Caroli Paschalij Regis in Sacro Consistorio consiliarij Legatio Rhætica

321쪽

euerimentis doctiis essem , quam infruci uose ea regis beneficia collocarentur, nouam eius distributionis ratationem mihi ineundam duxi. Ea fuit plurium stoliditas longa consuetudine coalita, ut sibi eas pensiones , quod prompte, multa facilitate , & Ggulis annis distribuuntur , ab rege deberi,

tanquam e stipulatu, crederent. Hunc phanaticum errorem ex eorum animis euellendum suscepi. Igitur antequam ea pecunia cuiquam numeraretur, omnes cuiuspiam communitatis beneficiarios per interpretem regiS , me praesente, admoneri volui, eam pe

niam ab insigni magni regis benignitate proficisci. Qua si se quisque offi

ciorum frequentia, & aliis obseruan tiae erga regem significationibus di gnum praestaret, in hunc proximo se quenti anno id beneficij collatum iri. At qui secus fecerit, qui se ab regis amicitia, & obseruatia alienum ostem derit, hic eo beneficio,inquam, mul-

322쪽

MDCIX LEGATIO

tabitur. Nec enim eas pensiones dari

quoad quisque vixerit, sed 'liload regi

gratus esse,seque ei iugi obsequio pro bare perrexerit. Regis beneficia in in dignos conferri,andigna res est.' Di l nos non alios ducimus, quis unosi Os, qui se gratos, & regiae benignitatis memores, quoties res postulat, praebent. Porro hoc discrimen eo perti nere dixi, ut in quos ea muuera distribuuntur, ita se gerant, ut a nobis in grati animi crimine exolui possint. Regi non aliter suam liberalitatem luc undam esse posse, si non eam grati animi excellentia, Vt fructuosam , proritat. Alios quoidam abusus , qui eam re giam munificentiam devenustarent, i sustuli, eique uti suum decus, & gratia constaret, elaboraui. At certe eo

rum nomina, qui inseditione , se Gallicae amicitiae desertores aliquo dicto, factoue declarassent, qui Gallicum foedus rupissent, qui nullam regi j nominis rationem habuiuent, benefici

riorum

323쪽

R Η Α Υ I C A Usriorum albo erasi. Et quos meliores fuisse, aut fore spes esset, nos in erasorum locum substitui. Qio ratione tam accurata non parum profici denique cognitum est. Ad hunc modum no nullarum communitatum hominibus tunc regiς pensiones datae. Aliis moeas daturum negaui, iis, videlicet, qui

essent animo a nobis abalienato, aut qui essent eius communitatis, quae inaorogationem legis de non accipiem

dis pensionibus a stirentibus latae non cos ensissent.Hoc pacto denique perfe- num est, ut illam legem, Hispanicae factionis partum,primὁ paucae commnitates, mox plures, postremo omnes tacito consensu abrogarent.

Per eosdem dies nonnulli,qui dicereia MVc Xtur fuisse nouem, ex arce Monteccliij egressiRhqricam ditionem ingressi sui. Et, prohibente nemine Clauenam &Plurium otiose, & propalam perlustrarunt. In his fuit is, qui, absente arcis

praefecto, ibi prcsidio imperabat. Id

324쪽

MDCX LEGATIO

quod quo pertineret, reputatibus perspectum iuit, id non inscio, aut etiam iubete Fuentano faetiim,cuius cupidi ias Vestellinae, & Clauenae immineret,

eamque tenere nesciret. Ea tamentes cum cis Alpes perlata esset, pari in curia , qua caetera multa huius generis, audita, &neglecta. Adhuc negotium Mezaucij caederae

communitates, quae, uti dixi, ex magna parte sunt protestantes, violentius tractabant. Ministrum ed rursiis induci omni ope contendebant. Et cum

Mezaucij in eo vim sibi fieri clamaret, eb desperationis perductos costitit, ut eos a Rh torum corpore diuelli, &Helvetiis adiungi per hac occasionem posse creditum fuerit , quamuis per id

tempus inter proximos Helvetios &Megaucios, propter certamina confinium, & pascuorum factae essent quaedam repres aliae. Quippe cum hac ratione uterque populus satis ultioni suae

consultum putaret, is eius dissidij tunc

325쪽

RHAETICA a1 terminus fuit. Iisdem diebus atrox facinus factum Traonar, quod est oppidum Vestellitanae. Ibi certe in magnum periculum rem adductam constitit. Traonae habitabat quidam Rhaetus ν & ibi tu deat,

Potestatem vocat, fuerat. Is curri quodam exule simultatem exercebat, a quo nocte concubia in cubiculo confossiis est. Hac atrocitate in Rhaetianutiata, nouem viri protinus lecti, qui stipati sexaginta satellitibus Traonani profecti, se eius facinoris quaesitores, cognitores,iudices tulerunt. Sed qua mente isti id negotium suscepissent, suis moribus continuo prodiderunt. Acta iudiciaria ita confecerunt, vi in iis vix ullum scripti iuris vestigium appareret.Et cum in oppido Traona nemo tanti criminis conscius arcessere. tur, tamen quosdam honesto loco homines , quia diuites essent, isti reus subdiderunt, suae rapacitati praedam. Quinetiam cunctam Traonensem,

326쪽

MDCX LEGA ΤΙ Ο plebem, ut eius immanitatis c5sciam, insimulabant, quod ad eum sicarium

cum sua percussorum manu comprehendendum , aut optrimundum non uniuersa consurrexisset, nec ad excitandos optidanos quisquam tintina bulum pulsasset. In quosdam ditiores primum atrociter debacchati, deinde

in eorum penates, quos animo hau sissent, impetum fecerunt. Nullum sevitiae genus omisit rapinarum, SI Vltionis auiditas. Porro quo maiori im. ris praetextu illa admittere viderentur,

atque adeo quo ipsis latior pateret campus ex opulentissimo quoque, qui modo iniuriae opportunus esset, spolia referendi, tantum non vitiuersam - Vallellinam huius criminis ream amcessebant. Ne multa, Istis quisquis' locuples esset, nocens fuit. Ad tam

tam immanitatem non Traonentes

tantum, sed cuncti, prope dixerim, Vestellinenses exciti suam sortem sus pirando miserari , multosque gemitus

327쪽

deuorare. Iura & constitutiones gemiis, quae vocant statuta Vestellinensia, in quae se Rhaeti solenni sacramento adegerunt, nec aliter a Vestellinensi bus nulla vi coactis, sed per voluntariam deditionem facti sunt domini ae . possessores vallis eximiet ubertatis,omnia, inquam, illa, quae par est esse s crosancta, ab istis nunc rupta dicere.

Fidem publicam ab iisdem proditam,

omne ras gentium esse violatum, se biliter conqueri. Quid multa 3 festinato lectit in Rhaetiam mittuntur certi homines, qui de istis iudicibus , ut de ferocissimis praedonibus , pro rei

atrocitate, querantur aequitatem &

opem Reip . aduersus hanc imma nitatem implorent. At uniue Deum, flagitiorum vindicem, &sempite num innocentiς propugnatorem te stem aduocare se dicunt , Ad quem, nimirum, si ab istis contempti fuerint,

Viuuersi prouocent. Marticum senutum Muntiis edoceri volunt, omnes

V iij

328쪽

MDCX LEGATIO

leges, omnesque consiletudines nunc eue labefactatas ; certe istos iudicta in fgni quadam peruerstate in sing las horas fieri immaniores. His nuntiis in Rhaetiam proficiscentibus ad iunxit se magna manus hominum agrestium , quos ultima desperatio compellebat apud obuium quemque lamentabiles voces , & lachrymas ubertim effundere. Urbs Curia hoc hominum genere, ipsi gemitu, fle,

tuque redundabant. Contra, iudices,&qui iudicibus fautores essent, hos ostendere, sicuti seditioni, dc apertae . rebellioni occasionem qu rentes. Nam de qua re Merito querantur,

. nullam esse, nisi si iudicum seueritata tem allatrare , id sibi licere putant, quae tamen illorum improbitate multo sit inferior. -ntam abest, Vt non aperte profiteantur defecti nem, quam iamdiu meditati sint, qui huc, nullo legitimo missu pro ruperint, & iudices viroi bo.Q.

329쪽

Repub. lectos suis mendacibus , &improbis vocibus iniustitiae, & crudelitatis i mulare , ac tantum non in urbe Curia seditionem excitare a deant 3 Annon sola impudentia produnt animum contumacem, & Reipub. inimicum Z Puniendos ergo,non

audiendos esse eos, a quibus admissis di auditis praeter ferales motus nihil aliud expectari possit. Talibus vocibus omnia Curiae perstrepebant. At

Fuentanus arrectis auribus haec excipiebat. Certe casiam occupandς Val- . tellinae proptex istorum acerbissimas

expilationes sibi dari existimabat. Iu dicibus patrocinabantur illi primo res. C terum etsi Vallellinensium questus nemo paliis aspemabatur,t men ciis nullum adhuc iudicium Rhaetici senatus exstaret, quo test tum fieret, ea quae ab istis nefarie Traonae admissa essent, Senatum p pulumque o licum facta nolle, de subiectorum salutem utrisque esse cu-

330쪽

MDCX LEGATIO

rae, res ad defectionem spectare ubdebatur. Hac de re ipse cum paucis viris bonis, quibus cum propior multi usus esset, agerem, comperi omnes merito metuere , ne denique illa tanta improbitas alicuius magni mintus causa esset. Horum precibus ad

ductus sum, ut pittagum, quod pamlo post Curiae fuit, ingrederer. Ibi a

curatiori oratione, &scripto compro hensa , nam & res magna agebatur, & mea verba insidiatrices quorumdam aures excipere non eram nescius,

eum consessum monui, ut si se , uniuersam Rempub. saluam cuperent, tandem aliquando ad tantum fragorem excitarentur, & Rempub. quae summo discrimine nutaret, capesserent. Haec magno assensu e cepta sunt, eorum potissimum qui' hic rerum summam agi existimarent.

Sed ibi, superante gratia illorum, qui dicibus patroni essent, sequutum est