장음표시 사용
491쪽
442 De Locorum usu est , ut ne verosimilis fiat quidem , si
de unione personali Verbi , & ammae recte sentimus . Consentiamus igitur, exteris ecclesiae sanctis gratiam per partes distributam, nempe secundum me
suram donationis Christi r at Christo ipsi non fuisse datum spiritum ad mensuram. Tantam enim gratiam dari comgruebat , quantam anima capere illa posset: tantam , quantam in rebus esse ipsa gratiae natura pateretur. Quod
vero de spiritu gratiar dicimus , id ut de spiritu sapientiae, scientiae, intellectusque dicatur , subest omnino causa
eadem . Tanto enim melior omnibus est angelis effectus , quanto disserentius piae illis nomen haereditavit . Itaque unctus est a Deo oleo exultationis rae participibus suis. Non ergo solum abuit parem cum angelis felicitatem, sed multo etiam majorem . Quocirca ut fruebatur, ita quoque videbat Deum. Quod qui negant, ii non ab sch Ia modo , verum a Theologiae veteris institutione desciscunt. Ambrosius: Deus in carne persectionem naturae assumpsit humanae , suscepit sensum hominis, &c. Perfectam ergo animam assumpsit Verbum, non imperfectam. Et lib. 7. epist. 47. ad Ir naeum: Accepit plenitudinem naturae de persectionis humanae : scut Deo nihil deerat, ita nec hominis consummati ni, ut esset perfectus in utraque so ma . Unde de David dicit, Speciosus sorma, &co Augustinus in lib. de Trin. Mox ut Verbum venit in uterum , factum est Perfectus homo. Et super Exod. Non habuit omnino Christus juxta animae meritum, quo posset proficere. Et illum vers. Psal. 64. Beatus, quem et
gilii, de assumpsisti, de unita humani-
Remigius in illud, Et ecce aperti sunt ei coeli, Sed nunqiud tunc Primo aperti sunt ei coeli , etiam secundum manam naturam λ Fides enim eccle-sae tenet, quod non minus aperta sunt ei coeli ante, quam post. Graecus, quem refert saepissime Div. omas in catena, quamvis hoc loco vitiosa sit lectio , de tribuatur Gregorio Naaianaeno, Dicitur , ait, secun-gum humanitatem proficere, non quod ipsa suscipiat augmentum, quae ab initio fuerit perfecta , sed ex eo, quod paulatim manisestabatur . Damascenus. Qui proficere dicunt
Christum gratia, non venerantur uni nem, quae est secundum hypostasim . Tlieophylactus . Divina erant , quae dicebantur & agebantur a Puero, non quasi duodecim annorum , sed quasi persecti viri . Euangelista vero intem pretatur , quid sit proficere illum sapientia. Subdit enim, & statura . Pr fectum enim aetatis, sapientiae dicit profectum.
Hieronymus in Esa. 7.ca. Licet mutita post secula de eo Euangelista test tur , Puer autem proficiebat, dcc. dc hoc det catur, ut veritas humani corporis approbetur a tamen adhuc pannis invo lutus habebit boni malique judicium, ut per huc verba no camus, infantiam laumani corporis divinae non praejud casse sapientiae. Et in Hier. 3I. c. urata incrementa qvidem aetatis proficere videbitur sapientia , sed persectus vir in utero foemineo continebitur. Leo . Deitas assumptam naturam beatificans , ut glorificata in glorificante permaneat . LOQuebatur autem de i carnatione . Et alio item loco Cyrillum citat in haec verba: Assumpsit verbum humanitatis naturam in sua ratione pedilectam. Et Cyrillus ipse in Ioan . tib. r. cap. II. Vidimus, inquit, gloriam Chimsti adeo sublimiorem creaturarum gloria , ut mentis quisque compos nulli
alu , quam unigenito Dei filio illam
convenire fateretur. Plenus enim erat veritate. & gratia. Non enim mensi
ra sibi datur , ut caeteris , sed ut inperfecto perlecta inest . Sed si plena est, inquies, gloria ejus gratiae di ve ritatis , quomodo sapientia de gratia profecisse apud Lucam scribitur λ aut quid accedere potest ad plenum Ill riun potius de Iesu opinio quam iIlius perfecta crescebat gratia, ut magis in dies cognoscentes, magis illum procedere ac gratia crescere arbitrarentuT . Ulde etiam cap. xo. in illud, De sdenitu cine ejus omnes accepimus. Μulta sunt ejusmodi veteriim testis monta , quae nos gratia brevitatis mittimus : cum haec etiam , quae recutavimus, sine ulla aut expositione aut argumentatione praestrinxerimus. Nunc argumenta contrariae partis breviter
quoque refellemus. Non enim hoc Ioco volumus, nisi per quasdam summas &signa data rudiores admonere , ut in similibus quaestionibus , quae non sunt Theologorum usu contritae, se disse tius exerceant. Invenient quippe ἐ-- pers
492쪽
ad F. per, si quaesierint . Atque in praesenti
etiam quaestione non dubito eum Ion. se plura inventurum , cui Ec uberiorectio, & major eruditio iuerit. Primum autem argumentum nihil dis
ficile est , si intelligamus , justitiam Lbi & fidem pro justis & tidelibus u
surpari, cujus rei non modo Hieronymus auctor est . sed LXX. etiam Imterpretes. Vide Div. Hom. 3. P. q. .
Aci fecitndum facilior adhue responsio est. Dicitur enim Deus spes Christi, quia in Deo erat fiducia eius , non in homine . Item quia multa etiam a Deo sperabat , quamvis non speraret gloriam animae , quam jam habebat .
Ad tertium vide S. Thomam 3. par.
Ad quartum vide S. Thomam 3. p. Iaest. T. arti c. II. Ubi etiam responet illi euangelii testimonio . Ac nos
etiam paulo ante vcteres referebamus non paucos, qui nullo modo admire rent , aut gratiam aut sanientiam Christi potuisse in seipsam aliquando prinficere ; adeo plenus ab initio & gratia & sapientia fuit. Sed qui in hominum existimatione crescit , tametsi idem ipse omnino perseveret, eum dicit scriptura crescere. Proficiebat David valens ti crescens . Item, Crevit Josaphat, de magnificatus est usque in sublime . Item , illum Oportet cret cere, me autem minui . Quia vero Depe quod hominibus altum est, abominatio est ante Deum , ne existimares ostentationem esse praestigiosam & pharisaicam, Talis, inquit , erat Deo I tus , qualem se homini exhibebat s ris, nec hominibus probabatur solum, sed etiam Deo . Voluit enim Euangelista illud sorsitan commemorare, quod de Samuele scriptum est: Puer autem Samuel proficiebat , atque crescebat, x placebat tam Deo , quan hominI-bus . At D. Thomas docet, Christum crevisse in effectibuis & operibus gratiae re sapientiae et quia in dies perse. etiora opera faciebat. Quod autem in ei ectu crescit , hoc crescere quandoque uicitur. Ut ibiscebat a & rursum, Fortiter crescebat Verbum Dei. In quinto argumento duo testimonia
referuntur, ambus Ariani Filii lapientiam atque adce divinitatem impugnare liuat soliti. Quae causa quibuldaal
Patribus fiui, ut ea de Filio juxta humanam naturam interpretando satisse putat int adversariis respondiste. Aere vera in ea purna, quam cum Ariogerebamus , sat illud erat , ut in hael arte imis ejus conatusque omnes e uderentur. Sed nobis opus est unive sos errores evincere, di Christi etiam animam ab omni ignoratione vendica re , quae de essus dignitate quicquam detrahere videatur . Ambrosius porro libro quinto de fide cap. 8. non audet asserere , tametsi cum Ario disputabat , Christum secundum humanitatem aut in sapientia pro secisse , aut quic- qilam penitus ignorasse, si haec vocabula proprie capiamus. Contrariam v ro sententiam nonnullos ait tenuisse;
sed qui fuerint, inquit, intimidiores ,
quam ego sum . Divus sane Thomas non dubitat vel ejusdem Ambrosii a choritate confirmare, Christum non secundum scientiam aut beatam aut infusam, sed secundum aliam acquisitam seu experimentalem quippiam aliquando ignorasse , quod postea didicerit. Didicit enim ex iis , quae passus est. Itaque si de scientia hac experimentali sermo sit, Pater demonstrabat Filio ea , quae faciebat per illuln mira bilia a majora tempore suturo demonstraturus, quoniam & majora facturus. Secundum hanc scientiam item diem iudicii nescivit, antequam ellet et nam tunc experietur , cum judicium fiet. Probabiliter dicta sint haec, non negemus : verum nihil necessie est, in has
nos angustias con icere , quippe cum sit alia horum locorum inicitigentia sanior . Ac de priore quidein testimonio
sic sentio . Reprehensiis fiterat a Judaeis Christus . di quod sabbatum lOlveret, & quoa se aequalem faccret Deo: Respondet ergo simul utrique calumniae in haec verba : Non poteth filius a se facere quicquam, nisi quod viderit patrem facientem . Ubi prunum sic potentiae aequalitatem agnoicit , ut nihil sibi arrogare videatur. dgnoscit enim Patris etiam auctoritatem , cur accepta releri qu.aecimque facit . Non pol
est, ait, Filius a sc facere quicquam. Verbum Dei cre-ἰ Deinde ita arguentes redarguit: Cur me , O Judaei , reprehenditis i Eadem
certe ratione di Patrem meum reprehenditis . iauoniam non ex meo capiste , ut dicitur, quae Iacto , ea Ego com
fingo ; nec affectu & libidine opera γdo , ted a Patre accepi ad , quod fa-
493쪽
cio . Non potest, &c. Non autem so nullo accipio, aut opinione aliqua commentitia, sed visu certistimo atque ci risi ino cerno & compi ehendo operan-lcm Patrem . & quaecunque ille facit, haec ipsa eadem ego non clausis ocu
lis, sed videns similiter facio. Si ergo
me carpitis, quasi opera illicita faciam in sabbato ι facio autem eadem, quae Pater meus , eodemque modo facio i
coarguite, si ita lubet, Demn ipsum,
quem ego operum Omnium meorum auctorem & principium habeo . Ut autem probet se Videre Patrem facientem opera, subdit: Pater enim diligit
pilium : ideoque nihil illum celat, sed
in conspectii ejus, ipsoque adeo cernente omnia facit. Nec solum quae antehac secit, ea coram Filio secat, sed&majora , quae faci urus est , in consp etii Filii , Filioque proinde speetante, simulque faciente faciet. Quibus ve his non negat Filium intellipei e res prius omnino, quam fiant, scd humano more loquitur , & se nostris sermonibus acc&mmodat. Τunc enim res ostendere dicimur, cum ita praesentes sunt, ut non ad intellectum, sed quasi dirito adsensum demonitiemus . Quae est nobis rei certitudo maxima . Nec Obstat , quod verbo suturi utitur , Demonstrabit , in his , quae aeterno Deo praesentia sunt . Sic enim solet scriptura no- his, nostioque tempori res aeternas attemperare. Pater siquidem Verbum tigenuit , & rignit , & semper gignet . Quanquam qui subjungit, Ut vos miremini , is de demonstratione quadam futura videtur loqui , quae caeteris etiam pateat . Quare ex hoc loco nihil contra gloriam antinae Christi haberi potest. Posterius quoque testimonium nihil contra nos facit . Primum, quia PIieronymus , Ambrosiusque negant , Illa verba, Neque Falius, nisi in paucis quia busdain Graecis exemplaribus haberi. Quin Ambrosius contendit, ea ab haereticis esse interposita . Eadem quippe lectio Matillaei Ic Narci erat. Matthaei vero Euangelium Ariani corruperant, eisdem quoque verbis adjcetis , quae modo nec Latina nec Graeca exempla.
xia habent. Deinde etiam si ita fuisset ab Euangelistis scriptum , in eo sensu Filius nescire dicitur, quia scire sedil-
simulat, nec vult aliis revelare. Pater
siquidem scit , quia Filio inanifestat: Filius nescit, uiua occultat, nec al1OS
scire facit. Quod autem verbum, Seiare, Ila hune modum aliquando accipiatur , & usii vulgi contrito liquet, Se Ambrosius probat ex illo: Descendam& videbo, utrum clamorem opere commpleverint : an non est ita , ut sciam.
Simile est illud: Deus de civio prospexit super filios hominum, ut videat hest intelligens , &c. Et ubi nos habemus , Tentat vos Dominus Deus V
stri palam fiat, an diligatis eum,
editio LXX. habebat, Ut sciat, an diligatis eum . Sed de hac re vide Ambrosimn , FI ieronymum, Augustinum ac Patres caeteros . In his enim, quae pervulgata sunt , longus ego esse nec debeo, nec volo. Ad sextum respondet egregie Divus Thom. 3. Part. q. I s. ar. 3. Vide illum. l)rimum vero testimonium , quo illa ratio confirmata est, verba proxime antecedentia explicant. Si posuerit, ait, pro peccato animam suam, videbit somen longae virin, dcc. & statim: Pio eo quod laboravit anima ejus, videbit delatura iratur. Secundum testimonium D. Ihomas sic interpretatur , ut dicat , Christum meruisse manifestationem unctionas quidem juxta illud , Propter Diod Deus exaltavit illum , dcc. sed unctionem ipsam non meruisse : In scriptura autem tunc rem aliquam fieri aliquando dici, cum innotescit . Data
num , hominum , & angelorum: unge ς ei m regem Constituere.
Respondet item, idque melius, hunc senium esse: , qt virga directionis estetvuga regni tui, ut diligeres justitiam,&c. propterea, id est, ut haec egregie: fς, U 1 uq it te Deus oleo , &c. Illud est simile : Homo ridet, fiet, discurrit, propterea intellectum habet Ze
animam rationalem. Non enim neces :ς Cit, ea quae antecedunt, causam e Gle corum, quae sequuntur. Ut ibi: Pr
pterea & sapientia Dei dixit, &c. LuC. Ir. Nec si diceretur expresse : Unxit te Deus Olco laetitiae , quoniam dilexita Juultlam , dcc. quicquam contra nos faceret. Nam more scripturae fit , ut ter dum enectus loco causae ponatur. , I .Fi c amavi, quoniam exaudisti me Deus. Tertio demum respondere possumus, actiones Chiusti non fuisse meritorias
causas unctionis , sed quasi materiales
seire . eum nescite seris plura dieit.
494쪽
LibeΡ Duodecimus. cap. XIII. 4 ex dispostivas. Docet enim Divus Tho- mercedem Christi Isajas vocat fidelium
mas tertia parte , quaestione trigesima-lpopulum. Postula a me, inquit, & da quarta , articulo tertio , sanctificatum fuisse Christum per proprium actum . Qiacmadmodum ergo vere dicimus , materiam ligni fili Ie calore dispositam, propterca ruisse ignitam et Hominem fiuste contritum , propterea ei gratiam justificationis esse donatam: sic dicere Propheta potuit , Christum optimos actus in primo instanti habuiste , propterea fulli e oleo Spiritus sancti perunctum . Nec opus est , ut vox illa , Propterea, causam csficientem, aut meritoriam denotet , sed satis erit , si sit causa , quae disponat subjectum, quasi materialis. De tertio vero testimonio sic hab to . Divus Τhomas existimat , in eo Psalmo de resurrectionis aetema vita agi non tollim in Christo, sed in membris . Nam illa omnium capitis, & membrorum resurrectio , vitaque plena deliciis fructus passionis Chi isti suit. Qui, iit Paulus ait, conrcsuscitavit nos , &conludere fecit in cαlestibus, tunc scilicet, cum ipse excitatus, scdit a dextris Dei . Si ergo Christus in hoc loco non in persona sua modo , sed in membrorum persona loquitur, nihil elidifficile intellectu . Quod si Satilo diccbat : Cur me persequeris , quia membra ipsius Paulus insectabatur ; dicere quoquc potuit Patri : Adimplebis me laetitia cryn vultu tuo . Quoniam gloria nostra gloria Christi est , non minus , quam ignominia , laborque ninster Christi omnino est . Mox etiam
non video equἔdem , cur non propricde Clu isto ipso accipiamus, quod post
resurrectionc in adimpletus laetitia illerit cum vultu Dei . Ante enim S: cor Pus vacuum erat ea voluptate, quae a visione Dei in corpus emanat, & anima non undique plena erat laetitia: quin appetitus sensitivus totus tristit in , angorique patebat. Post passionem ergo Implevit eum laetitia Deus cum vultu suo. Quoniam etsi prius Dei vultum clare, pleneque videbant, non tamen allectus , appetit utque omnis plene, pCrsecteque gaudebat . Qua de re in recturatione postremi argumenti nonnihil adficiemus , quod sit animadversione dignis limina . Quartum insuper testimonium facilem inteli rentia in habet : nam de lcriptum a poeta est , Priami laciem dio tibi gentes haereditatem tuam. Unde e vestigio subdit : Et vocabunt eos populus sanctus , redempti a Domino. ultinus vero martyr in dialogo cum dyphone aliter legit, & interpretatur iunc locum . En tibi, inquit, servator adest, qui mercedein suam reddit , usque suum ante se. Uere enim Chriathus id quod meruit, hoc est , mercedem operis sui, nobis reddidit. At Hi onymus plane interpretatur, hoc ideo dici , quia Salvator ipse Judex sit omnium , ut reddat unicuique secundum opera sua. justis praemia, peccatoribus aeterna supplicia. De sexto testimonio denique nil aliaud in praesentia dico , nisi gloriam Chriali ante passionem nondum fuisse conisummatam: sed quidquid ei propter no ,& propter nostram salutem ad absolutam hominis glorificationem demit, hoc non dubium est per passionem suam
Christum meruisse . Sane vero non e dem modo omnia aedificia consummanis tur : quibusdam enim vel parietes ii sunt, aliis non deest nisi ieetum . Nos
itaque consummamur accepta non so- uiti gloria corporis , verum etiam antime . quoniam utriusque partis gloria ecrat : at Christo non nisi alterius duntax.it : quare per illius adjune ionem consi:mmatus est.
Ad postremum argumentum D. Thο- Respo a. mas rei pondet depastionibus animae ar- adticulo decimo ad nonum , contraria non poste esse in eodem per se quidem , sed benc per accidens . Ut cum quis in navi deambulans fertur in contrarium e jus, ad quod navis movetur. Ita, inquit, in superiori ratione animae Christi erat 'audium per se , quia per actum prO- prium: dolor autem per accidens, quia per corporis passionem . Deinde respondet, quod gaudium illud, & dolor
non erant contraria, quia non erant de
eodem . Verum responsum illud prius refelli potest. Quoniam locales motus si in eodem contrarii aliquando sunt, nihil mirum est , quippe cum tota sinrc eorum substantia, & ratio externus quidam respectus sit. Ita Pater & Filius relationes contrarias prae se ferunt , Min ordine ad diversos terminos esse in codem vere possunt. At in formis, iaqualitatibus absortitis id fieri nequit, ut sive per se, sive per accidens duogitarii fiussu imperio . Ia qui uto au tem contraria in eodem subjecto sint . P gnat
495쪽
zrrat enim cum natura rerum, ut aqua simul calida de frigida sit , praelertim in siimmo: nec si quis contendat alterum esse per te, alterum per antiperistasin . Gaudium vero de tristitia qualitates sunt absolutae . Sed de posterius responsum quispiam coarguet, quoniam Christus videns rationes in Dei essentia divinas , de sua morte laetabatur,
quam cemebat Dei de rationi R voluntati conformem . Tristabatur autem de eadem , quia crat malum naturae con
trarium . Quare objectum materiale gaudii atque tristitiae idem erat . Ut gau dium porro tristitiae contrarium sit, latest utrumque in materiali objecto convenire . Nam formalis gaudii tristitiaeque ratio discrepat semper, sive de eadem re , sive de alia atque alia tristemur Se gaudeamus . Non ergo negare
possumus, si in Christi voluntate gaudium summiim summaque trillitia de morte sua fuit , quin duo simul in eodem fuerint contraria . Atque hae animi assectiones se vicissim expellunt, tametsi non res eadem obJecta est . Nimirum enim, cum pellere tristitiam volumus , alias non modo rationibus , sed rebus etiam gaudere curamus . Quod argumentum est , eas affectiones esse
Caeterum dissicultas haec tribus modis videtur expediri. Primum enim dicet fortaste quispiam, in appetitu intellectuali Christi , quae voluntas proprie vocatur . nullam penitus tristitiam extitisse . Quoniam illa animae portio Deo I qu. 4ε frucbatur plenillime . Quemadmodum autem a superiore potentia non derivabatur gaudium ad inseriores, ut sallitis nostrae mysterium in Christi passone transigeretur; sic ab inferiore potentia non perveniebat ad superiorem dolor . Non fuit itaque in Christi v luntate tristitia , sed in appetitu lensitivo fuit , qui proprie tristitiae si ibjectum est . Quam sententiam visiis est Haitb. N. Di,ininus significare , cum ait, Tristis eth anima mea. Appetitus enim animalis, quia animalis est, non est intellectualis , sed sensitivus. Cui etiam sententiae favet D. Thomas I. p. quaest. Is .art. 4. 3c 6. dc quaest. 46. arti c. 7. & 8. Nam Scoti argumenta abunde refutat
'R Caietanus . iatioci si verum est , IJm Contraria non sunt in codem subjecto proximo ; sed gaudium in voluntate, tristitia in appetitu sensi rivo . Ideoque proprie ne contraria quidem sunt . D.
Thomas i. p. qu. ag. art. 6. in corp. sc
Huic vero responsioni illud objicitur, quod Dominus habuit in voluntate aettim, quo mortem vere noluit: at tristitia est de liis , quae nobis nolentibus accidunt, ut Augustinus ait. Prior propositio, quoniam eam Caletanui ne gat , probatur . Primo ex Div. Tholn. 3. p. quaest. 18. art. 6. tibi dicit , quod voluntas naturalis de voluntas sentit alitatis aliud voluit in Christo, quam divina volu utas. Et art. s. releri Augustinum contra Maximinum in haec Verba : In hoc, quod Christus ait, Non quod volo , sed quod tu , aliud se ostendit voluisse, quam Pater: quod nisi humano corae non posset. Ac re Vcra ex illo Euangelii testimonio non solum sancti veteres , sed synodus sexta sub Agathone collegit, de duas voluntates in Christo , dc duas voluntatum Operati nes . Sane qui ait , Non sicut ego volo , is actum voluntatis aperte significat. Uerum Cajetanus elaberetur dicens, appetitum sensitivum vocari Interdum volunt alcm . De qua Ambr sium hunc Euangclii locum explicare, Divus ipse Thomas interpretatur 3. P. qu. I 8. arti c. 2. Quin D. Thomas quaestionis deciniae octavae , tertiae parti S ar ticuli quinti argumentum tertium non poterat refellere , si admisistet , Christi voluntatem aliquid velle, quod non habuerit . Beatus enim est , ut Augustinus docet, qui habet quaecunque vultis
In reliquis certe beatis probabilissime Ca jetanus ejulinodi nolitiones ncgat , quoniam in illo statu otiosae sunt. Cum ergo Christus secundum intellectum de voluntatem perfecte fuerit beatus , non videtur ejusinodi nolitiones habuisse. Possumus deinde polircinum hoc argumentum cludere , etiam si dicimus id, quod revera probabile est, in v luntate Christi intellectuali , quae proprie voluntas est , non tristitiam modo, scd stlmmam maxunamque suilla. Quia enim in hostia pro peccato cordis contrit in voluntatiiqii e tristitia potissm desideratur: sacrificium quippe Deo spi- Psal. 3ν- ritus contribulatus, &c. dc tristitia spiritualis haec contraria est peccato medicina , quod sedem litam praecipue in voluntate habet: consentaneum prose cho erat, ut Filius Dei hostiam se pro peccato exhibiturus, non solum corporis de animae sensitivae dolores, sed angores quoque spiritus, de voluntatis tria
496쪽
itiam susciperet , quo pro culpis nostris omnibus hostia illa Deo acceptio
sima omnibus omnino modis contereretur. Sic vere languores nostros ipsc tulit, & dolores nostros ipsc portavit. Sic non modo vulneratus est propter iniquitates nostras, s ed attritus est propter scelera nostra . Sic disciplina pacis nostrae sit per cum, & livore atque dolore e)us sanati sumus . Sic Dominus eum voluit infirmitate conterere , qui potuit pro peccato animam suam. Augustinus inlii per I . de civ. lib. asserit Christum eos naturae nostrae defectus suscepisse , qui persectioni gratiae non repugnant quidem , sed de amore boni, & sancta charitate veniunt. At commendat magis eliaritatem suam Christus, si truticiam quoque eam Deo pro culpis noliris in sacrificium praebuit, quam nos Deo pro illis debemus maxime . Plane item Ambrosius ad Gratianum imperatorem dixit : Sicut susceperat voluntatem meam , suscepit tristitiam meam . Nam voluntas proprie appetitus intellectualis est. Et velle proprie actus voluntatis est : ait autem, Non sicut ego volo.
Voluntatis etiam dolor hominis proprie tristitia est : nam qui in solo ap- pctitu sensitivo reperitur, hic animantis magis dolor est , quam hominis . Decuit autem , ut per dolorem proprie humanum humana peccata solverentur. Ita cum dixit, Repleta est malis anima mea, omnem animae appetitum repletum dolore intellexit , sive sensualem , sive rationalem. Quoniam
di pronomen, Mea , rationalem magis, quam sensualem prae se fert. Ea si vera sistat, ut videntur esie, nihil obstat,
Cur non per potentiam lupernaturalem
ἐκ gaudium summum, & summa tristic tia in eodem subjecto fuerint : Tum
quietem de delectationem vel ex minima parte re ibi verent. Inter haec mi racula propter mylterium nostrae re' demptionis explendum, quanquam voluntas Deo viso fruebatur, suscepit tamen sponte tristitiam quantam maximam capere potuit: potuit autem capere tantam , quanta maxima esse in rerum natura poterat : Ut dolor pro peccatis non minor esset , quam charitas , & scientiae ipse quoque superemineret.
Sed de olim juvenis , ut hinc jam
nos demum extriccinus , coram celebri Theologorum concione diximus :quod sicut per totam vitam Dominus
gloriam amnaae quas premebat, ne in corpus esilueret ; sic saltem in cruce
retinuit gaudium, quod sit apte natura ex clara Dei notitia prodiret . Gaudium , fateor , ex Deo viso in Voluntate necessario nasci, non secus atque ex sole lumen, calorem ex igne . Sed retraxit aliquando sol radios silos , rene calefaceret , comprehensus est e tam ignis : quare nihil mirum videri cuipiam debet, si in hominum redemptione per hominis unius dolores cseplenda voluptas omnis reprimeretur, quam alias ex visione Dei proficisci naturae ratio demonstrat. Nec Obstat,
quod beatitudinem Benedictus hujus la nimias duodecimus definivit in visione& fruitione consistere. Christus autem beatus fuit in via. Quoniam illud pontifex tradit de beatitudinc consummata . Christus autem licet habuerit essentiam beatitudinis, non tamen accidentia , quae in ic per se etiam cons quuntur: decuit enim cum per palli taein consummari . Quanquam de fruiatio sine gaudio intelligi potes : fruitur
enim arboris suae structibus tunc etiam homo . cum per morbum voluptatem quia nec proprie contraria erant, cum nullam capit ex eis. Ita Cluilius non
oppositio debeat fieri circa idem , uti i0lum Videbat , sed citam fruebatur .
Divus Thomas saepe sumit : Tum quias quamvis derelietus a Deo quod praeter naturae ordinem a Deo fit , id in naturae leges reserre velle stultum est . Miraculum suit, quod idem homo esset & viator, dc compre liciator : miraculum, quod a gloria animae nihil derivaretur ad corpus: miraculum, quod a superioris gaudio potentiae nihil solatii in inscrtorcs redundaret : miraculum, quod inferioribus perturbatis , nec luperiores turbarentur , nec a sita perpetua operatione cellarent , nec remittcrcnt Opus, nec, omnique penitus sistatio destitutus non paudebat. Quamobrcin , ut caeteri martyres, gaudium tibi suturum ante oculos potuit , ut crucem Iustineret confusione contempta. ad Hobraeos in. cap. Ubi miris omnino modis de charitatem litam in nos commendavit de exemplum .
Ccric sive pruno , sive secundo, seu tertio modo quaestionem solvas, miraculi im facis: sud est hoc postremum coplausibilius , quo majores in nobis iaginculos excitat.tum poenitentiae , t .mam
497쪽
3 De Locorum usu in Scholast. Disp.
amoris, tum gratitudinis. Sed sit jam 'disputo , quam tam multa de praeeIara hujus quaestionis finis . Perspicuum est ingenia versarunt. Non enim rem a- enim, an re sterili & jejuna non par- ctam agam: sed, nisi me fallit animus, vam & exiguam copiam e locis The plane utilem , ne dicam necessariam: loriae silpneditatam. Restat tertium quini praesertim cum Cajelanus etiam nosterstionis genus pertractandum ejus , quae a fide & natura pendet: de qua re capite sequenti disteremus.
In quo ea Ouastis vocaνων in dubiam, quae eum naturalis sit, tum etiam
ad fidem p ertinet. Disputatio de imi immortalitate.
OUoniam de eo genere argumentorum dictum est , quae & ad fidei principia explicanda spectant,& ad conclusiones Theologiae confirmandas : deinceps de iis , quae ad rerum etiam naturalium probationem a tinent , disputandum est . Sunt autem naturales quaestiones in duplici disterentia . Quaedam enim solis naturae argumentis probari possitnt , aliae fidei etiam auctoritate confirmantur . Et in naturae ratione quidem nullum inter haec duo genera discrimen est. Utrius que enim quaestionis argumenta ex et Ddem omnino locis petenda sunt , hoc est, ex humanis diiciplinis . Quae a gumcnta omnia tribus ultimis locis continentur. In hoc differunt, quod quaestiones posteriores, quoniam fidei sunt, latius patent, atque ex omni loco comprobari postlint . In hoc genere illa est, quam hoc capite versare cupio. An animus hominis immortalis fit, quemadmodum Pythagorae , Socrati Platoni, I heophrasto, Themistio, Senecae, Ciceroni, melioribusque Philosophis visum cst : an pol iis mortalis, quod Lucretio, Galeno , Plinio , Alexas dro video placuisse. Nec me vero reprehensores vituperare debent, quod rem argrediar , quae diligenti sit me esta pluribus disceptata . In quibus Div. Thomam esse constat, cujus tanta est
in utranque partem argumentorum co
pia, ut nihil addi poste videatur. Scd
quoniam fidei argumenta nulla sere protulit , naturae vero rationes Henricus atque Scotus probabiliter suadere a-junt, non necessario demonstrarer ni
hil , ut mihi videtur quidem , temere ficturus sum , si de ea ipsa quaestione sui valde duli milis scripserit, se crede
re quidem animam rationalem incorruptibilem csse, at nescire tamen . Qua in re cum Henrico , & Scoto ex pa te consentit: quos idem miris olim m dis exploserat: Ex parte, inquam: quo niam non alios quidcm, sed se sciret ficiatus est. Ut ergo haec controversia, quam fi ri poterat, accuratuli me constituatur, principio argumentabimur , hanc quaestionem nullo modo ad fidem attinere, deinde non posse naturae ratione demo strari.
Docet porro Augustinus, idque non semel seci saepius , non esse fidei quaestionem , an animae rationales ex traduce sint , an potius ex nihilo in singulis creentur si gulae. At si anima hominis ex traduce vi seminis propagaretur, sine dubio est et ut generabilis,
ita etiam corruptibilis. Dein Saddiicaei existimabant animum hominis esse mortalem: nec tamen habebantur haeretici : quin ut religiosos eos colebat fidelis populus. Praeterea, quatuor sunt scripturae testimonia , quibus vel maxime anIm rum immortalitas doceri potest . mnum illud est : Donec revertatur putivis In terram , unde erat, & spiritus redeat ad Deum, qui dedit illiun . Αlterum : Deus creavit hominem inexterminabilem , & ad imaginem similitudinis suae incit illum. Tertium : N lite timere eos, qui occidunt corpus, . animam autem non possunt occidere. Quartum , quo Dominus in euangelio utitur : Ego sum Deus Abraham , Dia ac , & Jacob . Non est Deus moi tuorum, sed viventium . Etenim quod Augiis mus aflarmat, ex lepe Moysis esilc caeteris evidentius , id ne probabile quidem mihi videri solci, ut animas ab interitu vendicemus . Ex quatuor autem illis, quae pasIim a Theologis referuntur , primum eludi potest , quod Aligustinus docet, infirmum este adve lium eos, qui credunt animas per Propaginem generari . Infirmum ergo e iam est conti a eos, qui dixerint, ea Scum corporibus interire. Ac sicut scriptum est , ait , Donec spiritus redeat
ad eum, qua dedit illum: fic etiam le- simu a
498쪽
ώ. Arg. rumas, spiritus vadens , & non rediens. Secundum item restilet sortasse quiupiam dicens, non ibi de anima sermonem esse, in i de homine , quem Deus per gratiam lacit a piancipio Immortalem . Unde statim iii bjicitur , Invidia autem diaboli mors introivit in orbem
terrarum. Tertium autem de morte sp
rituali animae, hoc est, de aeterna, interpretari licet . de qua illud habes:
Dentes leonis cientes ejus interficientes animas hominum . Quae res suade tur, quia protinus additur , Eum tim te, qui postquam occiderit, habet potestatem mittendi in gehennam. Quare D. Thomas nec in prima parte, nec in summa contra gentes , nec in quaestione de anima hoc testimonium voluit usurpare. Nam quartum de resurrectio me agit, non de immortalitate . Sic enim Dominus ait: De restia rectione autem mortuorum non legistis , &c. Nihil vero prohibet , ut anima cum corpore simul intereat, & postea eum cor pore si in ut exurgat. Non et go fidei decretum est, animas esse immortales. Quod vero naturali argumentatione animae immortalitas nequeat ostendi, alia prima conJ ectura est, quod cum Ambrosius , dc Augustinus , ut id probarent, omnes nervos intenderint , nihil
omnino conlacere . Non autem Praecellimus Ambrosium, & Augustinum. Ad haec, cum Scotus, landulaus, Ca-j et anus Divi Thomae rationes cxpenderint, viri scilicet magno ingenIO, ma-rnaque Philosophiae eruditione praediti ; at pronunclarunt tandem, rem non
ella demonistratam, lad creditam. Non est autem vero simile , rationes eas, sevidentes essent, ac lucidar, nullum evidentiae lumen acribus, acutisque Oculis allaturas.
Praeterea, Aristoteles non idem st-lier in hac re , lad tum hoc , tum ILud scripsit e non est ergo probabile,
eum in tanta varietate, di inconstantia Certam, exploratamque animae immortalitatem habuiste . Nam qΠod pro animae rationalis incorruptione aliquando sens crit, ut caetera loca omittam, quae& D. Thomas a. adversi gent. cap. 79.& Ferrariensis in commentariis afferunt,
is locus planus , di expeditus est , qui
secundo libro de gener. animae capite tertio habetur: ubi aperte docet Aristoteles, mentem homuus non in seminis Virtute esse, ut reliquas animas , isdcxtrinlecus advenire. Quod si non edi
citur de potentia materiae, nec a generante homine vi laminis editur : certe subsistens est, nec a materia dependet. Quod vero de hac sententia interdum
etiam destiverit, Cajetanus multifariam suadet: & mihi his argumentis fit v rosimile. Primo, quod non potest effugere , s sua principia Aristoteles retinet, animarum infinitatem, nisi incidat
in errorem Averrois , vel in Pythagorae deliramentum . Secundo, quia libro pruno de civio ulcrit, quicquid incor
ruptibile sit, id perpetuum etiam suis.
se l.Tertio. quia in ethic. lib. I. Solonem reprehendit, qui asstruerit, post mortem Veram stipe resis hominis beatitudinem . Unde deplorat brevem hominis stlicitatem, & opes , ac divitias tanquam felicitatis alumenta requirit. Nec de hominis animo post mo tem verbum ullum in illo reperies. Non est autem credibile, eum, si existimaret animam esse immortalem , nec de modo, quo intelligeret separata, nec de ejus felicitate quicquam vel breviter pei stricturum. Quarto, ex prooemio lubri de anima , ubi illud sundamentum
jecit: si intelligere est phantasia , aut
non sine phantas a , non contingit animam separari: in tertio autem livro pOsuit antecedens , quod intelligere non est sine phantasia: unde di consequem,&c. Quinto , quia non Gregorius Nil-lenus modo, quem Divus Thomas restri, verum etiam Justinus martyr in libro admonitorio gentium , & Theodoretus libro quinto de curat. gr. a Met. conin
tiunt, Aristotelem animorum Immorta litatem negavisse . Quis autem credat,
tantos , talesqtie viros salsum testimonium dixiste diis etiam Alexander Α- phrodisaeus insignas piuter caeteros Peripateticus fallo etiam maguiro suo hanc sententiam imposuit. Praeterea , animorum immortalitas cum Dei erga homines providentia adiaco conjuncta, & colligata est , ut qui illam negarit, is hanc quoque infici turus tit : qui vero hanc concesserit, eum necesse sit illam admittere, quemadmodum supra diximus . At Dei emga res humanas providentia non potest esse per rationes humanas manifesta, χd solum ex divinis oraculis explorate percipitur . Id quod Propheta test tur, inquiens : Existimabam ut cognoscerem hoc: labor est ante me, donec intrem in sanctuarium Dei , & intelligam in novissinus eorum. Et iterumς
499쪽
De Locorum usu Dominus scit cogitationes hominum ,
quoniam vanae sunt . Beatus homo , quem tu crudieris, Domine, dc de lege tua docueris eum. Praeterea, ad indagandam animi immortalitatem illa rectillima via cst,quam Aristoteles est ingressus; nempe animi operatio propria . Sicut enim res se habet ad operationem, ita se habet ad c GR. Experimento autem quotidiano ille probavit , animam nostram nihil sine phantasmate inicilirere. Pendere itaque a corpore, non solum ut species intelligibilium accipiat, sed ut eis etiam utatur , resque ipsas intellrgat. Respon. dent , pendere animi propriam actionem a corpore , non tanquam a sit biecto, sed tanquam ab ob)ecto. verum haec responsio refellitur , quia si, quantum rationis lumen & sensuum inda- patio docet, nulla nostra intellectio si ne corpore cst , nihil refert hoc, an illo modo sit; cum utrinque probabalissime colligatur, animam, si extra corpus csset , in modum glirium torpentem omni Opere vacaturam. Experimur
siquidem, species intelligibiles N in fieri & in operari a phanta linate dependere Hinc enim Aristoteles vacillavit , nec quicquam effecit, si eisecit tamen, nisi animas cum corporibus interire:
ne vanae scilicet δc otiolae extra corpora remanerent. Confirmat autem hoc vel maxime,
quod si animus per se subsistet et, atque
adeo immortalis est et , non Indigeret corpore, quemadmodum aliae format , nropter c fle, scd solum propter operationem. Necesse quippe est, eum spe cies intelligibiles a corporibus per comporis sensus emendicare . Agioqui Intellectus per se in natura subsistens, c a corporis gravitate di materiuimperfectione liber nullo se modo cor
pora colligaret, si ex se haberet species
Inpenitas,quibus sine corporis ad)umento intelligeret . VidemuS autcm, species a corpore acceptas a corpore etiam in operando pendere . Ideo ciuin iacccsse cit , intelligentem phantasmata speculati. Non erro per illas anima a corpo i e separata antelliget. Alias vero species non habet stiperinditas. Quarescjuncta a corpore , somno octoque torpebit, quod egi absitirdum . Sexta inlupcr synodus acl. I a. tradit, animam hominis non cfle Immortalem per naturam, sed per gratiam illam a morte coercentem. Et rursum, Non,
inquit , naturam proprie immortalem habent animae , sed gratia id sortitae sunt. Nulla ergo ratio naturalis animae immortalitatem monstrare potest , utpote cum sit suapte natura mortalis. Addc unum & viginti argumenta , quibus S. Thom. probabiliter egit, ut anima corruptibilis videretur. Quae si ego hic repetam, molestus ero. Nam his alia adlicere , non video qui pol
lem, nisi Janduno, aliisque hujus fari
nae auctoribus velim csse simillimus, qui ut argumenta asserant, quibus animi mortalitas probari posse videatur, ea ponunt, quibus suadeant eum non est e formam actumque corporis ellentialiter . Quae argumenta quidem Caje-tanus in 3. lib. de anima retulit , fecissetque fortaste multo prudentius, sic ontempsis Iet. Adde etiam, quod Scottis argumentis , quae probant animam cile immortalcm , argute respondet . Si ergo rationes inventae a prioribus non demonstrant, alias Vero excogitare novas non opis c si nostrae; fateamur, animam Im mortaliter vivere, nullo certo naturae argumento patescere. Haec emerre brevissime potui , quibus illi uterentur , qui animorum immortalitatem infirmare pergerent. Quam tamen re fides catholica fir nusii me docet, di certa na turae ratio . Id quod conclusiones rationesque sequentes patefacient. Prima conclusio . Animum hominis esse mortalem, fidei catholicae manis ite repugnat. Gene. 37. Desccndam ad
filium meum Iugens in in sernum. . Job 1 I. Ducunt in bonis dies silos , ti in puncto ad inferna descendunt. Sapien.
ltem cap. 2.3. 4. & s. apcitulinae traditur, animas cum corporibus non interire. Eccles. tra. Et spiritus redeat ad Dcum , qui dedit illum . 2. Machal .ir. Sancta ergo & lalubris, &c. Ma th. Io. Nolite timere eos, qui occidunt corpus , an illam autem non possunt Occidere: scd potius timet c cum, qui potest & animam S: corpus perdere in gehennam. Joan. ra. Qui odit animam tuam in hoc mundo, in vitam aeternam custochi eam . Phili p. I. Mihi vivere Christus est, & mori lucrum . Coarctor autem e duobus , desiderium habens dissolvi, de esse cum Christo. Primae ad Cor. Is . pro abluidissimo Apostolus coli:gat, Ergo S qui dormierunt in Christo, perierunt . Si in hac vita tantum in Eliristo sper antra sumus, mias D. Arg.
lia tu e R in oecurium aduentus
500쪽
serabiliores sumus omnibus hominibus. Et posterius reserens illam insipientium
Ocem , Manducemus de bibamus , cras enim moriemur, illico subdit: Nolite seduci. Corrumpunt, &c. 2. COP. S. Dum firmi:s in corpore, peregrinamur a Domino: audcmus autem & bonam voluntatem habemus magis, peregrinari a corpore , & praesentes esse ad De um. Et paulo ante e Scimus , quod si terrcs Iomus nostra , &c. Sed dc scripturae testimoniis, quae D. Thoma S dixit esse infinita , satis multa recitavimus. Quamquam Vereor, ne quis nos
jure ac merito reprehendat , qui in re non dubia usi fuerimus testibus non necesiariis. Praesertim cum ii, qui animae immortalitatem inficiantur, nec Christo , nec euangelio credant, ecclesiae vero , sanctorumqtie fidem pro nihilo putent. Ita sit pervacaneum videtur esse, ex iis locis , quae auctoritatem fidei continent, argumenta depromere . Nec conclusio haec proprie Theologica est , ut sit arrumcntationibus Theologiae confirmanda. Quin Theolopia , qua ratione eflectrix est,& agendi muneri incumbit , illa duo habet primaria fundamenta, Deum eis se hominis & principium ex finem ,
atque adeo procuratorcm, esseque item animorum perpetuam vitam , in qua remunerator Deus sit inquircntium te .
Quae nisi fidelis penitus habeat infixa, di m animo quasi inlculpta, non dicomedia , & finem consequi felicitatis suae , sed ne ad Deum quidem accedere potest, ut ab eo media finemque requirat . Cum igitur prima cujusque
disciplinae principia tanquam notisIimae anticipationes supponantur, nihil opus erat vel ea testimonia referre, quae ex sacris literis commemoravimus . Nisi
quod sunt quidam adeo curiosi , qui etiam optarint, Paulum de animorum incorruptione manifestius loqui. Quod perinde est, ac si quis Philolophus a d. eo esset insgniter stultus, ut in philo phorum libris , praesertimque Aristotelis , cuperet principium illud skpe, & clare resiimi , Quodlibet est , vel non est , Verum de hac pruna propositione, quoniam est ante oculos
posita, diximus latis. Secunda propositio . Animus naturaliter eli immortalis , & non ex dono gratuito . Fucre porro quidam Arabes , qui dicerent, animum naturaeste mortalem , scd m novissimo cum
corpore immortaliter suscitandum . SL mili autem errore ductus posset qui Apiam dicere , animum cum corpor statim quidem interiturum , si naturae suae relinqueretur sed vi divinae potentiae fieri, ut vel ad praemia, vel ad
Hoc qui assereret , is scripturas s cilem sensum sinim detorqueret. Non
enim assirmant illae , animum esse natura sua immortalem, sed solum eumajunt manere post mortem. Sicut cor
pus post restirrectionem fides astruit
perpetuam vitam habiturum , non tamen id in natura corporis, sed in dia vina potentia erit. Quam sententiam sextae Synodi verba retro citata sonare videntur. Atque Augustinus Io. su per Gen. ad lit. cap. 23. in illam magis opinionem inclinat , quae docet , animas a parentibus generari. Quae si vera sententia est, non est animus sua natura Immortalis . Id quod solebam equidem , non tanquam haereticum , sed tanquam erroneum condemnare: temper quippe malui citra lineam consistere, quam transire, stultaeque is norantiae potius argui , quam insolentiae temerariae . At si rem diligentius animadvertas, non dubites , huic errori haereseos notam inurendam, quando ad sedem Apotholicam referatur. Primum, quia manifestum est, quo G Angri ladam Philosophos nati irae ratione di '-ς ps' ce , animorum immortalitatem , vestigasse , & inveniste . Non est ergo
supernaturalis animorum perpetua vita , aut dono eis gratuito concessa. Quiseni in hominum scire poterit consilium siν ν Dei λ aut quis poterit cogitare , quid
velit Deus , nisi ille dederit sapientia in , & miscrit Spiritu in sanctum si uni de Altissimis Deinde in Concilio Lateranensi sub
Leone Decimo sessione octava definitur , haereticum esse dicere , quod ex principiis Piralosophiae seqtritur , a nimam este mortalem . Et tamen si naturaliter csset anima corruptibilis, hujus corruptionis esset causa aliqua naturalis. Item cum nonnulli, inquit, ausi sint dicere de natura animae rationalis , quod mortalis sit , dc aliqui temere philosophantos secundum Philolophiam saltem verum este asi everent, damnamus omnes asserentes, animam rationalem mortalem cIle. Cum