장음표시 사용
341쪽
re intulerunt, Christique proinde fratres non veros, sed qui putarentur, interpretati sunt: nam & Joseph non verus erat pater, sed putabatur. Neque
horum conJectura vana commentit laque fuit, nulla ve ratione tantum ad respondendum haereticis excogitata; sed pr
habiles habuit causas , quae scripturarum etiam testimoniis niterentur . Primum quia Iacobus Hierosolymitanus episcopuS non peculiariter esset frater Domini cognominatus a si cognatione solum fratres Domini vocarentur: Cum
dc Jacobus Zebedaei filius , a quo ille
cognomento distinguitur, ad eum quo-Jue modum frater Domini esset. Deine non simpliciter quidam In Euangelio diceret, Ecce mater tua & fratres tui foris stant quaerentes te alloqui si generali sangi unis conjunistione fraternitatem definiret . Jacobus nanque &Joannes tunc temporis cum Christo intra domum erant, qui illo modo erant
Accedit quod apud Marcum a quibusdam dictum est : Nonne hic est fa
ber filius Mariae , stater Iacobi & Jo
se, & Judae , de Simonis λ Nonne de s rores ejus hic nobiscum sunt Filius, inquiunt , Mariae, frater Jacobi & Jose , dcc. ut non ex Maria , sed ex Jos epho fratres intelligerentur . Undc &juxta Lucam interrogant , Nonne hic
est filius Ioseph Atque sorores , filias Josephi Esther St Thamar intelligendas este , Hippolytus ac Nicephorus graves in primis auctores asserunt. Fratres ergo umiliter intelligendi sunt, Jacobus, Jose, Simeon, & Judas : quos quatuor filios ex priore conjuge, cui nomen erat Salome , Josephum susce-PisIe , iidem auctores prodidere . Accedit etiam, quod Iosephum, cum Mariam uxorem accepit, 3 o. annorum missi
se senem , Epiphanius non semel astruit. At in tam longa aetate non est
profecto verisimile illum sine conjuge extitisse . Haec auctores illi sine fidei
discrimine argumentari , atque adeo asserere potuerunt. Sed Hieronym. ta-tnen rem diligentius animadvertens , ut erat in sacris literis apprime vem latus , probabiliorem multo rationem invenit, qua eitra dc Mariae corrupti
nem & Iosephi bigamia in fratres D mini in scriptui is intelligerentur. Quod
enim Iacobus frater Domini vulgo cins nominatus , Iosephi filius non suerit,
De Numanae ustoria Anctoritate
ex Euangeliis videtur manifeste eoIILgi . Maictis siquidem quos capite sex to fratres Domini vocatos scripserat . eos capite quinto decimo filios cujusdam Mariae scribit esse , quae nimirum uxor Iosephi esse non poterat , nisi duas illum simul uxores habuisse comtendas, Mariam Virginem, & alteram Mariam, quod nulla ratio probat, nulla prodit historia : Quin hominem Pauperem , qui vix unam alere & sustinere posset, duarum conjugum onera su iisse , de imprudentiae , S incontinentiae argumentum est. Ea vitia viro jis sto tribuere quam sit stultum , ne dicam impium , non est opus longa Oratione suadere.
Adde . quod haec eadem a Ioanne Maria Cleophae cognominata est . Erat autem Cleophas frater Iosephi, ut E sebius lib. 3. eccl. hist. cap. H. ex I gesippo retulit: ob quam causam, nisi me conjectura fallit, soror Mariae Ui ginis appellatur. Nam de leviri fratres vulgo dici solent , & statrum uxores sorores . Non igitur , ut sciatio equidem , Maria illa tanquam n ater , sed
tanquam uxor Cleophae nomen accepit. Iosephi itaque conjux non erat , atque adeo nec hujus filii filii erant I lephi, sed Cleophae . Uerum quemadmodum Iosephus pater Christi existi inabatur , sic filii Cleophae , Iacobus, Iose , Iudas , Simeon existimabantur
Christi consobrini , Christique patruus
Cleophas. Qua ratione Maria ista Christi matertera nuncupari potest , non quod vere Mariae Virginis germana fuerit , sed quod soror de nabita & dicta sit . Atqui consobrinos stat res iam dici, omnis scriptura demonstrat. Nec prioris opinionis necesse est amgumenta refellere. Nonnulla enim asia sumit, quae certis de causis a plerisque aliter existimantur . Ut filios Zebedaei Christi esse consanguineos, de Proinde scripturae usu fratres , item Iosephum
8o. annoS natum esse, cum Mariam uxorein accepit. Quae res dici possunt, probari non possunt. Nam & Actor. cap. I. Lucas cum Iacobii in Alphaei,
Simonem, & Iudam retulisset, subdit:
Hi omnes erant perseverantes in or
tione cum Maria matre Iesu , & sta- tribus ejus . Constat autem, Iacobuin
Alphaei , Simonem , ac Iudam fratres Domini appellatos . Sed de his disputatum est ab aliis diligentius . Nos in praesenti non id agimus . Tantum dicimus s
342쪽
πesponi ad 4. cimus , ex diversis opinionibus , quas
in seripturarum interpretatione Ortho
cloxi sequuntur , minime historiae fidem
periclitari. Haec quippe sola oratio erat secundo argumento contutando necessaria.
At tertium sic diluitur . Non fuit Herodias filia Arethae regis , sed Aristobuli , sicut Josephus multis in locis testatus est . Id quod nomen quoque ipsum indicat . Est enim quasi patronymicum ab Herode , nihilque proinde aliud significat quam filiam , vel
neptem , vel aliquam e polieris Herodis . Quamobrem cum Aretha rege Arabum nihil videtur habere commune : cum Herode magno , cujus fuit neptis , commune habet genus. Quod autem Hieronymus tradit ex vetere historia, pace tanti viri dixerim , in ea re sine dubio fallitur . Apparet eum sane vel in historiam quampiam auctoris incerti incidisse , ob id enim quidam veterem historiain appellatam volunt e vel certe in Eusebii Latinam incidit, quam Rustinus secit sua tradi. tione vitiola in . Quo autem res planior fiat , verba loci illius sit bscribemus. Concordi vero testimonio ctiam Josephus de hoc thribit nominatim, etiam de Herodiade commemorans , velut de conJugio fratris Philippi viventis violenter abstracta , & suis ab Herode incestis nuptiis sociata z pr Pria, & legitima uxore depulsa, quam Herodiadem filiam litisse dicit Arethaeregis Arabiae . Hactenus Eusebius, Ruf-fino Interprete. E quibus verbis si tollas nomen Herodiadem posteriore i co positum, quod nec Eusebius habet, nec Josephus, vera erit lectio , atque adeo germana Eusebii Graeci ita latinum conversio. Nam resativum, Quam, non ad Herodiadem . quod Rininus fallo intellexit, sed aci propriam oc legitimam uxorem depulsam referendum cst : quod recte Musculus in nova nunc interpretatione fecit . Uerum de tertio argumento haec nobis dicta sint. Ad quartum ita respondeo . Quicquid sit de Magis , an suerint regeS nec ne , quod in controversia est positum, certum illud est, non ex ea re
historiae fidem labefactari, quod plurimi auctores magos reges fuiste tradiderint . Nempe res haec eJus generis cst , quam nemo historicorum tete as-
firmet aut vidisse , aut ex viris fide 293
dignis, qui viderint, audivisse. Nitu tur itaque auctores illi non historiae auctoritate , quam nullam probatam h buere , ted probabilibus conJecturis , quas porro habuere nonnullas . Qualis est , quod in Magis videtur impletum illud, Reges Tharsis dc insulae in nera offerent , reges Arabum & Saba dona adducent . Item illud, AmbuIabunt reges in splendore ortus tuI, dcc. Quae in Epiphania Domini non hodier num vulgus , sed antiquus semper e clesiae chorus intonuit. Accedit quod ut Tertullianus ait , Magos reges fere habuit Oriens. Accedit quod iii reo esillud maxime quadrat , Apertis th sauris suis, dec. Extat etiam Claudiani epigramma, ubi Magos appellat Chaldaeos reges . Quod si Claudiani non est, certe elegantis limi Poetae est. Hanc opinionem , ut quae plausibilis sit aepopularis, Christi fideles Jam olim liabenter induerunt . Neque operae protium judico . si quis in concione publica eam di sitradere conetur . Nam dis uadere nihil attinet et ac frustra n ti , & nihil aliud , quam laborando dium quaerere, extremae dementiae est.
Quod si paucis sorte quibusda in fide
argumentatione tua feceris, multas tamen in populo querelas , distidia , ac
lites induces. Sine ergo, plebem probabili illinam opinionem , praesertim quae penitus insedit atque inveteravit, cum luis majoribus retinere. Quod si comiecturis aliis permotus contrariam sententiam habes , liceat per me , equi dem non repugno. Illud ago, sive haec, sive illa opinio vera sit, non inde historiae auctoritatem aut elevari aut in minui , cum neutra earum opinionum historiae austoritati, sed probabili co )ecturae innitatur . Quod enim regum nomen Euangelista suppresserit , id omnino nihil est . Non enim existim,vit euangelii testimonium regio apparatu cumulandum, quod Magorum sapientiam & gravitatem amplissime omnaverat . In veritate sane occulta co
firmanda regia appellatio obscura , &otiosa erat, Magorum vox praeclara dc Opportuna . Nam quod Herodes Magos parum honorifice exceperit , hoc aut Herodiani fastus indicium est , aut Romanae gloriae, & majestatis . Indiagnum vero est magni regis tumorem in minutorum invidiam odiumque com
De quarto igitur argumento hacte-τ 3 nus.
343쪽
nus. Nune ad quintum respondeamus. on Hieronymus modo , Augustinus,
Thomas, ac caeteri fere omnes a uinores, verum citam antiqua ecclesiae traditio tenet , quod Magi Christum decimo tertio die , ex quo natus fuerat, adorarunt . Cujus quidem rei cum causam quaererem , quidnam esset cur tanta id conscnsione ab ecclesia receptum sit , quamquam veteri traditioni in hujusmodi rebus multum debetur fidei, ut ratio alia non subsit, has causas tamen inveniebam duas , easque ambas ex ipso Euangelio collectas. Unam quod Matthaeus dicit, Cum natus esset Iesius , ecce Magi ab Oriente veneriint . Sane si quando Magi venerunt , Christus esset anniculus aut bimus , ut Epiphamus , Zacharias , Faber , Osiander, existimant, non dixisset euangelista, Cum natus esset, ecce Magi . Quod non de re tam sera, sed desii bita & improvisa , vel certe proxima, & qiiasi praesenti dici sistet. Necdum , inquit, intra se verba compleverat, dc ecce Rebecca egrediebatur. Et Poeta: Audiat haec aliquis, vel qui venit, ecce Palemon . Hinc enim cum Mariae dixisset Angelus , Ecce concipies , dcc. intelligens ipsa statim se concepturam ait: Quomodo fiet istud,
quoniam Virum non cognosco Recens
ergo natus erat infans , quando Magi advenerunt . Altera causa est haec , Nagi invenerunt puerum in Bethleem: ergo ante diem purificationis accesterunt. Quia ultra id temporis Christus non fuit in Bcthlcem . Lucas enim iis descriptis , quae ad purificationem attinebant , subdit: Ut perfecerunt omnia secundum legem Domini reversi sunt in Galilaeam in civitatem suam Naetareth . Non ait , in Bethleem , sed in Nagareth. Cur aulcm Bethleem reverterentur, ubi adeo nihil habebant supellcctilis , ut Virgini ad reclinandum infantem non alius , quam praesepe Iocus fuerit in diversorio λ Nec Euangelista docet, cos venisse ut morarentur , sed rit profiterentur in civitate sua. Manserunt itaque ibidem quantum necesse fuit ad implendam legem , quae jubet, ut post circuncisum infantulum maneat mulier triginta tribus diebus in sanguine purificationis suae . Intra quos dies Bethleem venisse Magos recte credimus , dc puerum indicio stellae inventum adorasse. In ea vero ratione, quae primum Dinponitur , quidam liberalitatem ac b neficentiam Virginis animadvertunt , quae brevi aurum acceptum in pauperes erogarit : Alii prudentiam, quod viaticum paraverit in Egyptum . Sive enim Ioseph ante purificationem de fuga ab Angelo suerit admonitus, juxta illud , cum Magi recessisient , ecce Angelus apparuit in somnis , &c. sive Magi oraculum de reditu per aliam viam Virgini communicaverint: credibile profecto est, staminam prudentis
sima in jam inde illud quod ad sugam
de peregrinationem opus erat, pro via dere . Sunt qui modestiam advertant. Atque haec ratio mihi videtur sanetissime de providentisti me constituta . Non decebat enim , ut quae pauper erat , ea divitum oblationem subito inferret. Ab omni fastu , de ostentatione crat virgo aliena , nec mutare conditionem illi erat animus, quam sciebat Dci filio placuisse. Quid, quod aurum Deo a Magis oblatum ita sacros sorta sic usus ccnsuit consecrandum 3 Prima itaque ad 'ci sariorum ratio his omnino modis facit c diluitur . Secunda prestius videtur urgere . Si enim diligenter a Magis Herodes tempus stellae didicit, occidit autem omnes pucros a bimatu , de infra, secundum tempus , quod exquisierat a Magis, biennium ergo antes est a Magis apparuit. Non igitur Innx a Christo nato advenerunt . Nam statim recedentibus Magis, Herodcs occidit pueros . Illa enim particula , Tunc, non minus rem praesentem proximamve significat, quam vocula, Ecce, cuius vim paulo ante expendebamus . Ait vero Euangelista: Tunc Herodes videns quoniam illusus esset a Magis, mittens occidit . Sed hic nodus bifariam solvi potest . Primum enim , quod Euthimius admonuit, illa oratio , Secundum tempus . dcc. non refcrtur ad id , quod praecessit, a bimatu , scd solum ad particulam , Infra , cui proxime con)uncta est. Itaque continenter legendum est, Occidit omnes pueros , qui erant in Bethleem , de in omnibus finibus ejus a bimatu . Et ibi facta liypodiastole sub-Jungatur : Et infra secundum tempus , t quod exquisierat a Magis. Non itaque antes ligendus est peremisse bimulos secundum tempus exquisitum e sed tantum alios minimos, quibus videlicet solis tempus stellae accommodavit. Sed
aiS, Cur bimos interfecit , si non so
344쪽
eundum tempus stellae Respondeo . Cur in omnibus finibus Bethleem, si in Bethleem juxta prophetam natus cst Christus p Quemadmodum ergo ex Pr pria malitia ampliavit locum , sic ampliavit & tempus . Deinde probabile
est id , quod mihi semper vero sini-lius fuit , Herodem Romam evocatum , ut accusationi filiorum responderet , stragem illam puerorum edere distuliste : quam edidit postea cum Hierosolymam regressus est . Quod si necesse esset biennium Magis ad iter
faciendum concedere, quod tamen absilrdum cst, non protinus necessario fit consequens, ut biennio post Christum natum advenerint. Multo enim facilius expeditiusque dicetur , quod Chrysostomo Augustinoque video placuiste, apparuisse stellam Magis tanto ante Christi nativitatem, quantum fuit opus,
ut tot regionibus, ac provinciis peragratis puerum haud multo ante natum
Cum vero demum quaeritur , Qui fieri potuerit , ut ab Oriente Magitam Paucis dicbus pervcnerint: huic quaestioni responsum facile , & promptum cst. Non enim opus fuerit, quod Remigius facit , cam rem nati pueri facultati viribusque tribuere , quI Magos ad se tam brevi dierum spatio perduxerat. Sed, oriens, in sacris litteris
frequenter accipitur pro terris, quae Orientales ad illam sint, in qua sunt , qui loquuntur. Ut ibi, elegit sibi Loth regionem circa Jordanem , & recesIit
ab Oriente . Item , De Aram adduxit me Balach rex Moabitarum , de montibus Orientis . Sive ergo Mari Po- fieri suerint Balaam, ac proinde exbmsopotamia Syriae venerint, ut Chrysotho mo . Hieronymo , dc Ambrosio visum est; sive ex Arabia accesserint,
quae sententia Iustini martyris perpetua fuit; seu lapientes alii, vel Persae, vel Chaldaei , quod Magorum nomen prae se fert: dubitari non potest, quin totum illud quicquid erat itineris, decem diebus conficere potuerint. Distat siquidem Hierusalem ab Aram centum septuaginta duabus paralangis Persicisti Hispanis, ab Ur vero Cnaldaeorum ducentis duodecim. Atque cum Laban Jacob sugientem. a Mesopotamia in Iudaeam insequeretur , septimo die consecutus est illum in monte Galaad, qui est principium Libani . Et ferebat tamen Iacob greges , dc uxores, ac Parv
los. At Laban non ante tertium diem
fugam deprchenderat. Quid λ quod in regione illa abundant dromedarii, quos
uno die stadiorum mille iter conficere, scribit in vita Appollonii Philostra Lirutus p Aristoteles quoque lib. s. hist.
animal. cap. ultimo testatur, celerius eos currere, quam Nisaeos equos. Nec
te illud turbct , quod Hieronymus in Hieremiae 2 s. capit. imo Hieremias frii pic , Chaldaeam, ait, in aquilonis parte
juxta situm Hierusalem collocatam esese. Quia enim inter aquilonem & Orientem sita est , modo aquilonaris, m do orientalis nuncupatur . Haec fastiadioso lectori scio molesta fore : sederat ostcndendum , quam temere quidam a syncera historiae fide, & communi sanctorum opinione dissenserint. Verum de quinto argumento satis Nunc sequentia refellamuS.
Sane quidem , cum in sexto argu- ' ψη
mento Epiphanii sententia contra. ni-storiae fidem ponitur, nihil prorsus movere nos debet . Primum, quoniam in rerum gestarum temporumque ratione nullos ille graves a Mores sequi solet. Atque adeo in carum rerum memoria interdum fallitur . Dcinde , quoniam hoc saltem Ioco nulla argumentatione probabili, nullis prolatis veteribus nan numentis , antiquo ecclesiae uui contradicit . Quod si verum est , ut verum est profecto , Christum passum esse
anno aetatis suae trigesimo tertio, inchoato per tres menses ac decem se lasse dies 3 nam de hac re nullam modo quaestionem habcre voIumus; docuis. se autem cum tribus annis , N Ign tius m epistol. Io ad Trallianos , &Eusebius in Chronicis prodiderunt scerte Epiphanti opimo videtur vera
esse non posse . A trigesimo namque anno expleto usque ad passionem, non nisi duo anni supersunt. Quamvis n
dum hunc solveret Epiphanius, si te pus doctrinae Christi non a nuptiis , sed a baptismo inchoaret . Quod nos quoque dicere oportet , qui Maximilententiam, veteremque ecclesiae ulula
propugnamus. Nuptias quippe anno post baptismum integro elapso factas esse credimus o Qua in re nobiscum dissentiunt quidam , nec sine causa disse
llunt tamen . Primum enim toto illo
anno nihil, inquiunt , scriptum haberemus de doctrina Christi. Quin eo anno nihil omnino docuisiet. Quod est . credibile nullo modo . In bapti lino GT quia
345쪽
De numanae Jquidem filius , ac sapientia Dei , dux
populi, atque magister, patris testimo-iaio declaratus est . Nec post Euangolii munus evidentissima triadis commendatione . testificationeque sit sceptum , otiosus Christus tot dicbus vitam in silentio depcret. Sed illud, ut par erat, protinus ex ueretur. Id quod non con- rectura nostra solum , sed Ioannis etiam Euangclio comprobatur . Joannes
sorro ita diserte rerum restarum post
γaptismuiri tempora notat , ut ad nuptias , non dicam annus , sed ne pauci quidem mens cs interfluxiste videantur. Altera , inquit, die vidit loannes Icina venientem ad se; S: ruritim paulo inserius , Altera die iterum stabat Joannes , & ex discipulis eJus duo, Sc. Et postea : In cra limum voluit exire in Galilaeam , & invenit Philippum , dec. Denique statim in secundi capitis initio , Et die tertia nil ptiae tactae sunt in Cana Galilaeae. En cum JO-annes Iudaeoriim loratis respondisset, postero die vidit Jclum venientem adsc. Ouo temporc Jesus nec notus erat,
nec discipulos acceperat , ut ex hoc primo Joannis capite manifestissime liquet. Sed postero die Aroc est, tribus
a legatione diebus , duo discipuli Jo
annis incuti sunt Iesum : ac proximo huic die exiens in Galilaeam Jesiis ipse Philippum invenit . Cum vero subjungit Euangelista , Et tertia die nuptiae
fictae sunt in Cana Galilaeae, satis aperte indicat , quam breve tempus inter baptisinatim , vocationem discipulorum, ac nuptias fluxerit. Non itaque annusint cver intercessit . Praeterea post si Cunaum adventum in Galilaeam coepit Jesus praedicare , ut Matthaei cap. q. dicitur. Non ergo ante nuptias Praedi
Ca vorat. Nam illae factae sunt, cum post baptismum primo advenit in Galilaeam. Quod si amuis integer a baptismo ad nuptias interfluxissct, jam ires anni praedicationis Christi nullo modo invenirentur . Adde, quod ex ea sententia consequens fieret, ut Christus anno aetatis suae trigesint quarto inchoato ruerit Pas. siis. Illud non obscure colliritur, quoniam si vera esset, quinquies palcha a baptismo ad mortem interv msset. I Lmum id esset , de quo nilui habemus in Evangelio scripti ina, linter hamisinum di nuptias . Secundum , quod Joannes
statim post nuptiaς commemorat, cap. . ubi Christus ementes. ac vendente Sec templo primum ejecit. Tertium, de
quo fit mentio Joannis quInto, eum sanavit paralyticum. Quartum, cuius idem Eliangetista meminit , cap. 6. inquiens, Erat autem proximum pascha,&c. Quintum , in qlio passiis est Christus , de quo Joannis Iv. & II. Nam
quod tertium illud , de quo dubium esse
potest, festum paschae suerit, non m do I ti pertus, sed Irenaeus etiam testatur . Ac re vera nomen iusti simpliciter pro pascha solet iii cu angeliis acciapi. Ut ibi: Non m die festo. Matthaei 26. Item, Secundum consuetudinem diei festi, Luc. 1. Item, Eme ea, quae opus sunt nobis ad diem festum, Ioann. II. Cum itaque Christus bapti imis fueritanno tricesimo aetatis suae inchoato per tredecim dies; erat enim incipiens quasi annorum triginta, ut Lucas affirmat, si quinquies festum paschae intercessit , nimirum mortuus est anno aetatis suae trigesimoquarto. Quod licet Beda , aliique nonnulli tumores asseruerint, delendi tamen nulla ratione potest, ut Paulus episcopus Foro semproniensis, lib.9.2. Par. , & lib. . ejusdem partis. Joannes item Lucidus m libro de vero die passionis Christi ostenderunt . At vero nullae hujus inodi rationes , ab antiqua
Patrum traditione , quam communis ecclesiae consuetudo in divino officio, hymnis , antiphonisque Confirmat, potuerunt me movere. Non quod haec ad fidem , religionemve magnopere attin neant, scd quod in rebus vel ex utra 'ue parte probabilibus , vel etiam ambiguis, veteris ecclesiasticae historiae fides communis me desectat.
Sed prima videamus. Anno qui inter baptismum, & nuptias fluxit, nihil
omnino docuit c hristus: cessator ergosuit maximus , qui post injunctum munus tam diu sitit otiosus . Sane quidem eo anno non est publice concionatus Christus , neque turbis Euangelium praedicavit . Sed non fuit interim otiosus. Quin & frequenter ad Joannem accessi, ut frequens utiam de ipso Joannes testimoniunt diceret , & privatim quoque docuit quosdam , ne ecclesiae comesonator repente prodiret . Non enim
discipuli Joannis illum Rabbi, hoc est,
magistriana appellarent, nisi Iam docere incepisset, quemadmodum CaJetanus noster diligentcr advertit . Nam 'uod a junt , ex Joannis euangelio colligi, paucos dies inter baptismum 3t nuptias interces lasse, id nullo modo verum est:
Cum Ioannes adventum Jesu ad baptis
Annus 4. ni, fuit an nus pallio nis Cni isti, quia pascha illo anno
346쪽
Liber Undecimus. Caput Vnium nusquam omnino narraverit, ut
idem Ca)etanus manifesta argumentatione consecit . Quanquam in eo fallitur, quod pro corto asierit , ex quatuor Baptistae testimoniis , quae primo capite Euangelista refert, tertium datum esse die proximo post secundum . Secundum quippe, ut mihi videtur quidem , de futuro est; & licet scriptura ordine sequatur , tempore tamen primum etiam testimonium antecellit, ut
vel Cajetanus ipse confitetur. Illud innim , quod a Joan. legatis Judaeorum
impartitum est, idem omnino ipsum fuit, quod se ante dixisse Baptista me minerat . Estque multo vero similius, eo tempore nondum Christum a Joanne baptismum suscepisse. Medius, anquit, vestrum stetit , quem vos nesciti S . Ι-pse est, qui post me venturus est. Cum ergo Euangelista inquit, Altera dic vidit Joannes Jesum venientem ad se, nec intelligit de adventu ad baptismum, nec scribit quid postero die a legati ne Judaeorum gestum sit : scd docet, tertium testimonium altero die post illud , quod primo loco scripserat , da, tum esse. Nam secundum obiter est utrique , id est, primo & tertio ab Euangelista interpositum , ut explicaretur Baptistam scmper suisse sui in testificatione similem, nec aliud suturum ante dixisse , quam in piaesenti testificaretur . Itaque temporis ordine, ut diximus , illud fuit primum , quod secun io loco Euangelista commemorat Deinde secutum est id , quod a principio positum est . I)ost hoc proximo die tertium Baptista testimonium dedit, cum vidit Jesum venire ad se . saepe cnim post Daptismum , ut supra dictu inest, ad Ioannem veniebat. Postero autem dic qitarciun testimonium addidit,
cum interessent illi ex discipulis ejus
duo, quorum unus erat Andreas. Cum igitur non constet, quantum temporis
inter baptismum , & tria illa testim nia ae praesenti fluxerit, quamviSomitia illa post baptismum data sint, certe ex Euanpelio loannis non colligitur, paucos dies inter baptismum ac nuptias i ter luxisse . Quid λ 'uod cum ait , Incrallirium voluit exire in Galilaeam, &iiivenat Philippum , non Christum forutasse Euangel;sta intellexit , sed A dream , quQua primum dixerat inv nisse Simonem , nunc dicit , postero die invenisse Philippum , cum ex ha
ob id enim interpres latinus ait : Ee dicit et Jesiis , icum nomen Iesus non reperiatur in Giaeco . Quot autem di- Ades intercesserint inter postremum illud arg. testimonium Joannis , coram duobus discipulis tributum, & hunc diem, quo Andreas invenit Ssmonem , incertum est . Nam illud quidem apud Matthaeum de publica ais plebem praedicatione intelligitur: cum perspicuum sit, in primo aaventu Christi ad Galilaeam, quem solus Joannes capite secundo naris
rat, jam Christum discipulos habuisse.
Matinaeus autem de secundo adventu loquitur , quum jam Ioannes erat in carcere. Non igitur de privata doctrina, sed de publica & populari intelli-
ei potest. At vero tempus praedicatio--4 nis Christi quantum suerit, non satis a arg veteribus expeditum cst. Eusebius quoque ipse parum sibi in hac re constare videtur . Nam In Chronicis post quintumdecimum annum Tiberii tribus amnis scribit Dominum praedicasse ; idque astruit a Ioanne etiam in Evangelio conscriptum . Caeterum idem in libro demonstrat. Euanges. 8. demonstrati ne secunda , Joannis item testimonio confiimat, trictus annia, & sex mensi-inis Christum praedicavisse. Quod si ad pasIionem venit anno Tiberii decimo octavo, ut in Chionicis Eusebius ait, qui fieri potcst , ut post annum Tiberii qiuntii mdecimum, annis tribus , Scsex mensibus praedicarit Atqui post annum decimumquintum Tiberit,incho, tam esse euangclii doctrinam, e Lucae
cap. Patescit. NOS autem, si trium annorum doctrinam explere volumus, unum doctrinae privatae, duos vero publicae doctrinae impartie inur . Huic mnim totum triennium dare nulla ratio
cogit , nulla probat auctoritas. Negamus siquidem, probabiliterque negamus,scstum, cujus Joannes cap. s. meminit, Ad r. pascha suisse. Clirysostolnus porro, ac arti. rillus affirmant , festum fuisse Pem ei, hiate costes . Quod mihi, lateor ingenue, 3 Dia Io.
non fit vero simile . Primo , quoniam cνril. lib.2.
post Pascha Jesus moratus est in Judaeacum discipulis suis , ut cap. 3. Joann. scribit: at mora juxta scripturae usum in paucis his diebus, qui ad Pentecosten inters erunt , uitelligi non potest : Eo vel maxime , quod postquam Christus moratus in Judaea estiterum illa relicta in Galilaeam sadmodum Joannis cap. 4. dicitur . Ac
rurium , e Galilaea venit Hierusalem, quod, abiit
347쪽
quod habes cap. s. Quae omnia tam brevi tempore , nisi Christiun curs rem faciamus , expediri Vix queunt . Cajetanus sane in quartum Joannis caput , haud absurda ratione computat,
Christum in Iudaea post pascha celobratum , in quo vendentes ejecit de templo alongam muItorum mensium moram interpoluisse. Non igitur festum illud , quod cap. s. commemoratur, Pen tecostes solenne erat. Deinde, ouod cap. s. unum miraculum Euangelista narrarit in Pascha patratum , ex quod sexto statim capite ad alterum pascha transierit , omnibus &gestis, & dictis unius anni intermissis, non ita probabile apparet. Fcstum er go illud, in quo para)yticus sanatus est , ut recte Caietanus cxistimavit, hyeinale suit . Nihil autem interest, sive dicas fuisse sestum dedicationis templi secundi sub Zorobabele, quod celebrabatur tertia dic mensis Adar, hoc est, Februarii sive potius festum sortium, quod Iudaeis solenne erat I . & I s. die
Musdem postremi mensis . Tunc enim ordine egregio cap. 6. sequitur et Erat autem proximum pascha , &c. Sed in hujus argumenti confutationem nimis multa diximus. Septimo vero argumento libri secundi cap. decimo octaro respondisse videmur . Sed ibi breviter: nunc ubi proprius est locus, longiore Oratione argumentum illud resessendum est . Non sitiat verba Hieronymi in eum sensum intelligenda , ut existimemus ad veritatem historiae satis este, si ea, quae auctor affirmat, vera a viugo esse credantur , tum etiam cum falsa sunt . Alioqui si ad eam regulam liceret scripturae historias intei pretari , diceremus ,
eum Apostolus ait. Saulem regnasse4o. annis, eum vulgo loquentem hoc, quod fama crebrior haberet, dicere volui sic. Quod Beda in II. cap. Actorum APO stolicorum asseruit: recte ne an secus, alio nim esto judicium. De tanto quippe viro non Itbct in praesenti judicare. Diceremus rursum , Matthaeum virum
Mariae Iosephum appellasse, non quod revera esset, sed quod vulgo esse crederetur e turbatum quoque Herodem ,hil omnem cum illo Hierosolumam non re quidem, sed opinione vulgi : mo
tuum denique, si ita placet , csIe Chri
stum, non vere, sed ad vulgi existunationem apparenter. Certe si conluetud nis scripturarum est , ut opinionem De Humanae Historiae Auctoritate. multorum sic narret historicus, quom do eo tempore ab hominibus credeba tur; omnia quae de Nabuchodonosoro, Dario , Cyro , Alexandro , Samsone, Machabaeis scriptura refert, poterit quis inficias ire, quod videlicet auctores lacri ea narrarint, quae vulgo erant persuasa, non quae ipsi vera esse crediderint . Quod quam sit auditu horribile ac pertimescendum, nemo fidelium non videt . Alius est igitur Hieronymi sensus multo & sanior de verior, quem ex subjecta partitione facile lector accipiet.
Falsi vulgi opiniones in duplici sunt disiserentia . Quaedam quae non nisi verbis falsis significari atque exprimi postunt: Ut Christum esse Ioannem Baptistam, vel Ilicremiam, vel unum ex prioribus Prophetis . Atque hujusimodi opiniones scmper auctores lacii ita rescrunt , ut non cx se , sed ex vulgi nomine retulisse videantur . Aliae sunt vulgi opiniones fallae quidem , scd verbis iis expres.lae ac significatae , quae in sensu aliquo vulgari vera snt : Ut Joseph esse pa. trem Christi ad vulgi sensum salsum mnino erat, sed vere tamen Pater, &sine falsitate d.cebatur: Tum quoniam
nutritius erat: tum quoniam vir matris erat. Et licet vulgi sermone, Vere tamen privignus filius vocatur, nuter noverca , vitricu Spater. In quibuS rebus ,
fateor , vera historiae lex est vulgi opinionem exprimere . Nam si de priore rerum genere sermo sit, in historia profana absurdus est, in sacra etiam impius. Sapientes quippe cum vulgo loquuntur sere, sed non sentiunt cum vulgo. Nec mendacii tamen rei sunt, quoniam quae loquuntur, ea secundum aliquem verbi significatum vera esse intelligunt . Sic Maria virgo dixit : Pater tuus & ego
dolentes quaerebamus te, sermone vulgi quidem, sed vere tamen . Sic etiamsi nullam habuisset interiorem admirationem Christus , vere tamen admiratus dici posset, cum speciem admirantis exhibuit , quemadmodum Beda lib.
2. in Luc. cap. 2 . exposuit. Sic contria
statum Herodem Matthaeus , Marcusque dixerunt, qui tristitiam haberet in vultu . In quem sensum hypocritas tristitiam simulantes , tristes quoque appetilavit Dominus . Vulgata enim dictione rerum Vocabula pro rerum imaginibus usurpantur. Tametsi in prae,scriptis exemplis N Christus, si divo Thomae credimus , aliquo modo interius admiratus est , di Herodes etiam contristatus. Et-entin
348쪽
aee pi posse Telituit in Latina linis
enim peccatores simul in vitiis tristam tur At exultant, gaudent , dolentque . At de hoc argumento satis . Iam Pergamus ad reliqua . Non debuit sane tantopere ridere Hieronymus Adami in loco Calvariae sepulturam: nec nos , viri licet sanistissimi exemplo , historias ejusmodi ridere debemus . Vulgus, video equidem , hisce rebus credendis nimium est facile. Credulitas etiam in optimi cujusque mentem facillime irrepit. At viri quidam excellentes cum a vulgi facilitate Sc credulitate declinant , in adversum quandoque vitium incurrunt: suntque tum etiam in
creduli , cum in fide nihil est vitii, in in
credulitate vitii nonnihil est . Testim nlum autem, quod ex Josue cap. I . historiae veteri opponitur, nihil profecto urget s utpote cum nomen Adam eo loco non proprium sit,sed commune . Reddit enim scriptura causam, cur quae Post Hebron , ea ante Cariath Arbah, id est, civitas Arbeae dicta sit: quod videlicet Arbah, quem Arbeam LXX. Vocavere, homo inter gigantes magnus ibi fuerit. Qui sensus praeterquam quod scripturae contextui aptissime Iungitur , c qua propter a Chaldaeo interprete , Pagnino,
aliisque viris clarissimis expressus est )inde etiam facile probari potest, quod capite cjusdem libri decimo quinto A bali pater Enach sui sic dicitur: ut promptum sit cuique intelligere , & Arbali nomen suisse gigantis proprium, a quo Cariath Arbali nominata sit, & Arbali patrem primumque misse illius terrae gigantum . Omitto hic versionem LXX. qui tametsi magnitudinem non ad A bah , scd ad civitatem retulerunt, ut ea urbs Metropolis intelligeretur, satis tamen indicarunt, Arbali nomen esse gigantis proprium, unde civitas illa suum Olim cognomentum acceperit . Itaque primi parentis in civitate Arbeae misses epulchruin, nec ex eo loco, neque aliunde colligitur. Quin illud multo probabilius est , quod publica rerum veterum memoria prodidit , primum Α-dam ibi jacere conditum, uoi secunduSetiam sepultus est. De octavo igitur a gumento hactenus. Nonum argumentum non solum in Chronographia , sed in scripturarum intelligentia difficillimam quaestionem habet, quae auctores nobilissimos in varias sententias traxit. Josephus sane 7 o. illos annos Iudaicae captivitatis ad primum Cyri annum computavit. Quem secuta
ssunt Africanus in quinto temporum V
lumine , Abulensis noster in secundiun
Matth. cap. quaestione 9 I. Annius cum
Philone suo lib. I . Joannes Lucidus libro L. cap. II. aliique Viri graves, &antiqui & juniores . Nituntur vero hi scripturae Lacrae clarissimis testimoniis. Primum est Hieremiae cap. inquientis, Servient gentes istae regi Babylonis To. annis . Cumque impleti fuerint 7 o. anni, Visitabo super regem Babylonis , &c. Septuaginta ergo anni Judaicae captivitatis jam tunc expleti erant, cum Babylon capta a Persis ac vastata est . At rem hanc primo anno Cyri gestam este , nemo est qui igia ret . Item Hieremiae 29. Cum coeperint impleri in Babylone et O. anni, visitabo vos , & suscitabo stiper vos verbum meum bonum , ut reducam vos ad locum istum. Quam vaticinationem primo Cyri anno fuisse expletam 1. lib. Paralip. cap. 36. & I. lib. Esdrae , cap. I. non obscure traditur. Atque Hieronymus ipse, quamvis aliis in locis aliter senserit , m hunc tamen Hieremiae locum non potuit cum manifesta veritate pugnare. Nisi, inquit , septuaginta anni expleti suerint, Cyro rege Persarum laxante captivos , nequaquam in patriam revertemini.
Α contraria parte illud primum est, quod Angelus, qui ui Zacharia loquebatur, Usquequo, ait, non misereb ris Hierusalem, de urbium Iuda, quibus iratus es λ Iste 3am septuagesinuis
annus est . Istum autem annum Darii Iecundulia eundem esse , Zacharias cap. I. testatus est e non ergo γ o. anni In
primo anno Cyri, sed in secundo Darii completi sunt. Quo argumento Cledimens , Theodoretus, Eusebius, Hieronymus, Augustinusque nituntur. Quod vero exponunt quidam , iste Iam 7 o. almnus est, scilicet jam diu transiactus, vix audiri sine molestia potest: Cum pro nomen, Iste, hanc intelligentiam evidentissime excludat: quae, si pronomen
abjiceretur , csIet sortasse probabilis . Deinde To. Illi anni, quos praedixerat Hieremias , non transmigrationis Iu daeorum, sed desolationis templi ac civitatis intelliguntur. At 7 o. desolatio. nis anni non sunt ad primum Cyri amnum , sed ad secundum Darii reserendi. Annus ergo To. de quo est Hierc-miae vaticinatio , non in primo Cyri
anno , sed in Darii secundo expletus est. Illud prius, quod in hac argumentatio
349쪽
tacione sum simus, ex 2. Paral. cap. 76 probari facile potest , ubi haec verba scripta sitiat: Cunctis diebus desolationis egit sabbathum , usque dum complerentur 7 o. anni, Sec. Et Danielis s. In anno I. Darii filii Assueri de semine Medorum , ego Daniel intellexi numerum annorum , de quo factus cst sernio Domini ad Hieremiam Prophetam, ut complerentur desolationis Hierusalem scptuaginta anni. Et Hierem. 2 . Et erit terra in solitudinem, & in stuporem, & servient regi Babylonis Io. annis . Anni ergo septuaginta non transse
migrationis, sed desolationis intelligendi sint: ut Iosephus etiam testis est li
bro de aluiq. IO. c. Io. dc II.&l. I. coni. Appio. Desolationis autem annos non
in primo anno Cyri , sed in secundo Darii fuisse completos, id enim poste
riore loco sumptum est, Esdrae testim nio a Nicronyin. comprobatur. Esdras quippe verbis minime obscuris testim nium perilibet, templum usque ad Darii tempora deturbatum perstitisse. Septuaginta igitur eversionis annos non ad primum Cyri annum, sed ad Darii secundum computare debemus . Quibus ex rebus satis profecto intelligitur, quantis omnino tenebris quaestio praesens sacras etiam literas circumfundat. Sed in ratione quoque temporum adeo impediza , dc complicata est , ut vix, aut nullo certe modo expediri atque extricari possit . Clemens porro Alexandrinus a desolationis initio, quod decimo nono Nabuchodonotri anno, de Sedechiae undecimo suisse, A. Regum 2 . scribitur, ad primum annum Cyri, quo laxata captivitas Judaeorum est, non nissi trigini a annos computavit. Cui numero , ut dixi , Eusebius , Theodoretus, Hieronymus , Augustinusque consciit unt . Cudus rei etiam illud argumen. tum est, quod si ad imperium Cyri ro. anni interfluxere , Mardochaeus certe
ea . etate res tales ac tantas gessisse m. venietur, qua Per summam senectivom,
non dico Rempub. administrare , sed ne inter vivos quidem numerari possit. Fuit
namque ex eorum numero captivorum,
quos cum Jechonia rege Juda Nabuchodonoso ius transtulit. Ouare vel secundum illos , qui non a desolatione,
sed a transmigratione 7 o. ann OS computare volunt, eΥpleta captivitate, hoc est, primo Cyri m. o, Iam Mardochaeus erat propemodum octogenarius . Nisi credamus illum bimum aut tramim in Chal-
De Numane Historiae Auctoritate.
daeam esse translatum. Sed fac annicatum filisse . Minimum ergo unum dc septuaginta annos natus erat, quando laxata per cyrum captivitas est. Cyrus autem , ut nobilis imus quisque tradit historicus , aut triginta , aut triginta ferine annos imPeravit : Cambiscs, ScMagi imperarunt novem. In principio
itaque regni Darii Hista Ipis Mardochaeo
anni aetatis centum decem accesserant.
Ponamus igitur id, quod videtur cum ratione pugnare minus , Darium suisse eum , sub quo res Mardochaei gestas scriptura complectu ur. Nam illas sub Artaxerxe Longimano , aut etiam sub Memnone contigisse, ut quI multis annis Dario fuerint posteriores , longe incredibilius est Nullo vero modo pro
babile ad Cambysen filium Cyri haec
spsa traducere , qui octo solum annos tenuit imperium. At post duodecimum Assueri annum quaedam Mardochaei gesta historia lacra commemorat . Nnnergo Assues iis ille Cambyles filii, prae-lertim cum hujus acta actis illius nullo pacto cohaereant. Manet ergo , Ma dochaeum eo etiam tempore , quo ad centesimum vigesimuin secundum annum vitam perduxerat, non imbecillum , ingravescentem, seniove confectum sed solidum, robustum, ac valentem in rebus magnis praeclarisque gerendis suisse versatum. Quod in illis seculis vix credi potest: Utpote cum multo ante nondum hominum aetate adeo inclina
ta , illud Propheta dixerit, Si autem in
potentatibus 8o. anni , dc amplIus e rum labor, dc dolor. Quas ob res triginta anni, quos ad primum Cyri A gustinus, Hieronymus, Eusebius, Theodoretus, Clemensque Alexandrin. colligunt , lictoriae libri Esther magis convenire , dc quadrare videntur , quam numerus 7 o. qui aliorum Opinione colligitur. Nisi Philonis Aniam fabulis delectamur, qui Mardochaeum ait decem dc octo annis aetatem Isaaci superasse. Uerum enim vero Josephus a decimo nono anno Nabuchodonosori, quo anno templum deturbatum eversumque fuiste sacrae literae produnt , ad finem regni Balthasar , cum Babylon a Dario , de Cyro capta est, non solum To. annos , sed multo etiam plures en inerat . scribit enim Abilamarodachum, Nabuchodonosori filium annis Ι 8. linperasse. N:glisarem deinceps annis 4 . Labosordacnum post mensibus novem; Balthasarem denaque alarus II. Itaque
lone lan eraexpugna: . itaque te
350쪽
praeter annos , quibus a templo vastato Nabuchodonosbrus vixit, qui fuere non pauci, septuaginta sex alii, si I sephus vera dicit, ad primum Cyri ii
tercesserunt. Berosus autem in 3. libro Chaldaeorum non nisi 48. . annos a desolatione ad Cyrum supputat. Nabuchodonosorum namque ait 43. ann OS Imperium tentiisse . HuJus filium Evilmerodachum annos duos. Niglicar, quem maritum sororis Evilmerodachi mille tradit, annos 4. Labosordachum Nigli. saris filium menses novem . Nabonidum ex eadem gente annos I7. cujus postremo anno Babylon a Cyro capta est. Quar eadem serme computatio ex Phoenicum historiis habetur, quas Iosephus I. coni. Appio. lib. retulit . At Meta-1hhenes a vastatione Hierusalem ad primum annum Cyri septuaginta annos computavit in hunc modum. Nabuch donosoriis, qui templum civitatemque vallavit, imperium tenuit 46. annis. Evilmerodach filius ejus , 3 o. Reg. AD sar hujus filius 3. Lab Assar Dach hujus stater 6. Bait Assar, horum etiam frater s. Si enim acceperis 26. annOS. quibus post eversum lcmplum Nabuchodonosorus vixit, & illis addideris 4 . quibus Nabuchodonosori filius
unus ac tres nepotes imperarunt, conficies dictum numerum o. In ratione igitur temporum qiis stlo haec valde implicita cst, atque ita implicita, ut ne
a viris quidem iiii oriae peritis explicari poste videatur. Nam Iudaei, quippe qui Chronographiae penitus sint ignari , nihil hoc loco, & quaestione valent, nisi mera somnia fingere. In quibus etiam Liranus est, qui tuo arbitratu γ o. annos ab 8. Ioahim patris Iechoniae ad quartum Cyri numeravit , tantum ut sententiam suam diceret , nullius gravis authoris testimonio subnixain , nulla annalium ratione probatam,nullis argumentis per suasam, a sacris etiam literis alienam.
Sed hoc in re ambigua serri poteth. Illud quis serat λ quod nonnulli apud
Eusebium a II. anno Iosiae, ad primum annum Cyri septuaginta illos annos, de quibus est controversia , computandos esse astruxertint. Quid λ quoa in hac etiam quaestione illud varium atque irretitum cst, quod vel maxime erat cxplicatu neccssarium, ut hujus quaestionis dissicultas exponeretur: Nempe an
Balthasar filius Nabuchodonosori suerit, an nepos an pronepos: Hain si verum - Cap. V. 7oIest , quoa Eusebius ait , Balthalar filium DilIe Nabuchodonosori, fiatrem Evilmerodachi, n: hil absurdum videtur
dicere, cum negat a demolitione tem pli ad prinnim Cyri annum plures, quam 3 o. annos Intercestisse. Sin autem idem
Nabuchodonosori non filius , non nepos, sed pronepos filii , tum vero i ter c versionem civitatis , dc primum annum Cyri non nisi triginta annos interii ixisse , nullo modo est credibile. At suisse pronepotem , Hieronymus at choribus Beroso ac Iosepho in s. Daniciis caput affirmat. Et refertur de Verb. significat. c. Nam & rex . Quamquam Iosephus libro decimo an . c. II. Balthasar nepotem Nabuchodonosori suisse scribit. Quod & Metasthenes Annianus asseruit. Quae omnia idcirco a me tam
prolixe sunt posita, ut lector intelligat primum, hujus argumenti quaestio qua tis sit difficultatibus illigata: deinde ne in rc perdissicili ac perobscura, quam
explanare nemo adhuc potuit, sente tiam a me expectet perspicuam , cer
tam , constantem, sed probabilem, v ro similem, minime absurdam. Principio igitur illud pono , quod niati ego fallor , satis atriinde probatume it, septuaginta annorum mitium a de-iolatione lumendum else, non a transemigratione , hoc est, non ab 8. anno
regni Nabuchodonosor , cum Ioahim cognomento Iechonias ultro se dedidit . . Reg. 24. sed ab undevigesimo ejus. dem Nabuchodonos oti, quando Naou-Zaidam templum, domos, murosque civitatis vertit, 4 Reg. 2 . Id quoniam, ut dixi , ex x. Paratip. cap. 36. Primo Esdr. primo , & Hieremiae 2 s. osten sum est, supervacaneum existimo , si eadem iterum relirmantur. At Caj et nuS m a. Paral. 36. caput, contra dicit , a Iechoniae transmigratione To. annos
computari oportere , quod Hieremias cap. 29 lis , qui cum Iechonia translati sunt, ait: Cum coeperint impleri in Babylone 7 o. anni, visitabo vos, &s scitabo , dic. Ucrum satis expeditum est, ea, quae cap. 29. dicuntur, ad senis tum capitis x s. esse referenda. Non nim inquit, Cum coeperint in vobis impleri Io. anni, inci, cum coeperint impleri o. anni, illi scilicet, quos praedixerat. Perspicitum est autem, IO. annos capitis 1 s. desolationis intelligendos esse . Τum quoniam omni populo Iudaeae loquitur, ut patet ex initio capitis . Tum quoniam per transinigra