장음표시 사용
41쪽
De inclys libro tertio Nullum enim vinculum ad astringendam
dem iureiurando maiores arctius esse voluerui
Id in dant leges in duodecim tabulis, indicant
sacratae,indicant foedera, quibus etiam cum hoste deuincitur fides.ndicant notationes animadue sione sque censorum, qui nulla de re diligentiusquam de iureiurando iudicabant. ν
Aliquanto i eensoribus ignominiis omnibus not tos scribit eos qui in castra reuertissent ea fraude, ut iureiurando liberarentur. Loquitur autem de iis quos Annibal post Cannensem pugnam ad senatum misit,iuratos se in castra redituros ea quorum erant potiti Poeni, nisi de redimendis eaptiuis impetrauissent. Siquidem, testis Polybius, ex decem nobilissimis qui tunc erant missi, nouem reuertisse, a senature non impetrata: unum ex decem, qui paulo postquam egress is erat e castris redisset,quasi aliquid esset oblitus,Romae remansisse: quod reditu in castra liberatum se esse iureiurando interpretaretur. Sed non rect c stibi ungit Cicero quum fraus astringat non dita luat periurium. Contra vero laudandum Regulum in conseruando iureiurando esse dicit: de quo,& primo eiusdem operis libro: eum
a Poenis captum, quum de captiuis commutandis Romam misi us esset,iurassEtque se rediturum: primum, ut venit, captiuos reddendos in senatu non censuisse: deinde, quum
ictineretur a propinquis & ab amicis, ad supplicium redire maluisse quam fidem hosti datam sallere. Iusiurandum inquit A. Gellius) apud Romanos inuiolate sanctisque habitum seruatumque est. Id & moribus legia
biIsque multis ostenditur: & hoc quod dicemus, ei rei non tenue argumentum esse potest. Quibus verbis illam Cicoronis modb narratam historiam adiicit. Horatius quoque
summis laudibus hoc Reguli factum effert. Demosthenes Athenienses in iudicio seruandi iurisiurandi
42쪽
Irrandi plerisque locis admonet. Ex quibus est hic,in orat. adpi ter quem ite iurisiurandi violanda religio, & aliter quam iustum videatur,pronuntiandum. Plato lib. xii, Deleg. vuli,iudicem,nonnisi iuratum, ad iudicandum accedere: itidEmque aliis quibusdam magistratibus iusiurandum permittit,sed qui autoritatem habeant in ea demum quae, secundum hominum opinionem, nullum peierami emolumentum afferre possunt. Ex poexis multa his adiici possunt, aduersiis periuros di- quidem ex Graecis praesertim.
Honora patrem tuum S matre tuam: ut sis logaeuus super terram quam D minus Deus tuus dabit tibi. Honora patrem tuum & matrem tuam, sicut praecepit tibi Dominus Deus tuus: vi' longo vivas tempore,& bene sit tibi in terra qua Dominus Deus tuus daturus est tibi. Unusquisque matrem suam & patrem suum timeat.
43쪽
Filio semper honesta & sancta persona patris videri debct.
Ex Eo D E M, L. I, eiusdem tituli. Filium patrem & matrem venerari oportet. Ex VLΡ. ET Po M P. L. I cst 2 ,1. De iustitia orsura.
Ius gentium solis hominibus inter se commune est: veluti erga Dcum religio, ut parcntibus &
L. I, s De obsi yearent. mpatronis praest. Etiam militibus pictatis ratio in parentes con stare debet.
Pietas haec , de qua iurisconsultus loquitur, a Cicerone in orat. Pro Cn. Plancio, definitur, Voluntas grata in parentes. Sed magis mi hi placet altera eius definitio qua dicitur esse iustitia erga parentes:sicut pietatem erga deo , iustitiam aduersum deos esse dicit, De nat. deor tib 2. Quam tamen Sc alio alibi modo desinit, quum esse ait honestam de numine eorum ac mente opinionem: in orat. Pro domo sua, ad pontis. Hae aduersus deos pietate sublata, fidem etiam&societatem humani generis, & unam excellentissimam virtu em,
44쪽
virtutem, iustitiam tolli dicit: De nat. d. lib. I, Pietatem ve-1b erga parentes, de qua nunc a nobis agitur, ita laudat in orat. Pro Cn. Plancio, ut sundamentum virtutum omnium elle dicat. Quod nos Christiam de altera pietate potius di- emus si quidem haec ab illa separari posset. tatis appellatione eius quae est erga parentes com pro an si potest quod Graeci dicunt , quod Latini Colere parentes, vel Obseruare,aut etiam Uenerari ut loquentem Vlpianum paulo antὸ audiuimus. Honorare autem parentes quod magis illi, respondo rarius dicunt. In Pythagoricis legibus illud idem habemus verbu, πήν,
Parentes iusserunt etiam Geti aut illud ipsum lignificare volentes. Posterius extat in illo pulcherrimo senario, ε
Iubent etiam nos parentibus et Hui . m. quo idem quod praecedentibus significatur. Euripides, μοὐκ a A m in
Verumtamen, quemadmodum iurisconsultus Venerari parentes dixit minus proprie sed magis significanter i
Orpheus tamen, poeta antiqyissimus, non alio verbo quam im est usus, quod pocris significat etiam in his longe praestantis imis versibus,
dixit: sed nec in cειν πώς γνει ς, vel potius ab eo dictum
45쪽
est,aut etiam quod a diis, sicut mCidi,transsatum esset sed Scribit enim in orat.aduersus Aristogit.legem esse naturae brutis animantibus cum hominibus communem ς ε ειν πυς verbo huic rei peculiari,summus amor signiscatur. Quatiuis autem is qui πυρ γνῶ si quidem ex animo id facit, eos etiam ς ε eis: non tam ccissim quicunque ς ει, is etiam mi u . Ideo Demosthenes hocςιργ ν animantia bruta cum homine commune habete dixit: quod propterea ad ius naturale referendum videri possit,sicut πιμῆν, ad ius gentium.
Velina hoc docere nos potest natura, Honorare pa rentes non posse dici qui non suppeditat iliis ad vitam nece Garia, pro suis incultatibm tamen 2 legibim
L .J,Si a liberis. Die agnoscor aeUIdem Si quis a liberis ali desideret, vel,si liberi, ut a parente,cxhibeant hir: itide X de care cognoscet. liquanto p .H, Si vel parens ne qui latium , idcircoque alere se non debere contendat,vel filius neget parentem summa tim iudices oportet super ea re cogi in
46쪽
FONT. ET RIVI. Fautopest, Si quis ex his alere detrectet, pro modo facultatum alimcnta constituentur. c. od si non pro sa entur, pignoribus captis & d ractis cogetur
Parentum necessitatibus liberos succurrere iustum est. Divi FRATRES,L.2.Cod. d.tit. De acrib. Competens iudex a filio te ali iubebit, si in ea facultate est ut tibi alimenta praestare possit. IMPP. DIOCLET. ET MAXIM.L. s. Cod. Depatria potestate. Filia tua non sol im reueretiam sed etiam subsidium vitae ut exhibeat tibi, rectoris prouinciae
autoritate compellctur. Extat inter Graecos senariosIui nomici vocantur,illa,
Sed huie versui a quibusiam iste praesigitur, innui tamen non satis cum illo conuenire videtur. tius enim dicendum fuisset,
Potius igitur alii duo senarii gnomici,qui disiungi solent, ouorum unum modo proruti) coniungendi essent: ae in illis ita coniunctis reperiremus promissionem , sicut & in
47쪽
praecepto diuino: sed promissionem dὸ vita beata , non de larga. Sunt enim hi,
Sie verb&in vel sibus Euripidis ante allatis de venerand parentibus, dicitur & vivus & mortuus diis charus id facit. Caeterum ita iudicatum ab omnibus suit, liberorum esse
ossicium, par entes in senectute alere, ut de hac re peculiariter dictum fuerit. Hinc etiam liberi vocantur γκώβ:σκοὶ cum ab aliis, tum a Xenophonte. Atque adeo ita piisti etiam seculi homines persuasum hoc habueriit, nimirum prael lada esse parentibus alimenta, ut etiam Homerus de eo loquens qui in iuuentute moritur, aut saltem ad plenam aetatem non peruenit, dicat, se κό.
existimans alimenta parentibus,praesertim senibus, iure naturae deberi. Hac de re dicebant & metriλαργῖ: quod verbum ex vocem iis ι,quae ciconiam significat;est factum: quod peculiare esse dicatur huic aui ut parentes senes nutriat. Atque hinc πιλαροικοὶ νολοι. l. d. Ciconiariae leges.
TIONEM LIBERO RVM c I SUNT parentibus immorigeri, aut etiam male cos tractat: multo ni is corum qui co progrediutur ut sint πατραλοῖαl Vel ρι τραλοι .
SI genuerit homo silium contumacem S proteruum, qui non audierit patris ac matri imperium, dc coercitus obedirci
48쪽
FONT. ET RIVI. II contempserit: apprehendent eum,& edu-
; illius, & ad porta s,Filius nosteris e
est, monita nostra audire contemnit, comessationibus Vacat,& luxuriae atque conuiuiis. Et lapidibus euobruet populus ciuitatis,& morietur. EXODI .XXI
Qui maledixerit patri sito vel matri,mor
Qui maledixerit patri suo,aut matri,morte moriatur. Patri matrique qui maledixerit,sanguis eius sit saper eum. cent ad sciuores ciuitati Iudicij: Dicentque ad ei isteruus & contumax
L.Si ius tuus.Cod. De patria pote Zale. 'Si filius tuus pietatem patri debitam non agnoscit,castigare iure patriae potestatis non probiaberis: acriore remodio usuriis, si in pari contumacia perseuerauerit:eumque praesidi Prouincis ob laturus , dicturo sententiam quam tu quoque dici volucris. VLPIANVS, AI.3 enum De obfriarent.Ur patre g Si filius matrem aut patre,quos venerari oportet, contumeliis afficit, vel impias manus cis infert : praefectus urbis delictum ad publicam pietatem pertinens pro modo cius vindicat.
49쪽
ΙMPP. VALERIAN vs ET GALLIENVIs L. Congriιentim. GLDe patria pol. Praeses proiiinciae reuerentiam debitam exhibere matri filios coget: &, si prouectam ad incle mentiores iniurias improbitalcm deprchend Lesam pietatem felici ius vindicabit. VLPIANVS, L. I. f. l. De obfy.parent.σpatro.praest. Etiam militibus pietatis ratio in parentes con
stare debet. Quare,li filius miles in patrem aliqua commisit,pro modo delicti puniendus est. L. ead. f.vit. Indignus militia iudicandus cst qui patrem Scniat rem,a quibus se educatum dixerit, maleficos appellauerit.
Apu l Athenienses erat multiplex δίκη siue κακω me, id eu malae tractationis: sed κακωπιι piae aliis malἡ a diebat. Vt autem haec prae aliis male audiebat,ita seuei e prae aliis puniebatur: ut colligere possumus ex Demosthene, cum aliis in locis, tum oratione in Timocratem. Sed vel vocari, multo peius erat qua dici κω σου υe: sicut etiam grauius est scelus paretes pulsare,quam male tractare. Interdum verb parricida quoque ac matricidam nominibus illis vocabant. Extat autem
aduersus de lex ista apud Mosem, EXODI XXI,
Qui percusserit patre suum aut matrem
in Leosupra indicato, Si filius matrem aut Patrem, quos venerari portet, contumeliis afficit, vel impias manus cis infert,
50쪽
inseri,praefectus urbis delictum ad publicam pie
talem pertinens pro modo eius vindicat. Vbi impias manus inferre, de his intelligi potest quos
raeci ππι ι οἱάς & μ αλοώu vocant: & quidem intelligi in 'ue horum nominum significatione. gyptiorum legislator atrox mortis genus in parricidat statuit: qui non item eos qui filios occidissent morte plectendos censuit,teste Diodoro Siculo,lib. primo. At verb Atheniesium legi stator Solon interrogatus quare nullum sepplicium costituisset in eum qui parentem necasset: respondit, se id neminem facturum putasse. Quinetiam Herodotus nondum suo tempore commissum omisse apud Persas ut quide illi aiebant scribit: sed siqui parentes suos interfecisse dicerentur, compertos suisse supposititios & spurios. Sed nee in legibusTab. xi r parricidi j fit metio. na lex illa Numae, Sitrui, hominem liberum sciem,dolo neci Li parricida esto, nomen parricidae non praprie usurpat, sed eo utitur per auxesin, ad amplificandum & magis detestandum homicidii scelus. Cic. item pro Roscio Amerino de parricidio loquens, dieit, Nisi extet expressa sceleris vestigia, ubi,qua ratione,per quos, quo tempore maleficium sit admissum : atque lice nis
multa & manifesta sint, rem tam scelestam, tam atrocem, tam nestriam credi non posse. Et paucis interiectis dicit sortentum atque monstrum esse certissimum, aliquem esseumana specie & figura,qui tantum immanitate bestias vicerit, ut,propter quos hac siauissimam lucem aspexerit, eos indignissimὰ luce priuarit. Aliquot autem paginis anti dixerat, hoc maleficium ita raro extitisse, ut siquando auditum esset,portenti ac prodigii simile numeraretur. Idem, postquam illud responsum Solonis retulit, qui tamen Athenarum quae prudentissima ciuitas, dum rerum potita est, fuisse traditur sapientissimus esset, subiungit, Quanto maiores nostri sapientius, qui, uum intelligeretit nihil esse tam sanctum quod non aliquando violaret audacia, supplicium in parricidas singulare excogitauerunt: ut .quos natura ipsa retinere in osucio non potuisset, ij magnitudine poenae