장음표시 사용
171쪽
rra De Ecclesiae Ca haheae A, T. phetis & Apostolis populi ci cdide.
runt. Quale vero esset Prophetis Ap stolisque loquciatibus fidem ca exceptione detrahere, quod perperam Dei verba intellexi sient ρ Quale item esset,s illa quo lite exceptio adderetur: Mem
ς ς Π' ' daci lim tu loqueris , non ni sit te Dominus Deus nolier ρ Ac valde mirum
est , tam nihil esse frontis is his nebulonibus . Quid enim tandem auctoritatis in ecescsia erit , si in omni dogmate , lege , definitione, duplicitercludi potest, quod aut sermonem ipsa struin emcrat, aut, si sermo Dominist, non sane intcuectum Sed redeo ad Calvinum , qui cum sibi vulgatum illud Domini testimonium obieci siet,
Μ, fili. it. Si ecclesam non audierit, sit tibi sicut ethnicus re publicainus, fatemr demum eccles. in audiendam esse, ut quae nunquam nisi in veritalcm Dei consentiat, nihil nis ex verbo Domini pronun- ciet . In hoc te insistere , non licere ecclesiae novam doctrinam conccdere,& plus pro oraculo tradcre . quam quod Donasnus verbo suo revelavit. Verum entini cro inter suos hic mirifice parrit, di vel stulte ignora , vel nrallti te mentitur, cum dicit, nos id pro oraculo fidei habcre, quod homines sine Dei revclatione censiterint. Nos sane fidem nostram individuo nexu cum verbo Dei conbinctam esse volumus , inec ullum ccclesiae assensum fi-dcnter hi meque sustinemus, nisi quem a Deo extitille habemus copia itum, di firmo conceptum animo. Sed illud quoque certo nobis persuasum est, Dominum ccclesiae litae pel petuo ac continen ter adeste, & eam spiritu suo regere, ne quicquam pro fidei doetrina tradat, quod non idem filerit Apostolis a Deo
trad tum . Ita omnes Prophanas nova
tione S cxecramur, omnequc illud in ..ici Iudicio respuimus , quod non APolioli ecclesie tradiderint. Non ergrain hoc, sed in co potissinium cardine questio vertatur , quod Lutheram negant ecclesiam quicquam sine scripto ab Apollotis acccpisse: nos contra pluc si ra esse accepta ancyeramus. Quadere ' ' ' multa alias scepe diximus , & dicemus multa polletius . Quamquam in si. periore lib. adeo plene ac copiose questio huc explanata est , ut nihil proterea desideranduin csse videatur. Ipla milii veritas manum injecit, & Pau- Iisper consistere ru commorari cocgit: dum priores conclusiones explico. Celerius proinde in posteriores incurren
Sit igitur tertia conclusio . Non in . Concllum ccclesia antiqua in fide crrare non potuit , sed ne ccclcsia quidem , quununc cst , quaeve futura eth utque ad consul ammationem seculi, errare in fide aut, Potest, aut poterit. Ηcc cones usio partim olhensa esh in libri 'secundi capite septimo: partim ex his , que dudum diximus, comprobatur. Nam Dollicitationes Christi de presentia via , de spiritu veritatis , de regno ipsius sempiterno, de corpore cuius ipse erat tuturus caput, non ad ecclcsiam modo, que suit tempore Apostolor tun, Verum. etiam ad Ecclesiam catholicam , que futura erat in seculi finem , pertinere nccoIum est. Id quoniam ex argumentis, que prioribus conclusionibus confirmandis posita sinat , raranifeste colligitur et vanum profecta erit , aut aetaagere, si eadem argumenta repetimus, aut, si nova ponimus , uti in re non dubia rationibus minime necessariis . Certe qui ccclesio presenti l piratiun veritatis negare pretenderit, is negabit. eidem pote itatem ligandi atquc lolvcndi, negabit sacramenta & sacerdotium, omniaque adco Spiritus sancti cliarismata . Ita nunc ecciesia: Christi ad nudum nomen contrahetur , eritque sinure vocabulum commentitium . Verum
de tertia conciusione hactenus. Quarta concluso. Non soluin eccle- Cones.sa universalis, id est, collectio omnium. fidelium hunc veritatis spiritum sem-p:ternum habet : scd eundem habentctitan ecckse princ:pes ac past res . Diximus enim , eccic sis voccin& pro populo fideli , & pro ecclesie
pastoribus uti irp. ii. Priores itaque conclusiones illud attritebant, quicquid ecclesia , lioc est, omnium fidelium con
tum illud affirmat, pastores ec. cfio Scito inrcs in fide eri .ate non posie ; ted quicquid fidelem populum docent , quod ad Christi fidem ait meat , esse Verti
simum. Hanc conclusionem mox Ostcndam , si prius admonuero , palloris v mus , alter iis , item errorem pasto rum omnium , fidei non derogare et Sicut ne paucorum quidem fidelium error fidei derogat populi Christiam . . Pastores igitur ac doctores omnCS a
fide nunquam polle. aberrare contendiamus. Sic eth lane .
Id primum, mea sententia quidem,
172쪽
liber Ouartus. Caput II manifeste oemonstrat illud Apostoli te- stimonium , Et ipse dedit quosdam Apostolos , quosdam autem Prophetas , alios vero Euangelistus , alios autem pastores & doctorcs ad consummationem sanctorum, in opus ministcrii, in xQUcationem corporis Christi: donec occurramus omnes in unitalcm fidei , 5 agnitionis filii Dei i in virum persectum : ut jam non simus parvuli fluctuantes , & circumseramur omni vento doctrinae. in nequitia hominum , inmititia ad circumventionem erroris .
Sane si pallores ac doctores huc atque illuc errarent, a rectoque fidei tramite di scederent, oves profecto ipsae etiam errarent , nec aliter, quam sine pastore dispersae vagarentur . Cum pastor enim per abrupta 3 raditur, necene est, quod Glegoriit S ait , ut per Praecipit ulna grex lcquatur. Nec seri poteth , Nisi ut membra reliqua eo deserantur, quo di oculi suam vim atque aciem intenderint, Se caput sele inclinaverit atque defrexerit . Bene ergo Paulus , ne populus variis doctrinae ventis ci cum seratur, divinae procurationis est ea struit , doctores & pallores ecclesiae dare e quorum videliceῖ auctoritate , flebs sua natura concitata atque muta-,ilis , in fidei constantia superno mu- aere contineatur. Quod si nullum ecclesiae suae pastorem daret Christus , jam sine dubio ovile suum pastor bonus ille delercret. Atqui multo melius ecclesiae est nullos habere, quam erra1 tes habere. Si igitur pastores ad unum Omnes a veritate discederent , oves suas Christus vel maxime destituisset. Praeterea, si pastores omnes in errore aliquo versarentur, iidem omnino populum aut de statu suo , ela sede m
verent, aut certe nutare sacerent, vacillare, fluctuare . Ita domus Christi
non esset columna & firmamentum veritatis . Faciamus insuper omnes simul episcopos in eamdem sententiam con- enire , hancque populo rudi credcndam proponere: tunc rogo, an populus hos sequi debeat , an non Si debet , cum errantibus ergo sacerdotibus di episcopis plebs quoque erret nece Gle est. Muare sacerdotum Omnium emror, totius erit error ecclesiae . Sin autem populo omnium pastorum doctrinam levem existimare licet, vide quae-io, an hac scntentia absurdior alia di
tes separentur : corporis ccx nacti ac per omncm juncturam connexi dis)umclio , omnem ecclcsiae diistrahet unitatem ι ex non solum in ter optimates &populum coiistitutam a Christo societatem evertet , sed communem etiam inter se fidelium tonsociationem dirimet , cujus consociationis arctis imum vinculum fidei est conspiratio cadem de coniciasus partium non divulsus. Divulsus autem omnium erit , si populorum membra a suis capitibus diu citantur. Atque ubi se. rael plebs rudis ad ctorum sirorum communi sententia declinaverit , quorum doctrinam pollea
secutura est λ Si salein abjecerit , in quo salietur λ Si a lucc mentis aciem abduxerit, quid nisi tenebras iniucbiatur λ Si oculus est malus. nonne & corpus tenchrolum crit Ubi vero illud, Super cathedram Moysi sederunt Scribae & Pharisaei a quodcunque dixerint vobis , facite λ Anine meliore statu de conditione Scribae ct Pharisaei erunt, quam ecclesiae Christi pastores ac doctores λ Certe , si praesentibus solum , di non item suturis Dominus loque-rctur , ut auctor imperfecti argum emtatur, dicta illa fuissent, non scripta . Dacta sunt autem propter illos, scripta propter Hos . Ad haec, veritas fides in catholicorum controversiis, queinad- modiin in secundo libro constreiumus, librisque etiam quinto I septuno Confirmandum est, non est a populo quaerenda et Tum quoniam id estet operis infiniti, ut ad questionem unamquamlibet decern cndam, omnium sentcntia fidelium rogaretur: Tum etiam quoniam, ut fieri id commodissime posset, non
dcccret tamen aut ccrdontim, aut m
liercularum sigillatim inquirere & cxpectare judicium . Sive enim unumque que scorsiim interroges de quaestioire , quae in dubium venit, leu univcrsos velis in concilium cogere , ridicula sane fise tura sit hujus generis inquisitio . Ita per ecclesiae auctoritatem milia penitus controversia finiretur , si ad eam finiet dam totius consensum picbis requirere deberemus . Addendum eodem est , quod iam pridem diximus , quaedam ad doctrinam fidemque ecclesiae pertinere, quae populares prorsus ignorant . Ut , Patrem ex Filium esse imum priN-cipium Spiritus sancti , Animam inte, lectualem esse formam substantialem humani corporis , Librum Esther effecanonicum, aliaque smilia. In quibus
173쪽
sententiam populi requirere tam est a
surdum , ut non in sapientium modo animos , sed ne in stultorum casurumst: Nec enim placere cuipiam potest, tantas res imperiti vulgi calculis judicari. Praeterea in epistola Ephesini con
cilii ad Nestorium , id a Nestorio, si
facere satis ecclesiae velit, exigitur , ut jure Iurando fateatur, sentire se & docere , quae universi per orientem Scoccidentem episcopi praesidesque populorum crederent ac docerent. Quae evdem cpistoIa comprobata etiam est as exta synodo , actio. II. In concilio
item Triden. sessio. 3. definitum in , ecclesiae esse judicare de vero sensu& interpretatione scripturarum . At totam fidelium congregationem de re
ejusmodi velle judicium ferre , insanum esset . Pastores igitur ecclesiae ac doctores it Ii sunt , ad quos id genus judicia pertinent. Atque Egesippi diu, tentissima fidei inquisitio Eusebii Caefarien. literis celebrata est , qui cum Romam Pergeret, non popularium sententiam de fide requisivit, sed satis sibi feciste ad fidei suae confirmationem visus est, si cum episcopis per loca singula in sermone congressus, omnes ejus- I. ib. 3 e. . dem fidei praedicatores doctoresque rei pe iret . Irenaeus musim cum ecclesiae
auctoritatenr haereticis objicit, episcoporum tantum sententiam objicit, secundum seriem ab Apostolis succedentium , horumque sensum & fidem , ecclesiae sensum & fidem cxistimat , & illis qui refragetur , eum ecclesiae refragari. Cyprianus item in lib. de simplicit. praelat. An este sbi , inquit , cum Christo videtur, qui adversiis facerdotes Christi facit qui se a clerisocietate secernit ρ Arma ille conti a ecclesiam portat , contra Dei dispositionem repugnat , &c. qui contemptis episcopis , & Dei sacerdotibus derelitactis audet &c. Et in ep. ad Pupianum, Christus dicit ad Apostolos , ait, ac per hos ad omnes praepositos, qui Apostolis vicaria ordinatione succedunt, Qui vos audit, me audit , & qui vos rejicit, me rejicit. Et posterius asserit, ecclesiam non esse multitudinem contumacium , sed plebem lacerdoti adunatam , & gregem suo pastori adliaerentem. Unde qui cum episcopis non sint, eos in ecclesia non esse, frustraque sibi eos blandiri, qui pacem cum
sacerdotibus non habuerint : cum ecclesia , quae catholica una est, scisia
non sit, sed connexa, 8c cohaerentium sibi invicem sacerdotum glutino copulata , &c. Augustinus demum , quoniam Iongum est omnes commemorare, cum adversum haereticos ecclesiae auctoritate nititur , episcopos Apostolis ad sua iisque tempora succedentes plane intelligit.
. cdversus hane postremam conclusionem
A Tque in harum conclusonum dic, explicationem & confirmationem abunde haec dicta lassicerent, nisi huic postremae illud a quibuldam Theologis objiceretur : quod tempore dominicae passionis Apostoli omnes Christi fidem amiserunt , quo 'fieri , ut & episcopi omnes Apostolis succedentes pollini Christi fidem amittere . Nam quod eo temporis in sola beata virgine fides permanserit, candela, inquiunt, illa significat , quae in olliciis eorumdicrum sola non extinguitur, unde discipuli lumen, quod amiserant , rec perunt . Quoniam autem ratio haec infirma illis etiam videbatur , eandem omnino rem ela sanetorum veterum , & scripturae sacrae testimo mis confim
Primum ergo argumentum ex ilIotrahitur , quod per Matthaeum Dominus dicit : Omnes vos scandaliam patiemini in me in asta nocte r scriptum cst enim : Percutiam pastorem, S: dispergentur oves gregis , id est, ab ii-nitate fidei solventur. Sic enim glosia interlinearis exponit. Secundum , ex eo, quod apud Lucam legitur, verba mulierum nunciantium Christi re urrectionem visa Apostolis cIle quasi deliramenta.
Tertium, ex eo, quod Marcus tradit , Christum exprobrasse omnibus Α-postolis incredulitatem , & duritiam
Quartum cx August. in illud Psalmi: Dciecerunt oculi mel, Omncs, inquit, discipuli despera, erunt, quod ipse eis et Christus . A latrone Apostoli victi simi , qui tunc credidit , quando ipsi deiecerunt. Refert etiam Cardinalis Turrecrcmata in hoc idem Ambrosum, Hieronymum , Gregorium, Isidorum
Vcrum difficile est , de eorum fac
174쪽
litate , perinde ut causa postulat, dicere : qui hujusmodi argumentis permoti , Apostolos in una versum omnes
fidem perdidisse ajunt . Id quod non
cum ratione solum, sed etia in cum sacris literis pugnat. Nam , ut de Petro taceamus , cujus fidem non desecisse, posterius denio nitraturi sumus, adhuc opinio illa de caeteris Apostolis non modo non certa, sed ne probabilis quidem est . Discipuli, inquit , abierunt in Gallilaeam in montem , ubi constituerat illis Iesus: & videntes eum ad raverunt, quidam autem dubitaverunt. Quidam, ait, non omnes . Video au-lcm hanc dubitationem a nonnullis non
ad Apostolos, sed ad alios nescio quos di lcipulos referri : sed mihi telnper Theophylacti magis ac Remgii sententia placuit, qui illam docent ad tempus , quo Christus ante discipulis ain
Paruerat, referendam . Id quod Mamcus , ut opinor , intellexit , cum ait, Increpavit incredulitatem & duritiam cordis, quia iis , qui viderant eum resurrexi sic , non crediderant . Sive enim apparitio haec , quam Mareus scribit, in die Ascensionis fuerit , ut multis placet, sive antea, quemadmodum nonnullis etiam videtur, dubitandum non est , quin eas increpationes hic Marcus recapitulando perstrinxerit , quas sparsim alii Euangelistae conscripserunt . Quia iis, inquit, qui viderant eum resurrexiste , non crediderant . Constat autem ex aliis Euangelistis, incredulitatem & duritiam cordis ex ea scilicet causa , quia his , qui viderant Christum surrexisse, non τst creditum , non ad omnes Apost
in S pertinere. Petrus namque S J an ne audito nuntio cucuri erunt ad monumentum : ac Jacobus juxta Hebrae rum euangelium ab hora, qua biberat Domini calicem , juravit te non comesturum panem, donec Christum videret restirgentem: ut auctor est Hieronymus in catalogo scriptorum ec le- fasticorum . Non Iritur omncs Apo
stoli iidei jacturam secisse credendi
liint: nisi, quod absurdum est, omnes infideles fuisse credideris . Non enim fides semel a Christiano suscepta, nisi per infidelitatem tollitur . Illud absur-
Arnommer dius ς haereseos notam Apostolis universis inurere . Quod qui faciunt, isque sine idoneis & urgentibus causis ,
hi non solum illis , sed Christo etiam dc ecclesiae iniurii sunt. Iam argumen
a i Ila infirma esse quis non videt, quae auctores illius opinionis subjecerunt
Quae quidem partim a nobis ante consutata sunt , partim uno nunc verbo confutabuntur. Si enim quicquam probant , id solum probant, Apostolos in
fi :lei consessione defecisse , aut etiam in fide viva, quae per dilectionem oper tur . Huc vero referri potest consu tudo illa ecclesiastica extinguendi
mnes cereos, praeter unum. Quanquam
Rupertus libro de divinis officiis s. asserit, extinctos cereos priores signia ficate Prophetas a Judaeis interemptos: ac cereum illum , qui ad breve te pus absconditur, significare Christum. Sane vero etiamsi Apostoli tunc temnoris fide caruissent, nihil tamen contra conclusionem haberetur. Nam, ut Augustin. admonuit, tunc Apostoli d fecerunt , cum nondum erant duces e clesiae: nec illud impletum fuerat: Ego confirmavi columnas ejus: Unus ergo tunc erat pastor Jesus Christus . At Petrus ac reliqui Apostoli posteaquam a Christo pastores constituti sunt sne controversia fidem semper Catholicam tenuere . Ceterum , quod heretici calumniantur, pastores ecolesiae homines este, fallereque proinde , ac falli posise : argumentum exiguum sane atqite mendicum est. Aliud quippe fuerit de humanae naturae imbecillitate disputare , aliud de divina gratia & providentia , qua homines in veritate fidei continentur. Tota namque simul fidelium concio homines fiant : Prophetae item, Apostoli , dc Euangelistae homines erant, sed quoniam spiritum veri tatis accepere, In falsam fidei doctriana in venire non poterant. Sic ergo dc
ecclesiae doctores universi homines quidem sunt , sed quoniam divino spiritu gubernantur , & aguntur in vera dogmata , nequeunt in falsa decli
Illud autem, quam ineptum , quam frivolum, quam ridiculum quod quia
iam Interpretantur , ideo nos in e clesiam non credere , quia homines lunt: Omnis Vero homo mendax. Non est haec illa profecto causa, quae gravissimos viros adduxerit, ut in eccI fiam credendum esse negarent . Sed antiquior & pulchrior, & ab auctoribus ipsis prosecta alia causa est. Augustinus quippe, Credimus, ait, Petro, credimus Paulo , in Paulum aut Petrum non credimus : credere enim iii eum s
175쪽
idis De Ecclesiae Catholicae Auctor.eum , est credendo amare, credendo in cum ire. Hactenus Augustinus . Et Ruffimis : Non dicitur , inquit , in sanctam ecclesiam, sed sanctam eccle-sain credendam cile , non ut Deum , sed ut ecclesiam Deo congrcgatam . Hac itaque praepositionis syllaba creator a creaturis secernitur . Haec ille . Ob id igitur auctores lai non admittunt, ut in ecclesiam credamus: quia ecclesia fidei nostrae finis non est. Existit autem hoc etiam loco qua dam quaestio subdissicilis. Oun enim alacata I Hieronymo dupliciter eces csia dicatur r& ea quae non habeat maculam aut rugam , & vcre corpus Christi sit: &ca, quae in Christi nomine , absque plenis virtutibus, imo. cum Vitiis quibusdam admixtis, congregetur : unde nobis constarc poterit, utronam modo nomen eccles C capiatur , cum dicitur 'ilumna & firmamentum veritatis λHeretici siquidcin quicquid in script iris proditum est, quod ad ecclesie vel auctoritatem spectet , vel veritatem, id. totum non in po iteriore sensu, sed in priolae accipiendum cavillantur.
Concedunt it. lue spiritum veritatis ccclesiae sanctorum: ccclesiae, quo malos habeat permixtos, non concedunt. Necca se solum ratione tuentur , quod in voce ambigua liberum est utramlibet significationem eligere: sed argumentis aliis in id etiam incumbunt, ut hoc Ioco & queitione, ecclesie nomen non aliter usurpandum esse perlii adeant . Illud primum est , quod Hieronymus sentit, ccclesiam in secundo significatu abusive dici : ut sortis, inquit, Prudens , castus, justus & temperans, interdum plene pro his, qui persccte virtutis sunt , interdum abusuc pro his , ' qu, sunt incipientcS , accIpiuntur . Sterro prior significatio propria cst, posterior impropria: commodius sine dubio ccclesie vocem uvilla priore, hoc est , pro justorum concione usurpablamus. Itur sus cum Apostolus illa dicit :. Ecclesia subjecta est Christo: &, Chrinus dilexit ecclesiam, &c. &, Christus caput cit ecclesie, ipse salvator corporis cius: vox illa pro sanctorum
contregatione accipitur , ut Hieronymus , Augustinusque inici pretati unt: quid igitur causi crit , cur aliter accipiamus , cum ccclesiam scribit Apostolus columnam clie ac firmamentum vcritatis λ Praeterea , cncomio illo iambista v t Paulus non ecclesiiin quamlibet, sed eam, quo esset: domus Dei . iii,
At domus Dei sisti justi csic credum Donat.esiatur, ut etiam Augustinus ait: non ergo columna veritatis est, nisi ecclesia sanctorum . Pi Sterea , Augustinus di--.serte docet , domum ccclcsiamque Dei, que in bonis solum fidelibus est,& sanctis Dei servis , cam esse' , qu Qedificata est supra petram , que etiam claves accepit ac potestatem silvendi S: ligandi. Eadcin ergo domus Dei est, quae est columna de firmamentum veritatis . Quamobrem, si pallorcs, qui ecclesie sibi nomen vendicant , mali sunt : non ad eos haec de alia fimilia
pertinent . Quod de Augustinus idem 'i'
inultis aliis locis confirmat. Que si ve- l. se o. dira sunt , non solum conclusio tua po- dii sic. 3.ltrema, que nunc expenditur, sed relique omnes sunditus evertuntur : dc eon. et 4.
quicquid omnino hoc nobis loco con- .l T
limitum est . At vero , quanquam in eam sententiam hec de alia plura ablici cticis disputantur , nos tamen ecclesiam sequi oportet , di ab omni , qtod abhorret ab ipsius approbatione, fugere. Primum autem hoc intelligendum puto, que nunc ab illis defensonis ratio via Hic tentatur , eam non modo nostras rationes evertere, sed ad
id etiam deducere, quod fidei catholice rerumque omnium publicarum nature dissonum atque inimicum sit. Si enim spiritus veritatis solum bonis a Christo est in Evangelio promissus :cetcre quoque promissiones ad ccci sam , que ex solis tuitis constituitur ,
pertinebunt . Quocirca , dicendum cst enim sopius, nec legum serendarum auctoritas , nec clavium potestas, nec peccatorum remissio , nec doctrine vis , nec sacerdotii religio , nec ulla omni no publica Euangclii facultas , nisi in ecclesia omni ex parte bona invenietur. Cum vero in Ecclcsia catholica,
qtis inde ab Apostolis fuit i semper
fuerint mali bonique permixti : in ea nimirum nulla fuisset firma fides , nulla certa vςritas, nulla ex prcssa potestas, nulla solida au ritas. Ita omissa, quς vel pontificum , vel conciliorum, Vel totius etiam ecclesie consensionc d creta ac dc finita sunt , nullas omnino haberent vires . Sive enim excipias ,
eos non esse justos , si ve, ut justi sint,
eise tamen nobis incognitos: utralibet via dc modo illorum dogmata , scita, lepes eludes : Eritque quemadmodum
supra diximus , res Christi publica
176쪽
omnium, quae fingi pollunt, stultissime, atque absur .lime constituta. Itaque sit verum illud , quod initio dixi , spiritum veritatis , fidei catholicae sulcimentum , caeteraque Spiritus sancti charismata et ecclesiae esse &proinissa, & data , quam Apostoli sua
doctrina , miraculisque iundarunt , ad quam iidem suas conscripsere epistolas, quam in terris seinper halmit Christus, quam sacrae literae apte, prudenterque describunt ex bonis ac malis piscibus, ex frumento & Zizantis , ex tritico & palea , ex fatuis sapientibusque virginibus , e servis probis improbis lue constantem . Haeretici ergo eccleiae nomen sibi habeant invidiosum, &obscurum, eamque ecclesiam interpretentur, quam adhuc ncmo est mortalium intuitus : nos autem ecclesiam ex
consuetudine tum divini sermonis, tum
etiam vitae nostrae Interpretemur. Nec metiamur eam, ut superbi, & arrogantes . Verborum magnificcntia r sed ecclesiam eam , quae habetur , existimemus , illam autem omittamus, quae Ο-mnino nusquam reperitur Homines enim sumus , remque proinde publicam, quae est in hominum usu vitaque communi, non eam, quae fingitur, sperare debemus . Quae omnia sic a me dicta existimari velim , non ut nulla in te ris sit coram Deo honorum multitudo,
atque collectio , quae & ecclesia , &sponsa , & amica Dei in sacris literis
nuncupetur: sed ut eos nos a malis in
domo & ecclesia Dei minime separemus, ubi vasa aurea & argentea sunt, lignea quoque & fictilia: non in honorem omnia , sed quaedam vel in contumeliam . Uci uin haec explanata sunt ante satis, ut arbitror diligenter . Jam argumentis illis responcleamuS , quae m do suggessimus : nam iis . quae a principio libri hujus sunt posita, capite sequenti, eodemque postremo respondebimus
In Voce , inquiunt, ambigua licet e
multis unum quodlibet signin cattim accipere . Minime, inquam , gentium . Sed antecedentia primum , & consequentia spectanda sunt: deinde considerandum, quae natura rerum sit, quid cohaereat, quid repugnet , multaque omnino alia, quae nos in tertiodecimo libro accuratius , & exquisitius persequemur. Quod
si , ubi dona ecclesiae Christus pollicetur , continendis in officio ac veritate
fidelibus necessaria , ea nos ad latcn-
rumque ad communem utilitatem a commodata . Quin , ut supra ostensum
est, noxia essent, ac pemiciosa valde, quippe quae perditusimis quibusque civibus 8c dissidiorum praeberent perpetuas calisas , & in omnibus omnino flagitiis impunitatem ac licentiam sempiternam . Iam vero si ratione duce,
ac magistra eum injurium principi bono & sapienti censemus, qui illius privilegia tic interpretatur, ut non solum seu stra , sed in periaiciem concessa esse videantur a quanto magis ille erit Christi iniquus , pravus , S malitiosus Inmterpres , qui gratias & favores , quos rei pubistae suae promisit Christus , in cum sensum acceperit , qui non modo vanitatem prae se serat, sed asserat vel exitium 3 De ecclesia igitur , quae bo nos simul, malosque complectitur, i cus ille Pauli , caeterique similes intelli endi sunt . At talis concio ac coetususve ccclesia dicitur . Id primumncgo . Nec enim de forti , prudenti, Jiisto, ac imperanti eadem est causa. Fateor siquidem cum Hieronymo , e jusmodi virtutum vocabula ad incipientes atque imperscctos , non nisi per abusium traduci posse . Quoniam Vera
virtutis definitio non illas inchoantes,& , ut ita dicam , insormatas dispositiones, sed habitus plane absolutos a que persectos exprimit ; quemadmodum Aristotcles, D. Thomas, ac reliqui viii Philosophi tradiderunt. At ecclesiae vox
nihil tale indicat, quale isti fingunt,
unde malos ab eo coetu excludamus ,
qui ecclesiae sibi nomen proprie vendicat. Quamobrem nulla est improprietas , nullus abusus, si ecclesia etiam ea nuncupetur , quae in uno baptismo , una fide , una religione , improbos habeat probis admixtOS.
Quanquam aliter deinde respondere possumus , Hieronymum de Ecclesia Christi in eum sensum sere loqui , in quo populum Dei, domum Dei, servos Christi propemodum usurpamus. Fit enim nescis quomodo , ut casus gi Dupllelifegnendi additus , ad bonos potissimum homo Dei vocum illarum intelligentiam deducat. τιπν q. Ita si ad ecclesiam vitio depravatam εῖ. 4aa I. rpserantur , abusus fortasse nonnullus est 33 qui mente magis concipi , quam
verbis significari potest . Nam & p pulus Dei ille in sacris literis diciturirequentissme, qui Deo peculiariter dicatus
177쪽
I 28 catus est , in quo scilicet Dei fie
get, ac cultus; quamvis in eo sint ali tui peccatores . Sed ad Hieronymi te. uimonium satis. Ad id vero , quod subjunctum est, capite sequenti respondebimus, ubi explicabitur , quonam sensu ad Ephes. s. Apostolus ecclesiam nominarit . Quod autem domus Dei etiam illa sit Domus magna, in qua sunt vasa aurea, & amgentea , lignea quoque & fictilia , non eth necesse demonstrare . Id tamen , etsi perspicuum est , ad Κιurum tempuS
res ei amus, cum primi capitis argumenta diluentur . Jam , quod postremo loco ex verbis Augustini objicitur , id caute & legendum, & audiendum est;
quemadmodum ante nos viri ec lesiastici admonuerunt . Possimi enim verba illa duplicem sensum ingerere . t num , ut soli Iusti intelligantur Christi de ecclesiae administri esse . soli remit-eere peccata, soli ecclesiasticam habere & auctoritatem Sc potestatem. Quem sensum constat non rationi solum, sed ecclesiae, fidei sacrisque etiam literis repugnare . Sed de hac re non est hujus aut loci, aut instituti disserere . Alter ergo sine dubio Augustini sensus est , ut soli justi dicantur claves reis gni coelorum, potestatem ligandi ac solvendi , spiritum veritatis , & retia uas spirituales gratias accepisse; quod universa dona haec non propter malOS, sed propter bonos & promissa & collata sint. Sic entin quae oeconomis , ac dispensatoribus paterfamilias tribuit in familiae commoditates distribuenda, non oeconomis haec , sed familiae ipsi tributa esse intelliguntur. Sic quae episcopis , dc clericis populus dedit in pauperum expendenda usus, ea non episcopis , dc clericis, scd pauperibus dicitur contulisse . Sic etiam , si princeps homini. ignoto quic- ruam ob amici sui prcccs meritianaque onarit , id jure ac vere dicet in non homini ignoto , sed amico , donasse Ad quam omnino legem illa quo'ue
explicanda sunt , quae ex Augustinoi. 'hyia contra Petri , dc succcssorum cIus au- palli. ' ctoritatem afferuntur. Claves non unus homo Petrus , sed unitas accepit ecclesiae . Item , potestatem ligandi , ac solvendi Petrus cum omnibus tanquam personam gerens ipsius unitatis accepit. Item , ecclesiae claves datae sunt, cum Petro datae sunt : dc cum ei dicitur, ad omnes dicitur, Pasce oves m
De Ecclesia Catholicae Auctorias. Quae omnia, ut opinor, nihil aliud
significant , quam Petrum ac caeteros ecclesiae ministros , nec sibi , nec ob sua merita, sed ecclesiae, obque ecclesiae causam , claves reliquaque Euangelii publica munera accepisse. Quanquam priora illa scio aliter ab aliis interpretari . Sunt enim qui ea referant ad usum potestatis, quem mali , quia legia timum habere non possunt , dicuntur non habere . Alii reserunt omnino ad gratiam , non illam sacramen talem, quae etiam per malos ministros dari solet, sed quae precibus ministri respondet, ut de consec. dist. . quomodo Augustinus videtur significare . Alii tandem existumant Augustinum de publicis raptor bus. usurariis, concubinariis , sacrilegis loqui . A quibus olim , perinde ut si essent ab ecclesia praecisi, non licebat sacramenta percipere . Ideoque illiusmodi ministri gratiam sacrament rum non dabant . Uerum hoc dispi itare, ut saepe jam diximus, non est hu-3us diei ac temporis . Et Valdensium insania jam pridem explosa est : nec in
eo negotio nos nunc oportet elaborare
Itaque de his dictum est satis . Nunc
argumenta, quae a principio contra e
clesiae auistoritatem posita sunt , quam brerisIime possumus, resellamus.
In quo argumenta primi eapitis
Rimum Vero argumentum promptissimum est refellere : nec uno tantum, sed multis etiam modis. Tum, quod nec Moy es, nec Iosue ' in quorum gubernatione tempus illud erat positum, in populi surorem & insaniam Inciderunt. Tum, quod ne certum est quidem , eos , qui in castris rema serint, in flagitii im omnes consensisse: quin vero simillimum est , nonnullos etiam repugnasse . Nam ubi primum Moyses illam vocem edidit : Si quas est Domini, Iungatur mihi: Congrega ti sunt ad cum omnes filii Levi, consecrariantque manus suas Domino, unul
quisque in filio & in fratre suo . Ex quo intelligitur , qui ad unam Moysi vocem se illi conIunxerint, qui a DO-mino steterint, quos Dominus justitiae suae administros in ultione fecerit, hos
in eo scelere caeterorum socios Zc consortes non suisie . Quid es quod Aaron
178쪽
nondum sacerdotio fuerat initiatus, nec adhuc ei fuerat superhumerale impositum , rationalique adstrictum Ze aptatum, in quo erat doctrina de veritas
Nihil ergo mirum , si Aaron , filiique
ejus , nec pastores populi constituti, nec sacerdotes consecrati , in fide ac religione errarunt. Quanquam Aaron quod de Petro & Marcellino postea a cidit, metu peccavit, non infidelitate Nihil ergo contra nos affertur , qui asserimus, sacerdotes pastores jam ecclesiae a Christo institutos , errare Omnes in fide ac religione non posse. De argumento itaque Primo tantum. Secundum autem videtur esse gravius, quo non Calvinus modo, sed D natistae etiam adversum catholicos usi sunt: quemadmodum in libro de unit.
Ecclesiae , cap. I 2. Augustinus trad:t. Sed non est necesse nova nunc respon-1 a meditari : quando huic argumento egregie ab Augustino responsum est. Plerunque. ait, sermo divinus impias turbas ecclesiae sic redarguit, tanquam omnes tales sint , dc nudius bonus mnino remanserit. Inde quippe admonemur , in suo quodam numero eos dici omnes, id est . omnes filios gehennae . Isti ergo vel imperite, vel fallaciter agentes , colligunt de scripturis talia , quae vel in malos bonis usque In finem permixtos, vel de vallatione
prioris populi Judaeorum dicta reperiuntur: dc volunt ea detorquere in ecclesiam Dei , ut tanquam desecisse ac periisse de toto orbe videatur. Hactenus Augustinus. Hujusmodi ergo Prophetarum oracula hunc in primis senium habent, ut , quoniam in comparatione malorum adeo pauci boni sunt, ut nulli esse videantur , scriptura i tum una comprehensione populum re- Prehendat , quamvis in eo nonnulli sint boni. Deinde, praedictiones Pr rem dum illae erant , non reprehenuones. Describitur mim populus ille non qualis tunc erat , sed qualis post Messiae
adventum futurus erat . Uterque sensus , ne haeretici nostrum esse causentur, exemplis scripturae manifestis comprobandus est . EZechiel eodem , quo & Hicremias, tempore vaticinatus est. Quid dicat ei Dominus, audiamus. Domus Israel nolunt audire te, quia nOlunt audire me. Omnis quippe domus Israel attrita fronte est , & duro co de . An putas in tota hac depravata
domo partem aliquam superesse , cui Liber suartus. Caput 'stremum 2
generalis illa sententia non conveniat
Audi quid etiam dicat Dominus : Signa
Thau super frontes virorum gementium de dolentium super cunctis abominatio
nibus, quae fiunt in medio ejus . Non ergo omnes in populi flagitium consenserant: non omnes attrita fronte de duro erant corde . Esto aliud exeim PQ tr.
plum . Salvum, inquit, me fac, qu niam defecit satvstus. Vana locuti sunt unusquisque ad proximum suum . En unus totius generis humani culpas v ce magna de queribunda deplorat, pem
inde ac si relictus sit solus . Sed quid dicit illi divinum responsum p Propter
miseriam inopum , dc gemitum pauperum nunc exurgam . Intellii gens ergo jam suae querimoniae se pili res habere consortes e Τu Domine, inquit, servabis nos a generatione hac in aeternum. In libro autem contra Donatistas post collationem, cap. vigesimo, idem qu que Augustinus , Ne sorte, ait, arbitrentur Prophetarum tantummodo m
ris suisse. de non ad novum Testa memtum , sed ad veteris consummationem pertinere, sic arguere reprehensibiles, quasi omnes in eo populo arSuantur,& sie alloqui laudabiles, quati omnes ibi laudentur: ecce sic ad Corinth. postolus loquitur: Paulus Ecclesiae , quae
est Corinthi sanctificatis in Christo J
su , vocatis sanctis , cum omnibus, qui invocant nomen Domini, gratia vobis dc pax a Deo Patre nostro , de Domino Iesu Christo . Gratias ago Deo me semper pro vobis in gratia Dei , quae data est vobis in Christo e 'uia in omnibus divites facti estis in illo, in
mni verbo , di in omni scientia , 3cc. Quis haec audiens credat in ecclesia Corinthiorum esse aliquos reprobos, quandoquidem verba ista sic sonant,
velut ad omnes directa sit ista laud tio λ. Et tamen paulo post dicit: O
secro autem fratres, ut non sint in v
bis schismata , dee. Et in hoc horrem do vitio tanquam omnes increpans dicit , Divisus est Christus Numquid Pa lus crucifixus est pro vobis , aut in nomine Pauli baptietati estis, dcc. Ηγctenus ille . Poterat de ea commem
rare , quae in eadem epistola subjecta
sunt: Tanquam parvulis in Christo lac r. coc. i. potum vobis dedit non escam : nom sum enim poteratis. Sed nec nunc quidem potestis, adhuc enim carnales eis stis . Cum enim sit inter vos relus 8c contentio , dic. Item , εc vos inflati a. r. .
179쪽
estis , te non magis luctum liabitistis, ut tollatur de medio vestrum, qui hoc opus fecit. Item ex epistola ad Galatas : O insensati Galatae, quis vos fascinavit non obedire veritati , dcc. Et postea tamen ait: Fratres, si praeoccupatus fuerit homo in aliquo delicto, vos, qui spirituales estis, hujuscemodi instruite spiritu lenitatis, &c. Item assi Philippenses : Omnes quae sua sunt quaerunt, de non quae sunt Jesu Christi,dec. Quas res in ea disputatione , i multas alias similes a summo Theoloro praeteritas arbitror, quod estent faciles : sunt certe ad praesens institutum utiles, easque sere in epistola ad Ui centium. attigit. Jam quod pleraque ejusmodi prophetarum testimonia ad populi Judaici statum & mores post Messam referenda sint, & sequenti libro
multa exempla cognoscentur , de nunc satis in uno exemplo demonstrabitur. Aggaeus Zorobabelem, ac Jesum sacerdotem magnum', totumque Omnino pOpulum, ut domum Dei aedificarent, nisverbis admonuit : Et nunc conkrtare Zorobabel, dicit Dominus, & conis tare Iesu sacerdos magne , & coni lare Omnis populus terrae , dc facite: quoniam ego vobiscum sum , dc Spiritus meus erit in medio vestrum , nolite timere . At eodem postea capite subjunxit Aggaeus: Si tetigerit pollutus in anima, ex omnibus his nunquid contaminabitur λ Et responderunt Sacerdotes , contaminabitur. Et respondit Aggaeus: Sic populus iste ante faciem meam dicit Dominus , dc sic omne opus
manuum eorum: bc OmnIa, quae obtulerunt ibi, contaminata erunt . Quem
Et de illa dielum est: Non potest civiatas abscondi luper montem posita. D natistis operta est, dcc. Tantum August. Primum autem illud falsuin est , v te rem populum aliquando nullam eccIesiae speciem habuisse. Nam cum se solum relictum quereretur Helias, septem millia virorum scriptura commemorat genua sua non curvasse ante Baal; quibus sane illud perspectum & exploratum erat, non fidem de unitatem, sed regnum esse divisum; extareque proinde in Hierusalem templum Dei , inbmum sacerdotem , veram de lege ac religione doctrinam . Ejusmodi Tobias crat, qui, cum tribules reliqui irent ad vitulos aureos , quos fecerat Hier
boam, ipse pergebat ad templum D mini, & ibi adorabat Dominum Deum Israel , decimas fideliter offerens , dccaetera his similia secundum legem Dei
Deinde, non sequitur, si populus ible ita vacillavit, ut pene cecidisse via deatur si ita dispersus est , ut propemodum formam & speciem amiserit, Christi quoque Ecclesiam usque adeo obscurari posse , ut nulla ejus species effulgeat . Plebs enim illa vetus , ut
quae casura esset , ruinam saepe minabatur . Et quoniam futurum erat, ut illi reipublicae tanquam sempiterna no
esset offusas nihil mirum, si sensim o scurata est, & evanuit . Quid autem, si quandoque etiam vix apparuit, cuitain parva lux tenuisque noctis splendor inuisit λ nempe lucerna lucem in 1. Pet. 1. caliginoso loco . Sed haec explicabuntur in sequenti libro diligentius Nam Hilarii auctoritatem
omnino locum convenientius de populi 'Calvinus urgendos existimat, Vince le' statu post Testamenti veteris consum-l tius Augustino quondam opposuit; sed ' Τ '' intelligimus , tametsi Augu- hic loca omnia , quae ille ex Hilario τmationem
stinus ad Qrmam quoque superiorum hoc exemplum interpretatus est. Sed ut dixi, de ad populi conditionem post Messiae adventum aptius hoc congruentiusque refertur , dc plura alia praesem
tim apud Isaiam huic proposito inservire , lib. proximo ostensuri sumus . Itaque de Isaiae, Hieremiaeque testim niis dictum est satis. Illud vero, quod tertio loco subjicitur , ecclesiam occultam esse posse, D
natistae etiam olim posivere. Quibus tamen Augustinus occurrit in haec verba: Non est Ecclesia nobis operta, quia non
est sub modio , sed super candelabrum: ut luceat omnibus , qui in domo sunt.
collegerat , tanquam mcras calumnias uuin. 43.
contudit , de obtrivit fere ua haec ve ba . Ecclesia aliquando obsturatur quidem multitudine scandalorum, sed e iam tunc in suis firmissimis eminet . Aliquando tentationum fluctibus operi tur atque turbatur s de tale tunc erat tempus, de quo scripsit Hilari usui
de putasti insidiandum contra testim nia tot divina , dcc. Potes hoc modo dicere, nec eccIesias Galatiae tunc misise , quando dicebat Apostolus : O stulti Galatae, quis vos fastinavit λ Sic e nim calumniaris docto viro , qui ta dicordes 8c timidos graviter increpabata Quis enim nescit, illo tempore obst
180쪽
ad 3.ris verbis multos parvi sensus suisse delusos , ut putarent hoc creda ab Amnis, quod etiam ipsi credebant ; alios autem timore cessisse, dc simulate consensisse Quanquam de illi, qui tunc firmissimi fuerunt, Zc verba haereticorum insidiosa intelligere potuerunt, pauci
quidem erant in comparatione caeter
rum, sed tamen etiam ipsi quidam pro
fide sortiter exulabant , quidam toto orbe latitabant . Hilarius ergo decem provinciarum Asianarum aut rizania non trat cum arguebat aut ipsum etiam triticum , quod aesectu quodam pericIitabatur , quanto vehementius , tanto utilius arguendum putabat . Η bent enim etiam scripturae canonicae hunc arguendi morem, ut tanquam mnibus dicatur , de ad quosdam verbum perveniat. Hactenus Augustinus. Ae Hieronymus, Ingemuit totus o
bis , inquit, de Arianum se esse miratus est . Periclitabatur navicula Ap stolorum , urgebant venti , fluctibus latera tundebantur , nihil Iam supererat spei, Dominus excitatur , Impetrat tempestati, bestia moritur, tranquillitas rediit . Manisestius dicam, omnes
Episcopi, qui de propriis sedibus suerant exterminati, ad Ecclesias redeunt. Tunc triumphatorem suum Athanasium AEgyptus excepit , tunc Hilarium de praeho revertentem Galliarum ecclesia complexa est, tunc ad reditum Eusebii lugubres vestes Italia mutavit. Haec Hieronymus, multaque alla. quae
brevitatis studio praetereo . Seci haec satis sunt , ut omnes intelligant , navem Ecclesiae in alto haeresum , sed tionum , discordiarumque procellis fluitantem , fuisse jactatam quidem , ac pene opertam fluctibus ; sed non suis-s e tamen in tanta etiam tempestate demersam. Quin in suis licet paucis χροtissimis eminuit, qui quo magis in remigando laborarunt , eo aspectabili res clarioresque filerunt. Nec hoc linco opus est Ecclesiae Romanae fidem lucemque prolarre , quae nunquam mmnino ipsa latuit, sed toti semper O hi manifesta ruit , quemadmodum Qxto postea libro accuratius ostendetur. Nec vero sub diversis pontificibus fides ecclesiae aut solvitur, aut occubratur . Qun eo etiam tempore ecci
fia catholica fidei suae manifestum ar gumentum edit . Iudici I tunc past Tum periclitantur, quae sine certo ec lesiae capite infuma atque incerin erunt.
De qua re alio libro differemus. Jam , in sexto argumento Calvinus dc multum operae ac verborum sumit, st Sc vano se labore frangit. Poterat brevius ac facilius dicere, quoniam synagoga extincta omnino dc deleta est, ecclesiam quoque Christi fiinditus esse delendam . At discessio , quam praedixit Apostolus , Venire non potest dum vera ecclesiae facies extiterit. Id Cauvinus dicit , non probat . Itaque fabsum est . Quin posteaquam Germania non solum a Romano Pontifice , sed Romano eodemque suo Imperatore
majore ex parte defecit, illa fortassis Pauli praedictio impleta est , instant que proinde Antichristi misticissima
tempora. At filius hominis veniens mdem non Inveniet in terra . Sed huic argumento respondet Hieronymus, i, la DHIoviam hic fidem nominari , de qua D minus Mebat, Fides tua te stivam iscit . Et alibi de Centurione, Non inveni tantam fidem in Israel . Et rudi sum ad Apostolos , Quid timidi estis modicae fidei λ Nec non de in alio I co , Si habueritis fidem, sicut granum
sinapis, Ecc. Nec enim Centurio , aut illa muliercula in Trinitatis sacramen ta crediderant: sed simplicitas mentis, de devota Deo suo an Ima commendata est . Haec est fides, quam raro imVeniam Deus pronunciavit . Haec est fides, quae etiam apud eos , qui bene credunt , dissicile persecta invenitur . Eodem quoque modo Augustinus respondet, Dominum de persecta fide I qui , quae ita dissicilis est in hominibus , ut in ipsis admirabilibus sanctis
inveniatur aliquid , ubi trepidaverint. Addit rursum , propter iniquorum Mbundantiam 3c paucitatem bonorum, quae illa potissimum aetate erit , D minum ita loquutum . Propterea enim
non dixit, Filius hominis veniens non inveniet fidem in terra: sed quasi di bitans , Putasine, ait, inveniet fidem. Non quod ille cuncta sciens de aliquare dubitaret , sed ut sua dubitatione
figuraret nostram: quia propter multa scandala circa finem seculi pullulantia, hoc erat infirmitas humana dictura. Illorum autem error eripiendus est, qui vanissimis argumentis adducti sunt ut putarent fidem in solo uno manere posse . Cum enim ecclesia nomen coli ctivum sit, si unus tantum crederet, non crederet ecclesia . Adde quod Dominus per Matthaeum dicit, Ecce ego vobiscum I a. 1um