장음표시 사용
411쪽
enim flaccidae sint senibus vires , spiritus exiles,
corpus humoribus sanguineis exhaustum , facultates inaturales languidae, eaque vis, quq ab illis pro-1Danat, ac diffunditur in excitandae prolis usum, inefficax atque inualida, modicisque viribus imbuta : fit ut binus viriliter connubiali ossicio perfungantur ac multa in iis, quos progeneiant, desiderentur: quod indicatur in ea disceptatione, quacum Esdra Genius habuisse describitur. Interroga, inquit, genitricem, ut tibi expediat, cur quos nunc Fatat, non linteis pares, qui ante te nati sunt, sed statura minores : dc dicet illa tibi , alios vigente cetate conceptos editos cle esse , alios deficiente utero : quo fit, ut qui senectutis tempore producuntur. graciles existant, tenelli, imbecilles, inualidi, impio ceri,S: qui minus virium, minusque roboris Cis nouialia obtineant, quod naturae vires senio collapst sint, ac naturales vitalesque spiritus imminuti, quo et iam euenit, ut animus demissus existat, & dei e
ctu S, mens minus agilis, vivida, alacris, erecta, quin iam omnia parcius contractiusque sunt consequuti iii si forte genitores blandi atque hilares, ac moderate vino concalefacti progenerandis uberis Cur nonui operam impendant. Visi sunt enim seniculi ali liquando inter se iuvenari ac lasciuire, suaque ha- mente. bere blandimenta, ac vernis mensibus in ample- Aut ruere. Si quidem ea pars anni equis etiam esse statis ( ut habet Pio uerbium hinnitum extor. Proueri siquct , quo Belgae indicant, neminem tam de- ab equas vexes aetatis esse , qaan in amoenissima illa anni foetis.
parte, qua se omnes naturae vires exerunt, aliquae rectioris animi indicia proferant, quo efficitur, ut si in congressu Geniali mulierem conceptu im- etiam usae pleri contigerit, exactis nouem mensibus infantem edat blandum , elegantem, suavem , flori. dum, gener osum, vivacem, agilem, gesticulosum-
412쪽
Quod si progenitores etia in aetate iuuenili, mente pure ratu in nubila, minus O placida ( ut plerique morosi facti
Petu tracti. tant procreandis liber Sopeiam impendant, Omnia in deterius devergunt, omnes ite affectus, requi anter coniugatos exoriri solent tumultus, re intemperies in statum deuoluuntur, ita ut conceptus, gestatio, partus, nullitio non dec Cter nec natulae ordine perficiantur, ac pueri multa corporis valla, mentisque eriores expertus balas animi motibus contrahant, quorum Omnis culpa an paren-
erabis, ira Oxum incolumitati Optime consultum cuciuiu, sed tractabilVS esse exoptant, mori busque placidis ac sedatis : hoc imprimis essicere
curent, Vt in coniugii societate & amplexu maritali omnia moderate transigantur, ne quid incidat, aut sub oriatur, quod Clas inteperies, tu iba S, tum ut tu S, nebulas excitet. Omnia enim in pullulante finiat una recidunt, a tq ue infantem ad si m si es moles in is i psti ci tum qu et notas ac vel illia impii
munt. In similes causas refero. quod pro es sui vocant mimales , hoc est, qtii extra legiti imum aerra cunt. connubsalem torsi sunt procreati, diueria existant aeturales ab aliis natura, conditione, moribus : quorum qui Pro es quas a generosis parentibus ac patrici js profluxerunt, amugo vo- nimo fere excelso conspiciuntur ac sublimi, multisque ac magnis dotibus exculti, mira ingeni j sagacitate, prudentia singulari, iudicio exacto, praescrtim quibus parentes subsidio sunt, atque ad libera let 'ili Utionem adiumento, sic ut aliqua do conatu, Alo, hi S consistat, atque omnibus, qui ditio, obe , b id onguine vel assinitate coniuncti sunt; deo o ' Cui rei ea ratio mihi sub se,. ei. vi cxur, quod omnia large atque effuse ex paternii lumbis ac visceribus sunt consequuti, nec in furtivo
413쪽
firtiuo illo ac clandestino concubitu parce, ieiune, tenuiter, sed affluenter naturae munera illis infusa sunt. Cum enim uterque avide se explere libii ditae gessiat, ac prodigaliter in amplexus atque Os l cula proruat, totisque viribus ac prosule in propa-l ganda sobole incumbiti fit, ut Omnia, quae an con-l ceptu necessaria sunt, cumulate perficiantur, neci quid quam in hoc negotio desideretur, eoque Cuei nit, Vt cum nati parentum indolem exprimant, ac Amor ml imulta ab iis sunt consequuti, incredibilis sit utrobi i que amo i ta pio pensio, ac singulariter erga semu et et tuo assiciantur. Ex qua vi etiam emergit in haci sobole alacritas mentisque erectio, tum generosus cme
i quidam a flectus animi, quo tales indignantur exi tia decus limites . matrimonii se esse prognatos, i ac decie sibi aliquid prae caeteris, quod ad honor c Si ac dignitates publicasque sumstiones attinet. Quae Sublimi mi res efficit, ut se modis omnibus extra contemptum n mus adi vindica re nitantur, atque illam notam, quam im . Iumma m
prudentes quidam impingunt, quibus aliquando foedior atque adulterio contaminata propagatio, probitate vitae ac morum integritate aboleat. Qui vero huius status ac conditionis homines, pleb smodicisque parentibus orti, educationis subsidio destituti sunt, rei familiaris inopia non facile ad praeclara eluctata possint, atque humo se attollere. di quidem, ut is ait:
Non aciles emergunt, quorum irtutibuis obstat Res angusta domi. uenaliae
Tametsi enim paupertas sapientiam sortita sit, ut AE a o mishabet Proverbium, multarumque artium in- f entia uentrix existat, clarissimis tamen inge- jortita. nijs obest, quo minus ad summa prouehantur.
414쪽
DE OCCVLT. NATURAE mistat, ut laurus, quam nonnulli Zelandra denegatam asserunt, nulli quam huic regionisseciosior ex lat se qua ratione Et ceris, ut contrage
luat g, hiberni stigoris init Nam, inlaestasius
MIRANTVR plerique in maritimis oris,
eaque parte Zelandiae, quae a pice ter labente fluuio. Scaldia denominatur, tam speciosas immensasque Laurus I. alii Os frondescere : cum regio frigida sit, atque quibu3 na. ipsa ai bos algentes frigidosque tractus respuat. Cui rael bus de- naturae miraculo eo magis obstupescunt, quod e letur. non solum omnium hori sis scateant, ac perennivit ore, pel petuaque fronde an maximam proceri tatem alibi gant, sed baccas etiam proferant oblotabas, colo te tigro perpolitas, non minus e Scaces
ac salubres in discutiendis flatibus ac dissipandia
humorum collcctionibus, quam quae a calidis re- Lauro gionibus huc asseiuntur. dentit quidem Laurus gres ruim aliquando coeli iniuriam , atque hibernis mensi-cu, praetere bus sub asperso intensoque gelu , frigore pericli 1 mradu . tatui, sic ut folia, caudex, rami aliquando arescant atque emoriantiar : at radix nihil sentit incommo di. satio circa Lautus superne emortua, Iadicitus extii pari, eluique non debet dc truncaris nam ineunte vere, ac paulo etia in maturius rursus re- Di rescit. Quod autem in eam altitudinem ac fas in iam in hac regione affuigat, essicit terrae uber
Laur tas, atque incred: bilis soli foecunditas, densique aesum compa eii fundi natura , quae ex pingui tenaci quee et e gliba constat, a deo, ut ob telluris soli duatem, fri-2 3 giis per gelicidia ad la dicem penetrare nequeat. Aeta stir- Nihil autem st ip bus nocci, ius , aut magi S dele-
415쪽
soluto gelu , eorum stillicidio radices perfundan
ltur, praescrtim ubi dcfluente humore, rursus fri- gus exaspeiari, fluidumque liquorem conglaciari, ac congelascere contingat. Sic enim terra relaxatat algidissimum humorem combibit, quo radixim-l buta marcescit, atque emoritur. Ne autem huius a ira odi incommodo stirpes assiciantur , nec ii igoris iniuriis sint obnoxiae, superficies soli, in quo consis tae scint, stramentis in spersito xi e cineribus munic n. Omeres heael dae s fouent enim insita caliditate terram cineres, Leu:l ac scita rigidum penci rare prohibent. Siquidem, i ut acetum & sex vini : ita caibones ac cineres igi neae qualitatis sunt participe S. Caeterum quod Bra I cI-l bantis reliquisque Belgis laurus vel denegata cois vel parcius apud hos si uticetur, non deri, culti S mi-l ra clementia ac salubritas, sed solo asi ribendum, qpod aridum est, sabulosum, leue, inane, ita ut facillime fi igus admittat, nec albori solidum alimentum , qu Opi Ustic scit, conscrat, eoque essicitur, ut in ijs regionibus laurus humilis sit & improcera, tum baccis destituta : cum in ciuitate Tirigaea telluris beneficio in eam proceritatem assuigat, ut duarum decempedat tim altitudinem superet, dens a circa radicem fronde, multisque e mei gentibus
stolonibus seu fruticibus , quibus stip ta a frigore Stolonense tuetur ac munit. Quocirca illa si utificatio, &VVater- . qua ab radice frondescit, ramosa propago adimi, schotcn. aut resecari non debet, illo si quidem muni mento fulta, non facile frigus concipit;
nam soliorum iactura ineunte vere instauratur, modo radix
illaesii persistat, ac frigore gelu cl; in recta.
416쪽
Decor pore Melitro, hoc egi, quod nec stram, nec J-
grotum attii posset , sed vacillanti duliacis ra-lpiu ene exitilat, atque inter Vtrumque fluctuet.
Me inae MEDENDI artem olim a veteribus in tres ire Piar VS, partes filii Te diuisam, in cofesso est. Primo in eam, quae Fl iri ci em sanitatem fovet ac tuetur, omni adique aduersae valetudinis incommoda sedulo propulsat. Secundo in eam, quae rationem complectitur , qua praemuniri ac praeseruari corpus posit nes ac de in morbos collabatur. Postremo in illa, quae morbos corpori infestos ac qui bres vigetur ac pre-TDei con - rnitur, discunt: Tres quoq; statui in humanis corii si ei com potabus constitutiones : quanquam superuacane et O/ra ram; l, s de rebus inter Medicos contentiones : Unam valetudinis fecundae , cum corpus in culpate degit, atque inoffensa valetudine fruitur, illici nihil viiij subest, aut ullum morbi vestigium : Alteram valetuditiis adueis eatque inclinatae, quum discu-Simi Ab t; cladis morbis remedia sunt adhibenda . Tertiam, hypocrassi quia i cep3ta ambigua , in qua species quidem sani hominis se proseli, ut improbis fucata vitae integritas, sed cui affectio quaedam subest, ac delitescit, quae procliuem facit propensum ue ad decubendum. Cuius habitus duas obseruo conditiones inter se diuersas: Vna eius, qui iam morbii discussit, . . ab eo Heluctatus est, sed tame debilis existit, inuali l 'ci' orrarum , diu exhaustus, gracilis, extenuatus, eueruatis fra- - inebris: quae valetudinis inc Amoda, neglectis medicamentis, somno atque appositis alimentis e u insta uiari postulant. Simile enim quiddam huic M euenit quod viatori, qui e latronum manibus ela- psus adhuc palpitat ac contremiscit, nec piorsus ex tanto metu ac vitae discrimine, in quo paulo ante versatus
417쪽
,ersatus est, restitutus sit, aut ad se rediit. quod Christus eleganti similitudine expressit, sed ami- Luc. io.
corum solatio recreatus, sensim reuiuiscere ii i-pit, ac pavorem pedetentim menti exculcre : Ita aegrotus tametsi depulso morbo, exspatiari incepistet, omniaque mitiora existant, tamen nonnulla
morbi vestigia adhuc corpori inhaerent, nec quae comitari solent accidentia, penitus exempta, sopi laques int. Altera huic assinis cons itutio, paulo est deterior, qua quidem in speciem, primaq; fion te homo sanus apparet, nec Omnino valetudina xius, sed qui corpus circumferat vitiosis sordidisq; humoribus oppletum. Quocirca Galenus Victum Thera. r. statuit eorum, qui sunt sani, qui aegroti, ac qui reualescere incipiunt. Est enim conualescentium Vliactus ratio media inter eam, quae sanorum est propria, Si aegrotantium. Si quidem ijs diaeta seu vi eius ratio praesctabitur, tenuis, parca, frugalis, moderata , ita ut temperantie limstes non excedat, quum ne leuissimum quidem errorem perferant, secus quam validi ac robusti, qui ne maximis quidem ostenduntur. Sic infantibus ac impuberib iis euali meata quidem adna inistramus, sed non ea ram tuli Adnotione ac modo, quo adultis ac pro sectioribus, qui tanaa. succidiam ac bubulam, solidosque cibos non respuunt, Vt cetas tenera, cui Vt amictus corpori, calcei pedibus, ita pro corporis modulo, victus Sc me
dicamenta accommodanda . Et quanquam recentiores quidam in re Medica no minus, quam nonnulli in religione superstitiosi, corpus neutrum sustulerunt, nec id sFatui patiuntur: aliquid tamen Cors, neu de hoc commentari visum est. di quid C. tale quid in Ad
dam natura rerum, quotidianus vitaeus S de con- mitu dirsuetudo, congressusque familiaris, atque amico . nonnuci. rum colloquia designant. Hinc enim emerserunt
sodalium istae ac congerronum voces, siquando sciscitan
418쪽
Formuti sciscitantur, qua quis sit valetudim , qua fruitur a
P Prebn an ni tet, ut corpus coiistitutu m cst , qtio loco, statu dis de conditione res nosti S consistant, quem habent suc-tudine. cc si um , satin omnia statua, prospera. fclicia i Quibus, totidem verbis i e sponsa dari sol cnt: v tcunque, Sic fatis, Minus commode, Valetudo vacillans e s . inci i nata, ambigua, fluctu alia, Instabilis parum frina, Non satis pio voto, aut ammi sentctia, Alias rectius, Spero meliora, Ut possumus, quando
ut voliamus, non licet. Quibus loquendi formulis singulae nationes vltro citroque se comi ellare solent, si quando de rebus amicorum soliciti, qua sint valetudineant successu , percontantur. Tametsi autem horum pleraque moibo sunt defuncti, alij, quibus hic im minet, nondum culcitrae puluinis ;affixi, non tamen vel inter fanos, vel agrotos rescr-s miles is eo cci si rique dc bent, sed um uti susque sint partia
loes,sinoe i in utrum , hoc est, duorum extremorumpi εrtisse. Vt iu scias color, qui ex albi nigrique mixtura con itat ut pol, ertas inter puerilem ac virilem aetatem, media Cum enim sani hominis more, naturae munera ac functiones minias cui nutate obc arat, nec ex aegrotorum consuetudine lecto incumba tit, mobrorum usu ac ministerio destituti,ns possi sunt vel sani hominis, vel aegi oti nomen prona creri , sed ex populari ac vulgata cosuetudine Neutri appellatione designari. proferunt in iis se non ullaena tui ae facultates ac munia, sed languide, Oscit .anter, remis Se : incedunt enim atque inambulant, sed
tarde, gressu ci; subinde labante atque in clina to, ita ut ob virium imbecillitatem , vel scipioni sit innitendum, vel ullius humetis incurii bendum, ut iis, sim si a qui sint natandi imperiti, corticis aut suberis H i/Aod, o Libsidio utuntur. Pari modo de somno ciboq; raotiocinandum . si quidem accumbunt, ac se appositis icrculis reficiunt, at non ea appetentia a que
419쪽
s edendi auiditate, qua validi, quibus optimum coas dimentum fames: dormiunt ac somno refocillati s tur, verum minus placido, profundo, diuturno, utl sani, qui exercitatione defatigati, totam noctemi quiete transigunt. Est autem eorum conditio qui dii a morbis reuiuiscunt, atque humoribus noxiis sunt iuris.l liberi, potior atque optabilior, illorum, quibus ali. Aut condi i quid latentis occultique vitii subest , ac corpus vel tio. ex Veneris contagio, vel ab a vitae intemperie, i ta ius&foris foedis ficosisque tumoribus contamina tum, qui in speciem, primaque fronte sani apparer, ac pro iis se ostentant, cum humo, abus undiq; pra uis scateant, atq; omni ex partemo ibi di sint. Quinisti in seipsos crudeles, atque in alios iniuiu, mor Draca bum dissimulant ac diffitentur, ita ut omnibus se ceregenetiue sympos is ac sodali iij singerant, atque alior Umpo culis labra rancida admouere non vereantur, sua que nulli non obtrudere, ac ebibenda offerre, hae opinor, ratione permoti, ut si omnes eodem succo perfusos esse contingat, eadem scabie inquinatos. nemo ab illorum cosuetudine ac familiaritate abhorreat. Huiusmodi homines moibosos, qui sin ilata fictaque sanitatis specie obuijs imponunt, his versibus Persius perstringit:
-- Ilia subter eum quinus habes, quod lato baltheus auro Protegit,si maui , Ope neruos.
Rursus alia Satyra, assumpta medici persona, hunc notat, qui morbum dissimulat, nec sustinet inter valetudinarioS referri, sed cum medico rixatur, atque illius consilium non sine contumelia re spuit, illique tanquam deteriori morbo implicito insultat, Hemsone tu pagges, nihil eo, coidem tamen acuae Sar. 3. Guidquid id esi, furgit tacite tibi lutea pec crint tu deterim paces, ne sis mihi tutor, Iampriis.
420쪽
Iampridem hunc sepeli, tu reptas perge, tacebo.Turgidus hic estuta, at albo oentre lauatur, Gutture sulphureas lente exhalante mephites. Sed tremor inter seina subit, calidumi trientem
Excutit e manibus.dentes crepueres retecti, ii ius is cadunt Oxsi hinc pulmentaria labris.
Cuius conditionis homines hac nostra aetatet nusquam non ob vij sunt, quibus clim in facie, vul itu oculis, totoque habitu se morbi proferant, illosi medendi peritis non detegunt. sed magno valet uia idinis dispendio, fouent ac nutriunt: qui cum alte
radices egerunt, ac peni tus in fixi sunt, aegre extirpantur. Quocirca salubriter unum quemque commonefacit Sapiens, ut mature remedia morbis adhibeat s Satin senim principijs mederi, quam sint. Quo spectat illud Persi j,
Hoceborumstucris, c um iam cutis agra r&mebit, Poscentes Videas. Venienti occurrite morbo.Qxiod ijs sedulo inculcari debet, qui cum nutanti atque inclinatae valetudini tarditate quadam supina, ac damnosa procrastinatione non prospiciunt, eamque fulcire negligunt, deploratis morbis implicantur. Quamobrem qui in cofinio morbosae affectionis constituti, non prorsus integra sanitate fruuntur, sed corpus neutrum , hoc et i, nec prorsus salubre nec insalubre consequuti sunt, sed
inter si nitatem & morbum medium, accurate incolumitati suae inuigilent: facili mus enim ad deteriora lapsus. Coeterum quae de corpore neutro disseruntur, piae ter alia etiam ad aeris ac coeli conuditionem referri possunt. Aura enim aliqua do salubris pestiles, mediocris: coelum modo serenum, modo nubilum Sc tempestuosum , modo tolerabile atque inter utrunque costitutum, quod etiam in ventis marinisq; fluctibus spectari potest. Ina L