Leipziger Studien zur classischen Philologie

141쪽

Do sontibus quibus Athenaeus in rebus mus. Iyr. enarr. usus sit. 139

do his rebus egerit Iuba nec dissentire potuerit in quibusdam ab auctore suo, Pollucem certe alium sequi sontem atque in his capitibus Athenaeum latendum est: Tryphonem dico, quem saepius ab Aristocle diuersa tradere videmus.

De libri I capitibus 24-36.

Dioscoridis de heroum moribus dissertationem sequitur inde a p. 14 a uaria de saltationibus et saltatoribus sarrago, cuius initia sella homericis illis capitibus ita inserta sunt, ut a rei musicae, qualis prisca aetate fuerit, contemplatione sensim traducamur ad posteriora tempora et artes ipsas. Diuersis autem e sontibus Homerica illa et haec sequentia, quae Homerum iam nihil curant , orta e8se per se patet. Illa enim ex auctore sunt petita, qui omnem heroum uitam describendam sibi sumpserat, haec ex libro de saltatione similibusque artibus conscripto. Atque traetatur Ι. σφαιριστικνη, II. οοζσις

tationes usque ad p. 22 c. Quibus in capitibus sontium uestigia rara atque obscura sunt. Pag. 15 d qui intercalatur de τροπρο υπορχηματικ/ eX- cursus, Peripateticam sapit doctrinam; hyporchema quod dicitur floruisse ἐπι Ξενοδήμου και Iti νδάρου, conuenit Plui. m. μιODG. 9 K., qui ex Heraclide Pontico totus ibi pendet. Ρag. 20c τον ἐφ' hsHν φιλοσοφον οπηστην Μέμφιν ἐκ uσαν. Ad hune locum Schweigh. affert Capitol. uit. Veri imp. eap. 8: 'habuit et Agrippam histrionem, cui cognomen erat Memphi, quem e Syria uelut trophaeum parthicum adduxerat'. Ergo ἐφ' ημὶν est circa Veri tempora. Bellum autem parthicum gerebatur intra annos 162-165; Verus ' 169. Athenaeus

autem scripsit o. 200 aut prius suide Rudolphi de Aeliani fontibus dissert. Lips. 1884 - Stud. Lips. uol. VII p. 5 sqq.).

142쪽

Carolus Albertus BappAgrippae illius artem spectare; quod si uerum est, istud ἐφ' μὶν Athenaeo ipsi abiudicare non ausim. Ceterum quod την πυθαγορειον φ λοσοφέαν ostendisse dicitur saltatione sua Memphis ille, cf. quae infra p. 20 s de Socrate leguntur: hunc quoque talem h. e. φιλοσοφον) Oρχησιν adamasse; et memento eorum quae di88. nostr. p. 106 diximus. Iuba laudatur p. Iba de quodam ludi pilarii genere: ἐκα

Cobet pro ε ειο ἐν Φαινεστέου ses paulo Rupra similem obseruationem de solliculo). Veriloquium ab inuentoris nomine petitum etiam Pollux exhibet sed nominis forma differt: IX, 10b

αυτην. - Εust. ad Od. 9 u. 372 ante Athenaei uerba ex integra, qua nos caremus, epitoma excerpta pilariae artis genera quattuor describit ita, ut sere omnibus numeris congruat cum Polluce atque etiam in ipso enumerationis ordine cum Schol. Plat. Theaet. 146 a. Atticistae igitur communis sunt sons horum auctorum. Quid quod illud areo του φεν u ιν veriloquium apud Poll. et El. M. et Hesych. u. εφετένδα) Eustathius τοὶς παλαιοἶς tribuit uituperans. Toἰς παλαιοίς idem laudat ad Od. r p. 251, 20, ubi: ἐφετίνda λέγεται, inquit, παρα τοὶς παλαιοὶς, οταν αλλεν προdεέξαντες την σφαῖραν ἄλλοι ἐφωσιν; neque igitur mirum quod congruit Phot. s. u. ἐφετένda: uterque Attici stas sequitur. Dein pergit Eust.: δ' αυτὴ καὶ φέννις ελέγετο κτλ.; quae eisdem sere uerbis sed breuiora redeunt apud Phol. s. u. τέννις. Parcius etiam hanc uocem explicat Εt. M. ex Orione, qui Helladium sequitur: φέννις' παι ὁια διασφαίρας. Naber ad Phot. l. i. Atticistas e Pamphilo putat hausisse. Ego de Pamphilo nihil spondeo sed malo de Didymoeogitare, praesertim propter Hesychium. Certe illa de φενα-

143쪽

De fontibus quibus Athenaeus in rebus mus. lyr. enarr. usus sit. 141κi ιν etymologia cum apud Pollucem quoque eXstet, quem Atticistas expilasse neque notum neque probabile est, antiquiori grammatico tribuenda est, Tryphoni dico uel Didymo i). Implicite inest eadem in Athenaei uerbis, nam ad illud arto τῆς ciφέσεως intellegendum est φενωακῆς. - Utut uero est, artior inter Athenaeum et Pollucem necessitudo et ex communi inuentoris mentione et inde apparet, quod uterque eum aerea ειν uel αρπαστον uoce coniungit illud φαινένθα. Simul artius cohaerent Ath. et El. M. Quare Didymi uestigia hie apud Athenaeum cernere mihi uideor. Haec quae de ludis pilariis narrantur, putares hausta esse ex opere aliquo περι σπαιδιας inscripto, quale Suetonius condiderat. Sed obstat quod σφαιριστικὴ ars hic quasi pars orchesticae tractatur, ut ab illis capitibus, quibus de saltatione agitur, separari haec nequeant. Vide inprimis cap. 25 init , cap. 27 inii Mimi πλανοι Θαε ματοποιοι quo ex fonte reeenseantur, diindieandum est collatis libri XIV capp. 2-6, ubi rursus γεDorouotoι πλανοι alii id genus artifices enumerantur et redeunt complura, quae in l. I commemorata eranti Hanc materiam cum musicis capitibus non casu coniunctam esse inde concludas, quod et utroque loco illis adhaeret B et maxime ad scaenicam actionem spectat. Similia sunt quae XIV cap. 13sqq.

ella, quae p. 19s sq. ex Aristoxeno laudantur de Eudico Stratone Oenona, compara XIV p. 638b: Αριστοξενος δέ φησιν,

loco corruptum) et uide nostr. disg. capitis III finem. Neque uidentur haec spectacula desuisse e. g. in Rusi musica historia;

144쪽

Carolus Albertus BappCeterum multa, quae hic narrantur seorum maxime, quae exstant in l. XIVJ, alienae originis sunt neque ex musico auctore petitae sed ex Hegesandro similibusue uariorum scriptoribus. Hegesandri testimonium etiam p. 621 a musicae disputationi insertum est ij. Extremis p. 20 a uerbis indicantur πλανοι, de quibus in l. XIV plura docentur. p. 614 d 'Iuuoλυτος ο Μακελον ἐν τῆ προς Λυγκέα ἐπι-sron : haec tota prostat libri IV initio; nbi p. 130 c eadem

leguntur. Ib. ἐν γουν τ se Atous 9ν - πέμπωσιν ait τε, : eadem Hege-

sandro teste VI, 260 b breuiora. Ceterum Λωιοσθέν ς ὁ ρηὶ τευθέν τοῖς Φιλιππικοῖς errore dictum uidetur pro ευεοαοωτος ἐντ. S., quippe qui p. 260 laudetur. p. 6l4 e Aroso τριος ὁ πολιορκητής : eadem p. 261 b, ubi tamen alia narratio sequitur; 246 d. 253 a. p. 615a Συλλας - προειρi ται : VI, 261 c ex Nicolao.

CAPUT VI. De libri XV capitibus muSicis.

De Moliis commentatio orditur a libri XV p. 694 s. Laudatur de his 'Aρτέ ιων ὁ Κασανδρεῖς ἐν ν βιβλ&υν χρήσεως.

Qui scripsit non ita paulo post annum l00 circiter a. Chr. Ath. XII, 515 d. Suet. gramm. 73, sortasse ante annum e. 80, fortasse ante Iubam Mauretanum: uide Muellerum FHG IV, 340. Artemonis uerba inde a Tet υν γενεῆν οντων, ἐν ola κτλ.usque ad σκίγλιον ἐκλι i congruunt cum Dicaearchi sententia apud Schol. Plat. Gorg. 451 E tradita: σκολιον λέγε rat η σταροίνιος tu δῆ, ως μεν Aικαέαρχος ἐν τ se περι ιιουσικ υν αγωνέον,9 ι τρια γέννὶ γην οιδεὼν, τὸ ιιεν υ αδ παντων udoμενον, τὸ δὲ

Dissilired by Corale

145쪽

De fontibus quibus Athenaeus in rebus mus. lyr. enarr. usus sit. 143 καθ' ενα ἐξῆς, το δε Detro των συνετωτατων, ως ετ ε si Tarae

ὁ δη καλεῖσ ι σκόDον. Dicaearchi igitur sententiam Artemo refert. Pergit schol .: ως δε ζάριστοξενος καὶ ωι βις o ιιουσι

Varias scolii uocis etymologias dederat Didymus secun-dnm El. M. Tl8, 3b: διαφορους ἐτυφιολογίας φησὶν AldUιος ἐν γ' των Συμποσιακευν. Ex his num sit una illa, quae interposito ori nomine addita est: a1r ὀ του s ιεγDουσι καὶ σκολέως uoi σι τα αἰσθrJήρια si δεσθαι, dubium potest uideri; certe tale quid aliunde attulisse, non ipse inuenisse putandus est Didymus. Exspectamus autem Dicaearchi et Aristoxeni pla- eita illi non esse praetermissa. Quaeramus igitur, numquide Didymi copiis seruatum sit apud schol. Aristophanis. Sehol. Ar. Nub. 136TDs: - Λ καίαρχος εντ si στερὶ ιιουσι-

libri περι ιι ovs. αγωνων loco rem paulo aliter enarrasse; neque tamen ullo modo pugnat Secum. Sehol. Vesp. 1231: - οἱ δέ φασιν εἴς εθος ην τυν ιι δυναφιενον ἐν τοὶς GDitreosio ις agat, δαφνλὶς κλωνα η μυρρίνης λαβοντα προς τοὐτον si δειν. ενιοι δε φασιν ως ἐκ του ἐναν-1ὶ Desunt haec apud Suidam; uncis seclusi ut interpretamentum alienum ineptumque.

146쪽

λυρα τοὶς σν inoταις ἐδέδοτο α ἐναλλάξ, δια την σκολιαντ ῆς λυρας περιποραν σκολια ἐλέγετο. - Habes secundo loco posita uerba Dieaearchi illis apud Schol. Nub. simillima; ceterum ante ῶσαι excidisse uerba πρὰς κtθaραν manifestum est; uide Hesych. s. u. ιιυρρiνης κλαδος i). Ipsius Didymi uocem agnoscis in uerbis Οικ ευ δὲ τουτo, quibus solet ille uti aliena impugnans. Quae claudit agmen explicatio, eam Didymus ipse uidetur tueri; discernenda autem est ab illa, quam Dicaearchus apud schol. Plat. Ath.) dat; nam εναλλώβ et ιυς ἔτυχεν prorsus diuersa signifieant: illud enim certum ordinem, hoc nullum. Didymo etiam Hesychium sua debere nostro iure suspicamur. Qui praebet: σκόλιον ὴ παροινιος φdq, ου δια τῆν ιελοποιέαν' αλλ' oτι Ora απαντες νδον αυτα αλλα μονον οἱ συνετοί. Posteriora non ipsius Didymi sed Dicaearchi sententiam continent; priora autem reiciunt omnes etymologias a musica carminis indole petitas, ita ut complectantur damnatione eam quoque, quam Didymus apud schol. Vesp. singulariter refutat, explicationem ἐκ του ἐναντίου ' ααλῶ γαρ καὶευκολα - : cs. Ath. Ε Didymo pleraque quae de poesis generibus disputat, hausisse Proclum constat. Qui haec proseri: το δὲ σκόλιον

Dissilired by Corale

147쪽

recidaς indoles, conuenit cum eis, quae apud schol. vesp. et Athenaeum leguntur. Nominis autem derivatio inde petita statim resutatur eadem causa allata atque in schol. Vesp., ni Didymus quin hic quoque lateat, dubitioni exemptum siti Iam uero commendatur illa explicatio, quam inuenimus apud El. M.; quae uidetur inter alias a Didymo apposita sed non, opinor, probata e88e. iam, cui Didymus aduersatur, sententiam - scolii nomen derivandum esse a ιιελοποiaaς indole siue, quod uere σκολια sit, siue ἐκ του ἐναντιου h. e. eodem modo, quo lucum a non lucendo derivant - praeter eos, qui apud schol. Vesp. audiunt ἔνιοι, et eos, de quibus Athenaeus loquitur, tuentur schol. Ρlat. alterum Oxoniense), Suidas, Eustathius. Suidas autem sua ex fonte aliquo hausit, qui coniuncta exhibebat ni iusque scholii Ρlatonici argumenta sed uerbis modo pluribus modo parcioribus prolata.

Propria quaestione eget Plutarchi locus Q. Symp. I sub

Initio nides reici illam amo μελοποιlaς explicationem. Sequitur Dicaearchi doctrina clarius largiusque quam alibi exposita; atque σκολέων nomen ab illo eis solum carminibus dari

148쪽

Carolus Alberius Bappcogn08cimus, quibus cithara succinat. Denique de secundo cantuum conuiualium genere accuratiora quaedam traduntur; quae . simillima sunt Aristoxeni uerbis apud schol. Plat. prolatig - nam quod hic ου καθεξῆς αλλα κω ' ργαστον, illio παρα ιιέρος εζῆς legitur, non re sed sola locutione differt. Nec minus pungit oculos consensus, qui intercedit inter illa Ρlntarchi et extrema Schol. Vesp. uerba; nisi quod his de lyra, apud illum de myrrhina sermo fit; optime autem conuenit illud ἐναλλαξ cum Plutarchi ἀreo κλίννὶς ἐπὶ κλίννῖν, nam ἐναλλαε, uocabulo certus quidam ordo significatur, non ἀταξία Ath.). Unde apparet errore tactum esse, ut apud schol. Vegp. de lyra diceretur, quod de myrrhina erat praedicandum. Nempe ad lyram cum non omnes sed periti 8olum eanerent, certus ordo non poterat teneri. Aristoxeni igitur doctrina latet etiam in schol. Vesp. sed corrupta nec intellecta. Pollucis loco VI, 108 quid faciamus, non liquet; ceterum es quae di88. nostr. p. lil de φδος poculo diximus. - De schol. Luc. pro lapsu 10 uide Muellerum sFHO ad Dicae. h. 43. Photius ad uerbum congruit cum Dicaearchi et Aristoxeni sententiis apud Suidam traditis; quas scholiastae Platonis et Photio e lexido Platonico Boethi) affluxisse probabile est es. Nab. ad Phol. s. u. σκολιον) kὶ. Omnes quas recensuimus seolii explicationes a Didymouidentur appositae suisse, nam comparent apud eius seetatores; qui, cum alius aliam retinuerit, consentiunt in damnanda illa etymologia a musica carminis indole petita. Atque etiam Plutarchum a Didymo pendere inde praesidium acquirit nouum, quod αἴσακος ille redit apud Hesychium: ὁ τῆς δάφνης κλάδος, ον κατέχοντες υμνουν τους θεους. Athenaeus autem cum et eos uituperet, qui δια ιιελοποιίαν σκολιον uocatum istud carminum genus putent, et afferat Dicaearchi sententiam, pror-gus congruit cum Hesych. s. u. σκολιον; iam Artemonem inter

Didymi auctores deprehendimus apud Ath. XIV, 636 e, nisi nos una cum Rohdio sesellit coniectura diss. nostr. p. 131 prolata.

lj Pausaniam laudat de seoliis Eust. ad II. u. 7li.

149쪽

Da sontibus quibus Athenaeus in rebus mus. lyr. enarr. usus sit. 117

Quid igitur 3 Dieaearehi sententiam nonne Didymus Artemoni, Athenaens Didymo debero iudicandus est 3 Fortasse non casu accidit, quod etiam p. 636 bὶ Dicaearchi testimonium praecedit. Post pretiosa illa de seoliis capita orditur quaestio, Aristotelis in Hermiam earmen paeanum ne sit an seoliorum generi attribuendum. Atque enumerantur παιανες multi, qui cum habeant ro παιανικον Dciρρ sta, pro certo huic poesis generi uindicantur. Dein a seriis carminibus ad lasciuiora transitus

fit iocosus. Iam resuscitatur quaestio supra p. 669 et 671 indicata: quid sit ὁ συρβ νέων χορος 3 Responsum datur Clearchi uerbis p. 697 s inde a λεέμεται uoeo usque ad θειαν ς). Qui uero subsequitur Matronis parodi loeus, quo modo eum autecedentibus cohaereat, omnino non uideo. Quare salso arbitror Schweighaeugerum dieere: 'Matronis locus Clearchi, non Cynulei est' C. is est qui loquitur deipnoεophista). Est autem hoc alicuius momenti ad sontium analysiu recte instituendam; nam sequitur disputatio de parodiarum seriptoribus nullo alio uinculo adnexa nisi illo Matronis paro di testimonio; quod ex eodem libro desumptum puto, ex quo parodorum enarratio fluxit, non igitur ex Clearcho, nam de parodis laudatur Polemo. Maxime certe mirum esset propter parodi alicuius mentionem sortuito laetam in Clearchi uerbis statim doetam de parodis dissertationem adici; quod minime mirum, si ex eodem baeo excerpta est libro, eui debentur, quae de colabris aliisque leuioribus poesis generibus narrantur supra. Hic memineris quaeso etiam in libro XIV p. 638 sq. de parodiis et de cantibus lasciuis iuxta sermonem: seri; ibidem Clearebus testis. Non temere igitur hie de eodem atque illio sonte cogitabimus. Interposita de lampadum nominibus commentatione, quam ex onomastico dehumptam esse patet, redit sermo ad illud ἰὴ παιιων serisIθεγ ιυ, de quo Clearchi sententiae opponuntur Heraclidis commenta; quae cum reiciantur prae illa, si etiam refutationem hanc Cleareho tribuemus, n0n nimis ἰaudaces uidebimur. Denique Ariphronis εἰς 'Γγέειαν παι όν commemoratur, post quem finitur liber in extremis lacunosus et gra-

Dissilired by Corale

150쪽

Carolus Albertus Bappuiter corruptus. Hanc alteram de paeane commentationem

eum priore illa olim coniunctam fuisse atque utramque ex uno libro apud Athenaeum excerptam esse per se probabile est. Ac Val. Rose Arist. pseudep. p. 598) Didymum putat de paeanibus deque Aristotelis in Hermiam carmine egisse in libro περὶ ποιηFων inscripto neque aliunde sua petiuisse Athenaeum. Cui coniecturae lauet, quod in scoliorum illa definitione Didymi uestigia detegere nobis contigit. Neque qui cum Nabero 'quidquid superest e Polemone, Didymo deberi' persuasum habent praes ad Phot. p. 12) ), ea quoque, quae de parodis discimus, Chalcentero uindieare dubitabunt. Didymus autem usurpauit fortasse inter alios Semi Delii περὶ σααιαν ον librum ses diss. nostr. p. 120 sq.). Ceterum Didymum ipsum ab Athenaeo inspectum esse non credo' neque quae de scoliis, paeanibus, carminibus Locricis, parodiis profert, ab ipso e diuersis sontibus eongesta esse mihi perfluadebo. Immo haec omnia iuxta inuenisse putandus est in libro aliquo musico, qualem expilauit etiam, cum libri XIV capita musica Didymea et Aristoclea doctrina repleret.

CAPUT VII. De fontibus primariis.

Peraeto itinere si iam redimus nobiscum in memoriam, has uidentur distinguendae in Athenaei de rebus musicis commentationibus partes:

1 CL M. Schmidi. praef. Did. 2, Negat idem Rohde p. 18. Ructore quodam symposiaco Didymleeloga illa IV, 139e - 140 d ido gentium conuiuiis petita est. Herodianum sapit Didymi uituperatio XI, 486 d. 3ίδυμος καὶ Πάμφιλος XI. 487 e. Cum Apione et Diodoro, qui XIV, 642e ex Pamphilo citantur, Didymus lau

datur p. 501 e. Xv, 689 b interpretatur Achaei uersum formula μήπωυ ει usus, ut 70ο in commentatione illa περὶ puύρων καὶ στεφανων , quam uniuersam procul dubio uni auctori Athenaeus debet, nescio an Pamphilo.

Lexiet sunt reliqui Ioel: 368b. 3 1 f. 392l. 468 d. 48l l. 56 d. 70 c. Dissilired by Corale