Caroli Paschalij Regis in Sacro Consistorio consiliarij Legatio Rhætica

311쪽

gne, & luculentum ea conditione acci- Pi oportere obstinatissime negaret.Isti videlicet,cum rege,non Vt cum munifico datore, sed propemodum ut cum Aebitore , qui crebro interpellandus esset, agendum censebant. Nulla in Hificentia eos demereri poterat, si non1 Ccente aliqua subinde cumularetur. Ad hac semper arrecti, & erecti erant. Ea re Curiae per integrum biduu sun mis contentionibus agitata, tandem Vicit ea pars, quς conditioni, ut aequiLsimae, subscribebat. Denique hac tanta regis beneficentia consultum constat solutioni aeris alieni, quod .

ingens fuisse constitit. Si quid se te vestitit, quod haud ita, multum fuit, id postea communitates de se sim, dc commodo suo dissoluerunt. Caeterum cum episcopus a iudicibus vocatus non se in iudicio stitisset, i dem ut in coturnacem lata sententia in hunc modum est. I Siquid nomine episcopi, extra vectigalia episcopatus, T ul -

312쪽

MDCVIII LEGATIO Mediolani actum sit, id cassiam & ir

ritum esto. I I Sese is tribus foederibus subiicito, & ea habere summum

ter eadem foedera , excepta tamen do

mo Dei, sub cuius tutela, quam prote et ionem vocant, Episcopatus est. III tractato ex iis, quae pertfoedera,quςque non sunt iurisdictionis episcopalis. IIII Episcopum has con ditiones sit beunte tria foedera sua gratia, suoque fauore complectuntor, eiq; ad suam sedem redire permittunto. Si in haec non consenserit, exul esto, tum episcopali dignitare multator. Tali re, domus Dei, more suo, alium episcopum in eius locum stibstituito. V Haec

sententia ad omnes comunitates mit-

titor. Eae ante diem x v Augusti declaranto, in hac sententia quid mutent, quid firment. VI Episcopus mille ducentos coronatos pendito. Ex his sextus in se & sua agnoscito. Id fito intui tu earum pactionum, quς fuerunt in

Nulla in posterum Episc

313쪽

centi in solutionem sumptuu impenduntor.Reliqua pars ei multa esto.Totam summam numerato. Nec prius in possessionem eliscopatus redito. VII Tres e singulis foederibus lecti viri eu 'sacramento adigunto ad ea seruanda quae hoc iudicio continentur. Per eosdem dies in Rhoetia nihil adta v ς uertebatur, quo gentis quies interpellari posse quisquam crederet, cum derepente emersit negotiu perplexum. Diceres id composito a quibusdam

agi, ne quando a metu,& a periculis ea gens vacaret. E ministris protestanti bus unus inductus est in vallem Meetauci. Hςc est una e Rhaeticis communitatibus, iis,quae Italico sermone Ut

tur ; & ipsa Italit est cisalpina Quippe

varia tribus linguis Rhaetica gens est. Qui populi eam partem incolunt, quae vergit in Helvetiam,& Germaniς proxima, & cisalpina est, moribus & lermone puri puti Germani sunt. Qui degunt in iis convallibus, quae sunt m-T iiij

314쪽

i I D CIX LEGATIO i ter altissima Alpium iuga depressae,

velut quoddam inter Italiam & Ge maniam interstitium, viris sint appendicular vix dici posse puto. Eos ego &semi Germanos,&sem Italos potius Vocem. His est lingua in verbis, in inflexu nominum, in strauitate pronuntiatiOnis, priscae latinitatis nonnihil retinens.

Nec illic destini, qui Engadinam siue Ingadinam,qu' pr ter aliquot alias c5. munitates hac lingua utitur,sic dici amtumant, quasi dicas, gCntem,aut in

guam Latinam.Certe vel hoc soloidio mate a finitimis Helvetiis Ac Germanis notabiliter discriminatur. Ver im si ea luaSua origineLatina esst,quo longius a suis initiis prouecta esst,ed plus Gllicae Hispanicae peregrinitatis assumpsit. Et nomen mansit Romanicae, ut quoq,

illi, quς omnibus Gallicis getibus vernacula est, iis quς Germaniς in latere Gallit prςtenduntur Mihi quidem nec

incompta, nec inconcinna visa est. Si non in cites ab Germanica ibi valcscere expelleretur ; si in reru tractatione fre-

315쪽

R Η Α Τ Ι C A. I 'cluentior,& potentior esset,ea cultiore,

Melegantiorem fieri posse crediderim. Nec enim, quamlibet deserta, & inta Cialta, leporis , ac dignitatis expers est. Nouum Iesu Christi testamentum in lingua editum exstat , tum nonnulla monumenta hominum doctorum, quorum Engadina nequaquam , Ut frugum, sterilis est. Redeo ad rem. Eam ministri introductionem in gentem Italicam quinque pagi aegerrime

tulere, propter viciniam earum prae iacturarum, quas in Italia, aut seorsima caeteris pagis , aut cum illis commu nes possident. Metuunt enim ne inde, ut e proximo, cultus & religio prote

stantium in suam Italicam ditionem derivetur. Ipsis quoque Mezauciis, si perpaucos excipias, id totum nego-l rium inuisum erat. At Rhaetici protestantes,qui multitudine catholicos sul perant, propalam dicere, nullum specimen libertatis euidentius esse quam

eam, cui nomen libertas conscientiar, quam sic interpretantur, ut cuique

316쪽

priuato , multoque magis unicuique communitati e duabus religionibus utram elegerit, hanc profiteri liceat. Neque in eo cuiquam vis fiat. Addunt in valle Mezauci ante annos quinos vicenos fuisse ministrum, quem Me etauch toleraverint. Caeterum qui quid in caetera Rhςtia super hoc ne gotio diceretur , Mezauciis ea nouitas

intolerabilis videri. E quinque pagis imminens periculum prospectabant.

Tunc a plebe Mezauca in locum concionis impetu itum. Qisdam ibi confracta , direpta, & ablata metum ministro incusserunt, usque ed ut is iis locis, sui, scilicet , anxius, concesserit,&ad suos remearit. Ex eo omnia ibi sedatiora fuere. Verlim ea quies haud

diuturna. Qitippe Ma tici ministriremurgebanti & omni ope enitebantur , ut Mezaucij ad eum ministrum

tolerandum a caeteris communitatibus

adigerentur. Huic incoepto iam Mezaucij non tam suis, quam quinque p 'gorum viribus freti acrius rcsistere am

317쪽

R H IE Τ Ι C A. IJOdent. Suae libertati vim fieri clamant, qui cogantur ad id, de quo commutabras, latis de more suffragiis, nihil sta merit. Contra Rhaetici protestantes hic vere omnium libertatem agi diti Cunt, cui sane, si incolis in sua ministruinducere non liceat,aperte vis fiat. Po xis qui sibi e Mezauciis eum ministrumitti postularent, eorum fuit nume-TUs Valde exiguus, certe numerabilis, quamuis a quibusdam exaggeraretur adiectione multorum nominum, qui bus designarentur pueri, ancillae,familiares; ut ibi protestantes plures quam essent, esse censeretatur, & ei qualia curaque turbae aut populi, aut multitudinis nomen indi piaset. Vtrisque libertas in ore erat, & utrinque Vim expediri apparebat. Ipsa quidem com munitas Me taucij, si caeterae communitates acrius pertendant , & sua, &pro imorum pagorum arma ostentat. Nec mi bri acritate cisalpinae com muditates, suis suas vires prcesto fore

318쪽

aiunt. Iamque haec certamina in uniuersae gentis perniciem eruptura vide bantur,& in di es maiores motus nuntiabantur,chm de ea re ex itinere,nam

in Galliam tunc quidem proficiscebar, lad senatum Ti urinum literas dedi. l

At illi patres, qui quantum turbarum

inde conciri posset, animaduerterent, Rhaetos perliteras amice, dc accurate monuerunt, ne In negotio tam anxio,&periculoso pertinaces essenti ac ne illam ministri introductioncm alienis. lsimo tempore nimis Vrgerent ne inde motus implacabiles inter omnes foederatos excitarentur. Indidem quoque literas dedi ad Triumuiros,atque adeo administros eos, qui prudentia, Sautoritate caeteris antistare crederetur. Omnes vehementer hortatus fiam, ut

quando singulari quodam Dei bene- Πcio Respublica ex atrocissimis sedi, tionum vulneribus respirare inciperet, ne eamnouis, & pluribus periculis obiicerent. In primis, ne se ab generali i

319쪽

concordia diuelli paterentur, ne, dum religionem promouere studct, pacein

conuellant.

Cum in aula ad tres menses exegis sem, in Rhaetiam ad meum munuS re

dij, ubi omnia inturbida reperi. Ad Triumuiros literas dedi, in hoc ut pit-ragum habere r. In eo exposui man data regis, quae eo pertinerent, ut eius deieci us, quem tunc rex peteret,suam partem Rhsti ex foedere praestarent. Is delectus fuit militum decem millium, futura pars eius exercitus, quem rex ad Cleuese,&Ιuhacense bellum missurus esset. Regis desiderio a Rhaetis pro pie satisractum. Haud multo post, communitateSeo quoque anno pensionum particularium pecuniam sibi dari tertium petierunt , ad hanc tam inuerecundasti

petitionem ab illis ipsis impulta, qui publicae quietis hostes, & noi fri semper aperti, nisi forte cum regis benesi cia acciperent, oiores essent. Enimu

320쪽

roserio eas monui, ne nimis audaci

postulatione regis benignitatem, &indulgentiam fatigarent. Meminisse uniuersos oportere, dixi, qua lege & conditione postremum regis benes cium acceperint. Annon scriptione ab uniuersis edita, & consignata expresnsum est, Si communitatibus data esset ea pecunia , quam iterato petiissent, nihil se in posterum ab rege petituros, quod non foedere compren ensum sit 3 Vnde ergo haec tertia eiusdem rei tam indecora postulatio 3 Cum vera sibii dici agnoscerent , non Vltra tetende

Nostri quoque beneficiarij, quos pe- 'sonarios vocant, coeperunt sensim re

dire ad me,ij,scilicet, qui essent earum communitatum, quae legem de non accipiendis pensionibus alam abro gaverant, easque pensiones a suis acci pi permittebant. Cum iam agmina tim ad eam pecuniam accipiendam . . Concursus fieret, ipse, qui recentibus