER II. 131trinsecis rebus menti oblatarum imaginum percepti O , apud eloquentiae Doctores est men iis impulsus quas quaesitus, & provocatus ad ea , quae dicenda sint. Nam percipienti animo ab iis , quae iam percepit, ad ea, quae optima dictu sint, vim ac prope impetum de industria addimus, mentemque agitari jube mus. Itaque haec phantasia maximo sane eloquentiae ad jumento est , praesertim judicio
1. Phantasiae autem impetus sunt ex alio ad aliud opportunus, ac vivax excursus, cum sci licet ex re, aut sententia aliqua iam constituta , atque Orata ad aliam re potius, quam specie ei conjunctam mente agitati, . quasique impetu abstracti , atque' avolamus excurrimus, ideo phantasiae volatus etiam
s. Ab iis non abhorrent subinde Oratores,& vehementissimae exclamandi, alienam opem implorandi. mala improbis, Mna piis pre, candi, absentes alloquendi, patriam & provinciam testes advocandi formae, atque hujusnodi incitatae figurae sunt non medio cres phantasiae impetus licet moderati. Iis frequentius utuntur Poetae, ac praesertim Lyrici. Plenissima horum est Horatii ode 13 . I. E. Etenim ruri agens animi gratia improviso arboris ramus in eum prope decidit. Ex rei novitate, & sui periculo commotus Uates in arborem imprecaturus ita orditur.
Illa Θ nefasto te posuit die , Quieumque primum , ω facrilega manu
Produxit arbos, in nepotum Pernierem , opprobriumque pagi .
Deinde hanc improvisam arboris ruinam
185쪽
x3x RΗΕΤ. INSTcontingere non debuisse ex phantasia sibi in. sinuante arbitratus ad id excurrit, quod scelestissimus esse debuit, qui arborem in agro
posuerit, ac teterri ina omnium facinora de eo commemorans pergit. Illum Θ parentis erediderim sui Fregisse cerυicem, penetraIta Sparsisse nocturno cruore Hospitis: ille venena Colebita. Et quidquid usquam eoneipitur nefas Tractavist , agro qui statuit meo Te triste lignum , te caducum In domini eaput immerentis ,
Hic autem , irae ac timoris quasi omni sedato impetu, quiescit, & ad grave hoc vitae docuis
Quid quisque viter numquam bomini satis
Cautum est in horas e navita Booborum Poenus perhorrescit, neque ultra Caeea timet aliunde fata .
Postquam ea mortis pericula , ejusque sugiendae industriam complexus est, iterum ad commune, & ad proprium hominum fatum redit rSed improvisa Iethiris rapuit, rapietque gentes.
Haec autem moriendi necessitas, ac prope obitum illud periculum eum rursum ad idem complorandum abripuit, & ut Poetam illustrium Uatum , rerumque apud Inferos futuis rarum peritissimum, ad ea omnia praedica
186쪽
LIBER II. Sappho pueIlir de popularibus ,
Et te fonantem plenius aureo Aleaee plectro.
Urbanitates : joci: ridicula: eorum caussa : utilitas: ct cautiones.
r. π TRbanitas est sestivum ae liberale dictum , aut etiam factum, quale ad animi remissionem principi viro , gravi Civiatque honesto adhiberi solet; quare festivi.
talem quamdam cum gravitate coniungit. Tale hoc ex Anaxandrida vetere Poeta Grae eo Aristoteli a celebratum Pulebrum es mori quando quis non es dignus mori . Et Cie. de Seneci. c. ro. Quam senectutem ὶ ut ad piseantur Optant , eamdem ate ant adepti . Paullo alacrius, satis tamen grave a. Catilis c. ro. Si stare non possunt, eorruant , sed ita urnon modo Civisar, sed ne vieini quidem proximi sentiant: nam non intelligo , eur minore dolore perituror se cum multis , quam si soli pe
neant, arbitrensur . Virg. a. Aen. v. 49. Timeo Danaos Θ dona ferentes . Et ecl. a. v. II. Ni mium ne erede eotori ; Alba ligustra eadunt , vaeeinia nigra leguntur. Hor. I x. Od. I 6. v. a. NihiI es ab omni Parte beatum.
a. Ioel, seu facetiae, aut lepor, sunt acu, ta , & alacria dicta , aut etiam iacta ; nam qualia ad laborum, & curarum remissionem invita, talia ad reficiendos animos, utiliusque I 3 per.
a. Rhet. l. l. c. ag. text. asa.
187쪽
persuadendos dicta laudantur in oratione . Se. veriores itaque sunt urbanitates tamquam se. num , aut certe virorum propriae, ioci qua . si adolescentum, omnem autem scurrilitatem refugiunt. Hujus ingenii haec. Cic. pro
Arch. c. v. Themistoclem summum Athenis vi rum dixisse aiunt , eum ex eo quaereretur , eu itis Dorem Iibentissime audiret; eius , inquit , a quo Jua virtus optime praedicaretur . Et c. I . S ua , eum ei libellum malus Poeta de popula
subiecisset , quod epigramma in eum fecisset
tantummodo alternis versibus longi eulis , satim ex iis rebus, quas tune vendebat , jussis ei praemium tribui sub ea conditione , ne quid postea feriberet a Catuli. ep. 1 . Aureli pater esuritionum Non harum modo, sed quot aut fuerunt, Aut funt , aut aliis erunt in annis is
o O Iucernis Medus aetnaees Immane quantum discrepat impium Lenite elamorem fudalet, Et cubito remanete presso. Multis severi me quoque fumere Partem Falerni dieat Opuntiae Frater MegiIIae , quo beatus , Inere, quo pereat sagitta. Cessat volunta/y non aIta bibam
3. Ridicula sunt alacria simul atque aspera dicta ad risum excitandum non sine aliqua
contemtione ejus, de quo afferuntur , sed sine contumelia r ut Cic. pro Quinct. c. 3. Qui ab adolescentuIo quaesum sibi insiluisset ne impendio , postea quam neseio quid impenrudit, ε' in rommune pontulit, mediocri quaeis
188쪽
su eontentur esse non poterat. Itaque haud meis dioeriter de eommuni qMidquid poterat ad se in privatam domum fe oeabat . Id. D lv. in Verr. . c. g4. Ita ilIe Hortensus contra medicet , quamvis i ingeniosus , ut nonnullum etiam de suo ingenio iudieiiam fieri arbitre. ruret te et ero, Caecili , quemadmodum si elu.furux, quam omni ratione iactaturus , videre iam videor : qnoties ille tibi potesatem optionem que facturus sit, ut eligas utrum velis ; factum esse , nec nez verum esse , an fahum et utrum dixeris, id contra te futurum et qui tibi ae .sus , qui error , quae tenebrae, Dii immorta Iesi erunt homini minime malo p . Caussa , seu materia, unde risus erumpit,
est aliqua improbitas, auit turpitudo sine dolore ἔ ea enim luduntur , quae neque odio, nequae misericordia maxima digna sunt ; nam nec insignia improbitas Delere juncta, nec rursus insignis miseria agitata ridetur : facinorosos majori quadam vi quam ridieula vulnerari volunt , miseros illudi nolunt , nisi se fori factant a. Itaque bonus Orator advertat, non
quaerat, aut fingat sparci enim sibi saepe hominum, ac rerum dignitas postulabit) in re, quam agat, si qua turpitudo insit , quae urbane ac iocose exposita blande assiciat, vel ad hilaritatem quamdam , vel etiam ad liberalem risum revocet, eamque offerat et ita delectabit, atque ad caussam proficiet. Ce
terum oratorem ut dreere urbane volo , ita
videri adfectare id plane nolo b et nam a derisu non procul abes risus c.
. Cic. a. de Orat. c. s8. h. intinctil. l. o. g. 4. C. Idem ibi .
189쪽
Decorum: ejus dignitas: principes paseres , in quibus conse citur: ac δε-
r. Ecorum est illud, quod unieuique rei. ae personae sua omnino dicendo attribuit . Itaque sapiens , ac plane eloquens Orator , Historicus , & Poeta iudieabis quid cuique opus sit, se quocumque modo po- sulabit eaussa dicet a. Ad quod ut pervenia intur, est videndum quid daeeat a. Maximae enim est ea res utilitatis, &incredibilis decori dignitas, ut vere dixerit
Cicero, eaput esse artis deceres: nam, ut ire vita , sic in oratione nikil est dissetitur , quam quid deceat videre dis Certe autem nihil potes placere , quod non deceat er3. Omnium autem primum eXstet atque semineat decorum in verbis; etenim nec hu- hmilis, nec elata esse debet elocutio, sed ipsis r bus conveniens f ; itemque in omni verborum collocatione , ambitu , atque ornatu , ut Verba sint propria, ornata, & definita quasi a illam rem, quae agitur , & sint saepe trans. lata in grandibus, simplicia in humilibus, simulque brevi comprehensione in epistolis, ampliata in gravi oratione, aut poemate. Decora plana a verbis, ab omnique locu
a. Cic. in orat. c. 2 r. b. Id. ibi. C. Id. rursum ibi. d. Arist. Rhet. I. 3. c. q. text. 26. e. Quin itii. l. I. c. I9. e Demetr. Phalar.
190쪽
tione haee. Cic. pro Dom c 6. Quo iure, eus exemplo Iegem de capite Civis indemnati νώlsi Ne p. in Thrasyb. c. r. Nihil in bella vortere contemni. Li v. praes. I. I. Labente pauι iatim disciplina us magis magisque lapsi sint, tum ire reperint praecipites, donee ad Baee tem. δοra , quibus nec vitia nostra , nec remedia pati possumus, ventum est . Virg. 6 Aen. v. 469. IIIa solo fixos oeulos aversa tenebat. Et ecl. S. v. 43. Ut vidi, ut perii, νι me malus abstitit error.
. Deinde igitur decorum in hominum sententi is, in moribus, in factisque exprimendia Conspicitur, ut cum de aliquo aliquid audi tor, aut lector intelligat, statim dieat, haec plane eius est sententia, hi mores , haec facta . Duci ac militi Romano decora haec ce te, quae memorat Caes Bel. Gal. t r. c. II. 'Summa di euitate rei frumentariae assecto exeris ritu, nulla tamen est ab iis audita Populi Romani maiestate , ω superioνibur victoriis india ena , quin etiam Caesar , eum in opere singular/egiones appellaret, se aeerbius inopiam ferri νent , fe dimissurum oppugnationem diceret , aenises ab eo , ne id faeeret, petebast a sic foσomplures annos illo imperante mertiisse, ut aevIlam ignominiam aeriperent, numquam inisfecta re distederent, hoe fa ignominiae Iaturos Ioeo , si inreptam oppugnationem reliquissent rpraestare omnes perferre acerbitates, quam πον Civibus Rom. qui Genabi perfidia Gallorum ino erissent, parentarent.
s. Praeterea decorum postulat, ut' aliis plerumque verbis, aliis locutionibus, aliis Iuminibus, aliisque interdum sententiis utatur orator, Historicus, ac Poeta: immo ii