Camilli Nicolii ex cler. reg. scholarum piarum Rhetoricæ institutiones ex optimis latinis, græcisque scriptoribus quoad præcepta, & quoad exempla collectæ, atque illustratæ

발행: 1736년

분량: 531페이지

출처: archive.org

분류: 연설

411쪽

hic de immortalitate hoc argumentum, quo ibi probat non centemnendos Viros, qui praeclara facta monumentis tradant, copiose dictum, copiose amplificatum, illud vero de rebus in re publica a se gestis, & Archiam ad Romanorum laudes celebrandas incitatum, quasi primoribus labiis delibatum.

Confutatior ejus necessitas : Ulaia: variae refutandi rationes.

r. Onsutatio est propositae rei improbatio a ,

seu contrariorum argumentorum disso Iulio b.

a. Resellere autem, seu quae objiciantur,. aut objici certe pomunt salsa ostendere , &evellere omnino necessarium est; alioquin e nim errori, sceleri, pervicaciae certus locuS relinquitur, & peccandi, criminandi , obdurandi eXcusatio, quae.adimenda est, velut hosti perfugium, in quod se recipiat in tempore oppugnaturus . Immo vero interdum ante refutanda sunt alieni, quam propria constituenda, si admodum sint iactata , aut facile credita. aut in primis assiciant, ut Cicero facit pro Milone prius refutans, qu m probanS-3. Proprie quidem refutationi tantum Obis. jecta convellenda sunt :& quidem omnis ad versariorum contentio . omniaque firma me ta; optime tamen resutatio sua simul conficimat , dum aliena evertit, nihil autem refert ,

a. Aphthon. c. 6. b. Auct. ad Her. I. I. c. a.

412쪽

si objectionem enucleate primum propLDaS , deinde consules, quod in longa oratione fit in iis, quae magni sunt momenti, vel includas in iis, quae affers, quod fieri solet in brevi oratione, & in iis, quae minori sint incommodo . obiecta crimina includit,& refutat Caesar Bel. Civ l. 3. e. 9s. Deastris Pomp. ii Didere lieuit trielinia frata , magnum argenti pondus expositum , recentibus cespitibus tabernaeula eons ata , ω nonnuDetoriam protecta hedera , quae nimiam luxurram , O vi toriae fiduciam designarent e atque ii m ferrimo ac patienti mo exeretιui Caesaris luωαυrram objiciebant , eui semper omnia ad ne-esrium Utim defuissent . Et Aeneas timiditatis & fugae suspicionem a se reiiciens. Illais et emeres , eis flamma extrema meorum Teissor in ore u oesro nee tela, nee ullas VLtavisse vices Danaum , ω si fata fuissent in

caderem , meruuse manu. Sall. Bel. Iug. c. H. Falso queritur de natura sua genus humanum , quod imbeeilla atque aevi brevis forte pol rur ,

quam urrtute regatur . Nam contra repuι anis

do neque maius aliud , neque praestabi rus imvenias , magisque naturae industriam homi num , quam vim aut tempus deesse. Dux vitae mortalium animus est a qui ubi ad gloriam virtutis via ora ratur , abunde polleny ', potensque , ω clarus es. Sin eaptur praυῖ cupidinibus ad inertiam , ω voluptates core

poris pessundatus est , perniciosa ilibidine paul: ιVper usus , ubi per Ioeordiam vires , tempus laetaι , ιngenium defluxere, naturae infirmitas accriatur et suam quisque cu0am auctores ad

νRefutatio autem accurate & operose debet :

413쪽

bet respondere iis , quae 'magna & seria sunt: quare illud stultissime praeeipitur , quod dfudi, aut reselli non post, sitentio d=ssimulam dum . siquidem es id , de quo Judex pronuncia-sωνus es a in judiciali, & auditor iudicarurus

in reliquis et licet non omnia omnino verba, nec Omnes sente utrae curandae sint , sed capita, & ea plane rejicienda. s. Uariae demum sunt refutandi rationes , enm in iudiciali genere patronus, in ceteris

omnis orator neget , defendat, transferat, excuset , deprecerur , molliat, mrnuaι , aversat , despiciat , derideat b . Optima est , cum magna, & simul salsa objecta sunt, summa ope ea convellere , aut ingenue fateri, & ad insigne aliud per ea proficere, fi liceat. Deprecari quae obsiciantur, ut saepe ad sua viisimas permotiones apud homines pietate ,& clementia insignes aptissimum est , ita ad

vere respondenclum, & persuadendum 'ho minibus aut callidis, aut pervicacibus sane imbecillum est: quare depreeatio quidem rara admodum , apud eos foliam Iudiees, atque Auditores, qui nulla eerta pronuneiandi Drma teneantur c, aut quorum natura clementes, & pios facit, non oratoris vim postu- Iet. Deprecatur tamen Cic. pro Ligar .c- 1ONon quidem colligo quae fortasse valerent etiam apud Iud cem . Legatus ante beIlum profectus, relictus in pace, bello oppressus . in eo non acer bur, tum etiam fuit 3otus animo ω studio suur. ad Iudicem sis agi folet. Sed ego ad Paren νem loquor et erravi, temere feci, poenitet, a Ie- mentiam tuam eonfugio, delicti veniam peto , ut ignoscas oro. Si nemo impetravit, orro

a. Quinct. l. se. 6. a. Id. ibi. e. Id. . ibi.

414쪽

LIBER RII. 3 Dranter , si plurimi, tu idem fer opem qui Demis disti . , 6. Irridere autem quae objecta sint, atque ita lituere, ut lepidum semper, ac valrdu a, eum fragile est quod opponitur, ita mane

ipsum est, cum verum, grave, magnificum, ac vehemens, quod contra ductum est. Ioco tamen arguteque irridens confutat Cic. in Pisonem cap. I. Da te populo , eommitte ludis. Sibalum metuis p Ubi sunι vestrae scholae y Neaeelametuν λ Ne id quidem est eurare Philo sopbi. Manus ne tibi asserantur times y dolor enim es malum , ut disputas s existimatio , dedecur , infamia , turpitudo , verba funι atque ineptiae. lneumd. c. a 4- aud is P. C. Philo- Dphi voeem ι negavit se triumphi cupidum umquam fuisse . O sutios Camillos , curios . Fabricio 3, Se piones, Maνeellos, qui triumpha

versus defendens . Cedant arma togae. Guo. niam te non s νebum , sed Phalarim Grammmasicum habemus , qui notam oppon/s ad ma

ιum versum, sed Poetam armit persequare . sci. re cupio quid tandem isto, in vero νeprehen. ι ' Tuae dicit inquit, togae summism Im peratorem esse eessurum. - Ωltd nunc te , asine M itteras doeeam ρ non opus est verbis , sed fusibus. Non diκi hanc toga n , qua fum amiactus, nec arma, 'utum , ω gladium untur

Imperatoris, sed quod est pacis insigne,

otii tuam ι eontra autem arma tumultus atque

belli. Et pro Arch. c. 4. Hic tu tabulas de Caesarem intelligit

415쪽

Meras Heracliensium publieas. quas Ita seo bello incenso tabulario interisse scimus omnes. Estridieωltim ad ea, quae habemus nibia, dise-Fet , quaerere quae habere non possumus, de

Bominum memoria taeere , litterarum memoriam

flagriare . Belle Aegyptiorum superstitionem LM insanos ritus irridendo rejicit Iuvest.

Porrum Θ eve nefas violare ε' frangere

O sanctar gentes, quibus hare nascuntur in bortis

Niamina a

Et Sat. x 4. v. I s. avarorum parsimoniam rManifesta phrenesis , Ut locuples moriaris , egent i vivere fato a 'γ. Commode interdum praesertim objecta crimina refutant ad .ei sario vera objiciendo Hujusmodi haec Cic. 1'. Phil. t. a. Contra rem suam me nescio quando venisse quesus est . Non venirem eourra gratiam nom virtutis spθcie , sed aeratis flore eoIIectam ibidem . At bene'cio sum Uur guo . Ous quod me Briandusii non decideris y sae potuisse e quod loth aliud beneficium 'latronum , nisi ut eommemorare mynt iisse deduse, vitam quibus Mn ademerint Et c I6. Hereditaret mihi negasti odnisse . ininam Boe tuum verum erimen' esset y plures amici mei, ω nee essari3 viverent. ' - ψ - .

416쪽

RHETORICARUM

INSTITUTIONUM

LIBER OCTAUUS,

Qui est de elocutione.

Ab eloquendo eloquens dictus est: eeterarum enim rerum , quae funt in Oratore, paratem aliquam sibo quisque vindia eat, eloquendi an em maximeois foli huic eonredi ur. Cic. in orat. cap. 19.

uid si eloeutio quantae utilitatis :9 quam esse deceas.

Loetitis est idoneorum verborum , ω sententiarum ad im

oentionem aerommodatio a s

nimirum ornata , & diserta, atque eloquens dicendi ra. tio, qua Orator mentem suam aperit , & animi sensa perspicue, eleganter , vivide , essicienterque exprimit, adiue e Xornat, ut Ornate, appositeque in au lentium animos perveniant, eos delectent,

a. Cic. Invent. Rhet. c. r. lib. l. c. T.

417쪽

est omnia , quae mente eonceperis proponere, ad audientes perferre a. Haec Rhetoricae pars est utilissima, o innuimque venustissima . Neque enim- alia re eIoquens potius quam eloeutrone eensetur b: nam conciliat argumentis, & rebus incredibile ornamentum, decus, & robur, ac signatissimis verbis, atque essicacissimis, S demum ab omnibus orationis luminibu S cuncta illustrat , & tamquam armat. quod quidem pulcherrimum est simulque dissicillimum . Quare M antonius, magnus ille Orator, ac Praeceptor, disertor , ait, se vidisse multos ,

eloquentem omnrno neminem c.

a. Haec autem ea esse debet, ut latine, Mi plane , ut ornate , uι ad id quodcumque agetur, apte covgruenterque dieamus d . Sit etiam

satis culta , satisque elaborata, nam quasi sun

damentum oratorii vides locutionem emenda

, shq latiname, sed simul ingenua , nativa , & satis gravis, non quaesita , non sucata,

aut velut cerussata , quae non ornamentum

quaerat , sed lenocinia s: quemadmodum honesti, elegantisque adolescentis vestes decorae,& satis ornatae, non molles aut luxuriantes esse debent, ut pro aetatis flore cernatur , atque etiam appareat, non ut se circumspiciat, aut ceteris jactet; viri autem maturi, aut principis vestis esse debet gravis, ac dives pro dignitate, non ad levitatem, aut ostenta Ilonem. Ita oratores in verbis sint dili- gemes, non inanes. Fependi enim non sunt qui inani eirca voces sudio senescuor 1 a curam Ust Perborum , rerum: volo 4se solaottudrnem his

Latiis. Quinct. prooem. t 8. h. MaIorag in Comment. F het Arist. l. et c. q. c. Quinct . loc. cit e X Cic. norat d. Cie et . de orat C. io e. Cic in ur. 1 Quinctil. prooem. l. S. s. ld. ibi. h. Id. ibi.

418쪽

LIBER VIII. 3Is Latini sermonis genera: aetates: vis: orIus: interitus: in Rauratio.

C A P. II.

r. m Uae latinitas generatim appellatur, alia est ecclesiastica , alia barbara, alia plane ac vere latina. Eclesiastica est ea , qua Ecclesia Catholica explicandis caelestibus Religionis institutis , caeremoniis, ritibus , sensisque divinitus acceptis, ac fideli populo significandis utitur, ne dum mptima in suo genere , sed latinae linguae a conservatrix : Ecclesia enim latine disti

iubens latinum sermonem conservavit. Barisbaram saevi illi, nec voce minus, quam more immanes Gothi, Hunni, Alani in florentissimam Italiae provinciam inveXerunt, eamque longa aetate Scholastici quidam Doctores adhibuerunt ,&, si bonis Diis placet, suo jure volutat adhibere. Uere ac plane

latina ea est, quam Latini populi dudum

praeclare loquendo, praeclarius scribendo adhibuerunt, eiusque egregiam certe imaginem optimus quisque etiam nostrae aetatis Scriptor praeseserens imitatur. 1. Huius latini sermonis plures sunt aetates. APrea vel optima paullo ante Augustum ad totum eius imperium, & Christi omnium Servatoris annum XIV. festivissimum Plautum, elegantem Terentium, magnificum Caesarem,

Ciceronem, Neporem , Sallustium , Catullum, Propertium , Tibullum , virgilium, Horatium, Ovidium, Livium , certe principes Z , suspe-

419쪽

336 R Η Ε Τ. I M S T. suspexit facili illa dicendi vi, rerum perspicuitate , evidentia , omnique rerum copia prae

stantissimos. Argentea a Christi anno XIV. ad CXVII. in eaque nitidissimus Cornelius Celsus, Curtius, Plinii, Senecae, Lucanus , Tacitus, Claudianus alacri spiritu ;atque acumine floruerunt, ac Martialis acu tus semper, saepe ineptiolis ludens. Aenea a CXVII ad CCCC. Christi annum , in qua non ignobiles suerunt Apule sus, Censorinus, Lampridius, Vopiscus, Eutropius, alii Historici, & plures Samsti Patres. Ferrea deis inceps, ac lutea dieia ad nonum saeculum , cum visae tacere litterae. 3. Enimvero haec latina germanitas, ejusque incorrupta vis posita est in verbis sinrigulis, in eorum signi ficatione , in structu ra, in conjunistione . In verbis, ut si lati. ne loqui velis, videas an latini Scriptoris sint, immo an aureae, an argenteae, an sequi Oris aetatis, an in gravi oratione, an in epistola aliqua, in ceryae disciplinae tractatione , nam suo quaeque loco. dignitatem habent . Itaque eaelitus , intrinsece , extrinsete , divisim , gratitudo, ingratitudo , possibιle . -- pes ibite numquam usurpes, non enim latina sunt. Deinde in vocis significatione , nam gratia pro lepore, pro benevolentia , proauctoritate latinum est, pro beneficio non aeque, μι euectum pro intelligendi vi, sive intelligentia non reperias, palatium pro aede Principis viri aureae aetatis scriptoribus

inauditum. Praeterea in verborum structura, ideo ut sperarem nubi prαι brrum , Mν abrrem

' Vide Faeciolatum in Lexico, & in Comment. Ling.

Latino

420쪽

iussum vix Latinis auditum , sed sperare prohibitur, abi e iussus. Denique in verborum eum verbis conjunctione, seu locutionibus, quas phrasim vocant ; IDet enim dieamus. aliquid proprium , speciosum , 'bIime , nihiι

tamen tale , n ε 3n eomplexu loquendi , feri que contingit . . Itaque in genere, licentiam Φomini dare, manere in laetitia non dicas, sed universe, vel de universo, aut toto rei geneme , potestatem facere, aut veniam dare , gaudio exfuItare, aut Iaetitia evmulari. Quare ut latine loquamur, non forum videndum est, ut oe verba esseramus ea , quae nemo iure reprehendat , sed ea se ise ea bus, ιν temporia

genere, ε' numero confervemus , ut

nequid perturbatum , ac discrepans , aut praeposterum sit b. 4. ma potissimum aetate latinus sermo adhiberi ceptus sit vix definias: in Latio adhibitum satis constat, atque Aeneam iueam regionem advectum, ut animos Aborige

num sibi conciliaret, ne sub eodem iure Dium ,

fed etiam nomine omnes essent, Latinos utramque gentem appetiasse scimus . Deinde a Romulo Urbe condita , & a Bruto Republ. constituta, in eaque saepe in contionem etiam populi t quae etiam caussa erat native, aperite, perspicue , ample, efficienterque dicendi, ut etiam a multitudine intelligerentur, eam que permoverent in prodeuntibus principibus viris antet Augustum , atque eo regnante cul' tum , & celebratum. Paullatim deinde paucis in Senatu solum , aut ad Caesares Orantibus dicendi genus invectum est brevius, crebris sententiis elaboratius, sublimius , isa

a, Quinctil. l. i. c. g. b. Cic. 3. de Orat. c. II.

SEARCH

MENU NAVIGATION