장음표시 사용
401쪽
: dri s ut nulli desunt astus militares ac strata gema
i ta nauem quandam sarmentis, fascibus, scandulis,l stramentis, stipulis, alioque fomite atq; ars dis nul trimenti S, quae cito flammam concipiunt,constral tam, oleo, pice, sulphure, sevo, adipe perfundunt,l eanique accensam aestu ac vento secundo in adui uersam classem dirigunt. Cum autem nauis flam l mis corusca hinc inde hqreret, ac subinde vadis im-s plicita lente progrederetur, ita ut Oceanus propem i in odii in summo consis erei, ac iam iam refluxuriit meditaretur: ecce de repente (quod singulari Deil prouidentia factum credi par est ventus ni utatat statione in Aquilonem impellitur, ac remeate ma-l ris fluxu flammifera nauis retorta, F landior uinii clamem invadit, omniq(; ex parte incendia miscet p, antis n.
i complures, ne famis absumerentur ac concremai rent, ita mare desiis ut, ac peraculum periculo comi mutant, vitantque natanda peritia redimunt. Turial batis hac clade Flandrorum rebus, nostrai cs rc mi S TU rerum i velisque in illos irru fit. illi nihilo facti iegnior erii restincto, qua licet, incendio , i eliqlaa, Halac, fi im i mis intactas, omneque exercit Us robur aci iter laOl si opponunt Certatum est initio ancipiti dubio l. i Marte a meridie ad emergentem usque forem . ita ut ne nox quidem . quae ea parte anni , nem c id i bus Augusti sublustris est, praesium dirimeret. No Istrates aequo loco constituti, ventoque ab iis auer-lso ac subsidente Oceano, igni. ferro, faculis, accen-lsisque sarmentis ac sudibus hostibus terrorem in i cutiunt, multosque ardentes globos ac faces in ho i situm naues iis comburendis prouoluunt. Interimi oppidani reseratis portis factaque eruptione mai di imam illis cladem inferunt. ac Flandrorum im-lpetus in nostros retundunt ac reprimunt, mulier culis etiam in hostem ita es eratis, ut non minus fortiter di animose, quam viri se illis opponerent. Tantui
402쪽
Tanfus in eo conflictu fragor, strepitus, clamor, v
-ciferatio. vlulatus fuisse portlibetur, ut plerique te- rstati sint, plusquam trium miliarium interuallo, horrendos illos clamores fuisse exauditos. Quod infauale em nemini supra fidem videri debet. cum in mari edia uua r . tus sonus, aut excitatus fremitus incredibili distania ilia percipiatur, praesertim tacita silenteque nocte. In mar fr Curia enim nihil obstet, vel nemora, vel monteS, nit, stetic vel in coelum erect i scopuli : clangor per aequoris rs me exam planiciem, velut patcntem atque undique expor- tum re e tum campum, longe late que se diffundit, ac per latra volui tui. Cum autem tota nocte miseranda lstrages, ac caedes horribilis sit edita: diluculo rebus id e speratis, victi fusque Flandri in hostium pote statem rediguntur. Desidet ali in ea pugna Flandi orum octo plus minus milia, capti praeter o rectatarios milites, quoi iam non facile numerus iniri po- rati, o mT- test, Guido Dampetra Flandriae Princeps, ac cum roru Co- illo innumeri proceres Aulici: direpta signa mili nnes capi'. taria, pelleS, tentoria , manubiae, multaque opima spolia atque exuviae cum Principe ac captiuis in No reneter e ciuitatem relata sunt. Tota autem classis illis nu suscipien im ei Osa erat, suasque armamentis assa bre instructa,
secum. vel quassu a & conuulsia, vel incendio absumpta: reliqua in hostium potestatem redacta. Hac itaq;memorabili clade afflicti Flandri de componendis rebus,captiuisque redimendis consilia ineunt, quq Non documento Principibus esse debent, qui alien S di- - en et a- tionis sunt avidi, ac finitimorum possessioni in hi-liorum di- ant, non tentandas bello vicinas regiones, ubi nul rioues. la subest legitima causa, aut iusta belli or go : quae etiam si existat, praestat omnia potius experiri, nullam; non conditiones pacis admittere, quam arma in manus arripere . Caeterum soluta iam ciuitatis Zirigae te obsidione, confectoque bello.
quod euenit anno Domini asot. Idibus Augusti, i
403쪽
lat 1idies erat Laurentio sacer, ne parta ex tam a-i troci ac cruento bello urctoria annorum decursu obliuione obrueretur, aut ciuium animis excide ret, decretae sunt solennes, atque anniueis artae sup plicationes Deo trire mortali, easque Senatus quoi tannis eodem, quo haec peracta sunt, die, ta pc sic Ul li, exempta citi itas, in sempiternam res me molia Dai continuali voluit, quod a posteris nunquam in-l termisi uni est: Qmn de impuberes. qui scholas pu-l blicas frequentant, atque in palaestra literaria VcV- cantur , hunc diem festum habent, ac feriantur permissa iis ludendi licentia: ata iei gestor recorda-: filo posteritati tanquam per manus traditur : quo reli dicuique ciuium innotescat, mentique fixius in hae Teat, in quanta angustia , vitaeque discrimine ver sati sint olim progenitores; cum pro aris Ac focis, pro coniuge ac charis liberis acerrime decertant, suoque Principi strenuam fidamque operam praestare conantur. Interim hanc praecipue doctrinam exhibet posteris , eosque commonefacit iei huius annua continuatio, ut rebus afflictis ac de speratis, ad Deum optimum maximum mentem erigant, atque ab eo salutem , patriam obsidione liberam , prosperos rerum successus, victoriam in cruentam summis votis exoptent: quod unice sa-
fit a me legimus Abrahamu, Mosen, Da vide. FZechiam, ludith, compluresque alios, qui huiusmodi praesidijs victoriam sunt consequuti. Caeterlim cum Schaidia, in ea lite sita Ziri Z ea frequentius ab exteris lacessita sit, ac bellis quassata , tum insula rum nulla minus Suytbe uelandia, quae a solo Au- SOrbesuae stro opposito sic denominata est spatiosissimo a. iandia in- moenissimoque versus Flandriae ac Brabantiae O- fuci ras tractu exporrecta , tametsi paucis abhinc annis dicta. maximam iacturam passa , dimidio iam sit angustior . Ab hac auulsa est ciuitas non ignobilis
404쪽
homo, si at Romersualla, quam nullis exculta agris, nulli se Iacimta . ornatam pomaetiis, Oceanus undiq; alluit, ita ut nica falis negotiatione subsistat. In Occidentali Cessa eluc Veio insulae parte sita est G cesse ciuitas, perexiguo ira, . quidem murorum ambitu, at splendide atque a Liab re extructa, ciuibus morum ciuilitate perpoli tis. Est praeter hanc insula quaedam Brabantis con termina, exiguo tantum freto discreta, in qua conu letu Ze- sistit Toletum a vectigali dc portoriis ita appellarandia c/U vetustum oppidulum : a quo non procul ab-r . est Martinianus agger, Principis Aura siensis inu
Martinto nicipium, locus amoenus atque arboribus undique Aa c u t T. consitus, in quibus maxima alitum, praesertim ardearum copia nidulatur. Sunt praeterea minuti aliquot insulae, minusque celebres, ut Duuelandia a
columbarum frequentia sic denominata, GCere da a fida nauium statione, Platessa, tum pleraeq; aliae non ita pridem ex mari vindicatae, quarum descriptionibus inlisi e re superuacaneum puto, cum edita nuper Zeladi se Topographia singula exacte ev- hibeat, quq spectato h cui iosus per otium oculis po- Eelandori ierit dimetiri. Q iod vero ad getis huius originemorago. spectat, constans fama est, atque indigenis per manus tradita. a Gothis ac Danis hac profluxisse, prae- et Iudi, sertim ab illa insula Cimbrica , quae in Dania Ze- Apud Da- nomine inscripta est, in qua spectatur cete , b, . berrimum Empori u Hasnia, vulgari nomine Coo
Hufeia, man hauera, a portu negotiatoribus frequentato, Coos mas terram cultoribus vacuam oppositis ere-chauen. ictisque aggerum molibus in insulas redegerunt, at que extructis primum casis, minutisque atque angustis tuguriis, sementi ac pascuis reddidere ido- Rotaul, Erat enim Caesaris aetate, magna terrae hu- natauiae pari, non aliud, quam Batauiae appendix rependix. i Vc unquam ad serendi usum vomere
proscissa, aut fossione subacta, sed aestuarijs ac pa ludibu
405쪽
I iudibus impedita, ita ut etiam nuc Hollandia plu rimos undiq; lacus exhibeat, adeo ut pedc stria pas sim itinera illis concisa , cymbis omnia transi Ten- da sint: quod ipsum etiam Zelandis usu uen in t aestu ards, quae niti l aliud siniit, quam loca extra in- ouid 'l smarinis fluctibus exposita. Siquidem Z l e fluso in ipsa mediterranea salo, aquam alii uenter conta prunt, ita ut hibernis mensibus omnia in uias nisi scaphis ea loca adiri queant. QMdvel ro solum extra aggeres ad maris usque crepidines atque extrema S oi as multis iugeribus longe lateq; exporrigitur, ex alluvione coaceruatum, crebris fluctibus aestuque tunditur , ac nonnunquam caelum escente Oceano, via si olet Luna vel plena, vel f primum inchoata, fluctibus obrui tir: scibsidente vero, rursu S emergit, ita ut loca paulo editiora, taquae eminent, sua uusimo pabulo pecudes reficiati Inhuriis modi receptacula se olim conferre solent AP uarias Impuberes ac mulieres, omnisque aetas ad bellum in b NAPI Didonea, ubi Romam Iselgicam incursionisus an festarent. erat emin tura: simum ibi pei fugium.
quod aditus accessusque es et difficilis. Sunt enim '
ea loca , quae nostri Ste era, vel potius Sta HB, hoc est, caulas ac pecorum s abula vocat, nostro ctiam tempore multis incuruis voraginibus, ac verticosis fossis, per quas Oceani aestus voluitur, (nostrates vocant impcdata adeo, ut equitem arma Zelo tum, si imprudenter atque incaute in illas incide. C rit absorbera atque obrui contingat, qu5 fit, ut lo n ci huius viaeq; ignaris istac penetrare perniciosum sit. Sunt autem multis Zelandiae locis herbidae plam es ac vita dantia flor daque prata nullis cincta aggeribus, quatum usus in iis regionibus tauquam defuturus est: cum quae a parte una abradi avelli que contingit, alteri alluvione ad ij ciantur, ita ut unquam extruendarum insularum materia huic
406쪽
regioni deesse possit. Horum quaedam a virensi gramine ac laeta pabulatione indigen quo
cant : quae vero parcius gramine virescunt, nec oberem adhuc pabuli copiam suppeditant, a pascendo vellendoque Scorren vocant hae his xbi aliquot iugerum millia conglobari contingit, insulas essi
cere nostrates tentant, ac cum Vctustae tum recentatiores ope humana ex ijs rudimentis coagmentatae sunt ac coaluerunt. Multi olim soli huius Iberiat atq, atque agrorum specie illecti, expulsis veteri bus colonis atque inquilinis, te iram hanc inuaserunt, eiusque possessionem armis sibi vendi carunt. Non des ei unt atauorum memoria , qui Batavis ac Telandis infesti, has insulas in suam ditionem ac potestatem redigere sunt aggi essi, sed duce istae nationes inter se consociatae, semper hostibus sortiter rcstiterunt, quo fit, ut ad hanc usque aetatem utraque gens eodem utatur dominatu, eisdem legibus, ea dem i uris aequitate, eodem sit in hostes animo. Fuisse hanc gentem, quae Zelandiae nomine insignita est. Batavis confinem ac proximam, eiusque regionis partem atque appendicem, ex C.
Caesare praeter alia, iis vel bis colligi potest Mosa ex monte Vos euo profluit, ac parte quadam Rheno recepta, insulam ossicit Batauoium, neque logius ab eo millibus passuum in Oceanum influit. Rhenti S autem ex Lepontiis, qui Alpes incolunt, oritur, ac longo spatio citatus fertur, atque ubi Oceano a ppropinquat, in plures diffluit partes, multis q. ingetibus insulis essectis in Oceanum influit quarum pars magna a feris barbarisque nationibus incolitur, quae piscibus 5: ouis auiu vivere existimantur, a quibus Rhenus multis capitibus in Oceanui influit. Quibus verbis mihi graphice describere vi detur Batauos Oceano Septentrionali viciniores, tum illis conterminos Mattiacos , seu Zeland OS, quoi qm
407쪽
quorum insulas & qui in Occidentali Belgica ea
elem sunt cum iis conditione ac natura, Daulo pol his verbis designat: Pars in siluas, pars in conti iri is Comis cres paludes profugit: qui proximi Oceano erant, ni in insulis se occultauerunt, quas aestu se incere consueuerunt: quae leuera nullae aliae sunt, quam Teland scae. Quotquot enim sunt in Belgico Ocea circumfusae insulae, tali modo conflatae cono triq; s uni ita ut primum natura constillan t: dei nyle arte muniantur, ac paulatim cultura atque industria hominum in fructis ros fundos ac speciosos agros, cultaque novalia redigantur. Ea est autem apud nos rerum vicissitudo, ut minimo annorum decursu ac temporis interuallo magna incrementa haec regio suscipiat, rursus maximam lacturam ac d c trimeta patiatur, nec ulla res viceS rei iam LMI humanarum aut varios instabilesque motias metrus com iam strat, quam Zeland sae Insulae, quai una pro spe in successius ac res secundae aestuar o fluxutarc fluxu nunc huc, nunc illuc volvuntur. Nulla est apud ullas nationes annona , aut reS frumeHyria etiam lectissimi tritici uberior, ata ut bina iti Aera Zelandica plus emolumenti, cultori accolono adserant quam quatuor Brabantica, minia Statamen tuta eli fidaque apud nos huius rei posscssio: cum singulis momentis, praesertim hibernis mensibus, ita late Coro & Circa o, ex maris stam illa Petri- ullam immineat Vnde enatum Prouerbi si ab ijs, Proce, s
ac sola stabilitatem; Zelandi vero fundi reditus, Tiser mi, a d cfferunt vulga
Ilia liquidem auorum memoria cetum plus minus iugerum millia in insulae formam redacta, ata
408쪽
in immensum congestis molibus inundante Oceagno non sine maximo incolarum interitu, salo oppressa sunt. Rursus indigenae erectis nouis insulis, quod nostrates crebro factitant, ubi herbidi ac graminosi campi se proferunt, sementi ac culturae se dulo insistunt, ita ut paucorum annorum spatio, affluenti omnium rerum copia, supra quam credi possit, ditentur. Sic apud Z clandos insultibus marinis continenter expositos, nihil stabile, firmum, diuturnum, & cui tuto posses sidero aut inniti. St. quidem loca portuosa, quae nauibus fidam tutam questationem olim praebuerunt, vadosa efficiuniatur, ac vel arena vel limo opplata, ne minimas ui- Maguaa- demnauigia admittunt. Rursus littora nunis potapud Ze U- tubus distincta, nullisque nauibus freqUentata, iam
i rerum esuuione commodissimos portus conscquuia tur, facilesque aditus atque accessus nauibus exhibent: quo fit, ut negotiatiosio minuria luc cora cursus& frequetia non imi loco perpetuo sit addicta,
sed aliquando ob portus commoditatem, ac loci situm alio demigret ac tras feratur. Ssc Tiri Eea, nostra etiam memoria, numerosa classe instructa, nos olu onerariis nauibus, sed ros ratis, di quae ex Ho-IIo a ge- meri appellatione, Pol cades voce Delgis usitata,nm Naui et nominantur, praeter Hispaniaria in ac Mauritaniae gi sesistumi oras , longinquas versus Aquilonem regiones fre- rasto que tabat, nempe Noria egiam, Daniam, i ita aliam,
Mui L. I igam, Gedanum, vulgo Siocho liniam il-mis a ius rissimi Suetice regis ER I C I auspiciis nunc ce-
duet a re lebrem: quae nauigatio, ut sunt vices reriam humanarum, Ilamstero damu modo translata est. Q uanquam ciuitas Titigaea rebus omnibus ad commoditatem atque usum vite necessa iijs, cumulate frui
tur, non minus assi uenter, quam curn exteris ne
gotiatoribus emet celebris, ac commeantium Vltro citroque multitudine frequentata j si quidem
409쪽
extero tum hominum concursus, nundinatio, mercatus, locorum celebritas, aliqua do improuiso di labuntur ac concidunt, vel exorto hostili externoque bello, vel concitato populari tumultu, aut cimuiu seditione : confestim enim quotquot alienistitit ab eo loco, se subducunt, atque incolumitati
suae consulunt. At ea negotiatio, quae exclus O Omni fortiore inter ciues de domesticos perficitur, fameto etiam ab exteris vel in quilinis copendio, quaestuque liberal , stabilis est , firma, solida, minusque inuidiae exposita. Quod si aliunde calamitas in Mediocri-gruat, cum ciues Sc domestici, intrepide infractoq:
animo subsistunt, nec facile patrias sedes, aras, foco S,coniugem, charosque liberos desertos patiun -- tui, aut suis finibus egressi, se suaque alienis cedui. Videntur autem dirigaei in tanta rerum humanarum mutatione, atque ex alia in aliam vicissitudine, quae diuina prouidentia perficitur , commodis Providet a suis solei ter consuluisse, atque incerta certis com . diuina ommutasse. Cum enim populares velificandi sint pec nia admi-rit: ssimi, ubi non satis succederet negotiatio illa niarar . nautica . quὴ trans arinis mercibus perficitur,mutata nauigandi ratione, piscatu se exercere coepertant,vbcri amo quaestu, ac nemini damnoso , adde nullo pro istas naufragii metu, nulla rei familiaris iactura, nullaque foenoris aut usurae infamia. Reli qui vero ciues compendia quaestusque honestos ac minime inuidiosos sectantur, ex iis quae terra in Ysum hontinum cumulate atque affluenter effundit, quibus illi, neutiquam defraudato Genio, liberaliter fruuntur , ac praeter laudabilem institutionem, amplissimam libens haereditatem , paternique nominis ac memoriae patrimonium relinquunt. Caeterum ut exteris innotescat, qua terra
coeliq; parte constituta sit ciuitas dirigaea, dc quantu in ab eleuatione poli digrediatur: dimesi sumus
410쪽
polum Arcti cum siue Borealem supra Ziri sae hori ponta extolli uno de quinquaginta gradibus Scquadrag:nta septem minutis , in eamque altitudinem v ci licem illum produci: longitudinem vero perfici viginti quinque grad bus, quo essicitur, Ut cum Sol non adeo auei sus sit, nec longius ab insula digrediatur, sed duobus cquinoctiis ac totidem solstitiis illam moderate illustrat, indigenae solis beneficio minus stupida, obtusaq; ingenia sortiantur, verum faceta, urbana, festiua, pleraque exau-Iae marinae affatu salsa & vitiosa quadam dicacitat et contaminata, qua de re suauiter nuper philosophatus sum cum Hlobo Nicolaide, viro sagaciat, que industi io, qui cum strenue Reipub. functioni bus incumbit, illamque summa ope fulcire nitidi xui, integros incorruptosque ciuium more S e Xoptat. Et si quid vitii ex Oceani halitu & salsugi Mosa vicinia contraxerint, institutionis industria
t, ut fines ac prouectioris aetatis honuines, cum iniquit oblisos, si ii est Icos plerum se reberos progem rent, vultui tr et ait inamurno, O qui rarius cxhilarescant.C A P. III.
QVI inclinata vergenteque aetate, ubi iuuentilis ardor dc ferbuit, matrimonio se addicunt, magna ex parte liberos procreant moestos, moroso Si tetricos, tiis eri inamabiles , tacitur nos, vultuque tot uo ac facie minus blanda: quod non eadem ra- uenim rione in Uenc rem incalescant, eamque Operam succule . In pendant procreandis liberis, cluam inuenes sic cenesiari icule nil ac vegeti. Siquidem aetas feruida ad pera-