Leipziger Studien zur classischen Philologie

351쪽

De glossis texiei Hesychiani Italicis.

άβλαρος igitur est τὰ του δορατος εἰς τυν αυλον τῆς ἐπιδορα-τιδος ἐμπίπτον, ligneum quidem hoc, sed, ut ita dicam, coeli- Ieatum, cuique torquendo et uertendo inducitur ri ἐπιδορατις. Vides radicis uel propriam uim ae poteStatem.

νικα mutauerunt βακλίδες. Rectius tamen, opinor, Alberti: βαυκιδες, quo de uocabulo consulendus Hesychius 8. u. Possis etiam βασιλίδες, uide Poll. VII ο 85.

Fasces ' eum sint Plutarcho Popl. c. 12ὶ φάσκης, cumque ipse Hesychius opera uocis φασκέδες αγκάλαι i. e. lasciola, qua librorum compages cohibetur) exponat βασκε al, equidem numquam crediderim etiam haec, βασκιοι et βασκεντει, rasepro fasces, Vascitores j. Itaque bene Graeca uocabula statuenseomponam βασκαένειν, fascinare. Utrumque duco ex radice Mhjura Grassmann ΚΖ XII p. 120), cuius est nectendi uis.

ut id fit in διδαχ-σκ is, 'dic. sco. Confirmat hoc significatio. Dirae enim et defixiones a Graecis uocantur καταδέσεις. Cuius voeabuli uis propria eadem est, quae elucet ex βασκιοι ' δεσυαέ. Βρινδε tW λμουσθαι, ἐρεθέ ιν. Comparant frendere, quod ego ita tantum sequor, ut βριν δε ἐν non aduenticium, sed bene Graecum uocabulum statuam. Omnino Curtii h p. 530 comparatio in hune modum producenda erit: Graec. βριιιειν, βρομος, βροντῆ, βροντησια, βρινθεῖν, Lat. tremere, fremor, fremitus, frontesta Bnecheler Rh. u. XXXIXp. 4083, frendere quo de aliter iudicat Curtius p. 203. - Cum βρινδεὶν cf. Scandinau. bnim 'brandvng' .LIαρείκουλον ' αποτασις αρχοντα. 1 Scrib. διαφυσα l. e. διανῖσα fasciola, cuius opera tamquam to I seant singuli librorum quaterniones. 2 Nutatae liti. β et L ego omnino unum tantum noui exemplum: βιτ - At sWannoWski l. l. p. 178 . Corasea I p. 172 not. eontra Schucharitium I p. 183.

352쪽

Otto Immisch

Schmidi: periculum, sed quid fit explicationi 2 Ego totam hanc glossam partem alicuius interpretamenti esse censeo, cuius lemma expulsum siti Αn: παρεὶ ναι τον σφόdρα νέον ἡ συμJ- βουλον amoφασις fili αρχοντα γ Vide Solonem apud Stob. fior. 117, 6.

Du cinge πέννα, penna, flagitante ordine. Sed cane statim Latinum medicum adsciscas. Explicatur potius πτερνα calx, es. Phot. u. πτέρνη), Similiter sane atque in Elym. M. p. 694, 8:

πτέρνα παρα το πετῶ πετέρνα καὶ συγκοπῆ πτερνα etc.

Πουτρεν 'πουριν cod. ' σαπρον Hetaehe Philol. XV p. bb3, σαθρον Dd. . IIυθειν est putrefacio, inde Aeoles κατα ψέλωσιν potuerunt dicere moυτριος de ου uide Meisterum, dial. I p. 763. Dubitationem tamen mouet novicium -ιν prO -ιον. Nec uidentur infimas aetatis Graeci Latinum putre ignorasse. es. πουπανα. cap. m. Interpolata. 6 1. Glossae integrae. A Medicae et ἐρμηνε αι βοτανων. Os p. 301. ἐλατην, οἱ δε πευκζν. Ἱμν uidetur esse pro 'abiem, cuius modi sormam quondam fuisse testatur compositum abietanus. Terminatione tamen θιν pro -ιεν etiam hanc gloggam puto nouitatis speeiem prae se ferre. Cf. Κυρι Κυριεὶ CIO IV no. 7336. Quamquam uestigia eiusdem mutationis in utraque lingua etiam uetustiora non desunt Benseter stud. III p. 149sq. .

Γέντερ' η κοιλέα. uenter.

Agnouerunt Ahrens II p. 57, Curtius β p. 600. Alii dubitauerunt, es notam Schmidui. Γ pro F in Hesychiano lexico saepius occurrere notum est. Notum etiam uehementer hac de re uiros doctos inter sedissentire. Ex litteratura autem potius quam ex pronuntiatione illud γ tantum non ubique intellegendum esse ne ego quidem negauerim. Attamen sunt pauca, in quibus etiam locutos

353쪽

De glossis lexici Hesychiani Italicis.

349 esse neteres illud γ ab omni parte mihi fixnm et stabilitnm est. Γουαναξ et γουελένα asseri disertis nerbis grammaticus Behkeri, anecd. III p. 1168, licet semidoctus rem turbauerit. Φουρος - α coeoo noui ex Du Cangio. Γουπα - βουπα et martis -- βαυ ) praebet Hullach p. 136. Ponticos Grae- eos uel hodie dicere assutos pro reliquorum artos saυτοςὶ commisi emit mecum illius regionis indigena. Albanensium Uε- rosti - Lat. nebula) affert Sehuchardi H p. 501. Accedit

analogia Romanensium. Lat. vastare, It. reo. guastare, FrangOGall. guter las suanto, stant et Latina etiam unguere, ungere,

Sehuehardi II p. 48l sq. . Quae cum ita sint, Hesychiana γέντερ uenter) et σέργοι cerui) satis mihi firmata uidentur esse. Cum

posteriore nescio an utile sit comparare Lat. serviens, Iti ree.

sergente.

Ἀμορτεν απέθανεν, quibus subiungam: ἐστὶ μορτεν ' απέθανεν.

Curtius uerb. II p. 11 Graecam esse censet glossam . Cf. μορ- τος ' θνητος, Hesych. Sed quoniam Byzantinis μορτνὶς mors)in usu suit, antiquae formationis laudem dubito num mereat glogga. In activa larma εμορτεν mortuus est non offendendum est. Cf. στραιδαειν praedari et contraria ratione eoγευε- σθ cra rogare Malalas p. 322, 20, ρογασαι ibid. p. 410, 13). 'μημορτεν Curtio est ἰσ-έuoρτεν, in quo ἰσ- sit dialectico dictum pro ii Sebmidi audacius κῆμορτεν. Fortasse nihil est nisi εμορτεν, quod corruptum in ιμορτεν restaurator lexici cs. p. 305 intra ea uocabula posuit, quae incipiunt ab ι. Ubi rurans quod deprauatum euasit ἰσημορτεν, culpa est earum quae antecedunt glo8sarum, ισς, ἰσηγορεῖ etc. usque ad ἴση μοἶρα. Πέμεντα ' φαρμακα spigmenta).πεμενταριος φαρμακος καὶ μυρεχνος spigmentarius). Vocabula Byzantinis tritissima. Quendam απιγμέντις ut ἐπὶτων aetos aσιον inter dignitates autenses affert Lydus de mag. III e. 20. Quod addit glossae Favorinus, βοτανολογοι, minus puto sensum quam Originem glossae explicare. Eligae autem gutturalis ante m litteram exempla non de

354쪽

Bὶ Nomi eae glo88ae. 9βεις ' Hεις. hRbe S. De Latina uocis αβεις origine fuerunt, qui dubitarent, πεις statuentes pluralem uoela ἔχις sanguis . Itaque Sehmidi Rh. M. XI p. 622 αβεις dialectice dictum pro σῆπες censet, Philol. XIII p. 218 Macedonicam glossam agnouit Stura de dial: Mao. p. 313. Sed obstat in explicatione positum ἔχεις, Hesychio cum

sollemne sit oφεις l . Latinam si statuimus glossam, omissa adspiratio nullam osseusionem praebet. Nam abeto iam in inser. Ροmpeiana occurrit, CIL IV no. 2013, 10. CL Schuchardi Up. 35 l. 2βειν, αβετ, ἀβιτ σει novit Du Cange. Quamquam μεταβῶW μεποσχων Hesych.ὶ num huc faciat, nescio. Placet enim Vossii ia&ταλαβων. Originem autem glo88am duxime puto ex alicuius stipulationis sormula. Vide Ottonis thes. iur. Rom. III p. 17I0: A DIλιανηὶ ἐμεροντησις, okν τὰ On ερ σοι ἐχρεώ-

Musuri ἐσοικον uerbum ἀφι τειον reiciendum esti CL βασείοντα Thucyd. VIII c. 56, διαβασεέων Cass. Dio XL o. 32, διαβησtitia, Agathias apud Suidam. Contra αμβιτευειν, ἀμβι-τέιον ambitio , ἀφιβιτι ἀν tamquam ambita Byzantinis usitatissima sunt sWannoW8ki l. l. p. 87 . Iam igitur suppeditauimus ex Graecis sontibus illud 'ambitare, quod in uulgari Latinitate frustra quaesiuit Groeber explicans Italicum 'andara', Melfflinii areh. I p. 238. Interpretamentum Hesychii cum diuersum sit a similis argumenti scholiis, quibus αιιβιτος λέγεται ἐπιθυμέα τιμῆς,

Quod debemus exspectare, αντικήνσιορ, habet Lydus de mag. ΙΙΙ c. 27. Cum Hesychio sauit codex Palatinus anthologiae

355쪽

De glossis texiei Hesychiani Italicis.

uerbum in glossis iuris. Dixeram autem nos debere exspectare άmκη νσωρ non sine causa. Nam ut Byzantini in sιῆνσος, significantes productam uocalem suo more incerta quadam infixanasali, seruauerunt Latinum missum mit-tum), ita dicendum eis erat etiam ἀντικηνσωρ -- antecessor antece tori.

Sed uides hic, ut saepe alias, liberum nee ad amussim e aequatum loquendi usum. Neo gnificit ad pronuntiationis flue-tuationem confugere, quae tum erat inter 8 et e se et L . Quid enim, si apud Hesychium praeter κένσος et κῆνσος legitur etiam κῆνσος 2 In am- uero pro αοε- posito uulgaris illius etymologiae usus cernitur, de quo iam supra diximus. Illa denique incerta nasalis, de qua modo uidimus, ne a Latina quidem lingua uulgari abhorreti CL quiensquit, de Rossi no. 451 - qui eid a. 397 p. Chr. Anteeessor principio militaris erat uox et quidem inde ab argentea aetate. Est, qui praemittitur agmini, speculator, quem antecursorem dicit Caesar b. c. I c. 16. Cf. Sueton. Vii. o. 1 T. Mansisse hunc usum docet a Du Cangio laudatus Leo tact. 4 e. 23. Inde antecessor sit etiam uel iurisprudentiae uelgaerae doctrinae tamquam προηγουμενος. Sollemne autem est et uel cognominis instar uocabulum iuris consultis, ueluti Theophilo, auctori Graecae periphrasis institutionum. Iulianus anteeessor Occurrit in anthologiae modo laudato epigrammate. Aliam uim uocabuli indieant glossae iuris: amκένσωρ' am- γραφεῖς διαληκης sci. Behheri aneed. III p. 1097 , unde Salmasius ad script. hist. Aug. p. 480a: 'anteeessor est iuris peritus, qui testamentum diotat'. Βαλλε κα' qui φον. balluc R. Comparant glossas: Valuea: γηδιον χρυσου ἀκαθαριστον, uel γῆ χρυσωδης χρυσαμμος. 'In ballum, quae Graece χρίσαμφιος appellatur', I. 1 t. 2 eod. Iust. XI, 6. 'Minutum caleulum' illud Begychianum νῆφον recte interpretatur Harduin ad Plin. nai.

hist. XXXIII c. 4, 77, ubi Hispaniensium alicui linguae uoc bulum tribuitur, euius coguntum apud Armoricos repperisse sibi uisus est Sparschuh Philol. V p. 257. Ad Graecos uero,

356쪽

quorum auctoribus omnino deesse uidetur, migrauisse nericam uocem per Italiam satis documenti est iuris consultorum huius aduenae familiaritas suide Heumanni 'han dioxidon gu denquellen d. rdmischen rechla' s. u.). Ceterum non uideo, cur in lexicis feratur ballum, producta paenultima. Quod nititur loco Martialis XII, 57 n. 9,

ubi Tumebus et Salmasius: illine balneis malleator Hispanae'. Optimus autem codex Thuanens eum habeat medelam nulla docta fraude occultam pollicent spallidus, corr.), iure Schneide-Winus recepit in textum iam in margine alius libri adscriptum illud: paludis. Hesychianum uero βαλλεκα collatis uocabulis

Σικελός et Sicilius, Mortελος et sco lus, commendat et ipsum balnea. Quamquam posse uocabulum aduenticium terminationum Latinarum -ατ, -ucis et -uea) similitudini se Moom

Temptauerunt γνησιοι, εντιμοι, οἱ Κεῖοι. Forta88e, quamquam non mordicus teneam hanc coniecturam: γεντμοι. 'More gentico', ΤM. ab exo. ΙΙΙ e. 43. VI c. 33. Possis etiam γε-ltio nam γεντῆLος Dequenti usu tritum erat Bygantinis Du Cang. .

Συγκλητος est senatus Polyb. I c. 11ὶ, αξίωμα συγκλHὶτου census senatorius. Perturbatum locum Lydi de mag. I c. 34 omnino missum saeiam suide Schoellii XII tab. rel. , notam ad p. 393. Quid autem sibi uelit Iexicographus, intellegitur ex eis, quae Du Cango in glossario Latino de gleba senatoria disputaui L Glebalis functio, pensio, praestatio etc., certum uectigal, quod pro possessionibus ac postmodum in modum oblationis imperatori a senatoribus pensitabatur'. Cf. l. 2 cod. Iust. XII, 2,ll. 7-17 cod. Theod. VI, 2. Ipsa gleba ut ponatur pro sunctione glebali, fit ex schemate quodam iuris consultorum dicendi generi proprio: est tamquam 'res pro uectigali rei'. Similem in modum fossatum flaro idem quod Idissui esse potest etiam 'obligatio, qua lassatis urbium reficiendis tenentur ciues' Du Cang. .

357쪽

De glossis texiel Hesychiani Italicis.

Aαμνον ' δεινον. damnum pSchmidi ed. mai: damnum, ed. min.: ἄδαιινον. Neo argumentis prior ratio confirmari potest nec placet parum scita explicatio δεινον. Itaque ne ego quidem grauiorem corruptelam subesse negauerim. Verum sortasse est: δόμον ' αγγεων. Nam ωκανδρος καὶ Θεωρίδας amo του δαμνασθαι προφέρονται aσυνδέτως δάμνιον, dicit scholiasta ad Hom. γ 444, quem uersum respicit glossa. Alii non ασυνδμως scripserunt ibi δ' citi νιον. Cramer anecd. Par. III p. 436, 11.

ex Cedrono Du Cange. Qui idem praebet δηλατορευειν, δηλα- τορευσις, ὁθλατωρια, alia. Aηληγατιω H αφορέων. delegatus. Glossae iuris: διλιγατευω' ἐκτάσσω et ἐδελεγατευοπι μετε τιθέμην. Quae una cum Hesychiana quo ualeant, docet Fau rinus: δοπατέων κατα Ῥωμαίους h ἐκταγη του σιτοποιιαέουκaὶ h αννονα. Ληληγατιῶν igitur est, qui delegati munere fungens annonam curat uel orepoel ι. Etiam in iure Romano Occurrit delegatio, 'quae ab amplissima praefectura in diuersas prouincias ex more quotannis emittitur', census nempe annui indictio sHeumann. l. I. u. delegatis . Anino ρτ ατος' ἐξωρισαένος Alberti. ἐξορισι ιαὶος cod. . deportatus. Aqπορτατης est in glossis iuris et explicatur: ὁ διηνεκῶς ἔς-οριστος, ὁ ἐν νησω περικεκλεισμένος. De ipsa re uide Ulpianum Dig. XLVIII, 13, 3: 'peculatus poena aquae et ignis interdictio, in quam hodie successit deportatio'.

Ληφέν σωρ' εκδικος et ὁ πέν σευρ' βασανιστής, κριτ . defensor. Cf. p. 305. Voeabulum defensor cum suis cognatis διπενδαριος, διφέν-δευσις, αδεφένδευτος, διαφενδευειν etc. naria significatione frequentissimum est Bygantinis. Noti sunt defensores illi uel prouinciae uel ecclesiae: hic habemus defensorem iustitiae, iudicem. Quam eandem uim accepit uocabulum εκδικος, quod scite glossatores iuris interpretantur per ἐκδικητής, nimirum Dissiligod by GOoste

358쪽

Otto Immuehqui iudicando causae finem laciat. An pἐνσωρ uero et εκδικος significationis uinculo tam arte coniuncta sunt uerba, ut εκδε- κους uel milites defensores tactici appellarent. Glossae iuris: δεφένσορες ' οἱ ιιετα τοῖς κουρσευρας ἔτοι προ3ιπους ἐπακολου υντες προς ἐκδέκησιν αυτων. Ἐκαελευει' ἐξωθεῖ. expellit. Feruntur ἐξ- et ἐκστελλευθῆναι, ἐκ πελλευτης etc. Glossae iuris: ἐκαελάτωρ ' πῶς ὁ αὐτοκράτεορ διοικεὶν λαχεῖν τον πολεαον. Itaque uidetur glossa et ex nomicis et ex tacticis esse. Η δικτον' συνδοκτικον. edictum. Συνδοκτικον Hesychius ipse dicit συνδεδογHένον. Iam cum glossis iuris ἔδικπον explieetur per δικαιοδοτηγια, διαταξις, παραγγελμα, non per συνδοκπικον, eumque hoc rurSus satis propoalludat ad glossam Cyrillianam eodicis Vindobonensis Ddικτον'

συνοδικον ῆ συνδεκτικον, Hesychianus locus turbatus uidetur.

ροντος καὶ ιερέωντος τὸ υδωρ. castellus. Festus p. 70: 'diuidicula antiqui dicebant, quae nune sunt eastella'. Sed noli ob hunc locum Hesychianam glossam speciosum documentum putare Latini apud doctos Graecos gladii. Inserioris enim aetatis sciolus interpolator aquae ductus descriptione insipida et parum eleganti uel ipse se proditi maeterea intereuntis neutrius generis aetatem indicat masculina forma κάστελλος. Ut est eastellus Dig. XXX o. 41, 10. 'Sed

si cancelli sint uel uela, legari poterunt, non tamen fistulae uel castelli'. Du Cange laudat Scylittam: ὁ δὲ βασιλευς τους

'Κηνσητωρ' ὁ γῆν ριετρῶν. eengitor. Schmidi comparat Isidori glossam 'censitores: agrimensores'. Fuerunt autem censitores imperatorum emissarii, qui census causa singula praedia metirentur describerent aestimarent Heu-

Addatur uocabulum Du Cangio. μισθωτος uocatur conductor, quippe qui conducat cum spe praemii locatum. Inde glossae Dissiligod by GOoste

359쪽

De glossis lex et Hesyehiani Italicis.

cod.). codicilli. Cramer meod. Par. IV p. 52, 4: η με τα τῆς δια κης βουλη. ' μαῖοι. χάρτης ἔγγραφ . Spectat glossa ad imperatorum eodieillos et insignia illa, quibus utebantur in mandandis m neribus ossiciis negotiis. Nescio igitur, an SchoWii coniecturae αρχαῖα praetulerim αοεἱα, ut 'dignitatem codicillariam 'invenimus in codice Theodosiano Heumanni u. codicilius .

Graecos suo loquendi more finiuisse per - ιξ DiuenbergerHermes VI p. 1453. Inde Plutarcho Galba c. 4) Vindex est

Ουἐνδιξ, inde est αλιξ - alex. De uocabulo κωδια uix opus erit monere κατ' ἐξ- ν gio appellari codicem Iustinianeum, ouius etiam interpretibus sollemne nomen erat οἱ κωδικισται. Sequitur glogga satis obscura, de qua explicanda desperauit Wanno ghi p. 262 not. Λαρεις, λαραβες ' τους mρέτας ουτως ' μαὶοι.

Eodem sere modo legitur inter glossas inris, nisi quod accusatinus ibi nulla uocalis anaptyxi est λάρωας . Non pertinet ad uetustissima Italica glossa, sed fluxit ogeholiis nomidis Lobeck in Seobodi mise. Orit. I p. 7323. Κυρίττειν est πλησσειν, proprie de bubus cornu tundentibus, deinde etiam, ut uidetur, de illis cerritis inrelier rdm. mythol.

1 Sequitur tam lutulla originatio, ut nullo sensus detrimento totam eandem transferre in uocabulum κεωσήτωρ gloggator iuris Labbael potuerit 2 Similiter: larivalem flarualem in libris est Priap. XXXII u. 12.

360쪽

p. 80ὶ, hominibus lymphatis omnibusque porro, qui in rusticis orgiis ligneis larvis instructi saltantes ac ludentes per lasci

rροσcorra κατα 'fetaλέαν καὶ ἐορταζοντες τῆ Κορυθαλig scit. Ἀρτιιιιδι, Ath. IV p. 139 b) γελοιασταί. Hoc autem uel simile huio genus ludorum in Italia uel Christiana aetate tenacissime retinui88e rusticos, iam supra indicaui. Erant nimirum 'tempi delia vendemmia, ne' qualial piu basso ed oscuro uomo che vi sta e lectis dire at piualto signore e alia pili nobil donna che veda tutis te inglure che Vuole', uerba incerti auctoris apud Villoisonem Mecd. Up. 316. Qui addit: 'per totum vindemiae tempus Baecho pleni

esse ac furere prorsus uidentur. Tria enim praeter omnem consuetudinem modumque factitant, esum, vindemiam, claminrem lasciuientium . . . ., non homines uidentur, sed Satyri ae

Bacchi sacerdotes petulantes, iniuriis lasciuientes, luxuriantes'. Itaque uel lege opus erat, ne his paganorum ludis atque sacrificiis christianae fidei integritas imminueretur neue homines dignitate clari laederentur. Inde fit, ut legamus apud Hagenum, anecd. Heluet. p. 248not: 'antiqui enim ludentes publice deridebant, quoscumque uolebant. Sed cum prohibitum fuit hoc agi,

laruas i. e. talam eas γ) de cortice arboris tactas accipiebant et ad faciem suam illas adponebant, ne cognoscerentur est . Quae cum ita sint, cuius aetatis Hesychiana glo88a sit, nemini puto non constare. Lares uero et laruas consuderunt Christiani paganos illudentes. Nam celebrari Lares solitos esse in rusticis illis sacrificiis non opus est monito. Μέλια ' τα 'ἐζέθετα χρηματα. CL 3ιε έ H α' ιιειλίγιέατα, χαρισματα, τα αποθετα χρῆ ιατ .

라틴어 텍스트