장음표시 사용
521쪽
tuis. Quoniam homo infirmus sum, NCxigui temporis , & minor ad intellectum Judicii & lcrum . Et si quis crit consi immatus inter filios hominum , si ab ilici abfuci it sapientia tua, In nihilum computabitur. Mitte illam de coelo sanctis tuis , ut mecum sit , & me. cum laboret: Et thiam quid acceptumst apud te omni tempore : & deducet me in operibus meis sobrie , & erunt accepta opera mea. Quis enim hominum poterit scire consilium Dei λ aut quis poterit cogitare, quid velit Deus
Cogitationes enim mortalium timid .e, di incertar providentiae nostrae . Corpus Cnim quod corrumpitur, aggravat animam , & deprimit sciatum multa cogitantem terrena inhabitatio. Et dissicile restimamus, quae in terra sunt, & qua: in prospectu simi , invenimus cum la- Ure : quae in coelis sunt autem quis investigabit , nisi tu dederis sapientiani, di miseris spiritum sanctum tuum de altilliinis 3 Nam per sapientiam sanati sunt, quicunque placuerunt tibi, Domine , a Principio . Estne igitur , qui post adeo clarum , irrefragabileque veritatis testimonium audeat veritati restagari λ Ecce sapiens , quod nos asseruimus, manife-itissime docet , non sat esse mortalium cogitata, humanaque consilia ad animi 1alutem , nisi spiritus sancti dono coele-itis homini scientia conseratur, scientia Videlicet illa salutis plebi Dei data in
Quid 3 si illud adjiciam, quod a concilio Mileuitano capite quarto refertur in haec verba: Quicunque dixerit, gratiam Dei, in qua justificamur, ob hoc
nos Iuvare ad non peccandum , quia per Iplain nobis datur, ut sciamus quid ain Petere , quid furere debeamus; non autem per illam nobis praestatur, ut quod
iaciendum cognoverimus, etiam dili Re-
Te, di facere valeamus, anathema iit: cum sit utrumque donum Dei & scire quid faccre debeamus , di diligere ut faciamus . Non ergo iuxta conclusionis dcfinitionem gratia Dei solum requiritur ad movendum affectum, 1 ed ad mo- vcndum etiam intellectum . Quod ex Psal. 93. Concitrum probat. Cui corripit gentes, non argu ci, qui docet hominem scicntiam ρ Dominus scit cogitationes hominum , quoniam vanae sunt. Beatus homo, quem tu erudicriS, DO-
minc , & de lege tua docueris eum: Ut mrtiges ei a diebus malis , donec fodiatur pcccatori fovea. Concilium vero Carthaginense in epiliola ad Innocentium refcri in hujus
rei confirmationem illud ex 2. ad Corinth. 3. Fiduciam autem talem habemus per Christuin ad Deum, non quod sufficientes sumus cogitare aliquid ex
nobis quasi ex nobis , sed susticientia
nostra ex Deo est. Item . Caelestinus Papa in epistola ad omnes Galliarum episcopos cap. s. ubi de fide contra Pelagianos decernit: Dia Dcus in cordibus hominum , atque in ipso libero , inquit , operatur arbitrio, ut sancta cogitatio , pium consilium , omnisque motus bone voluntatis ex Deo sit. Ad hanc enim professonem Papa Zosimus nos instituit, inquiens: Quod tempus intervenit, quo Dei non egeamus auxilio λ Iia omnibus igitur Metibus , causis , cogitationibus , motibus, adjutor, & protector orandus est. S
perbum est cnim, ut quicquam sibi hi
mana natura prasumat. Et cap. II. Ecclesiasticis ex divina sumptis alictoritate documentis, omnium bonorum ais ctuum , d omnium studiorum , quibus ab initio fidei ad Deum tenditur , Dcum fatemur auctorem , & non dubitamus , ab ipsus gratia omnia hominis me
rata prae Veniri. Quo utique auxilio non
aufertur liberum arbitrium , sed liberatur , ut de tenebroso lucidum, de pravo rectum, de languido sanum, de imprudente sit providum. Igitur catholicum non est, ut cap. 13. ejusdem epistolae concluditur, quod praefixis sententiis apparuerit ciue contrarium : bc ratio, nisi me conlcctura decipit , palmaria cst. Nam vel homo cum primum ad usum rationis pervenit, de
fine naturali deliberat , vel de super naturali : si de naturali , certe, ut est
Verum proportionatum intellectui , ita est quoque bonum voluntati proporti
natum . Quare voluntas naturae bonum appetere potest naturaliter , quemadmodum intellectus naturale verum pD
est naturaliter intellisere . Cum iritur puer alle recte de fine naturae deliberanS, eamque ducem sequens velit quod natura praescribit, non peccat, sed facit quod in se est. Quare juxta adve
sariorum opinionem justificabitur, primamque gratiam ex puris naturalibus consequetur: quod sine dubio erroneum est. Sin vero deliberatio de fine supe naturali si, cognitio erit supereatur las, quam nos iidem appellamus. Praeterea, si cognitio naturalis posset
522쪽
esse primum justificationis exordium, jam cx nobis esset primum nostrae justificationis initium , quod Pelariam docuerunt . Quod si haec antiqua praesidia non haberemus advertiim nostram commentitiam sententiam, Synodus tamen Trident. abunde nobis Ec auxilium, Npra sidium ferret sess. 6. cap. s. 6. 7. dc 8.decr. de justificatione impii . Nam capite septimo expresse definit , sine fide nulli unquam justificationem contiri se. Et capite octavo addit haec verba: Cuin vero Apostolus dicit , justificari hominem per fidem, ea verba in eo sciasti sunt intelligenda , quem perpetuus Ecclesiae Catholicae consensus tenuit, expiessitque , scilicet, ut per fidem justificari dicamur , quia fides est humanae fallitis initium, fundamentum, de radix omnis iustificationis , sine qua impossibile est placere Deo, dg ad filiorum ejus consortium pervenire. Hactenus Synodus Trident. Cum Christiana igitur fide pugnat, qui salutem , Vitamque animi cuiquam sine fine tribuit . Omni-Ενhεε 1. bus enim Apostolus intonat: Gratia e stis salvati per fidem , & hoc non ex vobis, Dei namque donum. . Coes. Secunda concluso . Ad peccati sue originalis, sive mortalis remissionem si des in Christum explicita, vel implicita est necessaria. Non est autem haec secunda tam certa , 8c explorata quam prima, sed eam negare, non vidco, qua ratione possit essu tutum : certe ne quid amplius dicam, periculosum , & temerarium est. Primum enim Augustinus ita definit, cum aliis locis plurimis , tu in maxime epistola illa Is . ad Optatum , cujus verba quoniam retro posuimus , non sunt hoc nobis loco resumenda. Divus etiam Thomas ad Hebr. D. lea. x. Post peccatum primi parentis nemo potuit, inquit, salvari a reatu culpae originalis, nisi per fidem mediatoris explicitam, vel implicitam. Divus quoque Chrys
stoimis homilia illa de fide, de lege na
Id etiam testimoniis sacrarum literarum corroborari potest. Ad Colossem ses I. Dignos nos fecit in partem sortis sanctorum in Iumine, & eripuit nos de Potestate tenebrarum , dc transtulit in regnum filii dilectionis suae : in quo habemus redemptionem per sanguinem ejus , remiis onem peccatorum : qui Lmaro Dei invisibilis , primogenitus Ο-
num creaturae. Et insta : Quia in ipso'hristi afl Histem. 677
complacuit omnem plenitudinem inhabitare : & per cum reconcillare omnia, pacificans per sacguincm crucis ejus , sive quae in terris , sive quae in coelis sunt. At sanguis Christi non communicatur hominibus , nisi per fidem, vel sacramenta fidei. Ergo, dcc. Praeterea, ad Galatas tertio, omnes
filii Dei estis per fidem , quae est in
Christo Jesu. Et cap. 1. ScienteS, quod non justificatur homo ex operibus legis, sed per fidem Jesu Christi, dc nos
iii Christo Jesu credimus, ut justificemur ex fide Christi . Item ad Rom. . Justificati ergo ex fide pacem habeamus ad Deum per Dominum nostrum Jestim Christum , per quem habemus accessiim per fidem in gratiam istam , in qua stamus . Et cap. 4. Credidit Abraham Deo , & reputatum est illi ad justitiam. Non est autem scriptum tantumropter ipsum, sed de propter nos, qui us reputabitur credentibus in eum,
qui suscitavit Jestim Christum Dominum nostrum a mortuis , qui traditus est, dcc. Et cap. 3. manifestius , Justitiam Dei
per fidem , inquit , Jesu Christi in
mnes, de super omnes, qui credunt in eum : non enim est distinctio . Omnes enim peccaverunt, Sc egent gloria Dei,
justificati gratis per gratiam ipsius, per redemptionem, quae est in Christo Jesu , quem proposuit Deus propitiatorem per fidem in sanguine ipsius , propter remissionem praecedentium delictorum. Et ratio est in promptu : Sicut enim est mediator Dei de hominum Deus de homo Cluistus Jesus ad alorificationem alta quoque mediator est ad justificati nem. Quare sicut per fidem in Christum glorificamur , ita per eandem oportet ustificari. Verum exinde magna quaestio nobis Utrum oritur, an Euangelio promulgato fides post E explicita Christi sit ad justificationem ang.pr hominis necessaria . Nam si testim mulg. sit nia, quae nunc retulimus, exponi de m necessa- de explicita, vel implicita possitnt, in ria fides qua ratione cum afferuntur eadem, , Christiliaque similia , ut probetur Christi fides explicita post Euangelii divulgationem ad aeter- ad just, nam salutem necessaria, de fide expli- ficat. cita, vel implicita poterunt explicari. Arg.pro
Quo fiet, ut argumenta, quae retro se- Partecimus ad eam conclusionem corrobo- assima. randam, per hanc expositionem eluda tur . Augetur vero qliaestionis hujus dis.
ficultas, ex eo, quod habetur Ioannis 8. Si non credideritis , quia ego sum,
523쪽
in peccato vestro moriemini. Nemo igitur a peccato justificabitur , nisi credat Christum esse Deum. Item ut filii Israel a serpentum mor-sbus sanarentur, oportebat eos instatuam serpentinam aspicere. Ergo ut a Peccatorum vulnere quis sanetur, Opus
est credere in Jesum Christum, ut habetur Ioan. 3. Praeterea I. Joan. s. Qui habet Filium Dei, habet vitam et qui non habet Filium Dei, vitam non habet. Habere autem Filium est credere in Fi lium , ut in eo cap. dicitur : Nemo itaque sine fide Christi in Evangelio viviscatur Praeterea , Bonifac. VIII. in extra v.
Unam sanctam, Unam , inquit, sanctam ecclesiam Catholicam de Apostolicam firmiter credimus, extra quam nec salus est, nec remissio peccatorum et in qua unus est Dominus , una fides, unum baptisma. Non ergo sine fide explicita Christi homini extra ecclesiam constituto, sciIicet Judaeo, vel Pagano
peccata remitti possunt. Adde huc illud I. Corinth. 3. Fundamentum aliud nemo potest ponere
praeter id , quod positum est , quod est Christus Jesus, id est , Christi fides,
per quam Jesus habitat in cordibus , ut glossa ibidem exposuit . Et Greg. I.
q. I. cum Paulus dicat fundamentum aliud Scc. consequenter probatur, quod ubi Christus non est fundamentum ,
nullius boni operis potest esse superinctificatio.
Adde riirsum & Chrysostomum h mil. de fide, &lege naturae, hisce Verbis disserentem: Sicut hominibus opus Cit primum, ut praecedat vita, deinde
sequatur alimentum a ita necessarium,
ut praecedat vitam nosi ram spes in Chri, num , quae postea pascenda bonis operibus . Et vis plane videre, quod Ο Pera sine fide non vivificant λ Testimonium bonum habuit Cornelius de eleemosyna de precibus , sed Christum ignorabat, D cum quidem credens ; sed quia bona quidcm erant opera , sed mortua. eo quod fidem scilicet Christi non habebant, mittitur Augelus &c. In concilio tandem hoc Trident. session. 6. decreti de justificatione impii capit. 4. videtur esse definitum in haec verba: Translatio a statu, in quo homo nascitur filius primi Adae , in starum gratiae, & adoptionis filiorum Dei Post Euangelium promulgatum, sine la- de Sacram. Par. II.
vacro regenerationis, aut eius voto fi ri non potest . Quod etiam capite 6. declaratur apertius . In primo etiam decreto 4. ses . eousdem concilii ita dicitur: Ut fides nostra Catholica , sine qua impossibile est placere Deo , Se cael. Fides autem nostra Catholica, sine controversia Christi fides explicita est . Et in serius : Si quis originale peccatum vel per humanae naturae vires , vel per aliud remedium asserit tolli , quam per meritum unius mediatoris Domini nostri Jesu Christi, aut nerat ipsum Christi Iesu meritum per
baptismi Sacramentum tam adultis,quam parvulis applicari, anathema sit. Quia non est aliud nomen sub coelo datum hominibus, in quo oporteat nos salvos fieri. Unde illa vox: Ecce agnus Dei, ecce qui tollit peccata mundi. Et illa :Quicunque baptietati estis, Christum induistis. Hactenus Synodus.
Quod si post adeo firma testimonia
ratio quicq iam confirmare valet, illa certe non est omnino pessima , quod
sicut parvulis post Euangclii promulgationem protestatio Fidei in Christum implicita nil est ad salutem, re remissionem peccati originalis , sed fidei Christianae explicita professio requiritur , qua Iem Bapti sinus continet : sic ad remissionem peccati in adultis, jam Euangelio promulgato , non sat erit Christi fides implicita . Explicatiora sunt Inuidem remedia salutis in Euangelica lege, quam erant in lege aut naturae, aut etiam scripturae.
His tamen non obstantibus saIva semper Ecclesae Romanae auctoritate, cuJus censurae nostra omnia scripta , Mdicta volumus esse subjecta ut tertiacon lusio.
Ad remissionem peccati ve I origi- 3.Conconalis , vel actualis ante baptismum non
requiritur etiam nunc fides Euangelii explicita. Cornelius namque Iustificatus erat , antequam Christi fidem acciperet . Id autem quoniam a quibuΩdam proterve negatur , ostenditur imprimis Divi Thomae testimonio 2. 2 quaest. IO. art. 4. ad 3. Deinde sacra scriptura testatur , eum ante Fidem
Christi filisse virum religiosum , actImentem Deum e quae verba de inimicis Dei nullo modo dicerentur. P trus quoque ait: In veritate comperio quod non est personarum acceptor D
us , sed in omni gente qui timet D um , & operatur Iustitiam, accepnis
524쪽
est illi. Appellatus vero Cornelius ante fuerat vir justus, ac timens Devin. Ergo acceptus erat , gratusque Deo , priusquam in Christum explicite crederet . Atque idem fere argumentum est de Eunucho, de Lydia purpuraria, ut in iisdem Αistis Apostolorum legitur . Idem ergo nunc etiam evenire
Poterit , ut per solam fidem in Deum homo justificetur , bc quaerat mox a Deo salutem , quae est per Christum Jestim a Praeterea , fidem explicitam Christi
Deus in nova lege non communicat sine Praedicante , ut patet ex epist. ad onti io. Roman. Sed in quolibet momento homo, qui credit in Deum, potest justificari s non autem in quolibet potest habere praedicatorem, qui de fide Christi instruat eum: ergo &c. Praeterea, Divus Thomas id tenet 3. par. qu. 69. art. . ad a. in haec verba: Remissionem peccatorum aliquis Consequitur ante Baptismum , secundum
quod habet Baptismum in voto vel explicite, v ct implicite . Ita ante Baptis. mum Cornelius , de alii similes consequuntur gratiam de virtutes per fidem
Christi , dc desiderium Baptismi explicite , vel implicite, dcc. Ac re vera inter auctores nullum equidem legi , ut huic conclusioni refragaretur, ne um Illam tanquam aut haereticam , aut erroneam, aut scandalosam exploderet. Ego vero dc opto redargui me, di ea quae disputo , disserere malo , quam judicare . Cumque nec studio cem tandi , nec ostentandi ingenii gratia, 1 ed causa veri reperiendi disputationein hanc, aliasque suscipiam , si quis melius sentiat, huic ego libenter de aures
Respon. Ad argumenta igitur , quae in hanc argum. tertiam conclusionem facta sunt, ordi- coni. 3. ne suo respondemus. Conci. Ad primum, non csis eandem rati abatis. nem, etiam Euangelio promulgato, de remissione peccatorum, & aeterna , finalique salute . Non enim omnia, quae ad hanc consequendam exiguntur , ad illam alteram sunt necessaria. Eo quod illa, ut modo dicebamus, in temporis puncto cuique adest facienti quod in se est , haec vero secundum divinae pr curationis Ordinem per media quaedam temporaria, & successiva administratur. uocirca nil mirum est, si eadem cγaam testimonia ad justincationem hu- Ius Vitze momentaneam relata, de fide
in Christum implicita intelligantur , relata vero ad suturae aeternae vitae salutem, intelligantur de fide explicita . Ad secundum , posteaquam Euangelium Christi fuerit annuntiatum, ut Iulis erat, quibus Dominus loquebatur, fatemur prorsus , sine Euangelii fide nec peccata quidem posse remitti: s cus tamen , priusquam homini Christus Dominus suerit praedicatus. Ad tertium , persecta sanatio vulnerum , quae a serpente accepimus, tunc erit, cum alligaverit Dominus vulnus populi sui, dc percussuram plagae ejus sanaverit, ut Esai. 3o. dicitur, hoc est in resurrectione . Huius autem resur rectionis floriam de salutem nemo sine Christi fide explicita cor sequitur. Quod autem de hac consummata , perfectaque salute Dominus loqueretur, patet ex Ioan. 3. Sicut Moyses , dcc.
ut omnis. qui credit in eum, non pereat , sed habeat vitam aeternam . Et eadem penitus intelligentia quartum argumentum facile diluitur. Uitam aeter
nam, inquit, dedit nobis Deus, di haec vita in Filio ejus est, dcc. Ad quintum , prius dico, quod extra sanctam Ecclesiam tradit Bonifacius non esse remissionem peccatorum, quia nullum est sacramentum aut naturalis, aut scriptae legis sive pro parvulis, sive pio adultis, in quo pecca ta remittantur . Constat squidem, Hae reticOS, Judaeos , atque Paganos, qui in forma Ecclesiae baptirant parvulos sitos, peccatum originale remittere , salutemque conferre : sed quoniam hoc Per sacramentiani Ecclesiae fit, Icci illi sint extra ecclesiam , non proinde extra ecclesiam salus est , remisso ve
Posterius respondetur , quod BonLfacius loquitur de remissione peccato rum, quae per ecclesiae sacerdotes auctoritate clavium exhibetur. Nulla est enim extra ecclesiam jurisdictio , nulla facultas remittendi peccata, sed ubi primum quas ab ecclesia egi editur , hanc Potestatem amittit . D. Augusti nus in Enchirid. cap. 6s. Ubi etiam
aliam expositionem insinuat, ut vide licet extra ecclesiam non hi remisso peccatorum perfecta, per qualia vitam aeternam conseqtiamur. Sed priorcs re-Iponsones praestabiliores sunt.
Ad sextum , qui implicite credit in Chiistinia , Christum habet fundamentum , quale habuerunt Cornelius , dc
525쪽
Tunuchus . Habitabat enim Jesus persidem in cordibus corum priusquam in Christum explicite crederent. Soptimum argumentum lententiam nostram non modo non refellit , veri In etiam confirmat . Nam Chrysostomus de vita aetcrna cxpresic loquitur, idc que mortua Cornelii opera vocat, quia sine fide Christi explicita aeternam vitam praestare non poterant: alioqui vi-Va opera erant, quae , ut idem ait, placebant Deo. Ad octavum, vel ex eo liquet, Concilii m de aeterna vita, translationeque ita filios Dei perstet a sermonem facere , quod adducit in propriae sentetulae confirmationem illud ex Euangelio :Nisi quis renatus suerit ex aqua , &Spiritu sancto , non potest intrare in regnum Dei . Ft hinc patet , quid ad alia eiusdem Concilii testimonia respondendum sit. Ad rationem ultimo loco adjectam
respondeo, adultorum ac parvulorum non per omnia currere similitudinem.
Quae in eo quid om par est, quod sicut parvuli sine sacramento Bapti simi non salvantur ; ita ncc adulti sine Baptis mi saltem dc siderio. At Justificatio, si
ve rcinistio peccatorum non aeque obvenit parvul: s atque adultis , ut saepe jam diximus.
Nunc vero ea simi argumenta resutanda , quae contra primam & secundam conclusionem conformavimus , scilicet ut ostenderemus , sine fide Christi , imo sine fide Dei posse hominem justificari.
Et quidem cum D. Thomae primum auctoritas nobis opponitur, id nos statu imus , D. Thomae com mcntum hoc novum assignari nec debere , nec pol se: sententiam quippe contrariam multis locis apertissime docuit , ut I. 2.
q. II 3. art. q. 2.2. q. Io. art. 4. ad 3.
ad Rom. Io. Iect. 3. ad Hebr. Io. lech. .& c. II. Iect. 2. Quo postremo loco Ca-jetanus nobiscum sentit, & in commentariis super enist. ad Rom. cap. 3. Nequis cuin exim na et in hac re aut a D. Thoma , aut a veritate potius Catholica dissidere. Igitur illa opinio D. Thornae , quam
I. 2. qu. 2'. tenet, probabilis quidem est . Adultum enim cum solo poste originali decedere , communi fidclium sensui videtur adversum . Limbum namquc puerorum admittimus , non adul. torum . Sed non est tamen usque adeo
de Sacram. pars II. certa , ut non sit in proclivi eam
firmare amamque veritatem adducitur Deinde argumentum , quo D. Thomas utitur illa opinione suadenda, consentaneum di congruum est , non demonstrativum: congruentia Vero argumenta , si ad vivum resecentur , saepe reperiuntur infirma. Quare nec D rs Thomas accipit illud antecedens tanquam firmum , scilicet , facienti quod in se est pro naturae viribus , Devinin eodem illico momento coni erre gratiam gratum facientem, per quam h mo iustificatur . Post et enim cum Du- rando verisimiliter dici, 4. d. . quaest. 7. non Oportere, statim ut puer rati
nis naturalis dictamen sequitur, per gratiam Dei iustificari a sed sat esse si Proxime, vel etiam post aliquam moram temporis secundum divinae providentiae moderationem justificetur: quo quidem intervallo egregie poterit de rebus supernaturalibus erudiri, easque tenere per fidem . Ad haec, quod paulo ante dicebamus, nec resumere modo piget. Sicut ad ju-st .ficationem voluntas boni naturalis non su1ficit, ob id namque auxilio speciali indiget; ita quoque cognitio veri naturalis non cst idonea. Nempe inter aetus voluntatis, & intellectus proportio est . Quoniam enim voluntas non fertur in incognitum, ut eliciat a mimnaturalem, cognitio naturalis antecedit: ut autem actionem habeat supernaturalem, requiritur ante notitia supernaturalis, quod D. Thomas 3. contra geri. cap. i 1. disertissime tradit . Non igitur Div.' Thomas secum ipse pugnans, gratiam solum requirit aci movendum
aflectum in justificatione impii; verum etiam ad movendum intellectum. Ovare in hunc sensum , lacienti quod in
se est , per naturae duntaxat vires , Deus non denegat gratiam, quia praesto adesh gratuitum Dei auxilium minventis hominem & ad cognoscendum , & ad amandum finem li:pernaturalem. His ita constitutis , ad primum argu mentum dupliciter responderi potest. Prius , quod Deus puero deliberantieti ain circa vitam honesta in , accurret non solum movendo aflectum , verum illustrando quoque intellectum . Nam quemadmodum naturalis ratio in illo principio , Deus est remunerator i quirentium se , eam certitudinem non
Praestat, quae videlicet opus est ad stu
526쪽
De nee est. fidei Christi ad salutem.
tuendum, continendumque in officio hominis animum : Cogitationes enim mortalium timidae , & incertat providentiae nostrae: Ita profecto, ut puer recte , firmiterque deliberct de honesta vita ducenda , pueriles illae naturae cogitat Ones non siime iunt . Sed confirmatur ,&illustratur puer majori quodam lumine ab eo, qui illuminat omnem hominem enientem in hunc mundum . Atque id est, quod Paulus ait : Non sumus su ficientes cogitare aliquid ex nobis, quasi ex nobis &c. ut D. Augustiniis de gratia, & libero arbitro cap. 7. docet.
Id demum est , quod Propheta dixit: Qui docet hominem scientiam, Dominus scit cogitationes hominum , qu niam vanae sunt.
Unde etsi D. Thomas intelligatur de
ordinatione ad debitum finem naturalem, ut de veritate quaest. I .ar. II. ad I. sentire videtur; intelligendus tamen est non de ordinatione, quae per natu
ram fit , sed quae fit per gratiam , ut Ioc. cit. I. a. dicitur . Si ordinaverit se, inquit, ad debitum finem per gratiam . Etenim licet fidei lumen per se loquendo detur propter supernaturalia,
quae non videntur: tamen etiam est ne-
cerearium propter quaedam naturali lunυ ne cognoscibilia , ut ea scilicet firinitate teneantur , quae ad rectam Vltam confirmandam exigitur. Ob id quippe scriptum est : Da inihi intellectum, ut discam mandata tua : Juxta hanc Vero priorem solutionem puer ille justificaretur sine fide explicita Dei , non tamen sine fide.
At nos multo sanius credimus , ad bust: ficationem fidem Dei ex phcitam csse necessariam. D. Τhomas prima secundae quaest. Ir3. art. 4. Augustinus in
illud P al. Dixit insipiens in corde suo: non cst Deus. Concilium Tridentinum sessione sexta, in decreto de justificatione impii cap. 6. adducit in hoc Apostolum ad Hedraeos, Sine fide impossibile est placere Deo. Cujus rei causam reddens , Accedentem enim ad Deum , inquit oportet credere , quoniam est, & quod remunerator est inquirentium se . In secunda item concsusione
nos ostendimus , fidem saltem implicitam Christi ad iustificationem esse nec cl)ariam: quae intelligi non potest, nis credatur Deus per gratiam suam hominum J i. stificator Item, peccatum mortale sine contritionc nulli remittitur: contritio autem
hoc est, dolor de peccatis propter Deinum, suae Dei cor nitione nulla est: remissio igitur inoi lai:s saltem peccati Dei notitiam privrcquirit. Commodior est itaque solutio post rior, qua dicimus, eiusmodi puero de-iberanti, fidei lumen protinus affulgere. Sicut autem lumine naturae nil priaus ostenditur , quam primum naturae
uincipium, scilicet, quodlibet est, vel non est; ita Fidei lumen statim omnino demonstrat Deum esse , quod primum Fidei principium est . Nec talis
illuminatio miraculosa est , imo regi aris est divinae providentiae, cum lci icet movet homines ad finem super naturalem. D. Τhomas s. dist. ΣΠ qu. x. articulo primo ad prinaum, Zc secundum , sapientia per nationes universas in animum se transfert, dc amicos Dei ac Prophetas constituit. Attingit enim a fine usque ad finem fortiter , 8e dis ponit omnia sua iter.
Quod si objicias , cognitionem Dei
non advenire hominibus, nisi magno, de longo tempore, atque discursu : ro spondeo, verum esse, si de notitia Dei naturali sermo sit. Nam ad supernatu
ratem tempus non exigitur: certe non
illud adeo longum , quod argumentum fingit . Nam , ut ex Durandi sententiai et ro diximus , puer ille , qui natura duce se convertit ad debitum naturae finem, consequetur quidem peccati remissonem , non in eodem evestigio puncto , scd brevi tamen juxta divinae providentiae dispositionem. Et si amguas : Ergo interea poterit peccare venialiter , quod Divus Thomas rejicit s respondeo , nihil quidem repurnare , si ad normam Dialonicorum differ mus . At si , quod Theologos decet, divinae de legis , de providentiae in homines rationem habemus , sicut diu,
nae curae est providere, ne interim ex cedat , ut non detur contra comm
nem legem homo adultus in limbo , sic ad procurationem Dei spectat , ne
peccatum veniale peccet ante mort te . Quemadmodum Adam non poterat ante peccare venialiter, quam peccasiset mortaliter , idque Deo specialiter
procurante , ne contra communem l gem in statu innocentiae cum culpis asmittamus 8c poenas. Ad tertium argumentum , quoniam
secundum ex iis , quae jam diximus , facile solvitur, respondeo, Paulum
postolum de Fide explicita in Chri-
527쪽
stum habere sermonem . Hanc enim statuit Deus per homines administros
hominibus impartiri . Unde & subdit
Apostolus : Nunquid non audierunt λde quidem in omnem terram , &c. Ex his itaque colligit : Ergo fides ex auditu, auditus autem per verbum Christi. Caeterum fides , quae in lege naturae erat cuicunque aetati ad Justitiam necessaria, homine extrinsecus docente non egebat, sed interius vel invisibiliter , vel visibiliter per angelos administrabatur.
Ad quartum, Adrianus de Baptismo
quaestione prima , articulo tertio tenet, e)ul modi puerum non recipere gratiam, nec satis este non ponere obicem, sed requiri convenientem dispositionem Fidei in adultis . Unde Aet. 8. cum Eunuchus Philippo dixisset et Quid prohi-het me baptigari λ Philippus ait: Si credis ex toto corde, Sic. Juxta quam semientiam datur accessus neuter ad Baptistar Sacramentum et Puer enim ille nec recipit gratiam, nec peccat modi
taliter , dum sic baptietatur . Sed cum hujuscemodi eventus non sint stequentes , imo adeo disputationis gratia singantur, satius fuerit ad Dei providentiam referre , quae non deficit in necessariis , quale est illuminare hominem, quem sit per Christi sacramentum ju
Ad quintum , negatur propositio minor, si de cognitione Dei gratuita, di supernaturali sermo est; nam de naturali nos concedimus , ac libenter quI-
Ad sextum, Divus Augustinus de spiritu, & litera cap. 26. & 27. exponit: Naturaliter quae legis sunt faciunt,&c. idest per naturam, gratia tamen persectam . Quia enim peccatum contra naturam est, gratia , quae naturam perficit , secundum naturam esse dicitur . Loquebatur autem Apostolus de sentibus conversis ad Christum, quae sine lege
scripta, qualem Judaei habebant, teris
Praecepta servabant. Er hanc responsionem sequitur D, Thomas I. 2. qu. IOP. art. q. ad T.
Respondere quoque postumus , praecepta legis naturaliter cognosci a gentibus, & singula naturaliter etiam fieri , licet omnia sine auxilio Dei speciali impleri non valeant. Ob quam causam D. Thomas dixit , opus esse gratia
ad movendum affectum: nec enim vinluntas perficere naturalia omnia Praecinpia potest, quae naturae lumine intelI
ctus ante cognoverit. Quae quidem ex
positio cum apud nostros maxime sit aperta , miror ego , viros doctos hoc testimonio moveri potuisse ad novam,
commentitiamque sententiam insere dam. Divo etiam Thoma referente.
Aa postremum arrumentum , CaJetanus in Commentariis super illum locum Apostoli , Accedentem enim ad Deum. Ic. respondet , quod doctrina Pauli in communi datur , ac proinde
in communi dicitur oportere credere, quia est Deus. Longe autem melius esset, inquri, si non erederet, sed sciret Deum este . Addit rursum , quod Deum esse remnneratorem inquirentium ie , oportet fide teneri , quoniam nulla speculativa scierit a hoc attingere potest. Quod utique si verum est , argi mentum illud facile diluitur. Non enim utraque cognitio habetur ex lumine naturais , quod altera parte antecedentis
At qui Divum Chrysostomum homilia quarta de providentia , Vel fato, legere voluerit, sane intelliget, Philolophos, qui supplicia peccatorum negant, praemiaque justorum post hanc vltam, in media luce penitus aberrare . Nam si jiisti, qui Deum rite colunt, migrant assecti inguriis ex hoc mundo , pcisimI
contra immerita felicitate potiti, omnIcerte ratione concluditur , Deum nec
justum esse, nec curam habere rerum humanarum . Quod si Deo provide tiam tollis , atque justitiam , Sses V cabulum inane fit, qui circa coeli cardines ambulet, nec nostra consideret. Qui igitur negat aIterum , utrumquc tollat necesse est . Nam si non es T rein munerator inquirentium se , ne Deus quidem est . Unde & barbarae omnes gentes poenas improborum , praemiaque Justorum admiserunt . Crediderim igitur, Opus esse , ut fides concurrat ad asscnsionem utriusque principii, quo tam
firmiter, ac constanter teneantur, quam
necessum est, ut hominis vita in hone-ito, & ossicio confirmetur . Nam alterius modi cognitionem ad Rom. I. Ostendit Apostolus, idoneam minime s isse ad bene, beateque vivendum. Adde huc, Deum dupliciter cognosci posse, & ut finis naturae est , causam
rerum naturalium, Nut finis est hominis supernaturalis, cujus etiam gratuito beneficio homo supernaturalem illum finem consequatur. Λd placendum vin
528쪽
ro Deo non sat est, cognoscere ipsum esse principium, auctorem'ue naturae, sed oportet in Deum serri , quatenus finis est naturae vires excedens. Sic autem Deum este , & esse remuneratOrem , sola fide creditur. Quocirca sim.pliciter, atque in universum cum Apostolo fateamur, accedentem ad Deum finem utique supernaturalem, oportere
credere , suta est. Nam scire quod naturalis ratio docet , ad hunc supernaturalem accessum non sufficit. Quippe habemus accessum ad Deum per fidem.
Qua de re vide D. Thomam 2.2. q. I.
Respon. Hinc vero jam primum arsumentum object .a solvitur eorum, quae a principio statim
Prm. qu. hujus controversiae proponebamus. Pri- princip. us enim falsum est , non alterius rei fi . aliatis. dem necessariam esse tunc temporis ad saluten . Oportebat namque etiam credere Deum este justificatorem, cujus
videlicet gratia peccata hominibus remitterentur. Oportebat Item credere,
mortales a coelesti regno peregrinos,& alienos esseetosi patriam illam, quam sperabant, non aliter adepturos , quam per aliquod divinae providentiae remedium praeparatum.
Posterius quoque, ut nihil aliud credere opus esset, sed ibi tamen fides Christi implicite continebatur, ut saepe De necessit. Sacram. ad salutem. . ηπ.per , sed red uetives punctus enim pri
cipium quantitatis, materia principium substantiae ad praedicamenta ea reducuntur quorum principium sunt r Sie ad decalogi mandata referuntur unive sa , quae a Deo Praecipiuntur , ea vel maxime, quae principia sunt caeterorum. Ita praeceptum de honoratione parentum observantiam principum, ac maj rum continet: ita in praecepto moechiae omnem fornicationem , abusumque naturae per luxuriam intemperantis comprehendimus; ita denique fidei praeceptum ad illud de cultu unius Dei reserendum est . Nec enim sine recta fide Deus recte colitur . Qui erro voluerit ad vitam ingredi, mandata servet, non ea solum , quae explicite in Decalogo praescribuntur, sed etiam quae continentur implicite r uuale est de fide in Deum hominis conditorem, justificatorem,
glorificatorem, &c. Posterius dicere quoque possumus , servantem praecepta naturalia vitam h
bityrum. Qui enim fecerit ca , vivet in eis ; at non ex eis.sed ex fide, jurata sententiam Apostoli ad Galatas te tio . Nam quod jam retro docuimus,
servanti naturae Praecepta , Deus non denegat gratiam , per quam ea etiam servet , quae naturae lumen excedunt. Excessimus autem modum fortasse nos
jam diximus: per quem Deus justifica-lhac secunda relectionis parte dissereniavit Omnes mortales , quos praedestinavit in regnum. Hic est enim Samaritanus ille, qui homini vulnerato curationem attulit, jacentem erexit, superque
suum ipse jumentum imposuit, ut Iuxta Esa jae vaticinium portaret in Corpore suo nos , & iniquitates nostras. Hic
est ille, qui in stabulum, id est , fidelium consortium nos induxit : qui etiam
curam stabulario dedit , hoc est ministro fidei , sacramentorumque suorum. Hic denique sumptus suppeditavit , ut
per omnia salutem nostram illi ferremus acceptam, qui salvator est omnium hominum , maxime fidelium. In secundo vero argumento , quod additur , non est mihi consilium disserere, an praecepta decalogi naturali ratione contineantur. Sed tenendo quod D. Thomas saepe tradit, & Cajetanus
dilerte in cominent. li:per Matin. explicat, legis decem mandata moralia, &naturalia esse, respondetur prius, quod quemadmodum decem generibus , quae praedicamenta Philosophi vocant, re Somnes continentur non formaliter scimda a sed eo tamen venia digni, quod absque hujus rei copiosa traditione reliquae partes aut vix , aut certe nullo modo intelligeremus. ΡΑRS TERTIA.
IN quibus tertia, ac dissicilis illa qui- 3. quaest.
dein quaestio erat, An post primum princip. Adae peccatum Sacramenta fuerint in omni lege ad salutem necessaria. Pars enim negativa suadetur imprimis Divi Arg. pro Gregorii testimonio 4. lib. Moral. cap. par neg.
t. referturque a Gratiano de consecr.
dist. . cap. Quod autem apud nos valet aqua Baptismi, hoc egit apud Veteres vel pro parvulis sola fides, vol pro majoribus virtus sacrificiet, vel pro his, qui de Abrahae stirpe prodierunt , mysterium circumcisionis. Ubi Gregorius s lain fidem in lege naturae docet fuisse satis ad salutem parvulorum: At sola sides non est Sacramentum, cum non sit sei
529쪽
Relect. de Sacram. Pars III. Resol. Quaest.
temporc nccessaria sacramenta. Praeterea , Iuxta communem Doctorum sententiam, lege naturae durante, parvuli salvabantur in fide parentum :at fides parentum non erat Sacramen
Praeterea , de Sacramentis nihil ratione naturali statuere valemus, scd id sojum, quod divina revelatione traditum est. At ante Abraham utrum aliquo visbili Sacramento justi, vel eorum salvarentur infantes , Scriptura non exprimit . Sacramenta igitur tunci cmporis fuisse, non nisi temere definiem US .
Postremo, Sacramentum nullum est
nisi ouod a Deo fuerit institutum: sedi' lege naturae nullum sirnum instituit
Deus ad remissionem peccati vel originalis, vel actualis : non ergo fuit ullum in lege naturae Sacramentum. Partem vero affirmativam D. Augustinus videtur astruere I9. lib. contra Faustum c. H. in haec verba : In nullum nomen religionis seu verum, seu falsum coadunari homines possunt, nisi aliquo signaculorum, seu Sacramentorum visibilium consortio colligantur . In hac ego controversia non existimo nobis adeo esse laborandum . Minimo enim negotio probare possumus, Sacramenta sui ste post Adae lapsita omni tempore ad salutem necessaria. Corde si quidem creditur ad Justitiam : Ore autem consesso fit ad salutem. Omnis enim quicunque invocaverit nomen Domini, salvus erit. Ubi sub in-sgni oris prosellione quaecunque professio etiam operis intelligitur: cum non
ore solum invocemus Dominum salvatorem, Verum etiam opere. Quemadmodum igitur credere oportet Deum
justificatorem, atque ab eo interius justitiam salutarem quaerere; ita exterius hanc fidem profiteri. Quod fit sane per
Sacramenta ; quae, ut ante scripsimus, caeremoniae sunt sacrae, quibus Deo exterius nos subjicimus , ut in nobis sa-
Iutem interius operetur. Praeterea , cum animo corporeque constemus, non sat est Deum interiore fide colere , nisi corporeo etiam cultu interiorem protester Dur. Etenim debet utrumque tributum humana natu-Ta Deo pendere , unde utramqNe partem sine constitutionis accepit: &cum ambarum paritum spiritus , dc carnis Peccatum commune sit, consentaneum erat, ut esset remedium quoque eoma mune, totusque homo interius sest subisjiceret Salvatori. Addit huc Chrysostomus , anteque elini Dionysius, eam esse hominis conditionem atque naturam , ut ad spiria tu alia capessenda non nisi corpcircis re hiis possit aptari. Salutem igitur, quam Deus in humano spiritu secretius operatur , necesIe suit rerum sensibilium
imaginibus designari r Quo beneficium
curationis ad suum homo modum non olum perciperet, verum etiam inteligeret , gratiam debitam suo benes elori relaturus. Praeterea, gentium omnium consensu firmatum est , non aliter quam o latis Deo sacrificiis divinam iram mitigari. Atque haud secus etiam Barbari facinora expiari arbitrabantur . At sacrificulna in id paratum, ut Deus pia
caretur , Vere erat Sacramentum. Sacramenta igitur semper suere apud Omnes necessaria.
Lex & religio tandem nulla est sine sacerdotii munere atque functione ., Haec enim tria ita sunt huc reque con juneta, ut nequeant a se aliquando i parari: cum ablato uno, reliqua si inulauserri necessiim sit, ut Apost. ad Heb. scribit. At sacerdos sine Sacramentis, quae adimnistret, esse nullo modo potin est . Omnis enim pontifex pro hominibus constituitur in his , quae sunt ad Deum, ut sacrificia offerat pro peccatis e quemadmodum ad eosdem idem Apostolus ait: Ergo sicut lex, religio, sacerdotium suerunt omni tempore n celsaria; ita quoque Sacramenta: quod erat nobis in tertia parte hujus dispi tationis breviter absolvendum. Sed prius tamen, quam exordiamur quartam , ea debemus argumenta diluere , quae in contrarium objicicbamus . Ad primum, quamvis Div. Thomas utrumlibet probabile existimav rit 3 minaquan Ugo tamen eam potui opinionem Induere , ut crederem, sola interiore fide parentum infantium filiorum peccata mundari. Uldemus e nim , Sacramenta minus esse adultis, quam parvulis necessaria , cum sine Sacramentis actu sulccptis solo Sacramentorum voto adulti salventur, par vult non salventur. Quare si parvulis non essent in lepe naturae necessaria sacramenta, non video equidem, cur client adultis necessaria e cum tameneste , retro nobis fuerit demonstratum.
Argum allatis . pro Pa te negat.
530쪽
ra quod divus etiam Gregorius aper tuli me in praescripto testimonio fate.
Item cum in Iere veteri pro taminis legis naturalis remedia duraverint, Consequens fieret apud Judaeos puellas sine sacramento salvari , puerOS non salvari , nisi suscepto Sacramemto : Quod non video qua ratione cO-
Praeterea , cum peccatum originale camis propagatione contractum esset , non erat consentaneum , nisi ut comporali quoque remedio ac medicina s
Praeterea, eum parvuli in lege gratiae , de Scripturae sine Sacramentorum Ope salutem minime conloquantur, non est , cur eos in lege naturae sine Sacramentorum auxilio salvemus. Igitur ad argumentum respondeo , Greporium non ibi distinguere fidem interiorem ab exteriore professione FLdei . nec enim id asseruit, adultis non remitti peccata sine exteriore Fide , Parvulis vero remitti r sed distinguit potius fidem a sacrificio , asserens, sacrificrum pro adultorum peccatis suis-l e necessarium , ut videlicet actualis culpa peculiari Sacramento aboleretur: sed propter generale peccatum erat e iam generale remedium , nempe Fidei quaecunque professo . Quam fidem interim appellari, Augustinus auctor est. Sacramentum , inquit , fides est: . Ac Pro hoc , cum respondetur parvulum credere , qui Fidei nondum habet affectum, respondetur fidem habere propter Fidei sacramentum. Hactenus Autuistinus Eadein loquendi forma est, despon. Cap. Cum apud , & cap. Tuae fraternitati. N 27. q. a. c. Sussiciat ad matrimonium 1hlus consensus , scilicet quibuslibet signis expressiis . Distinguitur
ergo ibi consensus non interior comtra exteriorem, sed generaliter expresilius contra expressum per verba. Ad secundum eodem modo respondetur , fidem , hoc est , professionem dc sacramentum Ddei salvare filios in
lege naturae . Nunc autem cum certa
de definita sint sacramenta , nec arbitram parentum per fidem pueri justificentur, non admittimus, In fide parentum Christianoruin pueros servari, sed in sacramento baptismi a Deo peculivrater instituto. Quamvis alia etiam sit
hujus ratio discriminis, quemadmodumam. ad salutem . . min fine hujus disputationis explicabi
In tertio vero argumento gravis e mror eorum est , qui de sacramentis nil
discerni posse credunt , nisi quod sacris literis tradrtur . Multa enim ve botenus & in nova , de in antiqua lege tradita sunt a quae scripto non sue re mandata , ut uberius alia Hrsitan
relectione, si vita suppetet, declarabi
Quod si in lege Mosaica de Euangelica , quae literis exaratae fuerunt, nouest opus ad expressam omnia scripturam expendere , multo minus oporte bit , cum de sacramentis legis naturae disputatur , ubi traditiones vivinae scriptae non sunt, dogmata nostra in lacris haberi literis expressa : sed satis erit, si clarissimorum virorum testimon confirmentur , aut certe magnis ali qui persuadeantur argumentis. Ac re vera nulla ratio patitur , ut divina providentia lillo unquam tempore desuerit hominibus in necessariis ad salutem . Non possent autem filiis parvulis remedia parentes applicare , nisi per Dei revelationem cognovise sent, dc parvulos originali peccato toneri , de aliquod remedium ad eos servandos idoneum esse et quod licet scriptum non sit , non est tamen minuS exploratum , quam si misset striaptum . Et cum Priptura exprimat, an te Abraham fuisse religionem ac sacerdotium , ex consequenti tradit suisse sacramenta , sine quibus nec rei, gio , nec sacerdotium est . Cumque etiam in lege naturae sacrificia pro peccatis fierent , ut Iob. I. cap. dicitur , profecto negari non potest, quin in lege naturae fuerint aliqua sacramem
Ad postremum poterat facile dici,
non pertinere ad generalem rationem
sacramenti , ut sit signum institutum a Deo . Nec qui id assi ant , id
neo probant argumento . At dico, e iam antiqua omnia sacramenta ex Dei
institutione suisse signacula, atque figuras suturae redemptionis per Christum. Neque enim humano ingenio , sed divino placito tam apposite omnia in figura eontingebant illis ; neque homouiquam vitulos, & arietes cruenta manu in Dei cultum , dc obsequium jugularet , nec Deum tentaret hircorum placare sanguine , nisi Deo revelante cinguo vivet, ejulmodi animantium lar