장음표시 사용
441쪽
cloo Anatomes necis proditoriae, .XXIX.
ly Quidquid censeat Ciai lin.citat.c. 2num. 43. ad priuationem immunitatis non sussicere unum indicium indubitatum , quod iesultet ex coniunctione plurium dubitatorum, bene tamen si cum illo coniungatur unum indubit tum per se, ut contigu in casu, de quo
Neque enim allegat Ciat linus rationem , cur admittat indubitata per se, non autem indubitata ex coniunctione plurium dubitatorum, cum tamen ex utrisque sequatur in iudicante assensus moraliter certus, sussiciens ad iudicandum, iuxta dicenda insia n. 229.
19 8 Dico tertio, quod si haec tertia sententia loquatur de indiciis indubitatis,
existimo cum citat. Cini. cap. Io. n. 89. cap. I 2. num. I I. inseq. cap. Iq. num. 3. dccap. I I num. I 2.Diana cistarte Ctracta.
resol. 3 i. adfinem, sussicere eadem indicia ad intentum Gregorij XIV.in ordine ad exclusonem immunitatis pro delictis exceptiS.
Sicuti qualitas proditoria dicitur satis probata per indicia indubitata ad excludendum ab indulto. Mastrii l.
commutad indultum generalem, east sed per Upi errorem 3I. in meo libro, pag. 333.
99 Parificantur enim indicia indubitata , & violentae pnesumptiones, ut ii
5.idis in nostro casu, de expresse asserit Salelles de materiis Tribunalium sincta Inquisitionis lib. 2. cap. 3. regula I 82.
Quae immo ego existimo cum Monticeli. in praxi crimis. regula I Ia .6. esse omnino idem, si sumantur sor- maliter, prout sunt actus intellectus, quamuis videantur accipi interdum praesumptio quidem formaliter , ut actus,indicium autem,Vt motivum adactum, ac proinde obiective. Quando autem habemus violentas Eoo praesumptiones, seu indicia indubit ra, quae tamen probentur, dicitur, vere constare de delicto , quia talia indicia, & praesumptiones ὸicuntur liquidissimae iuris probationes.Ciarlin. Irat. cap. I . num. II. & pro Veris probationibus sunt habenda. Si mancatit. O. N. S.
cum ius nihil temere praesumat,sed ducatur ad praesumendum ex aliqua causa rationabili,& iusta. Bardi de conscient.
discept. . cap. 9 num. 3. & ex iis non minus reus conuincitur, quam testibus, de scripturis. Ciarlin.ci . m. i I. &per ea ponitur veritas ante oculos Iudicis.
conuictus per indicia indubitata, non appellet, sicut quando est per testes
conuictus. Carer. in practis. crimis. filio mihi Σ. num . it. & condemnari possit. Siluester in merb. probatio, num. . remi L
stici . Et ad rem hanc facit pulcherrimus χo I
quido probari non potest, argumentis Vob tur,fdere misit. Quem refert, & sequitur Albertc.in suo dictionario imperb. argumenta : id est indicia. Vnde Pasquali g.deris 1 38.num.7. dicit, quod indicia indubitata in criminibus occultis, & dissicilis probationis faciunt plenam probationem, de Gegati. D. C.de probat. & aliquos Doctores,additque alios communiter. Si autem unum indicium indubitatum sussicit ad criminaliter condemnandum. Farinacius quest.86. numen 63. multo magis debet unum indubitatum sufficere ad ciuiliter adiudicandum seculari curiae reum confugam in causa immunitatis. Indicia
442쪽
Anatomes necis proditoriae, M. XXIX. 4oi
Indicia indubitata non exigere, ut res nonpositi atiter
zor, dyaenam sint indubitata indicia, non ita facile explicatu est. Quidam, inter quos Vermigilol.
v. . dicunt, indicia indubitata esse, quando p.diu non est,rem se aliter habere. Quae doctrina est optima, s non stet taxatiue, ac proinde ad rationem indubitati non exigat impossibilitatem aliter se habendi, sed permittat , eamdem rationem subsistere cum aliqua possibilitate se aliter habendi modo
iamiam explicando. LOI Consonat autem eadem doctrina cum traditis per Didacum a Canteraqq. crimina pag. bi 338.eolum. I .ubi loquitur de praesumptione vehementissima, quae posset appellari indicium indubitatissimum, dc est, quae hominem indutit ad credendum Hud, quod praesumi tur , taliter quod non potes adduci ad
alia nec adalios actus. Ita Cantera,qui
exemplum statuit,si quis intra cubiculum unius ostij vociferetur, se pugione vulnerari,& duo, aut tres omni exceptione maiores audiant, te conseia
stim allaps,inueniant in unico illo cubiculi ostio, per quod nullus alius fugit hominem cum pugione sanguinOlento egredientem, videantque intra cubiculum cadauer pugione vulnera
tum I certe enim , si hoc probetur per illos tres testes, illa praesumptio erit vehementissima contra illum hominem , cum in hoc casu non possit animus Iuducis induci ad aliud;nisi ad credendum, quod homo ille vulnera illa intulit. xo Simile vehementissimae praesumptionis exemplum ponit sarmientus
flectar. interpretat. lib. I. cap. i. num. s. siquis videat Titium vivum, Sempro niumque nudato ense domum ingres, sum, eum persequentem, occisum quo Titium statini inuenerit, adeo enim credet a Sempronio occisum, ac si eum
propriis oculis occidi vidisset. Et de hoc indiciorum indubirato. rum genere accipiendum est id, quod
supponunt, dari scilicet indicia omnino indubitata, quae aequipolleant verae& certae probationi. Itemque quod supponunt Boer. decis 1 64 m. 3 .,Egid.Boss. tit. e conunctuinum. 26folio 'O.& hastaeinrisistiane cuncti. de probat.dari indicia indubita ta luce clariora: & Franciscus Brunustrin.de indis. ωπ.q. irim partis, N. . dari euidentia. In his autem casibus deberi expro- 1os bata praesumptione vehementissima, seu indicio poenam delicti ordinariam,
docet expresse Cantera loc. cit. rum sum pag. 8.colum. 2. merssed certe saluo meliori. Garonus variar. resol. cap.r I. inve . indicia, num. 18. dc alij relati,&reiecti per Giurbam clynf43.n. 23. Quam tamen poenam,etiam in casa praesumptionum violentissimarum, &vrgentissimarum, adeo ut in menteiuditis nihil aliud restet, quod crede
retin contrarium debeat,temperandam
esse docent merito Monticeli. in praxi
quaest. 86amm.3 3. Ο 34.Moron actat ala fide, treeta, es pace, parte L. q. F4. m. I. AEgidius Bossius tit. de conuictis, n. 3 I.
nuit Paulus de Castro relatus,& approbatus per Tiraque i l. deporπ.temper. β 27. n. a. & per Iosephum Mascardum
Etiamsi poenam non esse diuiden- Locdam ob defectiam probationis, quae solum praesumptiua st, sed sol iam ob. desectum culpae vel alterius similis rei Lee VI Dissiligod by Cooste
443쪽
4o2 Anatomes necis proditoriae,s .XXIX.
ut si minor, si iusto dolore motus stratus quis deliquerit, ac proinde in casu probationis praesumptiuae reum esse omnino absoluendum , si istineat, Salmi ni. toto cap. 1. citat. dignissimus
qui legatur, sed mei instituti non est
zor Quod si doctrina illa Vermigii oli
stet taxati uc. Contra eAcaciter est,quia coctabitus nudi cum nuda facit indicium indubitatum,seu violentam praesumptionem adulterii. Bordon.est. num 8. dc alij omnes , teste Thoma Sanchez de matrim. hb. 1 o. disputat. i 3 . Petrus sutor de potestate Ecclesiae in occultis, cap.2GIo
ao8 Quod quamuis vere,di redic,& conis cludenter probari non possit, id est cum certit Idine metaplaysica.Masca dus concl047.nunt. 3. Tliomas Sanchez
Moraliter nihilominus,& sufficienterer dictam praesumptionem, & induitatum indicium probatur. Micliael. Miltiar inter eon atrimon. per Ziletium collecta, eonfig. num. Belicit. elerica parte t.tit.defluore clericorum rea - Γ, ρ. .n. 7s. ubiquὁd pariscatur com misisse adulterium, &cum muliere iacuisse.Seraptain deci 26.num. Laexcv. . . cap significasti de adulter. BertaZZol. confv7 num. lib. L. Ricc parte Σ.dec. 3'. m. L. Iuliuus Chartar. decis crimin.4y. m. s. Blanc.tractat de indictu,num. G9. Genuens ignam biliuem Ecclesq. I sy. m. . Ripa tractat. de noctu mo tempore, . t. c.num. q. & quidem probatur plene.Idem Ripa citat.cap.μ .num. LI.in OI
dine ad serendam propter illud sententiam diuortii. Thomas Sanchez citat
cum ibi per eum allegatis Grato, Mascardo, nec solum ad diuortii sententiani, sed etiam ad impediendum matrimonium , immo dc ad poenam im
Vigell.citate . 3 18. ubi quod si crimina occulta sin i, quae de tui natura plene probari non possint veluti adulterium,conspiratio,veneficium,falsa moneta , de similia, in his eoniecturae, &praesumptiones loco plenae probationis sufficiunt ad condemnandum ἱ ex coniecturis enim dicitur quid manifeste constare. Genuens rarat.uum. .
Et tamen in hoc casu indici j indubitati de adulterio nota, mi Lector in res aliter se habere potest circa adulterii consummationem requisitam ad praedictos effectus. Quamuis enim quispiam nudus supra nudam sceminam in ipso actu reperiatur, fieri tamen potest, ut scemina sit arcta, vel vir impotens, aut non s
minet intra vas , Ut obseruant citat. Sanchez numen o. PereZ citat. section. I.
Vnde qui sic vidit virum super mulierem, non potest iurare, quod vidit eos in ipso actu adulteri j. Canteracitarum. α. quod intellige quo ad hon-
Non est ergo de intrinseca ratione
indici j indubitati,quὀd res aliter se ha.
444쪽
Αnatomes necis proditoriae,*.XXIX. 4o 3
Speret Lisci ol. m.4 i. Garon. variari resoL 1 Iis veri .indictainum. 29. Sebast. Guazzin. defensi33. cap.is. num. I. & alij describunt indicium indubitatum, ut sit, quod movet animum Iudicu ad necessario credendum, reum tale Mictum commisisse, itair ex uti animus lassico mis- lentetur, ae necessitetur ad ita credendum,
nec posiis ad aliud traia. Uel: Plena rei demonstrario per signas cientia , ρer qua animus in aliquo,
rariquam exsenti mero, quiescit, inpia inuestigare non eu t. Baldus , & alij, quos stegat Mascardus conclus. I ys.
Iuliuus Chare . decis y . num. 98. doctissimus D. meus Comes Andreolus
tor de potestare Ecclesiae in occultu cap.x s.fol. 17 .spergil.ato . I. M 1 Sed ego hanc violentiam, & necesstatem, itemque hanc demonstrationem intelligo secundum id, quod
accidit moniliter, dc communiter. Nonnunquam enim , licet rariss--, contingit, ut id, de quo co nsta bat per indicium moraliter ,& humano, Communique modo certum dc in dubitatum, ad condemnationem in
aliqua poena sufficiens, nedum ad tor
Quale censetur , si quis visus sit exire pallidus de domo aliqua unum
tantum exitum habente, cum gladio evaginato, aut sanguinolento, oc in ea domo reperiatur aliquis mortuus, quod est exemplum communiter tr
ditum pro indubitato indicio in male ria homicidi j a Doctoribus apud Ciam
Lessium de iussit. tib L. cap. 19. m. Icyι Ioannem Baptistam Corradum respons
littera M. Andreolum uti supra num. 3ι Ambertum de Antramonia tractu. de
N. r . qui vocat hoc indicium promptionem miolentissimam , dc apud alios. Omnino tamen se aliter habeat a parte rei, de qua difformitate plures casus habentur apud Doctores, sed ille praesertim apud Franciscum Cas nium iu suo libelti de indiciis, tractar. xi 'num. I. qui min. dicit, quod indicia per Scriptores appellata indubitata, non sunt adeo indubitata, quin aduersus ea possit probari, sicut probatum fuit in praedicto casu ipsius Casbnij,in quo quidam occidit ense alium, de reia licto ense, fumi. Superuenit autem amicus interrecti, Ac dum apprehen- lso ense cruento, sequeretur homicita dam, captus est, de liberatus, quia in contrarium probauir.
Potuisset etiam ipse secisse quidem homicidium, sed causa defensionis.
vel alio modo inculpabili Sanchez ibiadem. vel alius occidisse se ipsum, de hic abstulisse stladium, sicuti fecit Ulisses, qui abstulit ensem ab Aiace inuento occiso in silua, ministerio suimet, icaccusatus a Teucro huius homicidij,ut notat Menoch. de arbitr.Iudie.casu 27O.
445쪽
4o4 Anatomes necis proditoriae,*.XXIX.
Widubitata, quin quamdam sollicitam
dubitationem recipiant,quod idem dicit Thomas Sanino eo lioramnat. Q.
dicit,indiciumIrruit utin,seu ν entis si nota essicaciam horum terminorum & indubitatum esse illud, ex quo sei e semper multum verisimilitudinaliter deJucitur perpetratum crimen,& quasi plenam facere probatio
nem; quia sequentissime, & facillime
solet aὰesse, & coniungi cum delicto, tanquam causa cum suo esctu, unde ει ad condemnandum sussiciti Et numen'. idem Auctor reddit rationem , cur dixerit, indicium indubiutayum qua sipune probare, oc non simpliciter veritatem, quia cum indisium, quodcunque rilud sit, faciat Iosum emis-cturam, in praesumptionem, non potest m-
sine meritatem, Icientiam, in certitia
nem mtellige metari am) debat; uia coniectura, o praesumptis i quid mimuveritate , t scientia; nam illis esse potest falsitati, non ista: plena vero probatio datur in verisate dilicti cogniti test bus
legitimu megrino omni exceptione mi ribus, aut in euidentiasini. Ita Bordonus,& optimc. ais Et Simanca catho instit. tit. Sin n.26.
loquens in materia haeresis, dicit,quod violenta suspicio, quae idem est cum
violenta praesumptione, atque india' bitato indicio , es rsia, quae prouenit ex is exterisHAu operum, aut verbo rum,
ex quibus concludisolet escariter, oesia semper, quod talia dicens, arat faeiens es haereticus: ut si quis propositiones haeret
eas publice asserar, avit adoret sepulcrum
sine inusitatis errore, aut fine pertinariad cantur, aut fant , Ecclesia tamen, quae iudicat exteriora, praesumit violenter, ei modi homines haereticos es, nisi forte,sc. Ita Simanca ad rem meam opportu- in me. Et Didacus a Cantem a me citatus suρνa num. 18 s. dicit, quod praesumptio violenta, quae ut dixi, est idern eum indubitato indicio, est,prie adducit animum Iudicis ad credendum illa quodpre- semitur,taliter quo violinter credat,illud esse verum, quia a communiter accidentibus
semperisiud fit. Et Pa ualig. I 18.num.7. quὀd illa sunt indicia io dubitata, qua faciunt
Iudicem non dubitare , licet credat aliter potuisse contingere , quia hec creduliatas est dubitaris, non practica, sed specu
Ex quibus omnibus sapientissime zi Τenunciatis ego colligo, quod tario indicii ad rem moralem desumi non debet ex necessitate obiecti ad sese habendum , prove Vprehenditur, sed ex necessitate intellectius ita debentis apprehendere , qvia regulariter,& eom miser inter homines sic se habet ipsum obiectam, cum quo tamen stat, ut aliquando, quamuis rarissimhaliter se habeat. Et ex hac possibilitate rarissimae iis difformitatis obiecti ab eo, quod apprehenditur prudenter, & communi ter , non resultat, ut indicium induabitatum, re violenta praesumptio de mereantur titulum indubitari, γ lia quidi ma iuris probationis ; quia secun dummoralem, dc prudentem aestimationem censentur talia.' Et cum dubium, quod remanet ex xi indiciis grauissimis, si leue, ac tenue, pro nihilo reputatur,ac proinde similia indicia vocatur indubitata, & quasi v ritas ipsa, di certitudo in ipsis confini
cuius dicto robur affert generalis doctrina Caramuelismneol. fundam. n. 2 in n. isor. quὀd in regimine morum rationes leues ita se habent, ac si vere essent nullae qua ratione utitur hic magus Doctor ad probandum, dubium positiuum , quod secundum ipsum,
tunc est quando ratione aliqua leui praepedior, esse virtinaliter negativum. Et
446쪽
'Anatomes necis proditoriae,*.XXIX. 4os
Et merito dicit Bordonus contin- certum certitu rab es, quo tagere quasi meritate σ certitudinem in attentu circumstantiM, in communiter ac- indiciis indubitatis, etiamsi non repu- eidentitio, re' propris ratumibm obtegnet subesse sellam ratis time. Hi, non potest aliter se habere ,-ideo
ut in pluribus mero atur , ut in dato
Certitudo moralis quae P exemplo defriptura Notar . Nota His pluribus. 9Lio Nam est hic sermo de certitudine Torina tem s. eolumeta 2.adfinem. 22 morali, quae ex Iulio Mercoro in Basi Ponit illud Notari j exemplum his totisu moralis Theologiae, parte i. artis. 8. verbis : Scriptura Notari, facit fideres pag. 18.est, quando, attentu particulari- quia Notarius est persona publica , Ubiis, es propriis rationibus obiecti, impos iurata, nec praesumitur mentiri, cum , sibila es aliter se habere , licet secun ' men possit e se, quod, attenta humanitate,
dum quasdam rationes communes non re- etiam post mentiri.
pugnet aliter esse , es de facto aliquan- Et agina vigesima tertia, articulo nodo, sed raro, aliter se habet : in dici- no primae partes ad semet. Idem Mertur certitudo moralis , quia attenditur corus dicit , deseetibilitatem , quae penes mores hominum , eQus, consset derivatur ex aliqua ratione commu-dines , ea qua eis plurimum eue- ni, de remota, non facere obiecturiniunt. opinabile, sed certum moraliter.
Exempli gratia. A tenesio in fi- Quibus consonat dictum Hip-ptis pro ij Paroebi facit certam fidem, polyti Maiae obseruatione decima tertia,
quod aliquis sit baptiosivi. Haec certi- numero quinquasimoquinto , quod Ve- rudo es selum moralis ; quia et si atten- ritas a communiter accidentitas induta ratione particulari attestantu , fili- citur. ret in quantum Paractas curam habens Et in terminis quod iudicium fun- Σαβunimarum, quia praesemitur merax, id- datum in coniecturis, quae idem sunt eo etiam eius attestatio praesumitur non pum indiciis denominetur maraliterpos aliter esse tamen fecundum quan- certum , inueni apud Siluestrum indam rationem communem, filuet con- - . probabile , ubi quod certitudo m siderando Parochum, is quantum est bo- ratis non continoi ex euidentia demonstramo, non repugnat, eius attestationem esse thris,sed ex coniecturis probabilibus rosi falsam, iuxta istud Prophetae r omnis bo- sis, refiginalibus. Vnde dichur in I .libramo mendax. Stbicorum: isdsiplinari est in unaquaqM Ex hoe tamen non sequitur , eerthm re certitudines quaerere iuxta exigentiam dinem moralem aliquid diabictatu admit- materia aquὸ enim vitissim spes denter quam 3 enim obiectum , atten- rem quaerere mathemaircum, er moralemta ratione communi, post aliter si ba- demonstrantem.Ita doctissimus Siluesicrbe , quia hoc est per accidens eum de Cui consentit Thomas Sanchez de
titudini morali, ut non dicatur simpliei- adulterium,quamuis non plene, & m- rer , c era certitudo , de cuius essen- dubitata certitudine cognitu; ea enimitia est, ut nullum dubium admittat. Ita est impossibilis, est tamen cognitum . ad Wrbuin egregie Iulius Mercorus, certitudine morsi 5 ex urgetiti praestim- qui eadem prima parte, reticulo decimo- ptione id quod etiam dicit Martin.Pe- quinto, pagina quadragesima'ta, colum- Iez de matrim.dist. 16sa. 3 mm.2M M. na prima ad initium, Rursum iuxta prae- Bapti ita Corradus restonser. parte λ.
447쪽
4o 6 Anatomes necis proditoriae,*.XXIX.
quis evaginato gladio , & sanguine asperso, deprehendatur iuxta occisum, maxime inimicum suum, signum est
tudinem moralem ex indiciis violentis, sussicientem ad reum damnandum ad poenam arbitrariam, docent in terminis Mercorus citat.I.parte, aint.'Adfinem pag. 23. colum. r. Lellius de iustit. lib. h. cap. 29.num. 16'. 6. quod probari potest.
Et quod ex coniecturis, & indiciis praecipuis habeatur euidens probatio,
ubi quod probatio per coniecturas di
lib. I. ubi quod ex pluribus indiciis fit vera probatio:quod utique Doctorum dictum venit intelligendum de evidentia morali.
iis Quibus animaduersis, ego approbare non possum id,quod dicunt Gium
si possibile sit, rem aliter se habere, indicium tunc non dici indubitatum. Immerito enim hi Doctores ab indiciis communiter appellatis indubitatu, quae scilicet non habent quidem logicam , seu metapbysicam certitudinem.
Quae nimirum est, quando pensatis omnibus rationibus tam communibus,quam particularibus obiecti,impossibile est,aliter rem se habere: exemia Pli gratia: Peus es colendis: adulterium est peccatum. Iulius Mercorus is citat, si, parte i. artis. 8. pagina I 8. eolum. CSed tamen habent certitudinem moralem,cui non repugnat aliqua se
num. Io. quod intellige de sermidine speculat tua: Immerito inquam seiungunt rationem indubitati ab his indiciis,cum haec ratio sebsistat optime in sela morali certitudine, quae iure naturae sufficit Iudici ad legitime iudicandum .Lessius est.ρ.quod probari potest,num. 169. Satis enim Iudici est,ut serat pruden- otiale iudicium, ad quod sussicit certiti
quam haberi posse, immo dc debere, uipposuitTullius in Verrem dicens: I dex bonvi esse non potest, qui sus irime
Sed ut res haec tanti momenti distin. 13 petius percipiatur, sciendum est, quod
certitudo moratu habet tres gradus,ne pe summum, medium ,& infimum. Summa moralis certitudo est, qua in nem oppositiformidinem excludit , H cum dicimus, Romam esse. Medi quae minimam aliquam formiadinem admittit.
Infima, quae maiorem formidine habu Itaque iudicialis probatiosi plena sit, rari sime causat summam certitudinem mor lem , item illl, qua dicimus, Romam esse
causat autem moralem certitudine media
hae media moralis certitudo si scit, is imponatur poma ordinaria delicti. duodo a se iudicialis probatio est quasi plena,seupi quam semiplena. t consta, ex duabus semiplenis probationibu/ M e ea probatio non relinquis delictum dubium,sed
moraliter certum,certituaene tamen morali
non Fumma, neque media, sed infima. re infima certi do moralis si dicit leuiori ta extraordinaria parnarum tur delictum. Haec de gradibus monsetis certitudinis tradit Veri celi. citat tractu. s. quas 4 sectisve z. m. I intractat
448쪽
Anatomes necis proditoriae, M XXIX. 4Oy
Possunt ergo piaedicta indicia dici
indubitata , clara , euidentia, certa , indubitatione, claritate, euidentia, &certitudine morali , quamuis infimi gradus, ad differentiam aliorum indubitatorum indubitation claritate, euidentia, & certitudine quasi metaphysica, de quibus locutus sum in praesen
Sed hoc discrimen in gradu indubitationis, claritatis, euidentiae, & ce titudinis non facit, quin aeque conueniat ratio, & appellatio inritirati, clari, euidentu , m certi, tam his secundis indiciis, quam illis primis, in ordine ad regulandum iudicium humanum,& morale, non autem super lunare, &Angelicum tum Iudicum Ecclesiastiti. corum ,& laicorum ad condemnandum , ut euidentissime patet in allato casu adulterij, quod immo a sortiori volunt Thomas Triuilanus libro L. decisi. I 2. num. s. & abj apud Thomam Sancheg de matrimau.lib.Io. dissutat. i L. num 46. probari per solos actus veneris praeparatorios, nedum per inspectionem nudi, cum nuda; tum Iudicis immunitatis, de qua procedit mea disceptatio.
33 Dixi quasi metaphsica; nam in illis
etiam casibus, in quibus apprehenditur summus, & excessuus gradus indubitationis, qui demum sistit intra latitudinem certitudinis moralis infimae , sed in plus , potest, si res attente perpendatur, inueniri aliquod principium dubitandi, an res aliter se habuerit. Verbi gratia. In casu Cantem: relato per me , num. Lo3. potest dubitari, quod fortasse ille vociferans esset delirus , & falso diceret, se ab altero vulnerari , & tamen ipsemet ex fili rore seipsum vulnerasset arrepto pugione
proprio illius hominis,qui postea conspiceretur exire de cubiculo cum recuperato pugione suo cruento.
Quae quamuis parum verisimilia sint, non sunt tamen apertissime falsa, nec improbabilia. Vnde ulterius insero, quod Giurba, 234 Cluartarius, & alij volentes, non esse indubitatum indicium, si possibile sit, rem aliter se habere, tollunt de mundo indubitata iudicia, cum nullum sit, in quod apud subtiles cadere non possit saltem tenuissima dubitatio , fundata in aliquali non repugnantia aliter se habendi, ut paulo ante dixi. Et alioqui sequeretur, quὀd inter
certitudinem resultantem ex Vera probatione , & resultantem ex indiciis indubitatis nullum prorsus esset discrimen , quod quamuis admissuri facile sint aliqui, ego tamen admittere non postlim , cum vera probatio habeatur per inspectionem ocularem testium, probatio autem indicialis habeatur per discursum intellectualem obnoxium fallaciis multo magis, quam sit sensus,
regulariter loquendo,Vt Propterea merito dixerit Cantera quaestion. criminat. pagina 217.colunt. 1.quὀd indicia, quanqtumcunque sint indubitata, sunt tantum praesumptiones. Sed adhuc urgeo remouentes ratio-23 inem indubitati ab indiciis, ex eo quod possibile sit, rem aliter se habere, & ab ipsis quaero, an quando Iugex virtu te depositionis legitimotum testium
ocularium omni exceptione maiorum
super aliquo delicto, scri iudicium, &sententiam, motivum iudicandi, quod innititur auctoritate deponentium, se
Si dicant, esse indubitatum, uti dicere debent, cum non possit assignari inter homines ratio sortior ad iudicandesti de veritate facti, quam haec usquequaque plena, de irrefragabilis procbatio, quae in iure appellatur clarior Asere meridiana. Contra est.
449쪽
4o8 Anatomes necis proditoriae, M. XXIX.
Nam etiam in hoc casu possibile est,rem aliter se habere, & deponi falso vel ex malitia clandestina testium, vel ex eorumdem innocenti deceptione circa veritatem ipsius rei, quod idem dico de ipsemet reo confitente se reum, in quo voluntarie mentiri potest ad effugienda tormenta. Ergo iodubitatio saluatur cum possibilitate aliter se trabendi, itemque
certitudo moralis,cum sit oraculum sancti Thomae 2.1.quaest.γΟArt. 2δε corpore.
ex Philosopho in l. Ethicor. quod certitudo non est similiter quaerenda in omni materia. ς Iu actibvi enim humanis , super quibus constituuntur iudicia, or exiguntur testimonia, non potes haberi certitudo demon prati , eo quta sunt contingentia, mariabilia 3. ω ideo ,s uis probab iis certitudo, quae mi in piaribus veritatem attingat , c sic in paucioribus a meritate des ciat. Ita S.Doctor. Ex cuius doctrina satis conficitur, quod etiam mdubitatio legitimi indici, potest in paucioribus a veritate deficere ,& contenta est,ut veritatem attingat in pluribus. Quaero enim ab aduersariis maiore rationem, propter quam possibilitas habendi se aliter non destruat rationem indubitati in iudicio ex depositionibus legitimis idoneorum testium lato, N destruat eamdem rationem in iis indiciis,quae communiter indubitata appellamus At cum non possit assignari maior haec ratio, nece e est consequenter, ut vel utrobique negetur indubitatio, vel Vtrobique concedaturmon potest fieri primum: ergo sat secundum. Non nego tamen , facilius posse contingere, ut aliter veritas se habeat in 'casu indiciorum indubitatorum, quam in casu probationum legitimarum per testes oculares.
Sed inde conficitur solum quod cerritudo in primo casu sit in gradu ins riori , quam in secundo: Vtrobique tamen est certitudo moralis, cuil ego contendo, possibilitatem aliter se habendi non repugnare ex parte obiecti. g uarta Sententia. Aliqui demum sentiunt, illas di- λ37ci veras in te inis huius Constitutionis Gregorianae probatione , quas Iex habet pro veris, 3c secundum subiectam materiam.
Ac proinde ubi casus fuerit dissicilis probationis, probationes illae tunc
erunt Verae , quae de iure reputantur
sussicientes ad probandum illud delictum. Ita Antonius de Ballis variorum trassi lib. depragmat.regni, pragmat.vnis.
Qui Auctor ad illam obiectionem, 23 quod in Btilla GregoryXI V. Iuper immun. tate Ecclesiarum , verba sunt conditionalia cognito prius, quae debent plene verificari, respondet, debere intelligi de plena illa probatione, quae de
iure habetur pro plena. Vel dicendum,quod lex Lucius,ubi Do- 2 sector. intelligitur de conditione hominis, noulegis: m sic isse doctrinae non mensectionis ista Constitutione. Et sumterpretatis videtur satis aqua, conformis cum dicta constitutione, quae titur his verbis sibi: praedicta dehcta, eorumque aliquod iudicio suo coramisisse videbuntur: Et sic probatio remittitur arbia trio Episivi: c sistini prima interpretatio,censeretur Pontifex,se correxisse in ipsa Constitutione circa modum probandi, quod diceniam non est. Et baee sententia magis clare probatur per rescriptum clemensis VIII. e . Huc usque ad verbum Antonius de Ballis. Fortasse autem est huius sententiae D. Passen quatenus tract.de pol t. Eouesiarum, dissutat. s. cap. 4 . numer. s. dicit, priuilegium immunitatis nemini denegandum esse, nisi quate-
450쪽
Anatomes necis proditoriae, .XXIX. clo 9
nus , dc prout de exceptione legitimal gitimὶ consitient.
Sententia. Haec sententia videtur coincidere cum tertia, & differre secundum explicitum, dc implicitum. Tertia enim explicite admittit coniecturas, praesumptiones, ει indicia: haec vero idem videtur velle implicite, quatenus admittit pro veris illas probationes, quas pro talibus lex reputat in easibus dissicilis probationis. v Tales autem sunt, quae fundantur in indiciis,coniecturis, & praesumpti nibus modo in supra recensita praecedentis sententiae censura explicato. Dico igitur,videri milhi satis aequam,& verosimiliter consermem intentioni Pontificis Legislatoris in praecitata Constitutione hanc , sicut Jc te tiam sententiam , priuatiue ad alias
duas: M Ac proinde resumendo totam materiam, concludo, nec requiri claram,
dc plenam probationum 4elicti excepti , quae fit per testes, vel per facti euidentiam. Mascardus de probat.in praelud. quaest. 4num. . Carena tra Lis insania
Nec sufficere probationem mere conscientialem, quae Armetur quasi clandestine, luae citatione, sine aliquo processu, sine scriptis, sine publicati ne processus, sine concessionc dilationum, omnino seorsum, de quasi in arcano sinu Episcopi, seu ab eo deputati. Sed sufficere notitiam acquisitam per probationes possibiles in facto dis. scilis probationis, citando tamen par res , formando processum , publicanis do eumdem, concedendo dilationes, adhibendo testes, Ze quidem iuratos, ut ob religionis vinculum a se magis arceant satis familiarem libidinem de potacdae salsitatis in causis tutiusmodi.
Et p cipue ad casum naeae disce- Al ptationis, quae tota collimat in causam proditori , in ordine ad immunita tem , assero, in homicidio proditorio sufficere probationem per coniecturas, dc praesumptiones sumptas modo in censura praecedentis sententiae explicato. Id quod in casu venenationis,quam
in β. 19. tum ex ratione, tum ex aucto
ritate Doctorum supra centum oste
di esse ρroditorium, sus fluet ad effectum
criminalem expresse Lainentius de Portet tomo L. re ponsor. morat. caseu 28.
num. I. m 8. ubiquὀd ad probanda crimina, quae sunt difficilis probationis, dc quae de ordinario fiunt in occulto, ut sodomi adulteriuria, meneni propia
natio, quam etiam inter crimina occulta probatuque difficilia numerat Fartia
nactus quaest. 36. num.3s. Alba consit. 72. num. L. lib. r. Sitnon de Praeimis interpri
raphinus Massinus de conmatione,q. I. m. 33. Cabal l.-omni genere bomitiae
tomo t. de similia , non requiritur tam clara probatio per testes oculatos,alias nunquam probarentur, cum tales delinquentes soleant effugere oculos aliorum, ac proinde crimina atrocissima remanerent impunita: sussicit ergo ad probanda crimina difficilis
probationis violenta praesumptio. Ita Portet. Idem in easu venenationis item ad eumdem effectum criminalem tradunt Muscatell. in praes.criminal tistiti de homicidio simplici,num. 6.. 47 o mihi i7. eo 3.ad medium Thomas Grammaticus voto 3 num. 3. Nicolaus Vigellius in dii lectica iurules.mibi 118. GuaZZ in .ci at,
cap. 3 .num. I. Farinac. quaest. 122. num 4.
Simon de Poetis citat. num.c. Seraphi nus Massinus citato numero 33. Muta