Leipziger Studien zur classischen Philologie

321쪽

De glossis Ierici Hesychiani Italicis. 317

Sophroni solent tribuere fragmentum γῆ παυσει βάκτρφκαλίνοι σκίπαλα s ἐστι τους τραχήλους) Φρυξ or νηρ, quod laudat Didymus schol. Aristoph. au. u. 1283. Medicis significat uocabulum non 8cutulam, Sed caput. Σκυταν καλεi τὴν κεφα-D ν πολλάκις Ἱπποκρατης Psellus, Titimann Zon. p. CXVIII. Habemus igitur uocis per se bene Graecae significationem, ut ita dicam, Italicam. Vide Celsum de med. VIII, 1: 'rursus aceruice duo lata ossa utrimque ad scapulas tendunt: nostri scutula operta, ωιωπλίτας Graeci nominant'. Vide praeterea Berghium ad Archil. D. 122.

Inest in utraque glosin Lat. as, quem nouerunt etiam Ogei, quorum est Stas His Meyer et Schuehardi in Groeberi getlachr.

p. 290 lin. In gl. 2 εἴκοσι paulo neglegentius positum esse pro numero XXI iure censet Boeckh, metrol. uniersuch ungen p. 293. Comicis glossis adiunxi Ob Epicharmi D. 6, ubi legitur έζας sextans). Adde Hesych. ἐζῶς' εἶδος . . . ὶ παρὰ Συρα κουσέοις. Idem quod alio loco praebet: τρέπδον ' μέτρον τι παρα Ἀραντίνοις, corruptum censeo. Latet τριογκιον teruncium). Os αε'o' ιον Epich. h. 5. 6 Ahrens II p. 3923. Postremo appendicis loco apponam quaedam prorsus dubia atque incerta:

322쪽

Varro I. l. V k179: 'si datum quod reddatur, mutuum, quod Siculi ιιoiτον : itaque scribit Sophro: μοῖτον ' ανθυιμο. Pro

Et Hesychius et Varro corruptelam passi Sunt, quam emeu- dare saepe temptauerunt uiri docti. Vide Mnellerum ad Varronis locum, eundem, 'Etrusher' Ι p. 4, Ahrentem ad Sophr. D. 104. Ineptit Saalseld 'Italograeca' p. 13. - Ιam quidni alteram glossae partem sic intellegamus: παροιμla Σικελοῖς' h γαρ χάρις μοι τῶν μοιτων χάριν, ita sere interpretandum: Gratus mihi animus est rerum mutuarum ea a uel gratia, i. e. gratus sum gratitudinis mutuae gratia, quam exspecto. Videtur autem dictum Sophronis fuisse, quod abiit in prouerbium: quare metricam rationem accuratius perpendere noli nido Muelleri Dor. II p. 36 l). Ipsam uero glos-Sam, qua explicari puto illud prouerbium, coniuncta Hesychii et Varronis auctoritate legendam censeo ita sere: Moiτων ' αν- rim ουργουμένων . Omnino Varro uereor ne nihil seripserit nisi: 'mutuum, quod Siculi Mouoν, itaque scribit Sophro'. Quod sequitur, doctum interpretamentum puto ex eodem fonte

sumptum, unde manaverunt Hesychiana. Quod denique glossam: τελλίην' ὁ δεὶνα. 6ραντῖνοι explicare conati sunt in comparationem uocato Lat. talis, significauisse gatis habeo. Res enim prorsus incerta uidetur.

B Glossae ethnicae, historicae et quae his sunt amnes.

Deecke Muelleri Etr. II p. 511ὶ Tuscum comparat etera seruus), nullo probabilitatis indicio. Verum, ni salior, sensit Schmidi, quem ego ita sequor, ut lemma glossae intercidisse

existimem scribendumque esse: ' αγαλομητορα reaida. TDρρηνOl. Nota est summagentiliciae auctoritatis apud Etruscos religio. Item est notum in nominum indicibus eos secutos esse potius τO μ τριυνυμ νquam το πατρωνυιιικον Mueller I p. 375 sq. . Arsol' θεοὶ et τὸ Τυρρηνων. Dissiligod by Cooste

323쪽

De glossis terici Hesychiani Italieis.

319ais-, aiu- themata ab Italicis frequenti usu adhibentur. Videsnpra p. 278 Buecheler lex. Ιt. IV . Aisos Pacris, 'dis propitiis', Marrucini. Dune, 'diuinae', Umbri. δε-ar-is-trom, 'rem diuinam', Volgei. Cf. Zvetatess inscr. It. med. p. 72. ω ν δ α ς' βορέας υπο Ἀρρηνῶν, quod composita glo88a ανται ' ανεμοι uidetur esse pro αντας de litterae dentalis post nasalem inconstantia diximus p. 272). Hoc rursus est βοντας, ita ut comparare liceat Lat. uentus, Sangor. udi Curtius β p. 387 . Confirmari autem uideo originationem meam glossa: αντα ρ' αετος υπο Tυρρηνέον i), quae suppeditat facillimam hanc analogiam: Tu8c. aoaρ αετος) : αντας uel ανδας σορέαζ - Lat. aquila : aquilo. 'χρακος ' ἱέραξ. Ἀρρζνοι. Appono glossam, quam hunc in modum distinguo: βαραζ' ἱεραξ. παρα A vGe καὶ τυραμ α στρογγυλον, πιν' ου αἱ μα,αιγίνονται, και ἐρέων τολυπη. Unde et αρακος et βαραζ cs. φυλακος, φυλαξ, supra p. 316 sunt pro βαραζ. Subesse autem

puto rad. uar, unde est etiam uar-t, Lat. uertere. Us. Sanser.

vara circuitus). Animaduerte praeterea in Libyca eiusdem uocabuli significatione uerba στρογγυλον et τολυπη ab Hesychio usurpata. Appellatus igitur accipiter ab Etruscis Fαραζ uel

βαρακος, quia tamquam uertigine quodam solet euolare. πριμος ' πίθηκος cum editore doctissimo pro uocabulo Tusco uendere uehementer

dubito. Cum enim Homerus B 783 dixisset: εἰν ωρίμοις, octo φασὶ Τυφωέος εμμεναι εἰνας, sabulosae huic genti domicilium aliquod quaerentibus in mentem uenit Pindari Pyth. I n. 32:νῶν γε μανται υπὲρ Κυμας αλιερκέες Οχθαι

Σικελέα τ' αὐτου πιέζει στέρνα etc. 13 Quod additum est: ανσοίων δῶ δίασμα, nihil ad Tuscum uoca

bulum. Cf. αντῆρι os' στῆ μον. Similis est glossae δέα ratio, qua de diximus P. 278.

324쪽

Iam ad Campaniae litora sitae sunt Pitheeusae insulae. Statim huc migrauerunt ex Cilicia Arimi. Strab. XIII p. 626: oi δ'

ἐν Imθηκουσσαις se. πλαττουσι τον μυθον τουτον), οῖ καὶ τοῖς στιλ κους φασὶ παρα Ἀρρηνοῖς αρέαους καλεὶσθαι. Unde uides me non sine cauin guspicionem mouisse. Aταισον ' αναδενδρας. Τυρρηνοι corruptum uidetur. Cum autem Musurus in codice non nominatiuum ἀναδενδρας, sed alium casum legerit, coniciam:

Placeret admodum αυσηλ ς cs. Aurelius). Sed nescio, an obstent nomina Aucilius, Ocellus, Oso. Aukil. Βυρρος ' κανθαρος. Ἀρρηνοί Num iure Lobech rhem. p. 286 Latinum attulerit fullo, nescio. Plinio nat. histi XXX c. 11, 100) est 'cantharus, albis guttis. In magica niebantur eo'. Si rectum est Lobookii iudieinm, sacrae Etruscorum disciplinae ne Graecis quidem notitia de-suisse uidetur. 1. Λέα ' Θεα υno Ἀρρυαὼν και δεlματα, φοβοι es. το δέος 38.

Cf. p. 278, ubi statuimus uetustissimis temporibus Tuscum Graecis sere idem ualuisse atque Italicum. Iam cum Boisgonade ad Gregor. Corinth. se dies. Aeol. O XLI Schaes. ex hortis Adonidis apposuisset: θ καὶ δ εἰς αλληλα τροπην Αἰολέων εἶναέφασι: fuerunt, qui δέος, δέα barytonam Aeolum formam indicarent. Sed quid de suttili illo praecepto statuendum git, docuit Ahrens I p. 44. Macedonibus antem cum Schmiduo uocabulum δέος tribuere nos uetat, quod seiungi nequit, semininum δέα disertis uerbis Etruscis attributum.

Λρο υνα ' η απη υπO TDερθνῶν. Subesse puto Graecum θρονος, adventicium Etruscis uocabulum. Κααρα ' arh. Ἀρρηνοί. Os CVra. Noli in eundem censum uocare glossam atque eam, quam legimus u. δέα. Occurrit enim nomen proprium Caprius in titulo

325쪽

De glossis texiei Hesyehiani Itali eis.

Perusino, Fabr. CI It. no. 1962: 'larui . . . a capras', 'Lartia ...ia, Caprii uxori'. Adde: Caprasia, Caprea i).2. Reliquae huius generis gloSine.

ωκυλεής' αετος. aquila. Latinum aquila subesse quamquam apertum est, tamen non

deest difficultas quaedam. Syllaba enim qui imperatorum demum aetate per κυ scribunt Graeci qui per κυι, uide Sichingerum l. l. p. 16), cum antea in usu fuerit κοι uel κ ovi. Sic

ακίλας dixisse Graecos distincte docent Priscianus Gr. L. IIp. 413, T) et Eustathius ad Dion. Per. u. 378: υκυλέα ... παρονομα ιιέννὶ ααδ αετου, Oς ακυλας πρὸς τευν ἐκεi ἐλέγετο. Attamen ad uetustissima ethnica ut referrem glossam Hesychii, illud κυ pro κοἱ recentius mutatum statuens, mouit me terminatio -eης, quam ad explicandam liceat paulo longius excurrere. Nola gunt nomina auium, quae gunt in -ας, ut πελεκῶς,

ατταγας, do quibus congulendus est Lobeck, Wolfit liti. anall. III p. 58 sq. In his ας est pro εας more Dorico schol. Ari. stoph. au. 883). Iam tibi reuoca in memoriam, quae de Ionicis Siciliae coloniis supra p. 307 diximus. Ibi pro Dorico ακυλας - ακυλίας , quod licet ponere, dicendum erat ἄκυλέqς, prorsus eadem ratione qua dicendum erat Dor. βορρας, Ion. βορεης. Itaque paroxytonon Hesychio restituas. Originem glossae lacile explicat stirpis uocabuli per totam Italiam frequentia: aquila, aquilo, Aquilius, Aquilonia, Oso.

Akudvnnis , Umb. Akeduniam etc. Quamquam non repugnem, si quis malit posterioris demum aetatis glossam ethnicam statuere, qua exponatur eodem sere modo atque ab Eustathio urbis Aquileiae nomen, cuius incolae sunt υκ on σιοι uel Aκυλεήσιοι '. Quod si sequimur, turbatae et truncatae glossae reliquias tantum habemus:

326쪽

Nihil fortasse Miud latet in gi. βρέννια' τὰ ἄρνεια κρέa, unde simul emendaueris glossas Philoxeni, quibus arvina explicatur στεαρ et λιπος ἄνευ σαρκος. Debet esse λέπος αρνεIOD σαρκός. Ipsum tamen Siculum uocabulum paulo alia ratione erit iudieandum. Videtur enim imitari deminutivam sormam Latinam, quam seruauit Festus p. 20 'arbilla, aruina, i. e. pinguedo corporis'. Nescio igitur, an medicorum aliquam technicam quae dicitur uocem teneamus, quorum dicendi genus identidem uidimus es p. 31bὶ a Siculorum sermone non alienum fuisse. Cuius rei causam inde repetimus, quod, cum Graecorum medicorum tamquam prouincia esset Latinorum ualetudo, uicinos Italiotas praecipue illi arti operam dedisse uerisimile est. Ceterum de Hesychiana glossa confirmat mihi sententiam Suetonius de uitiis corp. p. 272 Reiff. Legitur apud Hesychium 'ἄρστη ' ανεμον, δρέπανον. η ορ- νέου γένος κατα Aouένους. Illud κατα Aατένους non suo loco comparere nemo erit, qui neget. Itaque in epeedosi relegauit Schmidi ad αραῶναι ' μανδραι βοσκηγιάτων, apposito tamen κατὰ Tαραντένους 2J. Et Italicum quidem uocabulum eleganti acumine sensit uir doctissimus. Cui autem non in mentem uenit nominum Arpi, Arpinum. Arpi habet ethnicum Arpini Plin. nai. hist. IIc. 98, 2. Cf. APIANΩN, legenda nummi apud Fabr. CI It. gloss. p. 175). Fuisse Arpi primum 'Αργος ἶσμιον, deinde Ἀργυρίππα, post Αρποι nemo Straboni FI p. 283) credet. Obstat enim uel alterum illud nomen Arpisum, gens Arpineis. Iam Lat. arcus, ubi de Iride dicebant, erat arguus Nonius p. 42b). Festus p. 20 nouit arquites. Nonne huic Lat. qu in dialectis respondere potest p2 CL equus, Eponat . arista in uase Volcenti Fabr. CI It. no. 21883 num huc spectet, nescio. Nomen igitur duxerunt Arpi, Arpinum de fluminum, quorum in ripa sita sunt oppida, quodammodo arcu, i. e. circuitu. Idem accidit in oppido Thessalico Γοννοι, Aetolico Ἱ2λενος.

327쪽

De glossis texiel Hesychiani Italieis.

Arpinum cum Diod. Sie. XX c. 90, 4 dicat γραιναν, uidetur suisse aliquod uocabulum 'arpina, unde Italiotae αρααν' eadem ratione sibi formauerunt, quae intercedit inter bucina et βυκάνη. Quapropter in Hesychio legerim αρπαναι parOxytonon. Sunt uero creetrανο μανδραι βοσκηματων i. e. 8aepta,

quibus tamquam circumuallantur greges. Asperum spiritum eommisit ni salior δρας. Illud denique κατα Acoένους, quod littera P pro qu uel cposita non admittit, ita expediamus, ut ad incertam illam uetustioris aetatis rerum Italicarum notitiam id redire censeamus. Βουβελα ' κρέα βοεια. bubula. Vocem uetustioris Latinitatis Plaut. Aul. II, 8, 3 et medicorum Cela. ΙΙ o. 24) propriam seo nimirum sensu, quem Hesy-ehius indieat, hie statim attuli, quia eiusdem sere notae glossa uidetur atque αρβίν se Cf. p. 322. Mediae uel infimae aetatis certe non est: neque enim Meuratus nec Du cange eam agnoscit. -ελα pro Lat. -ula est ut in relκελα spicula) cs. Σικελος Sicut in. Βρένδον' ἔλaφον. De Seleuco hutns glossae auctore diximus p. 297. cf. Fest. p. 33: menda Brundisium). Mommgen, unterit. dial. p. 46. I aiso ς' ἐμβολιον oλοσέδπον ) καὶ ο νομα ποτas OD'. οἱ δὲ μισθον, η οπλον ἀμυντήριον. gaesum. Docta et prolixa est hoc de uocabulo commentatio apud Hodium de textu orig. LXX lib. II p. 178 sq. occurrit enim uocabulum et Italicis et Graecis aduenticium Iudith o. 9, 7 et Iosuae. VIII, 18, ad quem locum incerti auctoris scholion in editions hexaptorum Montesaleoniana legitur, idcirco utilissimum, quia nomine Diogeniani apposito glossam auctor affert. Ipsis Graecis uisa est per Italiam Galliei gaesi notitia ad

anecd. I p. 88, 2. Iam illnd οἱ δὲ μισθον quid sibi uult 2 Etym. M. p. 223, 26:

328쪽

sensu γαὶος legitur Bekh. anecd. I p. 229,l7. Γαιατης' γεωργος comparat M. Sehmidi. Ego tamen nullus dubito, quin corruptum antiquitus γαὶον in lexi eis circumseratur. Nihil enim est nisi γαῖσον. Quod praeter glossam Hesychianam confirmat mihi grauissimus auctor Polybius II e. 22: διεπέμποντο προς

Itaque ad Polybium glossa spectare uidetur. Nihilo tamen minus hic eam apposui. Nam Εtymologum si audis, Italictis,

non Romanis Graeci debuerunt uocem γαῖσος, unde explica ueris fortasse generis diuersitatem: γαὶσος: gaesum. Ceterum non inscitum est, quod Etymologiis addit, α Οἱ nosιαῖοι καλουσι Dσσους. Felicissime enim hoc uocabulum ad Lat. hasta, Umbr. hostatu relegauit nuper Buecheler Rh. M. XXXIX p. 424. Quam autem requirit comparatis pessulum et pessulum Τ) sormam ιστος, hanc suppeditat Favorinus, qui paulo diuerso ab Elym. H. exhibet: α οἱ 'Pωμαὶοι καλουσιν υσro ς καλουσι νυστους, ed. Rom. 1523). Ex Hesychianis hue reseram ἱστιaκκος ' ποτηριον ποιον. 'Iταλειῶται Rhintho, Ath. XI p. 500 D. Erat longae sortasse sormae poculum. Nam quod Baunaeh, studia Nicolaitana p. 18, υστι-aκκος D Tl-crooςὶ do ἴστέειν tamquam ιδρεύειν) et aκFo stamquam aqua) formatum uult uocabulum, haud sacile quisquam probabit. Γέλανδρον ' φυχρον. Huie glossae, cui Lat. gelidum solent adiungere, ego me spero tandem medicum exstitisse. Proficiscor inde, quod ordo suadet ι, γέLνθρον, uel sic corruptum. Iam audi de Geta, Siciliae urbe, a Rhodiis et Cretensibus eondita, Thueydidem VI

χίσθ q, Aένδιοι καλεῖται. Adde Steph. Byg. su. Γέλα): γέλα παχνη fgelu) λέγεται τῆν 'Omκ υν φωνὴ καὶ Σικελῶν ses Herodian. I p. 253, 2b). Scripsit igitur Hesychius procul dubio:

329쪽

De glossis lexi et Hesychiani Italicis.

γέλα' Alνδιοι, φορον, unde lueramur speeiosissimam glossam ethnicam, nisi paradoxographicam mavis. De Callimacho D. 361ὶ et Artemone cogitare licet comparato schol. Pind. Ol. ΙΙ u. 16.

Addo statim: 3. 'Pαικος ' Ἀλλην. Ros/aioι δε τὸ γ σπροσθέντες Γραι -

De ipso nomine uide uirorum doetorum iudicia in Saalseldii tensauro p. 507. Iapyges quosdam eum ipsis cognatos, in Epiro tamen relictos uocasse Graecos uel Graios, tamquam 'veteres' es. γραvo, probabilis est sententia Nisseni 'Ital. landeskunde 'I p. 543 not. 5. 'Pαικος enim a Γραικος proraus seiungamus. gustath. ad n 20: η μὲν συνηθεια κaὶ -osyOU.ης δέ που D. 445. 993 D.) κατα τους παλαιους καὶ ὁ Αυκοφρων su. 5323 διατου ἐν reor γ προφέρουσιν ἐπὶ 'Eλ νων, οἱ βάρβαροι δε 'Pαι-κODς φασι duci του γ, csς is παλαιοι εἴργῖται λεξικ δ ι ητορικ se. Cf. Sturetium de dial. Maced. p. 8 not. 3 ij. Glossam autem alteram, quae est Γραικιστέ, ualde Suspicor, an ut prorsus noviciam non dico ex Diogenianeis, sed uel ex Hesychianis expellere debeamus. Vide enim, quae Ducange habet v. Γραικος. Cum antea Graeci Romaeos appellari noluissent, tamen 'postquam Romani seu occidentalest Graecorum gentis dominationem et fastum auersari coepere, geuetiam, quod Romanos sese appellari uelle Graecos indignarentur, uel etiam ut ab iis discernerentur, Graeeorum nomen sensim induetum a Latinis'. Tum igitur Γραικιστέ Graece) prorsus ex usu communi erat, in uetustis glossis ethnicis locum non habet. Ceterum et hic transiit usus. De Constantinopoli capta legimus apud Villoisonem aneed. II p. 249:

330쪽

Aeque fluctuat usus in nomine Latino. Feruntur in nomicis lexidis tituli: Aατ ιν ι καὶ λινις, αἱ ἐν τοὶς νομοις κειμεναεγταλικαὶ λέμεις, αἱ καταγραφεἶσαι χέζεις 'Pωιι α ἱκ at ἐν τοὶς νομοις etc. Otto, thes. iur. Rom. III p. 1706 . Oeeurrit uel τῆ άυσονιδι διαλέκτεν, Etym. Gud. p. 83, 3, et uocabatur imperator Αἰσονοκρατιωρ. Quapropter etiam glossam Αἰσω- νέμι' ' Haiκοῖς, ut infimae aetatis, ab his ethnicis secludam. Voeantur enim inde ab Alexandrina aetate ADG oνιοι aGraeeis Itali exceptis Romanis, quod docuit Nissen l. l. p. 65 not.

Ose. mutua ii damuset J 'Iouiae Damusi', Corssen eph. ep. IIp. 160. Damium sacrificium aliquod notum est Festo p. 68 aliisque glossatoribus. Bnecheleri, osh. bleitasei p. 71sq. doctissimis hae de glossa uerbis nihil ego habeo, quod addam. 'Eριεντης' Αφροδέτης ἐπιον ιον. Comparauit iam Schmidi Lycophronis, cuius rursus mireris doetrinam Itali eam se . p. 281ὶ ' ἐντη u. 832). Deam Oseam et Paelignam Herentum huc reuocauit Buecheler, Umbricap. 58. Nomen est ab heriom, uelle. Herentas igitur tamquam Voluntas. Venerem autem esse hanc Herentam, docet inscr. Ogea no. IX, 2 Εnderis), ubi est: 'Herentates Herumor i. e. Voluntati suel Voluptae) Erycinae'. εραντη ς autem pro 'Mἐντης dictum commigerunt sane nomina Graeea Ἐριανης, Ἐρίβοια, Ἐριμήδη, Τριφυλη etc. Ἱτ α λώ ς ' ταυρος ij. Cf. Ose. riteliri Umbr. ritis, Lat. ritulus, Momm8en, unieritat. dial. p. 260. Curtius k p. 208. Hellanicus apud Dion. Hal. I e. 35 quem ab Antiocho hoc loco discedere ingenue mihi latendum est) αντο του ταυρου Italiam dictam censet, τῆ πατρι ρο φωνῆ

λor. Eandem originationem ut Timaei affert Gell. XI c. 1, 1. Cf. p. 281. Siculorum καγχαλος' κ oiκος ὁ ἐπὶ ταiς θεραῖς si quidem non diuersum est a uocabulo κακαλον G. Meyer gramm.

1 Nam 'Pωμαιος, additamentum prorsus novicium, delendum erities. quae modo dixi u. Γραικοί .

라틴어 텍스트