장음표시 사용
431쪽
de signant, qui iis notis insignitus est, Eensimga HI, Prouertiui EPnsios ende Disichichales Een loos icht vocant, ex oculortis ioc est, obliquum, distoi tum, veteratorem hospi. obtutu ini tem, cui non tuto possis fidere, ut qui technis, dolis, nefarios.sai lac ijs, captionibus, pi destigiis, im post uris, fucis o-l nimia sua negotia perficiat, alterius dii pedio ac deis i mento suo velo luculento comodo. Cuius conditionis ac naturae sunt participcS , quotquot ex Praecipua ac primata a corporis parte aliquo vitio sunt implicati, nempe capite, corde, hepatet,de qui-l bus in Physiogno nata uberius tractatum est libri secundi capite 36.
i Latio, cur nonusilli mutilis truncis ac decurtatis mentiris nascantur, at geminis, quae se redui mdant , ac uperuacauca sint, nec xlli Vilii inster
UASCI quosdam geminis agnatisque mem-' sertasi bi is, nempe digitos uir, pedum, brachiolum, capi, mMteriae gelium appendicibus articulatim nonnunquam di, minatastros si inciis, quotidiana exempla demonstrant. Vt au- Art.l iem deformes ac monstros e species ex vitioso cors r uptoque semine, atque uteri praua constitutione Par m de pro manant, astris etiam in huiusmodi partias Marci praesar, ta 1 uas conferentibus : ita ex humorum redundantia ac seminalis excrementi copia duplicatae corporis Partes producuntur, gignentis imaginatione in tale quiddam elaborando occupata. Siquando enimis i ex iis, qui leuissimis affectibu)concutitur, eo sq:inianti imprimit , age quid animo menteque con- capit, aut dupla oculis obuersari imaginatur, ex humorum concursu ac confluuio , qui in eas Partcs, ctica quas vel fatur imaginum conceptus, dcc ampulit, geminatas ac sup ei fluentes rarii culos, aut alterius
432쪽
alterius speciei emolitur ac conficit. etia absurdae imaginationes in animantibus obse Iuatur. Sic nuper ovicula prodiit, capite Phocae seu vituli marini, conspecta marina bellua. Sic anno superiore ovi S, dc vitulus gemino capite conspecti sunt, dc ego gallinam vidi oc contrectaui quatuor pedibus Ac totidem alis. Cum autem foeminis in conceptu, totoque gestationis decursu varie species ac rerum
simulachra, an imo concipi soleant, ac nynnunquan iis quis dupla se offerre ex suffusis crassis vaporabus , aut
o obuor- cum distractis diuulsisque spiritibus, qui in pupil minur. lae punctum dirigi debent, dissindi ac dissecari cer
nendi aciem contingat, omnis affectio in pullulantem foetum deuoluitur, ac nonnullis partibus asse fabre elabora iis, secundarias ac superuacaneas asse
Imagium figit Ta efficax enim est imagina di vis, ut si quan
i/O ni mu- do mulier oculos ac cogitationes in rem quapiam
herea od defigat, tota naturae facultas, eaque Vis, quae fore siciat. mationi foetus insistit, cocursantibus undique liti moribus, quos habet obsequentes, eo confluit, at que operi perficiendo sedulo est intenta, quo euenit, ut non nunquam diuersas insolitasque formas, membra duplicata , particulas atque qppendices
superuacaneas emoliatur , insuetaque me bra cor-
mem assigat. Ex defectu vero humorum, atque alii u ramis' salenti fornentique penuria, aut ubi naturales facul ech tates in elaborandis articulas sunt inualidae, sui sci: viribus minus instructae, imminutis mutilisque membris produci homines contingit, aut quarundam partium usu ac ministerio destitutos. Et quanquam natura uberem nonnunquam propagandae sobolis materiam sit nacta, suisque viribus ac fa-Maram ac cultatibus affatim existat instructa, illa tamen subpe uel serade inde impediri contingit, quo minus omnia exacter et perficiat, ac venustam corporis forma, decentesmi ia. articulos exprimet atque essingat, ita ut infans ali
433쪽
quando in lucem prodeat parte aliqua trunca aut inelaborata: fit enim plerunque ut uterum consc- quatur angustum, splenem induratu ac callosum
coxendices eminentes, atque introisus retortas, aliasque obices & obstacula, quae infantem adolescere prohibent, atque omnibus suis numeris absolui ui ; tenerae si quidem corporis partes ob tantas dis.l si cultates atque impedimenta dilatare se ac dissunt de re nequeunt, oblatoque alimento frui: sed sisti ii contingit & cohiberi, quo minus iri speciosam bi que utilem articuloiu formam excrescant ac pro It ferantur. Simile enim quiddam huic rei obuenil re mente concipio, quod arboribus, quae in saxo sol solo consitae sunt, ita ut radices se ndique diffun- dere nequeant,sed obstaculo impeditae retorquen- tur, atque incurvescunt , repulsaeque resiliunt. Sic in corpore humano, cum infans effingitur, vel loci angustia, vel alimenti inopia, aut calli cuiusdam obiectum obstat, quo minus me imbra articulatim idistincteque efformari queant. Sic puellam vidi s non ignobilem trunca ac tuberosa manu, quam cum contrectandam mihi exhibuissent parentes, deprehendi digitorum contactu articulos qui na
turae ihi unere erupturi erant, in tu SconuolutoS, ata
que in se retortos, ita ut nulla digitorum effigieni exhiberent ; siquidem omnes membri huiuy partes, tum ossiculorum series& connexus, quibus in anus complicari vel expandi solet, intro dei itui s se
comperti Stomen nostri vocant. Ita errorem hunc ac naturae vitium inde contractum pronuntiaui, quod ea vis ac facultas, quae formationi foratus insistit, omnibusque suis partibus consummare hominem nititur, aliquo impedimento prohibita sit, quo minus articulos potuerit perficere: atquc in speciosam decentem que manus formam producere: cum enim mater splenis durici ei esset ob noXia,
434쪽
noxia ac foemellae in id latus, nempe sinistrum - , clinent, ex affectu eius visceris, cui palle si laetan quam scopulo ac cautibus incubuerunt, in- formem atq; indecoram specieria sunt cosequuta.
citan ibus mutanda . Et anflatim a morbo con ualescenti Tnbari am radere, aut capillos adi
mere expediat. Tum in quilus morbis pedes abluere con ullumsit. C A P. VIII.
SI TU A N D O in morbis contagiosis ac p
stilentibus carbunculi ac bubones aliaeque, Ut assister, pustularum eruptiones in extima corporis par
te sc prosci tant, nunc eminente S ac Verrucosae, nuc
planae ac se stiles, pro humorum crassitudine ac tenuitate : colore modo plumbeo, lurido, nigro, luteo, viridante, versicolore, quae deteriores : modo rubicundo, florido albescente, quq securiores: lila ruria omnes species ac differentias, in morbillis aevariolis. Belgis Pota enci denominatis, pei spicimus : in iis, inquam, omnibus papularum aryco, generibus lintea culcitras, puluinaria, tegeticularum, si M. indusia, tegumenta subi inde mutanda consulo, ac recentia substituenda , sordidasque corpori exemptas vestes vento atque aurae flatibus id eriti dena exponendas , quo contagio & grauis halitus, quibus ex infecto corpore tegumenta imbui continiagilis, de conta minari, d is cuti a ntur. Si quidem chandi multi tetri ac perniciosi vapores, seu foligines eae huiusmodi corporibus emanant, quae vestimenta, quibus aegrotus integitur ac fouetur, concipiunt; sit vi decumbentes circumfusum undique aerem hauriant, imbibantque, ac singulis momentis noua recentique contagione ac labe inficiantur; Uo- lutantur
435쪽
lutantur enim in sordibus tanquam scropia a ; aut lutulentussus in volutabro coeni. Quod ipsum ea morsitentis Obseruari velim, quatenus moibi saeuitia mi augmentotelcat ac sopiatur, ipsaque concoctio ac crisis petra- nra'-cta sit, hoc est, certa atque indubitata se salutis in dacia proferant, quae commonstra ni vires corporis morbo superiores , ac perexiguas intus residere morbi reliquias : tunc enim lintea atqs indusia soli aut luculeto igni exposita, valetudinariis subiici iubeo, aut ea viai ex domesticis salubri corpore biduo induenda praecipio, aut cubili eius insternenda, quo concalescant, nec ab huma ni corporis calore sint aliena ipsaque i nnovatio aliquid incommodi aegroto adferat, ut ulla sui parte morbum cxa speret: hac enim ratione aut errore potius e Scitur, ut illa, quae consanui me videbantur , recrudesseniat.
Quocirca cum is sis, tum aliis, qui mitioribus etiam obnoxii sunt, instanter praecipio, quo confestim affectus ad stratum properet, ac primo quoque tepore insultus sopiatur, ne in quaeri sint, iactabun- Morrue didi, instabiles, tumultuosi, nec aeri locoque frigido se identidem exponant, ut sunt, qui in ancipiti ac corpori a- periculoso mo ibo expansis brachiis, divaricatis groto no- exporrectisque cruribus hinc inde se deuoluunt,
ac sudorem, pustulas,a posterniata, vomicas, absces sus tumores, reliquasque humorum collectiones, quae erepturae sunt repellunt ac referitat. Siquidem frigidus aer corpori circumfusus, fluxiones sistit ac reprimit, easque maturescere prohibet: Calor vero ac fomenta calori sicas meatus ac spiramenta recludunt ac relaxant, utque se fuligines ac va- 2 his suis
porrSproferant, ac discutiantur, essiciunt. Quo rem ebis mihi non inconsulto facere videntur, qui contra tagia eo eia primum morbi contagione, ac pestifero hali tu, corpus luculento igni exponunt, ut undique sudore madescant ac diffluant, citra tamen virium
436쪽
defectum, aut animi resolutionem ac deliquiumJ
sic ut eodem momento expurgato inferne corpo- ire, deiectoque aluo; ea intro sumant, quae conce- lptam intra viscera contagionem dispellant ac dis cutiant, antequam radices agat, penitusque virus Infixum esse contingat, atque ipsum cor tum partes praeci prias occupet, eo enim malum confestim s Hild Ab properat. Vt illi, qui urbem obsidione premunt, se bo obesse ac propugnacula, ac ducem exercitus primu invadunt, reliqua enim euestigio cedui, ac dat manus. Cum itaque corpus periculoso ancipitique morbo tentari occipit: si res venae incisionem. si purgationem exposcat: mature illa a hibenda Purgat et, sunt, sic ut primum atque inter initia a lui purga- VENAE praecedat, mox subsequatur vente sectio, deindesionem mea adhibeda, que cor propugnet ac muniat, ut sunt cedat. Theriaca & Mitridation ex vino aut syropo de fa- maria, epithimo, violaceo, aut alio quodam diluto, Vt naturae conditio exposcet, aut exercitato Medico expedire visum sit, in quo mire illum oculatum esse par est, nec a scopo aberrare. Ex decocto vero, praesentanea sunt Scordi iam, quod alii iodo iem refert, Zelandis copiosum, Catilia, quae sudo-Ape- rem elicit, mel iss. phillos, seu melissa, ficus, Caepe sto praeferia rubicundum , Spondalii radix, quae angelicae ac lauant, eat serpitio siue osteritio, viribus ac facultate par : in
emoliun ter quae principatum obtinet dedo arite radix, non tur. cariosa, cassa, evanida, in odora, modo cum vulsorei morbo passis, & quas Corinthiacas vocamia S, tu momeno premas toglycyrrhisae dentibus attrita di glutiatur. Hac adesse coia enim ratione etiam se munire possunt, atque illaeeuntur. sos praestare, qui morbo pestilenti infectos adire cociutagio- guntur, illosque in spem meliorem erigere, ac me- his morbis tum animis eximere, tum fiduciam mentibus illo- udor et rum inserere, quales sunt ministri Ecclesiae, medicierumda . cs, chirurgi,obstetrices In huiusmodi autem tumo Iuni
437쪽
i tum eruptionibus, quas expedit maturius proferi yi: non consultum aibitror inter initia pauimental fiondibus ac vitium pampinis aut capi colis, carii cibus, rosis, myrto , salice, populo, virentique grai mine consternere, aut aceto aquaque perfundere,
i risi ex immodico sudore virium sit defectios taliai enim humores resilire cogunt, ac cutem meatusq; D r
l horporis densiant atque obstipant, qui reserandi pom jl tius sunt, quo halitus contagiosi expirent ac disti -l pentur, quod ipsum calida potius fomenta, quam
l trigida praestant, nonnunqua naribus admoueni da, quae spiritus recreant, animamque calore imi haodico languidam instaurant, ut sunt roste, vio- lse, gario phyli, Caphura, vinum, bu glossus, borago, odoressiai ny phca , succinum , mala citria, Cotonia, quo-r tA rum pleraque etiam intro exhiberi possunt vano curarant. incoraa , vel Zaccaro perfusa, aut in a iam condi menti formam redacta, adiecto croci aut cina momi momento, quo illa odore saporeque cordi ac palato mogis gratificentur, & spiritus collapsos es ficacius erigant. Quanquam enim medici non te MPHO HImere quidqUam circa aegrotos in nouare so ant, quando ac ne latum ci idem unguem a latione discedere, gror in nonnullistane en iis obsequuntur, ubi Crisis per C cantur acta est, hoc est, e erta sc salutis argumenta proferunt, magnaque hiae morum pars vae sudore excus Laest, vel sanguinis a ut alui profluuio commode exhausta stunc enim et liquando illis vel vina, vel aquae frigidae potion q Uaud gravate adimittimus, tunc stragula, lectulos, tegramenta, conclaue, triclinium mutari sinimus, 'ctat ante statu ac vigorem morbi, ante crisim ac concoci ionem concessa, pra- sentaneam vitae perniciem era ni allatura . si ordem lecti tepor,& quae corpori a d hibentur formaenaeo maturrita, tabri lena calorem maturius ei locant atque eli- - er iraciunt, tum denique ad sudori sacp ustularum eru-
438쪽
ptionem sunt adiumento, ita ut viscera quae in trysumis ac densis vaporibus erant oppressa, rc laxata per calorem cute ac spiraculis, subleuentur ac respirent; hac erit in ratione expedite putredine discuti, oppilationem amol brem conquic scele ac sopiri, oniniaque mitiora effici contingit. v t enim in coenaculo aut triclinio homo oppicto, conuina suffocari videntur, atque oculorum iacturam permpeti nisi reserat s ostiis , ac patefactis fenestris, fumus ac subginosi vapores dissipentur, atqUe in aurius diffusit c uanescant: ita quoque in humano corpore coi strai gulata videtur ex densis nebulis re humorum caligine, nisi laxatis meatibus ac spiramentis, fuligo , vaporosi spiti ius crumpant,& --ras pro manent. hi quemadmodum in elixandis carnibus sordes, dc quae ebulliet sti gimentas Broem . nostri vocanti adiciti debent, omniaque accurate despumari, ne edulia contaminari contingat, atqi inquinamentis quibusdam seu eluvie pollui: ita inter initia per sudorem, vomitum, venae incisionem, alui profluuium , congcsii in corpore humores expurgari debent, antcquam se p(r venas diffundant, arter ijsque penitus inhaerescant, ac sint infixi. Tunc enim ut macula, quae diu vestibus in haeserunt,aegre elui possunt, nec ita facile extra sua conceptacula, in quibus insederunt, exturbati. Det barbae vero apparatu , nam isti eo viri decor dc ornamentum consistit, Ac qui in capite capilli fruti- Rcantur, quibus quoque robur quoddam virile in- esse testatus est Sampson, nec non omnibus seculis plerique alii, qui affatim criniti hirrique sunt, hoc commonitos quosque volo, ne etiam sani saepius baraeam ac capillos ad vivam cutem deradi sibi patiantur aut caput lotione defatigari. Depopulature nim nimius eius rei usus vires, atque homines ef-
foeminatos mollesque praestat: quin &spiritus ae
439쪽
ealorem natiuum resoluit atque extenuat, maximamque audaciae ac considcntiae partem in acie- undis periculis Cordi detrahit, quanquam subinde Caput defricare aspcro rudique velamine, barba nudemulcere, ac liquamine aliquo ars eis orio mace H orare, oculi S claritatem conciliar, mentemq; reddit erectiorem, valetudinari j, quoque, aut qui paululum modo coit aluei unt, non consultum arbitror, statim a recuperata sanitate, nouaculam, cultrumque tonsorsum admittere; siquidem humorti fluuxiones irritat, & si quae forte in corpore mos borii reliquiae resideant, illas mouet atque agitat, reccntem citie febrem, ut incendium sopitu in exui citat ex huius enim rei in nouatione, non minus morbi recrudescunt, aut febres residuae postliminio excia tantur, quam ex cibi potusque nonnulla intemne a sicaamia lia, angina, tu uis, dolor laterat ii
440쪽
branchos, rauce do, catarrhus, a pedum lotione ii prorsus desistendum, nec ulla ratione hoc remeta ldium tentare expedit, aut consultum est; defluit lenim in subiectas partes humor, omniaque exaspe- irat, ac saeuiora essicit. In morbis vero , qui ab infernis partibus prodeunt,quas diaphragma disterminat, nempe stomacho, ventriculo, splene,hepa te, utero, vesica, renibus, intestinis, tirto magnoque
commodo id tentari potest praesertim si ex iis paratibus, vel animi defectus & deliqui urri, vel aliut quiuis affectus sub oriatur, in qnibus etiam frica-rrictione, tiones ac ligaturae adhiberi possimi, tum coxendicibus cucurbitulae assigi , aut si res venae sectio- quando via nem exposcat in pedis pollice, aut circa malleo r. s. lum, aut poplitem sanguis adimi. Hac enim ratiosne, ut in ovillo pecore. Profuit infensos astus auertere, em infer a ferire pedis alientem sanguine qenam . In tremore autem cordis ac palpitatione, in Caradiaca syncopi, in anhelitus constructione,ac pecto Man quu- ris angustia, in gutturis ac faucium tumoribus,mavellicari debent, ac digiti confricari, praeser- , tim is, qui infimo proximus est, atque auro vinciri solet, vena media in brachio incidenda ea parte, qua dolor se porrigit, cucurbitae scapulis ac bra . cliijs assigendae, cute etiam profundius scarrifica' ta atque incisa, modo corpus sanguine & humo-ddae lentis libus redundat atque oppletum est, nam macia nihil adi- lenti, exhausti, extenuati, fomentis, vino mendum. somno, odoribus recreari debent