장음표시 사용
331쪽
1 a Iopi solum, sed nulli satis cruditi videntur , quibus res olim gestae lynotae sunt. Multa cnim nobis c thesauris suis historia suppeditat, quibus si careamus, 3: in Theolopia, & in quacunque semme alia facultate inopes saeporum cro& indocti reperiemur . Cum vero pateat, quandoque in re quondam gesta Theologicae disputationis cardua cin verti , quis est hic, qui neget , interdum etiam in scholastica disputatione opus
esse ex annalium monumentis ic stes excitare claristimos veritatis 3 Fquidem historiam cste Theologo disserenti ne-ccssariana , cum saepe alias , tum maxime in hoc opere animadverti : ubi quantus mihi fuerit historiar humanae usus, qui superiores libros attigerint, ii facile iudicabunt . Nam quam maiagnus postea futurus sit, non audeo ego in pra sentia dicere, ne montes aureos videar polliceri. Certe quantum historiae cognitione
Theologus indigeat , vel illi' abunde
magno argumento sunt, qui ejus ignoratione sunt in varios errorcs lapsi. Hujus peneris quidam exemplum ponunt , quod Traianum Gregorii precibus a gehenna liberatum . non vulpo solum , sed Divo ediam Thom. Y oh tri juveni peribasiim est . Persuasum est autem Ioannis Damasceni auctoritate. cui D. sane Thomas plurimum deferebat . Sed illius fabellae, inquiunt, ampumcnto nemo adduceretur, si ex temporum ratione intelligeret . Ioanncm Damascenum rei eJus auctorem es cnon poste, ut qui plus uno seculo juxta horum sentcntiam Gregorium antecellerat . Nam Raphael Volaterranus, Vincentius Valvacensis, ac Divus Antoninus illum tradunt sub Theodosio floruille . Sed hoc exemplum ineptum est , cum Joannes ille Damascenus ,
qui quatuor de orthodoxa fide libros edidit, sub Constantino de Leone flo-De Humanae Historiae Auctoritate. synodo damnatus est . Sed Je Iib. .
cap. II. contra Iconomachos scribit,
colitemque in libro haeres. Icono clastas Sc Thymoleontes appellat, a Leone scilicet, qui sectae illius praecipuiis & auctor de adjutor fuit . Eodem praeterea haeres. lib. Monothclitas commemorat Cyrum, Sergium , de Eustathium , qui damnati sime in s cxta synodo sub Α- pathone Papa r adversum quos copiose etiam scripsit lib. s. de orthod. fid. cap. I . dc is. Quae Omnia qui expendat, is facile intelligat, Ioannem Damasccnum post Gregorium extitisse . Nam quod Tritemtus ait , duos suisse hujus nominis , alterum sub Theodosio , qui libros illos Theologiae composuerit, alterum sub Leone, qui pro imaginibus depugnarit , id commentitium totum est, ut ex locis modo recitatis apparuit . Nec vero historiam cpo illam probo. Mirum enim est, hominem Graeciim rem nostram, & toto, ut ipse inquit , orbe vulgatam Graecis litis prodidisse, quam historia tamen omnis Latinorum ignorat. Sint ergo fabulae, non repugno, ea quae de Tra)ano de Gregorio rcferuntur . At non ob litana cati: atra tamen . lilia prior reporro Damasconus fuerit . Ucrum hoc in genere Hispanus noster Genetius Sepulvcda nuper erravit , homo in emi e meo judicio imperitus , & si ovalde doctus , certe & eloquendi ai te clarus, & a Theologiae studio non abhorrens . Qui cum periti adere vcllet barbaris novi orbis oppugnandis justam elle belli causam , in eam a Tyri mentationem incubuit , quod Grenorius in epistola lib. primi septuagesima tertia, id quod resertur 23. quaest. . )Si non . Gci adium commendat, qui tantum Christianae dilatandae causa Reipub. bclla susceperit , quatcnus Christi nonacn per subditas gentes I idei praedicatione circumquaque discurre- ruerit , hoc est , Divo Gregorio jam ret . Hoc vero Gregorii restimonium
defuncto . Nec in re aperta opus est aut Ioannem Patriarcham Hierosolymitanu in , aut rerum scriptorem Romanarum lib. 13. de 12. aut atros etiam
historicos excitare , ubi Ioannes ipse
Damascenus non obscure indicat, quo tempore extiterit . Primum enim CDrillum saepe refert , qui post Theodosium suit . Synodi quoque Chalcedon. aliquando meminit . Quin lib. I. cap.ro. Petri cujusdam Gnaphaes incit mentionem , qui sub Justiniano in quinta quam sit inoptum ad rem propositam comprobandam, is quoque ipse Genesius iacile judicasset, si ex historiis didrcillet, eos, adversum quos bella Gcanadius pellit, hos cs non imperii Romam modo, veru metiam Ecclesiae Christique fuisse. Id quod cx alia quadam
ad eundem Gennadium opistola, quae a I. q. I. c. est in codem lib. numero r. luce cla- . ut rius usitare licet . Nec dubitari potest , Vandalos, quorum reliquiae eo usi Prosp. inque in Africana provincia supererant, Lu QR'
332쪽
. Liber Undecimus. Caput II. a pArriana peste assectos : nec ignoratur annum cum passione Dominica con Donatistas , quibus Africa tum etiam Picna erat, praein iis, & vi contra Catholicos , non soluin disputatione pugnasse . Sed de lus exemplis non est hic locus disserendi , ubi breviter Nin transcursu Theologum admonemus, ut ne historiam Ecclesiasticam negligat , cujus & cognitio magnos isticius Parit, de ignoratio parit errores.
Iam vero Augustinus lib. de doctr.
Christ. 2. cap. X8. ethnicorum etiam historias ad intelligentiam scripturae sacrae plurimum conferre tradit , ostenditqlle ex earum ignoratione quosdam iren 2. lib. circa scripturas errasse. Uidelicet Ire- T inm. et narus Sc Tertullianus circa aetatem qua ope te as Christus passiis est, vario sunt quidem V a. h δε seb. errore Versati , scd ob eandem cau- b tamen . Historias enim humanas Est put i χ- hoc loco glexerunt , quibus cogni Atur L. ε tis ea res facillime expeditur . Quan- locis cl. ii. quam ut crque erroris sui ex Euangei Ei, o. ho quoque poterat admoneri . Atque
antici tui. Erasmus , ' quas tenebras stiper universam terram factas plane scribit E- Tei 'illi in vangelista , eas ipse super Iudaeam tantum susas intelligit , fallae lite intclina. S ton . ligentiae causam Ponti lac luc Veram,huhai lis neque si vera elici, satis idoneam,
, . quod si liae tenebrae tanto spatio con-n: Vistita tigissent per universum orbem, at quis su p. at l . certe seu Latinus seu Graecus scriptor ei A. eius rei meminit set . Nam epistolam, Pisit. c. 7. ' citra Dionysius astruit eclypsim illam se diligenter de vi illic oculis, dc animo considerat Ie , quasi nomine Dionysii confictam deridendam propinat. At vero nec quam Pilosophiae & doctrinae laudem Dionysio Areopagitae eripere conatur Erat mus , eam ero in hoc opere alsererc instituo, nec id etiam reprehendo , quod D. Hieronymum ejus interpretationis auctorem facit ; cui non alius quisquam scripturae interpres apertius contradicit . Illud ago , nisi humanas historias hic
ignoraret Erasimus , tencbras profecto illas aliter, ac vere quidem, interpretaturum. Phegon enim Olympiadarum egregius supputator , in quatuordecimo libro ita scribit : Quarto autem
anno 2 7. Olympiadis , magna N excellens inter omnes, quae ante eam acciderant , desectio solis est sacta. Dies
hora sexta ita in tenebrosam noctem verius , ut stellae calo visae sint , te raeque motus in Bithynia Nicaenae urbis multas aedes subverterit . Quomcuri ille Euseb. lia chronicis patefecit. Lucialius quoque presbyter Antiochenus , vir moribus & cruditionc praecipuus , cum gentibus de fide Christiana disputans , Requirite, inquit, in
annalibus vestris, & invenietis temp ribus Pilati, Christo patiente, iurato sole interruptum tenebris diem . 'Au- istor est Eusebius libro f. eccles. hi-llor. cap. 6. Tertullianus demum, Eodem , inquit, momento dies medium orbem signante sole subdista est. Deliquium utique putaverunt , qui id si per Christum praedicatum non scierunt:& tamen eum mundi casum relatum in archiviis vestris habctis. Hac cnus ille in Apocalyp. cap. 1 I. Quibus ex rebus facile intclligitur , sacris literis exponendis hiltorias etiam gentilium eme necessarias . Quae quanquam ita sunt in promptu , ut res disputatione non egeat , sitiat tamen nobis in te tio decimo libro fusius explicanda. Cum igitur ibi haec simus cxemplis manifesti limis illustraturi, non est cur quae cJus libri propria doctrina crit ,
hoc nos cana loco importune anteve tam us . Atque ut Geometrae solent non
omnia argumentis ostendere , scd postularc , ut quaedam sbi concedantur, quo facilius quae velint. explicent: sic ego interim a lectore post illo , ut mihi concedat cise in libris facris loca plurima , quae sine historiae humanae cognitione expediri non queunt. Quod autem in distertatione adversiim fidei Christianae inimicos rerum gestarum
monumenta Theologo peropportuna sint , clarissmorum virorum ullis aperte confirmat . Tertullianus cx ipsis In apolos
Romanorum historiis argumentatur, φῆ pcili mos quosque saevos Christianis crudelesque suisse . Bonum itaque esse id, quod mali homines insectarentur . In libro vero ad Scapulam , quot rerum gestarum exemplis usus est, ut persuaderet ob vexatos Christianos, multos gentilium praesides tristes exitus habuit-le Quamobrem qui cum nostris pugnavis lent , eos cum Deo quoque sine dubio certasse . Cyprianus idolorum omnium vanitatem qua epistola- sint dii. 'rum scientia & commemoratione cinarguit Hieronymus quot quamque va- I.: i Darias adversiim Iovinianurn hiltorias in
commendationem virginitatis castit titque commemorat ρ LucIanus presbyter, quemadmodum supra diximus , Npibs
333쪽
De mmani Historia Anctoritate .
psos gentium annales excitat , ut no-ldum est , qualis quantaque sit historiaestrae etiam fidei doemata illorum testi-lhumanae auctoritas , & quam faciat in montis asserat . Eusebius Jud vos , &Paganos cepe ex historiis humanis refutat. Non ergo historia solum Eccles astica, sed ea etiam, quae est ab ethnicis auctoribus scripta , ilico logo comtra adversarios fidei uti inlima est. Qua-Propter rudem esse omnino in historiis gentium , aut inertistimae segnitiae est, aut saltidii delicatissimi . Enimvero quod commode ac prudenter, non in concionibus dico, sed etiam in dis putationibus , Theologus exempla prOserat , dum quippiam vel justum esse suadet vel in)ustum , quoniam a viris aut probis , aut improbis usurpatum est , Tertullianus , Hieronymus , allique viri pravissimi satis ostendunt, qui non raro hujuscemodi persuasionis genere delectantur . At exempla probabilia sine historiae cognitione proferri qui possunt Quam late igitur historiae utilitas fusa sit , apparet: siquidem quacunque Theoloes ingredimur sive concionando, sive disputando , seu sacras literas exponendo , in aliquam historiam vestigium ponimus . Itaque cum ad has multas res Theologo pe
utiles sint historiarum libri , studiose
profecto ab eo legendi sunt, ne turpiter in rebus ad se maxime pertinentibus erret , eaque ignoret , quae irn rari non sine imprudentia modo , sed ne sine imperitia quidem possunt . Historia quippe , ut Cicero verisIime dixit , cum magistra vitae est , tum lux etiam veritatis . De historiae ergo ut, litate hactenus dictum est, nunc de a ctoritate videamus.
OUanquam , ut paulo ante diceba
mus , e locis scopulosis enavigavit oratio, nec ea, quae in hu)us loci explicatione disserenda sunt, ingenii vim aciemque desiderant, egent tamen quaedam horum gravi maturoque
judicio . Qua ex re fit , id quod vix
credibile est , ut in loco facili & e plicato perdissiciles & lubricae quaesti nes existant. In primis enim constituem Theologia fidem : quod non adeo expcditum est. Deinde quis auctor pro babilis ac fide dignus existi inari de beat: quae res est omnium difficillima.
Cum enim non ex sermone hominum recenti, sed ex majorum memoria atque finalium vetustate eruenda sepe sit veritatis cyplicatio ejus , quae in Theologica disputatione versatur , O portebit sane de historia praelertim v c teri judicare, historicos Omnes intereno icere, mendacesque a veracibuS l cernere . Quam facultatem quoniam mihi nec arrogo , nec debeo, fateor me non sine metu ac pudore quodam hanc provinciam suscepisse munere necessitatis, non voluntatis opere perf-cturus : Non quod mihi in tanto officio , tamque gravi caula cura defiaerit , sed quod video periculosum csse, eo vel maxime loco iudicem velle fi ri , ubi vir ille nimirum exigitur , qui& antiquitatis memoriam in numerato
habeat, & prudentia summa gravissimoque judicio sit praeditus . Sed quo
citius hoc, quod sulcopimus, non mediocre munus conficere possinus : Ο- missa aut ignorationis meae , aut temeritatis . aut utri utque etiam Geprecatl ne, ad earum rerum , quas proposuimus, explicationem disputationcmque
Principio itaque historiae humanae auis ctoritatem argumentis oppositis impu-rnabimus. Mox docebimus ex ejustra di historia qualia in Theologiae usum argumenta ducantur . Tertio loco stendemus , quinam illi auctores sint, quos in historia Theologi probare debeant . Postremo argumenta opposita refutando finem hujus libri faciemus.
Primum ergo argumentum , quo historiae humanae fides labefactari potest, est hu)ul modi. Ioseph secundum naturam filium sitisse Iacob , secundum legem filisse filium Eli , Africanus in mpistola ad Aristidem , Iustinus martyr
quaestione ad Orthodoxos 66. Eus bius libro I. Ecclesiast. histor. cap. 7. Nicephorus lib. item primo cap. II. Ambrosius libr. in Lucam 3. Hieronymus in primum Matthaei cap. August.
lib. a. de concord. Euang. cap. 3. 3c 2. retractat. lib. cap. s. & I6. Damast
nus lib. 4. cap. I s. Beda lib. prim. in Lucam cap. Io. Theophylactus in Lucae tertium caput, Omnesque sere
334쪽
- Liber Undecimus. Caput III. 28spatres scripserunt . Neque illis stibito ad fratres in cremo, & de mirabilibus
reperta haec, aut sine auctoribus con- faciat lcripturae , si tamen haec opera ficta simi , sed ab ipsis Salvatoris no-l Augustini sunt , Chrysostoinus homilia in Matth. Tertullianus contra Ju- Dodior quidam antiquuS, nomistri propinquis & coni anguineis tradita . quemadmodum Africanus allirmat. Haec vero multis arrumenti S commentitia esie probat libro primo harmonia Euangelicae Osiander, atque, ut sibi quidem videtur, ita probat , ut non modo D. Thomadi , caeterisque Theologis, quasi portenta ibium antibus , instillet, Verum ctiam eos insanos appellet, qui haec primi in lucem ediderunt. Secundum argumentum est, quod Ioseph virum Mariae alteram prius lix rem habuisse, ex qua filios iusceperit, qui fratres Domini in Evangelio dicuntur . Eusebius libro secundo Ecesesiast. lultor. cap. I. Nicephorus lib. 2. cap. 3. ubi ctiam refert Hippolytum ejusdem sententiae auctorem, Ambrosius in libro de instit. virgin . cap. 6. piphanius
lib. 2. conti haer. cap. s I. & 78. Hila- Tlus can. I. In Matth. aperte consenti uiu . At historiam h .mc Hieronymus in Matthaei duodec murra caput tanquam apocryphorum deliramenta conicinnit et quin etiam adversus Helvidiaum asserit, audaci eam temeritate confictam . Tertium argumentum . Hieronymus scribit , veterem historiam narrare ,
quod Herodias, cuJus Matthsus meminit , filia fuerit Arethae regis : idem quoque asti uit Beda libro com. in Marcum iecundo, Eusebiusque Ruffino interprete , libro Ecclesiast. histor. primo , cap. 33. At illud esse falsum &losephus lib. I 8. antiq. caP. s. & Eg sippus lib. 1. de exci. Hier. cap. ΙΣ. telles locupletillimi sunt . Quibus etiam assentitur Nicephorus lib. I. cap. 2 . Nihil igitur ex rerum veterum publica commemoratione , non certo dicam,
sed ne probabiliter quidem suadere possumus . Nam si historias , quae in histribus argumentis reseruntur Oxplodere , & pro nihilo putare licet ; nulla prosccto humana instoria reperietur , quae quicquam habeat ad faciendam fidem virium . Quartum argumentum . Magos , qui Christum adoraturi ex Orion e Venerunt, reges sit iste, nedum philo ophos, tradunt, Cyprianus in sermone de Baptismo Christi, S: maniles a Trinit. Athanasius quaestione secunda ad rcgem Antiochum , Hieronymus in Psal. 7 I. Augultiau. IcinaQne quadragesimo icitio sextadaeosne Christianus , in cap. Matth. 2. I si doriis in praefatione Misse, quae vulgo
dicitur Mocarave . Divus Thomas in Matth. cap. a. & in Joannis II. ca P. nam di tertia parte, quaestione trigesimas exta , articulo tertio, ait, non solii in suisse sapientes , sed potentes. E-jusdem sententiae fuerunt Atherius Magnus , D. Vincentriis , Nicolaus Liraisnus , Dionysius Carthusianus, Simon de Callia , Doctor incognitus in Psal. 7 r. Titeimanus, Joannes Echius, D.AntOnmus, aliique ex junioribus , quos longum est enumerare . Ac certe historiae ite videtur per manus a majoribus nostris acccpta. Sed haec tamen communis traditio nullam prorsus in Ecclesia facit fidem. Quin nrobabilissime a Baptista Mantuano , aliisque recentioribus asteritur, Magos reges non fuisse . Non enim id silentio praetermissurum Euangelista ira, quod ad rem magnopere pe tinc bat ; nec Herodem , si reges csient, eos adeo imperiose, & inciviliter e
Quintum . Magos venisse Hierosolyma in diebus a Christi nativitate tred
cim , non Hieronymus modo , & Augustinus , verum etiam omnes prope auctores di veteres , & recentes mem
riae prodiderunt . At Epiphanius haere si quinquagesi inaprima constanter amminat , post duos annos a nato Christo Magos ex Oriente adventile. Cujus pinionis duae causae sunt non omnino pel Iimae. Una, quod in die Ρurificati nis non agnum , sed turturem, aut c
lumbat pullum Christi mater obtulit et
non ergo potuit invenire manus eius pretium agni, atque adeo ne thesaurum quidem a Magis acceperat. Altera causa est , quod Herodes occidit omnes pueros a bimatu , & infra , secundum tempus quod cxquisierat a Magis. Non est autein vero simile, Herodem bimos pueros interfecturum juxta tempus stetitae, cujus apparitioncm diligenter a Magis exquisierat , si ab ortu stellae ad Magorum adventum non nisi tredecim dies interfluxissent. His adde, quod ipsi quoque testati stat , se stellam in inriente vidisse. Quae profecto verba plus aliquid significant , quam regionem, unde profecti sunt, comparatione tan
335쪽
t. Arg. tum ad Hierosolyma Orientalem sui si se . Si igitur , ut plane scribit Euangelista , ab Oriente venerunt , cum non sit obscurum , Hierosolyma Iongissimo intervallo ab Oriente distare, intra tam Paucos dies & stellam vidi sie , de consilium de prosectione communicasse , de adornasse iter , de ab Orientis partibus per tot regiones ac populos ad Palaestinam accessisse, pro stis abhorret ab humanae rudicio ratio.
Sextum . Miractestim nuptiarum in die anniversaria Epiphaniae suilla editum , posteritati suae , quod ait Maximus. fidelis mandavit antiquitas . At Epiphamus contra docet , eodem die, quo Christus natus est, completo Jam anno trigesimo, filium cum matre convivio nuptiali intersuisse . Nihil igitur
certum ex temporum publica commemoratione accipere possumus.
Septimum . Lex verae historiae est, ut Hieronymus saepe dixit , ea scribere, quae vulgus existimat, quamvis re
ipsa falia snt . Sic enim Joseph ab i-
Pi, quoque Maria appellabatur pater Jesu , de Herodem Euanpelista contristatum esse ait, non quod re vera aut Joseph pater Christi esset , aut Her des esset animo contristatus: sed quod illud eo tempore sic vulgo ab hominibus putaretur , hoc autcm discumbentes existimarent : cum potius illud credendum sit, dissimulasse mentis suae malitiam artificem homicidam , cum tristitiana in facie, &laetitiam haberet in mente . Ob quam causam villaesest a Domino appellatus. Unde de I
sephus I 8. antiq. lib. cap. 7. asserit,
ab Herode Joannem esse occisum, quia timebat ne auctore Ioanne desecti nem populus moliretur. Ambiguum igitur Omne argumentum eth , quod ex historia petitur . Nam vulgi serme opinio talia est : de poterit omnis ejus modi argumentatio refelli , quod ii, storicus non veritatem rerum, sed vul-ri opinionem expresserit. Octavum . Augustinus sermone 7 I. de immolatione Baac , Antiquorit m , ait , relatione refertur , quod Adam
primuς homo in ipso loco , ubi crux fixa est , suerit sepultus . Et Cyprianus in sermone de resurrectione Christi, Adam, inquit, sub loco, quo crux Domini fixa est , humatus traditur ab antiquis . Atque Paula de Eustochium De Numa Historiae Auctoritate. storiam tanquam habitantium ore emlebratam narrant. Ita eam resert qua
si minime dubiam Epiphanius lib. 2.
coni. haeres. cap. ulti m. At Hieronymus in Matth. 27. cap. & in s. cap.
epistol. ad Ephes. quasi fabulam irridet . quod Josue I . cap. Adam in Cariath Arbe dicatur esse conditus . Opinionem vero Hieronymi Isidorus sequutus est. Nonum . Clemens Alexandrinus , Eusebius Caesariens. Theodorctus , Hier nymus, de Augustinus ex annalium ratione colligunt , scpmaginta de lolationis annos in secundo Darii Histaspis fuisse completos . At hoc non modo fallurn Zc commentitium est , sed sacris etiam literis adversum , quae non implicite de abscondite, sed patentius, de expeditius continent , septuaginta illos annos statim ab initio regni CPri absolutos . Nullum ergo idoneum a
gumentum ex temporum ratIone Pr initur. Decimum. Hieronymus auctor gravis imus historiae prodit , quod in sc-cundo Darii anno templum aedificari
coeptum est . At vero explorate Perceptum est de cognitum, Zorobabelen sub Cyro templi indamenta Iecisse . Imbecillum ergo est quodcunque a gumentum ex historia humana depromptum , quamlibet histortae auctor gravis sit.
Undecimum . Plerique historici & ii
nobiles tradiderunt , Artaxerxem aedificationem templi impedisse . At contra scriptura tradit, templum aedifica. tum este praecipiente Cyro, Dario, dc
Moysis 16. annos imperasse , auctores sunt Iosephus lib. s. antiq. caP. I. Sa bellicus A nea. I. lib. 4. Nauclerus Chronographiae suae generatione 28. Nam Eusebius in chronicis, atque hunc secuti Isidorus , Severus Sulpicius, de Joannes Camon. 27. annos Iosue imperio tribuerunt. Quae si vera essent, non esset vera summa 48 . atinorum,
quae ab exitu filioriim Ithael de A pDpto ad templi aedificationem 3. Reg.
Tertium decimum . Si qua historia Theologo probanda est , ea erit maxime , quae omnium ecclesiarum ore celebratur. At ejusmodi multae nullam faciunt prorsiis in Theologia fidem .s Arg.
336쪽
L ber Undecimus. Cap. III. dicule & salse de Cirico & Iulita , de Theologus argumentum
Gregorio, de Catharina martyre , deque undecim mille Virginibus referuntur , certe historia Thomae Apostoli apocrypha & commentitia est, non solum Gelasio et s. dist. cap. Sancta RO-mana , sed etiam August. lib. 21. comtra Faust. cap. 79. & lib. unico adyers. Ad irriantum , cap. II. di lib. I. de serm. Dom. in mon. cap. q8. His adde Maselliae & Mariae Magdalenae fabulam , quae narrat ad Mariam quidem Magdalum, ad Marthain vero Bethaniam sorte hqreditaria pervenisse : cum contra scribat Joannes, Bethaniam castellum M riae Marthaeque suitIe. Quartum decimum . Ea historia reliquas videtur excellere , quae a summis pontificibus probata est . Constantini vero donatio , lepra , baptismus ,1 mitas , non modo historiis celebrantur ecclesiae , verum etiam per summos pontifices approbantur . At haec ficta esse omnia inulti viri doctissimi contenderunt . Nulla igitur Ecclesiastica historia Theologo idonea argumentaministrat.
Quintum decimum. Nemo in Ecclesiasticis viris est , qui historiae probabilis auctor haberi queat . Non Philo
In temporum breviario. Nam in eo libello quamvis exiguo . tot mendacia sunt, ut sint numeratu cruficillima. Non Josephus . Primum, quia multa tradit sacris literis vehementer repugnantia. Deinde , quia tertium Esdrae librum in historia sequitur , quem Hieronymus non aliter, quam somnia reiicit . P
stremo, quia in temporibus rerum nOtandis vario fuit errore versatus . Ecquis ergo in Ecclesia auctor historiae certus habebitur 3 An Africanus 3 Sed hujus historia Gelasio Apocrypha est. An Eusebius λ Sed hujus quoque hist
riam, tanquam apocrypham, Idem Gelasi iis reprobat. Sed in historia tripa lita Soaomenus princeps habetur . At hunc damnat Gregorius inquiens : In historia Sogomeni de quodam Eudoxio aliqua narrantur . Sed ipsam historiam Sedes Apostolica recipere recusat: quo niam multa mentitur , & Theodorum nimium laudat, atque usque ad ultimum sui diem magnum ecclesiae doctorem suisse praedicat . Si igitur qui primas in historia Ecclesiastica partes habent , incerti ac mendaces auctores sunt, nam trum neque ex aliis, quorum
minor est auctoritas , idoneum sumet
clusiones corrot orandas. Sextum decimum . Innocentius 2 o.
dist. c. De quibus, solas Ecclesiasticas iustorias in causis Ecclesiae finiendis a p. probavit . Ethnicorum ergo de rebus gestis monimenta parum in Theologiae usum valere possunt. Id quod concilium Florentinum sessione septima confirmat in haec verba: Romanorum aut Graecorum historia nequaquam in synodo uti debemus. Decimum septimum . In Assyriorum monarchia Berotiis commendari supra caeteros solet. At hujus auctoris nulla extat historia. Nam quae Berosi nomine est ab Annio edita , cam fictam elle viri eruditi deprehenderunt. In Persarum vero rebus gestis commemoran dis praesertur Metalthenes , qui veros& publicos Persarum annales , ut se tur, lecutus est . At huIus etiam naciis nimenta multo falsiore titulo Annius edidit . Metasthenes squidem iste Annianus, octo 1 olum Periarum reges suis. le tradit , cum tamen fuerant quatuo
decim, quos ordine & Hieronymus leti septimum Daniciis caput , & Eusebius censet in chronicis. Iam Graecarum re tum historia quid nisi fabulas continet, quas illi pallim pro veris historiis edunt Cicero quippe auctor est gravis, quod testimoniorum religionem Graeca natio non coluit. Scipio item apud Livium non ali er historias Graecas ac labulas refert . Vere quoque dixit Fabius , Graecis historiis plerunque m ticae furialem esse licentiam et Ut Iure illud ex Satyra vulgi etiam serinone teratur : Et quidquid Graecia mendax audet in historia . Atque Josephus in
piooemio lib. de bello Iudaico veritatem Graecis in historia negligi testis
est i quod in I. coni. App. lib. com firmat . Sed & e nostris Hieronymus cum Graecas historias opposuisset, Non debemus , inquit , eorum auctoritati acquiescere , quorum mendacia det stamur . Sane, ut taceam de reliquis, Herodotus , dc Xenophon, quos hi si riae parentes Graeci habent, confictis sere narrationibus abutuntur. Quid in imperio Romanorum An ulli extant annales publici, quibus credere debe mus p Minime gentium. Sed quisque pro affectu suo res illorum gestas scmpsit. Laudationibus porro , quod Tullius ait, historia rerum Romanarum est facta mendosior. Quaedam autem in L vio
rud Tiae pompum sunt innuis metabiles fabulaeam elar. O.
337쪽
vio esse . quaedam in Sallustio , ouaedam in Cometio Tacito , quaedam in Trogo , quorum fides manifestis testimoniis labefactari possit , Flavius Umpliciis verissime dixit. Nihil ergo fidei ethnicorum historiis habendum est. utpore quae nullam habeant non modo certam , s ed ne probabilem quidem auctoritatem.
Postrcinum argumentum historias mnes generaliter & Ecclesiasticas Nprophanas impugnat . Illud est hujusmodi. Fidem humanam idcirco Arititotcles virtutum intellectualium numero exemit , quod juxta ad salium & verum inclinat . Theologia ergo , quae
tota veritate perpenditur , non accipiet ab humana fide adJutorium , nec verax cum fallaci ad argumentandum consociationem contrahet: quoniam tale argumentum C x ea parte , qua humanae fidei innititur , aeque falsitati ac veritati limitetur. Confirmat aulcm hoc vel maxime , quod homines mendaces
sunt, fallereque Jc falli omnes ad unum postiliat. Sive igitur pauci, seu plures hutorici quicquam affirment, imbecilla ea omnis argumentatio erit, quae in testinaonia hominum inclinata recumbit. Quocirca argumentum quodcumque ex humana historia petitum imbecillius est , quam ut in Τheologia ullam omnino faciat fidem . His argumentis loci huius auctoritas impugnatur . Nam si quae sunt alia, erunt autem fortasse plura , similia lunt, atque adeo similiter reicitentur.
e t Od auerorisas humanae historiae ali cluando robabilis , quandoqetiam certa sit.
SEquitur, ut explanemus, qualis quantaque sit humanae historiae apud
Theolog S auctoritas: nam hoc secundo loco nos acturos pollicebamur
Quod quo magis intelligi posIit, illuc principio ponendum cit : Ncccslarium
esse hominos hominibus credere , nisi vita pecudum more degenda sit. Eam rem quoniam Theodorctus in opere de cura Graec. affeci. lib. primo, Augustinus item in libro de utilit. cred.
De numara ni θοridi Auctoritate do diligentis lime persecuti sunt , non
erit nobis hic magnopere laborandum. Atque Augustinus quid cin plane asserit , non amicitiam modo , verum mnem omnino humanam locietatem interire, nisi amicus amico, maritus uxori . parentibus filii , fratres fratribus , civibus cives, sociis socii fidem habeant. Multa ille assert, quibus stendat , necessitudinem S: pietatem duo generis humani sancti si ima vincula violari atque dissolvi, nihilque pror-liis in hominum consociatione incolume remanere, si nihil credere statuerimus , quod non idem possumus quasi manu tangere ac tenere Perceptum. Humanae Itaque Vitae neccilarium el-l e , hominum dictis hom1nes sine ulla etiam dubitatione credere . Theodo-rctus vero fidem esse ceu primariam artium basim , disciplinarumque omnium crepid: nem probat etiam manis
the . Nec enim, ut caetera taceamus,
pueri elementarii ullam omnino potaiunt disciplinae puerilis facultatem adipisci , nisi & nomina litterarum Niyllabarum nexus fide a praeccptoribus acceperint: Ut illud Isaiae in omni e
iam di arte, & aetate verit simum comprobetur : Nis credideritis , non in- 15 7. ivxta telligetis. Praeclarum est igitur Aristo- Φη telis illud : in omni facultate atque Eaeticia doctrina oportere addiscentcs credere . experimentiS quippe quotidianis hoc nos nullo admonente discinans, quod cognitionem ac rerum intelligcntiam praecedit fides , subsequitur autem fidem scientia quae clinque veri . Qua ex re fit, ut natura auctor in hominum mentibus inclinationem ad credendum naturalem imprcsierit : siquidem non minus fides nec ellaria ethhominis & vitae & disciphnae , quam aut igni locus sit premus, aut terrae imus , ut bcne habcant, neccilarius cst. Hi5 aucem propensiones quasdam , &quasi appetitiones natura indidit ad fines & persectiones neccssarias. Quamobrem, qui humanam fidein ex hominum animis c vellere conantur, ii non solum stulti sunt, scd gigantum more cum diis bellant, hoc cit , cum natu
ra pugnant . An vero quicquam tam
puerile & stultuindici potest, quam si ea , quae viderunt alii , negemus csse, quia ipsi non vidimus Credere igitur necesse est . nisi pucris stultiores esse ad Honorat. cap. I i. & de fide re-ivolumus . iacibus positis, sit prima con-rtim invisibilium, cap. primo di secun-l clusio.
338쪽
Praeter ait, ores sacros nullus historicus certus esic potest , id est idoneus ad faciendam certam in Theoloria fidem . Haec , quoniam cuique per se est obvia & nranifesta, non est nostris argumentationibus comprobanda. Flavius porro Vopiscus vere salseque dixit. neminem historicorum non aliquid esst mentitum: unde fidenter se historiam aggredi, habiturus mendaciorum
Secunda conclusio. Historici graves ac fide digni , quales nonnulli sine dubio & in ecclesiasticis de in secularibus suere , probabile argumentum Theologo suppeditant , cum ad ea ,
quae sua sunt corroboranda , tum ad fallas adversariorum opiniones refellendas . Quae conclusio satis per scetiam videtur exposita . Nec eium est
hominis bene instituti , & ad vitam
humanam recte compositi, viro gravi rem credibi Iem asserenti non credere . Rem credibilem dixi , quoniam quaedam a Plinio , aliisque historicis vel gravissimis reseruntur , quae cum Vix credibilia sint , si ea filisse negemus, non ideo histoliae auctoritatem labes cimus . Uterque igitur, & qui cito credit . & qui ad credendum nimium est tardus, jure reprehenditur. Multo vero hic magis si cum pluribus historicis probatis gravibusque dissenserit . Si
namque in duorum ore, vel trium stat omne Verbum , cur adversus hane legem plurimis testibus rem eandem olim gestam contestantibus fidem Theologus abrogabit Praesertim cum testimonia ex vetustate desiimpta hoc potentiora ad probandum sint , quod ea sola, ut Fabius ait, criminibus odii gratiaeque vacant. Nimirum Innoce tius auctor est gravis, in humanis historiis nonnihil probabilitatis inesse , cum lege edita praecepit, ut in causis ecclesiae finiendis illarum auctoritate, quamvis caetera argumenta deessent , ecclesiastici judices uterentur . Sed plerique nostra hac aetate perverse , ne dicam impudenter, res, quas esue gestas gravisti mi aliciores testati sunt, in dubium vocant. Qui si idoneas causas probabilesque redderent, audiendi fortasse essent. Cum vero reddant nullas, contemnendi sunt, ut qui communem hominum sensum exuerint , judiciorum humanorum potissima instrumenta , hoc est, testimonia reje-
sidium , lucem veritatis historiam neglexerint. Tertia conclusio . Si omnes probati ac praves historici in eandem rem gestam concurrant , tunc ex horum at choritate certum argumentum promitur , ut Theologiae dogmata firma e iam ratione constituantur . Exempla
sunt ejus rei multa , sed pauca subjiciam . Petrum Romae Sc collocasse
sedem, & pro Christo martyrii gloria
coronatum esse, omnes graves historiae tradunt: unde nos certa in s. libr. a gumentatione consecimus, Romanum Episcopuin Petro in pontificatu succedere. Item , concilium Nicaenum tempore Constantini a Sylvestro vero ec-esesia pontifice esse coactum, historici quique gravissimi prodidere . Ea nos e re colligimus , concilii Nicaeni demnitiones certas esse: Quod certum sit. synodum ecclesiae generalem Romano
Pontifici comprobatam errare non posse : certum quoque, Nicaenam ejus.
modi esse, cui nec universitas past rum ecclesiae desuerit, nec Romani Episcopi comprobatio . Plurima sunt ejusinodi , quae communi historicorum consensione traduntur. Haec non modo negare , sed in his etiam addubitare, stultissimum est . Ouid enim stultius esse potest, ut eundem locum diutius urgeam, quam si ea genera belluarum, quae in rubro mari Indiave gignuntur, nulla esse dicamus. quia nunquam vidimus Omnia tollamus ergo , si ita placet, quae aut historia nobis, aut testes graves & probati adferunt. Ita fit ut mediterranei mare esse non credant, nec is insula nati , in qua lepusculos vulpeculasque soluin viderint, credant Ieones & pantheras esse : si vero de elephanto quis dicat: etiam rideri se putent . Historiae igitur fides vel cemia habenda est, cum in idem auet res universi consentiunt . Certa qui pe apud homines ea sunt, quae nefarisine pervicacia, & stultitia non possunt. Praeci re itaque Josephus I. contrael Appionem lib. illud veritatis historiae signum certum esse dixit, si de iisdem
rc bus eadem omnes conscribant . V
rum de his , licet breviter. diximus tamen quod satis est . Nam his paucis expositis, nisi ego fallor, qualis quais eaque sit historiae humanae auictoritas , facile intelligetur . Historia nimirum etsi, ut Quintilianus ait scripta est non
cerint, vitae magistram, prudentia su Iad probandum, sed ad narrandum, al,
339쪽
'o quid tamen sine dubio probat, probabilitor sc: c: nam aliquando ctiam ne- cc arte . Nimc argumenta contra historax fdcm posita diluamus .
Ubi respondetur aUtimentis capitis tertii.
ad I. On est facile contrarias objcchiones excutere e scd excutienda simi tamen. Atque in primo argumento quidem non Osiander modo, verum etiam Catholici quidam omni vi e ratione contendunt, id , quod de duobus patribus Joseph naturali & legali
refertur , commentum , Portcntum monstrum , s omniuin
nominibus sententiam illam Africani notandam putant. Certe auctor lib. q. 1s. Vet. & nO. te ita. sive August. is suerit , shu quisquia in alius , sententiam eam asserit nec probabilem este, nec ad ullam rem proficcre; nc sit qui c-xistimet i eterciri historiam solis iunioribus displicuisie . Utuntur autem hi ad Africani traditioncm infirmandam argumentis hujusmodi. Primos quod nullum vel test monium vel exemplum, nec e sacris , nec ex prophan: s Hebraeorum literis crui possit , quo talis primogenitus filius defuncti nuncupetur: non ergo mortuus ille pater primogeniti vocabitur. Deinde, Ut demus. inquiunt, quantumvis iniqua conditione e)usmodi primogenitum, duos patres sortitum cisc, adhuc tamen nihil faciet , ut Euangclicae discrepantiae scrupulus eximatur. Nain legalem filium nemo Poterat ex livore destincti procreare , nisi fratersuisset defuncti germanus , simulque cum eo habita siet , quemadmodum Deut. Is . evidentissime traditur . Ilia Iud vcro non contingit nisi ex codem patre natis : nam qui diversos habent patres, ii di Versas etiam capiunt haer c ditates , atque adeo non habitant si- iniit . Nunc autem Iacob & Heli nec fuerant ex iisdem patribus, avis, aut proavis r nec simul habitare potuerunt, cum alter censeatur in posteris Nathan alter in posteris Salomonis . Nam, quod etiam argumentantur , Joseph non suilla vocatum nomine patris legalis , quae res erat ncccssaria juxta illam Deuter. legem , id cxiguum sane ac mcndicum argiuuentum est, cui August.& s. lib. q. in Deut. q. 46. rc Iib.
retract. c. I a. nullo negotio respondet.
Mihi vero opinio communis magis placet : quamvis illorum opinio non
displiceat, qui asserunt, Heli Iosephi soceruin suisse, cundem qui & Ioahimparent cin virginis Mariae 3 ut Iticas genealogiam Christi per matrem attexu rit, Matthae us Vero per eum, qui pater putabatur. Nec Proinde tamen genealogiam mulicrum contra scripturae illum Euangelista texuit. Nam cum ait ,
Qui fuit Heli, relativum ad Chii sitim reserendum est , ut sit sculus: Et ipseleliis putabatur quidem elle Iosephi , at re vera non illius suit , sed Heli. Cum enim fine virili opera ex virgine matre natus sit , nullum habuit in terris, cuJus filius vere dici pollet praeter Heli , qui avus scilicet ipsus maternus erat. Ne quis ergo miraretur,
quod in texenda penealogia Christi abnepote flatim transitorii ad avum, interJecit catilain : quia Ioseph , quem patrem Christi dicere debebat , non vere crat pater, sed putabatur. Quanquam & relativum ad Ioseph quoque resurri potest; ut intelligas cum suis scI Ieli non naturalem filium, sed ad eum modum , quo Gner soceri filius esse dicitur . Itaque Iosephum cuangelistae
ad parentes suos retulerunt , alter ad cos , quos ex se habuit: alter ad eos, quos ex conjugio stiri itiis est . Hu)us opinionis Aligustinus lib. quaestionum
euangelicarum 2. q. s. meminit. Hanc
tenuit auctor libelli cu)usdam de ortu virginis , qui Hieronymo falso tiibuitur . Hanc Joannes Annius, Joannes item I .ucidus Georgiiis V vicelius, aliique nonnulli juniores amplexi sunt. Huic ctiam nominum sirnificatio consonat. Nam Ioahim , Eliachim, Heli, idem sere significant , proque eodem
fere uiui pantiir , 4. Rcr. 23. 2. Para.
36. Probabilis opinio haec sit. Quis negat Scit ne ipsa quidem certa cit . Osandri enim argumcnta , quae ille firma osse existimat, si int protecto infirinii sina. Obl: cit primo, nusquam in sacris Iiteris reperiri , quod ille primogenitus filius mortui nuncupetur . Id vero de more impudcnter obiicit . Si enim
Obed filius Noemi , illique natus elledicitur, cur non dicatur natus MaalΟ-
ni , hujusque proinde etiam filius p
item se usi proinde Accipiet cam , inquit, fratcria sulcitabit semen fratris sui, tapri
340쪽
primogendum ex ea filium nomine illius appellabit . Praeterea ecquid ob idcro ii luscitare semen fratris , n si filium illi gignere Quid λ Nonne ilicd naaniscitum est, Ille sciens non nasci tibi filios, semen fiundebat in terram , ne
liberi fratris non itae nascerentur Gene.
38. At haec ipsa loca retulit Osiander.
Retulit quidcm, sed ita tamen , ut apertis testinioniis respondere nequiverit , nisi haereticorum ritu aut vulgutam editionem accusaret , aut etiam scripturae & verba ex sensurii elude
ret . . Nam sanctorum omnium commu
nem intelligcntiam pro nihilo habcreest illi familiare.& cum caereris Limthcranis gentile , ac proprium . Jam quod secundo loco accipit fratres , de quibus lex loquitur, simul habitare oportere , id est in eadem haereditate
paterna, atque adeo germanos es c, ab codemque patre genitos; speciem fortaste veritatis habet, veritatem nullam prosecto habet. Fratres quippe in illa
Dcu. lege non germani modo intell1gendi sunt, verum etiam con anguinei, qui scripturarum usu fratres appellantur . Id quod non communi solum sanctorum omnium sententia , sed aperto scripturae testit nonio comprobari potest . BOOZ enim Maalonis non germanus erat, sed propinquus . Nec confundimus nos negotium redemptionis cum negotio leviri , quod Osiander calumniatur . Sed contendimus, sui bmoque omnino jure contendimus, exemplum libri Ruth ad letem illam
Deir. pertinere . Alioqui, si eos simul
habitare interpretamur, qui in eadem haereditate paterna habitant , cur non magis, nam hoc simplicius cst, eos , qui in eadem domo Ita quamvis fratres germani sint . nisi candem domum habeant communem , ea lege minime tenebuntur . Quod ne Osander ipse quidem , quamlibet perfricta
fronte, concessii rus esset. Exponamus
Jgitur, quod Zc Hebraeorum mOS , &Icgis ratio exigit , tum etiam fratres habitare simul, cum in codem Oppido , vel civitate habitarint . Id vero non duobus solum uterinis, quales Jacob de Heli suisse perhibentur , usu venire potuit , scd propinquis ctiam aliis , vel remotis . Nihil ergo nos
Osiandri argumenta movent, quo mimis fidem Africano habeamuS.
Illud torte movere potest , quod in tertia conclusione capitis superioris as-Caput M. 29 Ileruimus , communem scriptorum omnium traditionem , certo, nedum Pr
babiliter pro vera historia habendam esse . Huic autem Africani traditioniti istorici omnes ccclcsi altici testimonium perhibent. Igitur non modo probabilis , sed certa illa doctrina crit, quae duos patres Ioseph legalem S naturalem insert. Minime vero. Multum enim refert, . res gestas qua hil orici asseveratione narrent. Si enim is ipse , qui primus auctor historiae fuit, rem non ut vitam ac certam , scd ut auditam & incertam scripserit , tunc qui simili temperamento rum ccii probabialem reserunt , ii quamvis contentiant omneS , non faciunt tam ciet historiae firmitti linem . Porro autem AfricanuS,
unde caeteri hanc historiam acceperunt, nihil praeter auditum habuit; nec res rentibus certam habuit fidem . Nam pC stquam rem perinde iit a Iudaeis quibusdam acceperat, ad Aristidem rei lisset, hujusmodi verba , Musculo interprete, adjecit: Sive itaque ad hunc modum sye aliter habet res illa, non poterit qtiisquam, meo judicio, clari rem illius, scilicet quae objecta erat, Euanges istarum discrepantiae, expositio iacm reperire. Quisviis autem aequo nimo praeditus est, idem quod nos curabit, etiamsi cellum desit icthimonium: ob id videlicet, quod incIiorem ac Veriorem expositionem proferre non pote rit . Euangelium sane per omnia quae vera sunt , tradit . Hactenus Africanus.
Quibus verbis satis ille significat, si
componendis Euangchstis ratio alia quaecunque probabilior appargret, eam se libentcr ampIcxurum. Quae omnino
pulisse, ut praeter hanc, alias quoque rationes tollendae discrepantiae investi- igarent. Sed de primo argumento satis inulta diximus. Ad secundum vero dicendum est , Responis hujusmodi quoque .rcs non tam ex fi- ad 2- de historiae, quam ex probabili eorum conjectura pendere, qui sacras literas interpretantur o Non est enim aliquis probatus auctor, qui asserat in praeter Mariam , aIiam Iosephi uxorcin aut vidulis, aut certis tellibus accepisse . Sed cum in euangelio fratrcs Domini legercntur, 3c religio voearct filios M riae suspicari, scripuirae expositoribus
conjectandum fuit , quonam id pacto
fieri potuerit: ut veritas euangelii cum Mariae perpetua virginitate congrucrct T L Ita.