장음표시 사용
271쪽
& de his sine praec optore audcs se ire sententiam λ Et capit. 17. Si unaqua que disciplina , inquit, quanquam vilis & facilis , ut percipi possit , doctorem aut magstrum requirit, qud temerariae si perbiae plemus, quam divinorum sacramentorum libros ab interpretibus suis nolle cognoscere λ Naetcnus Augustinus . Gregorius etiam lib.28. M r. cap. s. hanc etiam conclusionem confirmat,
exponens de sanctis doctoribus illud , Super quo bases illius solidatae sunt Unum his Cassiodorum adjiciam in
prooemio lib. divinar . institui. disserentem in haec verba : Ad divinam scripturam ascendamus per expositiones prinbabiles patrum, velut per quandam lca-Iam visonis Iacob, ut eorum sensibus Provecti , ad cognitionem domini es5cac Her pervenire mereamur. Et lib. eod. c. II. sunt nonnulli, ain, MI putant e
se laudab lo, si quid contra antiquos la-Piant, di aliquid novi, ut periti videantur, inveniant . Et cap. ejusdem libria . Cuncta, inquit , quae antiqui expostores probabiliter dixerunt , solicita mentetcnenda sunt: illa vero , quae ab eis intacta sunt relicta, ne infructuoso labore fatigemur, primum rimanda sunt, qua S virtutcs habeant, aut ad quae nos initituta perducant. Adde huc quoque Gregor. Nazian. dc Basil. qui, ut libro M. Eccles histo. Rustinus tradit , divinarum scripturarum intelligentiam, non ex propria PI e- umptione, sed ex majorum scrpisS &auctoritate secuti sunt , quos & ipsos ex Apostolica successione intelligentiae regulam suscepisse constabat. Hactenus ibia Atque haec satis erant homini mindesto, ut in nostram sententiam indinceretur .. Nam es arissimis monumentis contestata cosignataque antiquitas quem non moveat 8 Certe cum Clementem, Dionysium , Irenaeum , Epiphadium , Narran. Basil. Ambr. Hier. August. Casesiod. Bernata auio unum idem pros rvntes , non existimo totidem hominum doctissimorum quidem & sanctissimorum , attamen hominum, me audire semientiam, sed Catholicae Ecclesiae, cu-.jus illi fuere columnae prae crpuae . Nec enim aliud viri illi omnes tanto consensu sensisse credendi siuat, quam quod commnniter ecclesia catholica sentiebat. Sed habemus praeterea graviores testes ad hujus rei fidem plenam & integram faciendam. Dixerit enim Brtasse qui Deiam, testimonia sere illa, quae retuli,
Auctoritate. mus, adversuna Luthera nos maris,quam Ca)ctanum facere. Non enim hic adeosuit mi olens,ut aut omnino vetcium magisterium contemneret , aut eorum inlacras literas commentaria . Ncgavit solum , communem antiquorum intelligen. tiam certam esse lineam, ad quam intelligentias nostras semper dulgere do eamus. Id quod nondum adlluc videmur rescitisse. Verum, utcunque haeca abeant, placet mihi jugulum cause petere , ac propius conferre pedes , ut Cajetani error certissimis argument, tionibus refutetur. Primum autem in 'nodo sexta gen rati sess. D. ob id damnati sunt Origenistae, quod easdem expositiones, quas hic novas Cajetanus inseri, conati fuerint contra madorum traditionem invehere. Multa alia, ait Sophronius, editra Apostolicam atque paternam traditionem asseruerunt, paradis plantati nem prolicientes, in carne Adam sommatum fuisse nolentes, ex eo Evam sominatam suisse vituperantes, serpentis sonitum refutantes . Hactenus ille . Est autem probata haec Sophronii epistola Synodica actione M. ejusdem sexti coimcil. generalis Deinde Canon ist. Synodi Trullanae sic habet: Oportet eos , qui praesunt C clesiis, clerum & populum docere, ex divina scriptura colligentes intelli rentias & judicia veritatis, & non transgredientes jam positos terminos, vel diavinorum patrum traditionem. Sed etsi ad scripturam pertinens controversia aliqua excitata luerit , ne eam aliter interpretentur, quam quomodo eccles aeluminam & doctores suis scriptis exposuerunt; & majorem ex his laudem assequantur, quam si ea, quae a sedicuntur, componant. Ne, dum quand que ad id haesitant, ab eo, quod co venit, excidant. Hactenus Conc.Τrullan .
Ad haec , cum de intelligentia illius testimonii Joannis Euangelitiae, Ad Jesum autem cum venissent, ut viderunt eum jam mortuum, &c. inter fideles quaestio esset exorta, eaque ad Uiennen. Conc. referretur, Clemens concilio presidens ita loquitur di Nos ad sanctorum patrum & doctorum communem sententiam Apostolicae considerationis aciem convertentes, sacro approbante concilio declaramus, &c. Sedies ergo Α-postolica, & Viennen .. concilium, Cum
de fide & intelligentia sacrarum literarum pronunciant , sanctorum communem
272쪽
nem sensum tanquamnent , eosque quasi duces intelligentiae
Concilium quoque Lateran. sub Le ne decimo, acti. o. praecipit Omnibus, qui Evangelicam veritatem populum d eturi sunt, ut sanctam scripturam juxta interpretationem doctorum, quos eccle-sa , vel usus diuturnus approbavit, explanent . Nec quicquam eiS proprio sensu contrarium aut dissontun adjiciant, sed illis semper insistant, quae a prae satorum doctoruin interpretationibus non discordant. Est praeterea idem definitum apertius in synodo Trident. sess. 4. In haec verba: Decrevit sancta synodus ad coe cenda pctulantia ingenia, ut nemo suae prudentiae innixus , in reb. fidei de m rum ad aedificationem doctrinae Christianae pertinentium, sacram scripturam
ad suos senius contorqueat , aut comtra eum sensum, quem tenuit & tenet sancta mater ecclesia , aut etiam Con- tua unanimem consensiim Patrum ipsam scripturam sacram interpretarI audeat.
Hactenus Concit. Trulen. Poteram huc addere decretum quintae 1ynodi ex Iu
ne titulo II. libro 2. cap. I . Alterumetiani simile concilii Melden. cap. D. cx Burch. libro I. cap. 6 r. sed multa Praeterimus , ne disputatione longa negotium lectori faccssamus. Sed enim e sacris quoque literis ad ejusdem rei confirmationem habemus testimonia non Pauca. Ac primum illud ex Ecclesiasti-CO cap.8. Non te praetereat narratio seniorum: ipsi enim didicerunt a patribus suis : quoniam ab ipsis disces imtellectum , & in tempore necessitatis dare responsum. Deinde illud Apost ii ad Rom. I x. Non p us sa re, quam
oportet sapere , sed sapere ad sobrietatem, Ze unicuique scut Deus divisit mensuram fidei: Habentes donationes secundum gratiam differentes, sive prinphetiam secundum rationem fidei, dcc. Illud vero constat, prophetae vocabu Ium Apostolo usurpari non modo proco, qui sutura vidct atque praenuncIat, verum etiam pro eo, qui Spiritus sancti dono Prophetarum , Christi, Apostolorum oracula uitelligit Ec exponit. Iubet autem Paulus, ut qui e usmodi munus in ecclesia susceperat, prImum quidem non plus sapiat, quam oportet, ted ad modestiam de temperantiam sapiat: deinde , ut prophetiam habeat secundum rationem fidei. Hoc est; die sat ber Ses imus. Cayut III. 2.23
Thesei filum te- cris literis exponendis hamani adumeningenii , aut naturae vim rationemque
sequatur, sed eas iuxta fidem a maloiaribus acceptam, & hujus fidei proportationalem rationem interpretetur. Nam
philosophos quidem poteris krsitan ex ponere juxta rationem scientiae, nulla etiam adhibita fide : at sacros libros sobrie sire majorum fide dc doctrina non poteris. Sed & qui explicando Aristotele veteres Omnes Peripateticos pro
nihilo haberet , dc his magna contei sione reclamantibus , cx Phalosophi sententia paradoxum nusquam auditum n va nobis interpietatione praescriberct,
parum ille sobrius haberetur . Multo vero etiam magis, qui in Apostoloruni libris suopte ingenio novas quasdam sententias comminiscitur, easque Apostolortam discipulis 3e antiquis omnibus interpretibus adversas, hic non est profecto , cur satis ianus habeatur . Sed de secundo testimonio satis.
Tertium I. ad Cor. I . habes e Pr
phetae , inquit Apostolus , duo aut tres dicant, & caeteri dijudicent . Ne quia autem a reliquis temere dissentiat: Non est autem, ait, distensionis Deus, sed pacis a id est, non ejus, qui a consentiendi unitate defecerit sed eorum , qui in consentiendi pace pernianserint, ut Vincent. Lirinens. exposuit. Sicut in omnibus . inquit, ecclesiis sanctorum doceo , noc est, catholicorum . Quae ideo sanctae sunt , quia in sanctorum
communione persistunt. Ac ne quis tandem harum rerum judicium ad se unum
despectis caeteris revocaret, paulo post adait: An a vobis verbum Dei processit 3 aut in vos solos pervenit λ Si uuis videtur esse propheta , aut spiritiialis, cognoscat quae scribo vobis, quia Domini sunt mandata . Mandatum utique
est , ut si quis est spiritualium rerum magister, summo studio unitatis cultor
existat: ut nec opiniones suas comm nibus reliquorum omnium praeserat, dc ab universorum sensibus non recedat. id fiet autem, si duo praecepta tenea tur. Unum, ut sacrarum literarum interpres semper in priores spectet, a quibus verbum Dei processi in posteros. Hujus enim rei Apostolus Corinthios monet, inquiens, An a vobis verbum Dei processit λ Alterum, ut ne sensum litum tenaci contentione defendat, sed rius reliquos ecclesae doctores consu-at , ut si viderit omnibus 1d probari quod sentit, tuto jam teneat: sin reprobari,
273쪽
De SAhisar Imbari , dino iam deserat . Hoc enim si-rni suae Apostolus dicens : Aut in nos solos pervenit 3 Sic enim mihi plane
videor Pauli sententiam interpretari . Quod si hoc Apostoli testimonium v, dcbitur cuipiam ad suadendum maris, quam evincendum idoneum ; cum illo non existimarim cquidem contentiola
dis butatione certandum. Nec enim vel ipsi credimus , omnia argumenta , quibus utimur, esse palmaria.
Quartum porro ejusdem Apostoli testimonium pravissinum est. Habetur autem ad Ephes. . in haec verba: Et ipse dedit quoidam quidem Apostolos , quos
iatri autem Prophetas, alios vero Euangelistas, alios autem pastores & d ctores, ad consummationem sanetorum in opus ministerii , in aedificationem corporis Christi, ut non simus Jam parvuli fluctuantes , & circumseramur omni vento doctrinae in nequitia hominum , in astutia ad circumventionem erroris. Quae quidem Pauli verba , quoniam in tertio loco uberius explicata sunt , levi nunc brachio attingemus , quantumque laUS erit ad id, de quo nunc agimus, confirmandum. Ex his itaque verbis plane intelligitur, divinae providentiae filis e , ut non solum Prophetarum , Apostolorum , & Euangelistarum
codices haberemus, verum etiam sanctorum doctoruin in illos commentaria . Ob eam enim certe causam, post Prophetas , Apostolos, & Evangelistas , ecclesiae a Christo doctores dantur, utillorum sacros hi libros interpretentur. Hos ergo in ecclesia Dei divinitus per tempora & loca procuratos, quisquis inscripturae sensum eundem convenientes contempserit, non hominem Contemnit,
sed Deum : a quo in id illi fuere destina. ti, ut populum Christianiim sacras Prophetarum , Apostolorum, Euangelist, rumque literas edocerent. Quod si sancti omnes , dum illas interpretarentur,
errarunt, Deo auctore erraret ecclesia;
eum doctores sibi a Christo datos sequeretur , & in sacrorum codicum intelligentia eorum vestigiis insisteret. Nec me clam est, Paulinum , Augustinumque in epist. 38. & ss. Prophetas in hoc Apostoli testimonio non eos accipere, aut ante Domini adventum futura prae-ixerant, quorum nos scripturas ut canonicas ac divinas retinemus, sed illos, qui in ecclesia Christi tempore Apostolorum prophetandi graria eminuere. Αt , quoniam utrosque ecciesiae a Chri- Auctoritate .sto datos negare non possimus t nihil mirum videri debet, si neutros ab Apostoli verbis excluserimus. Sed quaerat hic ibrsitan aliquis: Cum sit persectus scripturarum canon, sibique ad omnia satis superque sufficiat, quid opus cst , ut ei sanctorum & intelligentia jungatur,&auctoritas ρ Quia videlicet scripturam sacram pro ipsa sui
de altitudine & Οblcuritate , non uno eodemquc sensu omnes accipiunt , sed aliter atque aliter, alius atque alius interpretatur , ut pene quot homines, tot 1lluic sententiae erui polle videantur . Α- liter namque illam Novatus, aliter Sabellius , aliter Arius, aliter Donatus e ponit. Quocirca necesse est, ut propheticae & Apostolicae interpretationis sinea propter tam varii erroris anfractus, secundum nonnam aliquam dirigatur .
Ob id ergo post Prophetas, Apostolos ,& Euangelistas , sanctos quoque DOct res accepimus : quo eorum catholicam, hoc est, universalem intelligentiam, tamquam ecclesiae regulam a Deo praestriaptam sinqueremur. Praeclare igitur illud adiectum est: Ad consummationem famelorum, in aedificationem corporis Christi, ne simus parvuli, dic. Ac de verbis quidem Apostoli hactenus . Nunc Salomonis unicum testimonium addemus , quod si diligentius expendatur, multum conferet ad eam rem , de qua disser,mus,corroborandam. Uerba sapientium,
ait, sicut stimuli, & quasi clavi in altum defixi. Quae per magistroruin co cilium data sunt a pastore uno . His amplius , fili mi, ne requiras. In qucm l cum Hieronymus , Exceptis , inquit, his verbis, quae ab uno pastore sunt data , & a concilio atque consentii probata sapientium, nihil tibi vindices: ma-Jorum sequere vestigia , ab eorum auctoritate non discrepes. Haec HieronymuS . Nos vero, quis ille unus pallor sit , per Ezechielem intelligimus : S scitabo, ait, super ea pastorem unum, qui pascat ea : ipse erit eis in pastorem. Ne autem existimares , quod ipse per se Christus hoc semper elici facturus, per Hieremiam monci inquiens: Dabo vobis pastores juxta cor meum, & Pa scent vos scientia de doctrina . Quod autem verba sanctorum data fuerint ab illo pastore uno, talis tantusque mnium consensus ostendit: nec enim
intelligere idcin omnes una mente POL
sent , iusi uno eodemque Christi sipir tu in ea unitate continerentur . Unde
274쪽
divine ait Salomon , per magistrorum concilium data cise a pastore uno . Sanctos quippe antiquos lapientes fuisse, nemo negat ; ccclesiae tu ille magistros, ce to constat s a Deo filisse ecclesiae datos , Christi erga ecclesiam providentia manifeitat: datos este ut Apostol runa, Prophetarum, Euangelistarumque oracula exponerent, Paulus innuit: ab uno pastore tam multos, atque adeo diversis di loco & tempote fuisse procu-Tatos , sententiae unitas & concordia
monstrat: Ut nihil aliud, quam magistrorum concilium liceat intueri, quod ab uno veritatis spiritu fuerit congrcgatum . Certe , ut August mus lib. adversus Julianum x. dicit , si episcoporum synodus ex toto orbe congregaretur, ut controvcrsiam decernerent ci
ca sacros lib. cxortam, nec tales possent facile sedere, nec tot. Quia nec sancti uno tempore suerunt. Te nunc, Caietane pater, si filio patrem appellare licet, appello, te Caj tane, inquam, appello, te in concilium voco, te non in lyccum aut academiam induco, scd in sanctor patrum Pacificum honorandumque convcntum. PO- ne tibi ob oculos , rogo te , tam numerosain seriem eruditillimorum virorum, quos in hunc ulque diem tot seculorum
consensus approbavit. quos praeter admDrabilem sacrarum literarum peritiam, vitae quoque pietas mira commendat :Aspice illos, obsecro te, quodammodo aspicientes te , & mansuete ac leniter dicentes tibi: Itane nos, fili Caietane, in sacrarum expositione literarum sinulomnes erramus Itane nobis omnibus, ouos ecclesiae Christus praeceptores dingat, spiritus intelligentiae defuit y It,
ne tu unus ad veri ulu nos pugnare a
des , di ecclesiam credis unius sensum hominis secuturam , hujus 'vero gravi Dsmi sanctissimique senatus commune judicium deserturam Utrum plus tribuendum esse Iudicas tot eruditorum, sanctorum martyrumque prae judiciis , an tuo singuJari privatoque judicio R
1pondebis ne ad haec , aut omnino hi scere audebis Videre mihi videor , Ca-jetane pater, modesti ain tuam , Ingemi-quc candorem , atque adco in sanctos religiosam reverentiam & pietatem, &quasi coram estes, audio vocem tuam aures meas circumsonantem: vicimus
utrique. Uterque nostrum palmam refcxt z tu naei, & cgo erroris . Sed ne-
est, ubi omnes sine mea dispi atione
vicit errores et di ego non conlite vi eorum insultare erroribus , quorum miror ingenia. Sed nos , ut coepimus , Persequamur, & Theologiae quoque rationibus hunc errorem consulemus . Licet
enim ad fidem in Theologia saciendam auctoritas plus polleat, quam ra tios quippe cum ea sine ratione satis habeat momenti, ratio sine auctoritate non multum valeat; sed aiictoritati tamen ratio conjuncta, quantum volet habebit ad faciendam fidem virium. Et nos jam inde a principio pollicebamur
hanc cum Cajetano causam rati e magis, quam testimoniis transacturos. Primum autem , qui novam hanc exponendi sacras literas rationem susciatant, hi praeterquam quod veteres obterunt malorum laudes , cum vanis hominibus , tum magis haereticis exemplo sunt, ut novis falsisque commentiSfacrarum literarum vera sensa contam,
nent . Quod si semel admissa fuerit haec licentia i ut libros sacros pro illo quil-que arbitrio interpretetur , horreo dicere , quantum abolendae religionis periculum conlequatit r. Etenim unaqua
libet particula sanctarum scripturarum humanorum ingeniorum libertati .per missa , alia quoque atque alia & omnes Jam quasi ex inore reliquae humanitus tractabuntur. Porro autem si t tam scripturam divinam , hominum quorumlibet ingenio arbitratuque ex poni liceat, nihil firmum relinquetur. Sed sit ibi deinceps errorum lupanar necesse est, ubi urat ante castae & incorruptae sacrarium veritatis . quemad modum Vincentius Lirinensis non m nus Vere , quam eleganter asseruIt .
Quin etiam praeter incommoda dimulta & magna , quae futuris in e clesia fidelibus haec opinatio affert, eo clesiam , quae nos antecessit, erroris gravissimi nota liberare nequit . Cum enim sive concionatores , sive script res omnes , qui sanctis antiquis su cessere sacrae scripturae sensum P pulo tradiderint , iuxta doctrinam a
sanctis acceptam : popuIus autem semium eundem fidenter acceperit : n, mirum qui concordem sanctorum V terum expositionem rescit . intellia
gentiam quam hactenus ecclesia habuit , rejicere convincitur . Exempli causa ponatur aliquid, quod pateat iv P Ilva
275쪽
De Sanctorum Auctoritate. tius. Sancti omnes exposuere, Evam eccista Adae, ut litera sonat, suisse conditam. Id quoniam sacerdotes sequentes ita invenerc a sanciis expositum populo Christiano sedulo significaru t, de populus ipse bona utique fide credidit. Ita efficitur, ut sanctis antiquis errantibus in illius loci interpretatione , tota ecclesia in eodem tuerit e rore versata . Atque sanctorum & ccclesiae ignorationem esse conjunctatri , Nestorius plane intellexit , a concilio Ephesino damnatus in haec verba: Invecti sumus in Nestorii scelcratam presumptionem , quod sacram scripuiram se primum & solum intelligere , Nomnes eos ignoralle jactarct, quicun- uc ante se magisterii mulacre praeditiivina eloquia tractavissent; totam etiam nunc ecclesiam errare, quae, ut ipsi videbatur , ignaros Doctores sc- queretur . Hactenus Ephesinum concilium e resertur autem a Vincentio
Lirinensi , in libello illo vere aureo,
adversum prophanas novationeS.
Adde , quod , ut jam pridem dicebamus, in his , quorum cognitio non pertinet ad populum , Ecclesiae fides fides majorum est. Cum igitur e scriptura sacra veram & synceram intcIligentiam accipere non spectet ad plebem , nisi Lutheranorum insaniam le- qui volumus, patrum certe nostro min libris sacris intelligentia , ecclesiae intelligentia ipsissma est. Quamobrem si sancti omnes antiqui divinis literis intelligendis errarunt , ecclesia dubio
procul erravit : idque Deo praecipiente . Peccaret enim populus , u scripturae juxta sanctorum omnium sensum expositae repurnaret: in his praeserim , quorum judicium non ad plebem. lea ad majores spectat. Praeterea, ab omnibus sancilS, communi unaque mente idem sentientiabus, non potuit Dei verbum recedere: Ut videlicet omnes simul haberent aliquam scripturam pro canonica, quae canonica non esset , aut e diversb aliquam communi consensu exploderent, quae canonica eslet . Ergo nec Vera intelligentia verbi Dei potuit simul ab illis recedere . Utrumque enim ecclesiae promistum est, & spiritus, & ver-hum: de si umina libet omnibus sanctis doctoribus defuisset , Ecclcsat quoque pariter de suisici . Illud autem , quod priore loco assumptum est, si minus intelligitur, ex aliis fidei dogmatis percipi potest: in quibus sanctos siminomnes errare non poste , magnis a r.
gumentis ostensuri sumus : nec ita multo post , sed pauca ante dicenda sunt. Quod vero di verbum di spiritus intelligentiae in ecclesia con; uncta sint, quemadmodum posteriori loco assiim bamus a per Isaiam Dominus in haec verba testatur: Spiritus meus , qui est in te, & Verba mea, quae posui in ore tuo , non recedent de ore tuo , & de ore seminis tui amodo usque in sempitcrnum . Semen Vero Christi, fidelium ecclesam esse negabit nemo, qui vel parum suerit in lacris literis exemcitus. Qui scit igitur, qui res a Christo in ecclesia copulatas audet errore divellere , & aut Verbum , aut verbi sensum sanctis omnibus ac proinde ecclesiae tollere
Praeterea , ut Hieron. in commenti super I. cap. epist. ad Galat . ali. e
clesia Dei, quae a posteris Apostol rum fidem audivit, non accepit hominis euangelium , sed Dei : Doct les enim ecesesiae, inquit, non tam ipsi docent , citiai Ir in ipsis Deus, qui ad lanctos loqimur : Ego dixi, dii estis,& filii excelsi omnes . Qui autem dii
tundi, tradunt Dci Euangelium, de non hominis. Marcion di Basilides , & ceterae haereticorum pestes non habent Dei euangelium: quia non habent Spiritum sanctum , sine qtio humanum fit Euangelium, quod docetur . Hactenus Hieron. Et eodem loco statim : Nec
putemus, inquit, id in verbis scripturarum esse Euangelium, sed in sensu rnon m stiperficie, sed in medulla: non in sermonum soliis , sed in radice rationis . Alioquin de diabolus, qui l qui ur de scripturis, & omnes haeretes inde sibi consuunt cervicalia . Grande periculum est in ecclesia loqui , ne
forte interpretatione perversa de cnangelio Christi hominis fiat Euange lium: aut quod peJus es , diaboli. Hecquoque Hieronymu . Quae ut conferamus in pauca , hanc rationem habent: Si a sanctis antiquis Apostolorum succcstoribus fideles sensum scripturae talium accepere, certe non receperunt Dei euangelium, quod non est in verbis scriptiuarum sed in sensu: non In litera occidente , sed in spiritu vivificante : non in membranis , sed in eo dibus . Id quod non Hieron. modo , verum etiam Hilar. in lib. ad Coimnan. Augustum tradidit. Et si lex sp,
276쪽
Liber Septimus. Caput III. ritualis est te spiritu indiget . ut intel
ligatur, quod in primo Iam loco abunde monstravimus, ecqua rogo tanta dementia cit , Spiritum sanctum mihi unias iusse dicere , sanctis omnibus desilio se Age enim , ut a divinis ad humanas rationes nostra defluat oratio, si inscripturae interpretatione quicquam tribuitur ingenio de eruditioni, quid Graecorum ingeniis aut acutius, aut perspicacius 3 Quid in literis sacris exercitatius p Nec vero Latinis Sanctis defuit
ingenium, nec literarum sacrarum peritia defuit . Nolumus enim modo aut Latinos Graecis, aut Graecos Latinis anteponere. Utrosque constat 3c ingenio& eruditione valuisle. Quod si in hoc judicio magis spectatur vitae sanctimonia, quis homo recons veteres illos e
clesiae primarios viros excellet Verum, a Iunt , sed homines erant . At ego &novitios istos interpretes homines esse Teor . Audio , quid multitudo facit adsensum spiritus p Respondeo quid facit paucitas sed de in his, quae vel apud homines fide creduntur , nonnihil facere solet testium multitudo , maxime seniorum . Nam veterrimi quique s lent esse gravissimi . Juniores autem quasi pueri si speciein asserant verblatis, non est illa quidem protinus repudianda et vetustas tamen suo loco con-1 ervanda est . Maxima enim est vis Nauctoritas vetustatis , & ubi cum novitate certet, est illa sine dubio praes renda . Sed nescio quo modo a rati nibus gravissimis ad has leviores oratio nostra dclapsa est. Iam ad illas redeamus, easque ipsas concludamus aliquando . Illud ergo urgentius & instantius premebamus , qui sanctos veteres in universum omnes , sacrae uno quolibet scripturae loco exponendo errasse affirmat , eum catholicae ecclesiae hunc Ustim errorem attribuere . Id quod hoc etiam argumento confirmari potest.
bicunque est enim ecclesiae corpuS , ibi etiam est spiritus veritatis, ut Irenaeus docet, imo Christus Dominus i quiens, Ego rorabo Patrem , de alium namque datur per spiritum sermo sapientiae , alii prophetia , alii interpretatio sermonum, &c. Nec enim in e clesia omnes Apostoli, nec omnes Pr phetae , nec Omnes interpretantur , dcc. Certum est autem, quod sacrarum lit
rarum intelligentia sanctis doctoribus, si quibus , maxime per spiritum data est . Qui ergo spiritum veritatis sanctis
omnibus in scripturae sacrae interpretatione negat, hic sine dubio eundem ritum ccclesiae tollit . Quemadmodum qui ab oculis videndi munus aufert,
hic reIiquas etiam omnes corporis partes obscurat: Nam si oculus non fue- L .inrit lucidus , totum corpus tencbrosum erit . Atquc hae sunt quintae conclusi nis causae gravissimae. Possunt enim esile aliae leviores . Certe Patrum Optimorum & sapientissimorum exemplum non omnino leve est : qui quanquam erant acerrimo ingenio , scripturae tamen sanctae interpretationes ita illi re serunt , ut a majoribus didicisse , non ut ex se reperisse videantur. Ad quam
legem nos non docti , sed facti , non instituti , sed imbuti esse debemus. Ac de quinta conclusione dictum est
Sexta Conchisio. Sancti simul omnes 6.COnc. in fidei dogmate errare non possimi. Hanc primum ostendit D. Augustinus liabro adversiis Julianum primo, cap. z. Cum enim Julianum vellet sanctorum
testimoniis in dogmate fidei , de quo
erat controversia, revincere . Non
mnium , inquit , de hac re lententias commemorabo, sed ponam pauca Paucorum, quibus tamen nostri contraductorcs coguntur erubescere,& cedere,
si ullus in eis vel Dei timoΠ, vel hominum pudor tantum malum pervicaciae superaverit Jc posterius, Alia sunt, ait , in quibus inter se etiam doctissimi atque optimi reguIae cathoIicae defensores salva fidei compage non sonant, Se alius alio de una re meIius aliquid dicit Ze verius. Hoc autem umde nunc agimus, ad ipsa fidei pertinet fundamenta. Et lilv. x. adve us eum Paracletum dabit vobis, ut maneat v Idem ita loquitur: Hoc probavimus cainbiscum an aeternum, spiritum Veritatis- thos corum auctoritate sanctorum , ac Docet quoque idem aperte Paulus adiper hoc non est consequens, ut falsum Ephesios A. dc r. Corinth. I x. Spiritus i sit o Tales quippe ac tanti viri fecim- autem in corpore non easdem omnibus' dum catlioticam fidem hoc verum miscorporeis partibus tribuid functiones, i confirmant , ut vestra fragilis & argum admodum Apostolus ad Romanos itula novitas sola auctoritate conteratur I 2. & prioris ad Corinthios cap. dii Iillorum o Praeterquam quod ea dicunt
decimo, elegantissime Persequitur. Mu i ut se per eos loqui veritas ipsa test
277쪽
m r. Sed nune auctoritate primitus co-runt vestra est contumacia comprimenda , ut dum tales homines Dei in fide
catholica errare potuisse non creditis, ait sus praecip:tes refraenetis . Iit paulo interitis, Igo te, inquit, ante istos judices constitito, quos non amicos in
os , & inimicos tuos in hac nostra disceptatione constitui cognitores , nec quorum sententia: de hoc , quod internos disputatur , incertae sunt, inani cogitatione confinxi : sed sanctos , & in sancta ecclesia illustres antistites Dei. non Platonicis & Aristotelicis S: Zenonicis quanquam di m his nonnulli
ex cis docti suere ) vcrum omnes sacris litcris eruditos nominatim sicut oportebat cxercss , ut in cis tinaras non
ipsos, scd illum, qui sibi eos utilia vasa formavit . Qui tunc de ista causa 3udicaverunt, cum ab odio, amicitia, inimicitia, ira vacui erant, quod invenerunt in ecclesia , tenuerunt . I t posterius : Usque adeo , ait , permiscuit De Sanclarum Auctor. haereticiis ipse Sergius , publica eccIesiae consensione victus , hanc nostram conclusionem negare non potuit , ce te inimici nostri sunt judices. Tum, qu niam syr. dus actione II. I 8. sanctos ipsos Patres tanquam regulam sequitur,& synodus Lateranensis stib Martino
Quinto can. I 2.& I s. quae omnes consonantes ccclesiae Patres rcipuunt , ea Catholica , & Apostolica licclesia r spuere dicit, & quae credunt, credere. Id quod non modo Aurunsia. Vincent. conciliorumque pravissimis testimoniis, verum etiam invictissimis rationibus confirmari potest . Nam si Sancti ni ahquo fidei dormate falsi sunt, & populi , qui eos i quebantur , salsi sui silcnt. Constat enim, populum Christianum ante nos fidet sanctorum doctorum
acquievisse. Neque enim aliter fidem in o. ob.
Iesiim habere poterat, nisi haberet eta eri lit.& mia in in sanctos ejus . Gratias ago Deo meo , ait Paulus ad Philemonem , at, neeetia est.
diens fidem quam habes in Domino Ic- imis silmina longus dies , ut videant i Q. & in omnes Sanctos ejus . Ita quae Pelagius , Celcthius , Julianus, & caeci sint Hilarius , Gregorius , Ambrosius, Cyprianus Sesqualiscunque homo sis, ramen quia homo es , videre mihi videor verccundiam tuam si tamen non in te spes cst omnis emortua sanitatis di quodammodo audio Vocem tuam, qua respondes : Absit , ut audeam caecos istos viros vel cogitare , vel dicere. Et m fine libri tandem, qui sanctos rejiciunt, eos univcri am Christi cccl sam rc licere testatur . Et Vincentius
Lirinentis, Necesie est , inquit, Omnibus catholicis, qui se sd ecclesiae, Icgi- verba Hieronymus, Quicunque, inquit, Deo credidit, aliter ejus fidem recipere nequit, nisi credat & in Sanctos Gjus . Non est enim in Deum persecta fides quae in naanistros e iis infidcirta
Praeterea, cum quaedam ad fidem po tineant, quod etsi saepe dictuin est, dicendum est tamen saepius , quae picbs penitus ignorat, si sancti omnes in fide rerum hujuscemodi deccpti suissent, e clesia certe fuisset decepta . Ad haec,
Sanctorum omnium fide repulsa , magna ex parte Christi , & Apostolocii meimos filios probare student, ut sanct i traditiones repellentur. Non enim ali-rum Patrum fidei inhaereant , adgluti- unde apertius, quam ex Sanctorum venentur, immoriantur: prophanas verosterum testimonus , plerasque Apostolino Vitates detestentur, horrescant. pem cas traditiones agnovimus. Unde in lesequantur. Concilio cnim Ephesino divinitus placv:t, nihil aliud posteris credendum decernere, nisi quod sacrata sibi comentiens sanctorum Patrum tenuisset antiquitas . Hactenus ille. Nec Ephesia a s ol viri synodus ita sensit, scd Constantvaopolitana sexta , actione Q. in haec verba: Et dixit sancta synodus: Omnino necesse est non soluin secundum, sensum sequi Sanctorum. Patrum dogmata , scd cisdem vocibus uti cum illis, nil, hique penitus innovari. Et iterum, Sanctorum Patrum dogmata tanquam legem sanctae Dei suscipiunt ecclesiae . Nec obstat, has sententias Se Iii esse, non synoda. Tum, quoniam sptima synodo generali, actione I. Anathematismus 7. I asilii poenitentis sic habet : Qui doctrinas sanctorum Patrum , de traditionem Calliolicae Eccle si x contemnunt, quique causantur , di
voces Arii , N Nestoria , Eutychis , 3c
Dios cori jactant dicentes , quod nisi satis cx veteri , di novo Testamento instructi essemus , sanctorum Patrum, de Catholicae Ecclesiae traditiones se
qllere Tilr, execratio . Haec igitur duo ita linat connexa atque conJuncta . utdnulli ac dulo clari non pollint , doctrina sanctorum Patrum , & Ecclesiae traditio. Quisquis unum titorum tentarit labefactarco alterius quoque fidem
278쪽
concutiat necesse est . Atque ejusdem synodi actione 6. tomo quinto , Epiphamus pro lynodo sic ait : Quod si
is, qui nanc cxpositionem contra V
nerandas imagines . edidit , asserit se a sanctis patribus , qui circa ea tempora floruerunt, non fuisse receptum, quomodo. ea , quae sancti paties non probaverunt , nos qui indigni sumus , ut discipuli eorum nominemur , recipiemus p Neque synodus haec modo,
verit m reliqua concilia omnia, Omnes
pontifices ac sancti doctores, hae via& ratione universas haereses resutarunt . Non enim commode aliter poterant , nisi & in scripturis ipsis canonicis , di in reliquis fidei decretis ma-Iorum sententiam , ut acceperant, tenuistent. Qua de re libet prorsus Verba Vincentii Lirinensis adscribere :Sacra , inquit, Vetustatis auctoritate pro-Plaanae novitatis conteremus audacIam.
Neque hoc sarie .novum , siquidem mos iste semper in ccclesia viguit, ut quo quisque floreret rcIigiosior , eo promptius novellis adinventionibus contrairet. Exemplis talibus plena sunt omnia: Sed ne longum fiat, summatim nonnulla ac breviter perstringemus , ut omnes luce clarius videant, beatorum Apostolorum beata successio , qua via 1cinper ingressa novas doctrinas rest tarit . Intelligebant enim viri sancti atque prudentes, nihil aliud rationem pietatis admittere, nisi ut omnia, qua fide a patribus suscepta forent, eadem filiis consignarentur . Idque esse Proprium Christianae modestiae ac gravitatis, non sua posteris tradere, sed a
majoribus acccpta servare . Ducatum quippe praebet nobis religio, non nos religioni: Nec majorum Lenia qua Volumus trahemus e sed potius qua illa
trahunt retrahuntque, sequemur . Hactenus ille. Unum vero idemque praecipuum ejus rei, quam dixerat, exem plum affert ex Ephesino concilio , ubi cum de sanciendis fidei regulis contra Nestorium dis ccptaretur , decremtum est, ut sanctorum patrum in medium sententiae proferrentur Quod cum ita factum estet, Nestorius tanquam catholicae vetustati contrarius, damnatus est. Cyrillus vero tanquam sacrosanctae antiquitati consentaneus , est Probatus. Sed, ut reple utem dixerat , exemplis talibus plena sunt omnia. Sic enim Hieronymus Helvidii dogma revicit . Sic Basilius ad Amphilochium Liber Septimuy. Caput III. spiritus sancti divsnitatem assertiit Sie
Aug. Donatist. dc Pelagianos refellit . Sic Paulus Samosa tenus a celebri quodam scriptore superatus est. Sic Theodoratus Alexandrini concilii definitiones comprobavit . Sic Leo Papa apud Leonem imperatorem Eutychem hiijuiaque sectatores confudit, astruxitque, a sanctis doctoribus consentientibus nullos nisi impios Schaereticos discrepare,
Sic Agatho Papa ecclesiasticum dogma de duplici Christi voluntate dc operatione firmavit, nempe sanctorum scriptorum consentientibus testimoniis:Quibus ea solum ratione haeretici respondere se poste existimarunt . si libros depravassent, de alia ex eisdem sanctis
testimonia vel mutila, vel etiam conficta in confirmationem erroris adduxissent. Neque enim negare sanctorum auctoritatem integrum vel haereticis v debatur . Quorsum autem post veteia exempla nunc novitia proseramus p evBernardo epistola 77. ad Hugonein , ex Innocen. De presbytero non bapti. cap. Apostolicam, ex concilio Florentino , ex multas quoque aliis, quos ne
longum sit , missos in praesentia faciemus . Satis enim nobis , si modo in
philosophia Christiana aliquid prose-
cimus , postis exemplis rationibusque& testimoniis , persuasum esse debet , sanctorum omnium e0minunem sensum certam fidem facere catholicorum dogmatum , ac proinde ex omnium auctoritate certa ar umenta depromi Theologicis conclusionibus confirmandis. Id quod sexto hoc demum loco erat
nobis constituendum. Constituimus atmtem longa oratione id quidem .' quomodo enim rem tantam verbis paucioribus explicaremus p sed adeo praeclare tamen, ut tenebrae, quas adversarii v ritati offundere luis argumentationibus
conati sunt, jam superioris disputati nis luce fugatae esse videantur . Certe primum, secundum , dc tertium arrim mentum , post ea, quae dicta sunt, nutila responsione egent. Sed ne ratio illa quidem deinceps apposita. Eadem enim
non magis contra veteres sanctos , quam contra patres concillorum omnes, a que adeo contra totam ecclesiam valet. Ita nos antea duobus illam locis rem-tavimus . Osiandri ergo dc Cabetani scrupuli modo restant, qui si fuerint exempti , nihil prolacto erit amplius , quod lexto loco explicando desider
279쪽
expositores usque ab Apostolis universos , in prophetiae illius intelligentia errasse, primum nihil nobis contrarium a stert. Nam, ut Vincentius Lirinensis recte dixit, antiqua sanctorum patrum consensio non in omnibus d :-vinae legis quaestiunculis , sed solum in fidei regula nobis certo est sequenda, atque in his praecipue quaestionibus , quibus catholici dogmatis fiundamenta nituntur. Quod etiam capite superiore
paulo latius explanavimus. Porro autem Oscae Prophetia an in sensit literati, an in allegorico ad Christuin relerenda sit, ad fidei quaestioncm non pertisset : Ita quamvis sancti in hoc falsimis sciat, non in re gravi, sed quae parvi momenti in ecclesia est, sui sient falsi. Deinde falsiim cst , omnes auctorcs , usque ab Apostolis locum illum in seia su solum allcgorico ad Chrrstum rc- tulisse . Reserunt quidem omnes adpo puliun Isiael, & ad Christum quoqucrclarunt , sed non omnes asseiunt per allegoriam id fieri. Quin nonnulli a Lfirmant, eundem scripturae locum plures habere interdum sensus lite rates. Postremo , si dicamus sensum esse allegoricum, nullus est error. Nam objectioni Osiandri Hieronymus in corn-ment. super Oscam docte respondet. vana igitur ista ratio apud eos valet, qui ips decipi fallique volunt. Gravi
res constantioresque admonendi 1lint, ut animadvertant, ne callida altera ratione capiantur
modum est in do . . . . occultus sophista , ne veritatis specie fallat, studiose cavendum est. Nec Onim facile agnoscitur . Nec vero cxl-ssimari velim, Cajetanum aut lia sophinis esse censendum, aut astute, vafre, In alitio leve quempiam lallere voluisse.
Sed vir ingeniosus de doctus non scit Iebatur , nisi specie quadam obscurae rationis. Quocirca quonia in vim habet majorem , quam caeteri ad decipiendum , majori cura dc diligentia hic
Argumentatur itaque Cajetanus: Non Sanctortim Auctor. alligavit Deus expositionem scripturae sacrae priscorum doctorum sensibus, &c. Imo vero alligavit, si omnes ad univi
in eandem sententiam concurrerint Tenentur enim liniversi catholici sensium ecclesiae sequi. Sensum autem ecclesiae suille , qui idem fuit doctorum
ecclesiasticorum omnium , explicatum est paulo ante satis, ut arbitror, dilugenter . Nec ccclesia nunc de scripti,
rarum seni v judicat divinando, sed ex
traditione majorum eas interpretatur .
Quemadmodum enim, si qua alia fidei quaestio occurrerit , ecclesiae judicium nihil novi auribus Christianae plebis
inscrt, sed majorum antiquam in ea re fidem & inquirit di sequitur : ita cum de sacrarum literarum sensu existit ahqtia controvel si a , nullam novam i telligentiam a censura ecclesiastica expectare debemus , sed eam, quae magna facta disquisitione patrum nostr i una communem esie constiterit. Spes, inquiunt, nobis & posteris tollitur e ponendi sacras literas, nisi transferendo de libro in quintea num . Minime vero gentium. Nam, Ut illud praetcream,
quod iir sacris Bibliis loci sunt multi atque adeo libri integri, in quibus in 'tei pretalm diligentiam ecclesia desi derat , in qitibusque proinde jimiores
possent & eruditionis de inpcnii po sic ris ipsi quoque suis monumenta r linqucres in illis etiam, quae antiquorum sirnt ingenio ac diligentia elabo rata, nonnihil nos Christano populos volumus, praestare & quidem utilissime possiimus. Posilanus enim venistis novitatem darc , Obsoletis nitorem, o scuris lucem, fastiditis gratiam, dubiis fidem , omnibus naturam suam & n, turae suae Omnia . Scit quoniam huic CaJetam argumento Vincentius Liri-
. Aperte enim sophisti inci iis doctiis me clogantisti incque re bia videt , nisi qui ad- i P0nd t, verba nos ipsius ascribemus, ctus : Callidus ille Sidigna illa profecto, quae aureis literis
scriberentur. Esto, iliquit, o Doctor, quasi ncseleel, de prcta O as divini dogmatis gemmim exsculpe, fidcliter coapta, adorna sapienter, adsice. splendorem, gratiam , venustatem, intestigatur te exponente allustrius , quod antea obscurius credcbatur . Eadem tamen , quae didicisti, doce : ut cum dicas nove, non dicas nova. Sed sorsitan dicet aliquis : Nullus he ergo in ecclesia Christi profectus ii abcbitui: iiij telligentiae Θ habeatur plane & maximus . Sed ita tamen, ut vere proscctus
280쪽
sit ille fidei , non permutatio . Siquiisdem ad prosectum pertinet, ut in id. metipsa una iviqile res amplificetur :Ad permutationem vero, ut aliquid ex alio in aliud transvertati ii . imitetur animarum ratio rationem corporum et quae licet annorum processu numeros litos evolvant & e plicent ,. eadem tamen , quae erant , pei manent . Parva
laetentium membra, magna juvenum: eadem ipta sunt tamen . Quot parvulorum artus , tot virorum . Et si quae illa sunt, quae aevi maturioris aetate Pariuntur , jam in seminis ratione praeserta sunt; ut nihil novum postea prostratur in scitibus, quod non in pueris iam ante latitaverit. Quod si humana species in aliquam deinceps non sui generis Vertatur emgiem , aut certe addatur quippiam membrorum numero vel detrahatur, necesse est , ut totum corpus vel prodigiosum fiat, vel etiam intercidat , Vel certe debilitetur et Ita etiam sacrarum literarunt intelligentia sequatur has decet Progressitum Ieges, ut annis scilicet consolidetur , dilatetur tempore, sublimetur aetate: incomrupta tamen, illibataque permaneat s&Liber Septimus. Caput IV. paulo post: Quodcunque igitur, ait, in
ecclcsae paracliso, Dei agri cultura, patrum labore latum est, hoc idem filiorum industria col'tur , floreat , matu rescat, proficiat, perficiδcur. Et prist
illa cαlestis philosophiae dogmata a posteris excuretidur, limentur, poliantur. Sed nefas est , ut commutentur , detruncentur , mutilentur , humanorumque ingeniorum quasi extranca additamenta recipiant. Accipiant licet evidentiam, lucem, distinctionem, sed retineant necessc est plenitudinem, int gritatem, proprietatem Hactenus ille. Cujus tota oratio eo mihi videtur probabilior , quo magis ex Apostolo ad Ephes. 4. Videtur elle depr/mpta. Ubi illam corporalis augmenti. similitudinem adeo & aperte , & copiose prosecutus est , ut nulla mea oratione opus sit. Tantum fuerunt lectores admonendi. De sexto autem Ioco hactenus. Jam aedleptimum transeamus , hoc est , sch
lae novae auctoritatem .. De qua etsi
nonnihil λrtasse novi dicturus stim, ea tamen , quae pios lectores probaturos esse confidam.