장음표시 사용
451쪽
a calido atque aestuanti, torridoq; utero, que concca plui in idoneu, ut etiam impense humidis tellatur i Hippocrates prodesse statuas, illum l. ad te petieri
a reducere, vel etiam quod somnifc a vi ac sopotata, t retinendi se ininas vim vultiae costarat Huiusmodii etia sexus discit men in lauro, palma , corno, olea' viola lutea, quercu, multasq; at is obseruata poti si
i quarum quae maris nomine dc signantur, florabus,l fructu, semine foecundae sunt: quae vel os emi r ae, sterilescunt, atque est et Sconspiciuntur. iiii cis yy t uestres quoque & urbanas scuhoi tenses cura at l. andustria hominum excultas nusqua non tale disi crimen spectatur, sic tamen, ut siluestres , dc quael sponte emergunt, cui tu edomitae in vi ba nas ac dos mesticasti aleant. Vt enim rusticus quamlibet im- Symio a politus dc rudis, si in aulam transferatur, cultis fievestibus adornetur , ac victui delicato at Litescat, duatino usu & consuetudine in aulicta , vitiamque generosum tiansiit, licet aliquando nonnulla rusti cani ncult: que hominis vestigia se proferant: ira quoque herbae agrestem conditionem, naturamq;siluestrem exuunt, culturae beneficio, atque homilinum industria. E contra vi banae atque hortetis es Simile M irpes silvcscunt ac degenerant, nisi diligens cura Auli o, qui ijs adhibeatur, non secus, quam generosi ab quot ira rae Duproceres, qui inter rusticanos homines versantur, degenerat. frequenter inurbanorum commercio, ab auita nobilitate, a moribus ingenuis, a liberali educatione, ab heroica maiestate, a vitae comitate desciscunt, atque ab humano civilique cultu ad feram atque agrestiem vivendi conditionem deuoluuntur. Heriae cliae quemadmodum hortenses heibae ac frutices spe, Pro ictatiores sunt industria cultuque hominum atquc res
magis mitescunt, quam siluestres s ab iis tamen e- sicut
merserunt ac propagatae sunt, ita ut in easdem rur
sus ecficiant, nisi excolantur. Edia15 coniecturam facie
452쪽
facito studiose lector, quid cum in rebus omnibu tum in homine potissimum momenti adferat cui itis atque educatio , quid corporis ac tuendae valedtudinis cura, ut utriusque partis salus& incolumitas subii stat ac consei uetur, qua profecto nihil hornini obtingere potest optabilius.
Murena, quas Belgae Pria hen vocant, in Dinam lexiccatae, taedae atque ardentis scis Vicem, P inmis prahent, se accendantur.
M VREN AE, Lampetris, quae a iugendis Iam bendisque petris hoc nomine appellantur, forma figuraque corporis sunt a tanta,licet magnitudine impares pisciculi lubrici, longo teretique corpore, minutis illis anguillis, quae Belgis vocantur.(nam Palincii procerior est assimiles, septem foraminibus laeua parte distinctae . Porrigitur autem iis pisciculis a capite ad caudam non spina vi reliquis, sed neruus cartilagine mollior, quo flexuosa
ac vivaci agilitate se conuoluunt, agitant, in totaquent, in gyrum fi ectunt, contrahunt, dilatat, subsiliunt gesticulantur, prorepunt, ac serpendo progrediuntur. Nam spiritus vitalis in extrema caudqparte consistit, qua perimuntur potius, quam contuso capite. Belgis autem Prichen vocantur, quoniam acuminato rostro nauium tabulatis, nais, faugenis, hominumque corporibus mordicus ad lim, escant ut hirudines, atque omnia , documento saeuitiae, morsu appetant, pungant, stimulent, de cespant, dilanient. sic quod stimulos admoueant, atque aculeatos dentes infigant, Praconvocatur. Pisci cuius hic experimentum nobis exhibuit, nori cuiui S, ut Opinor. obseruatum, cui etiam naturalis
ratio stabest, ac fidem factura est, si experiri libea t. Praebee
453쪽
l Praebet enim pisciculi hoc genus, quod in uertaca Murenaei delae formam ac speciem exhibet, faculae aut funa. exsiccatael lis accensi usum ac commoditatem, ubi in hypo- inardescit.
i causto aut vaporario exiccatur, ut mos est Belgis l haleca se utrissas atque haringas, salmoneris,succii daam, pernaS, armos, ouillos, coxendices, petas i nes, tomacula, farcimina fumo indurata, aut A
quiloni, rigidoque alicui vento exposita, in mul tam aestatem asservare . itaque admotus igni pisci- culus, aut fomite aliquo accensus, ut sunt stipulae, aut stramenta quaedam sulpsure oblita , quorum
commoditate candelis scbaceas, cereos, taedas, funalia accendimus, flammam confestim concipi atque inardescit, eoque tanquam face accensa, dissecussis nocturnis tenebris, aedes passi ita collucent. inheri, ac familiae, vernarumque ministerium. Cum
enim resinata quadam pinguedine imbutus sit, atque ambiente adipe undique perfusus ac constipatus, ita ut etiam in craticula tostus; anguilli more citissime ilammam concipiat, ac tractantis digitos deurat, in fumanti camino exiccatus , cogestis bituminosis glabis & cespitibus. non minorem commoditatem, quam candelae ac funalis acces flat ima exhibet. Cum enim neruus qui spinae loco illi Murena per te igur, producitur, elychnii, hoc est, contortis Nemfurticuli vicem Iraebeat, cui tanquam basi erectae flamma incumbit, illique pomitem ministrat con creta pinguedo; ac seus ambientis incrustatio , fit ut igni aut flammae admotus, luminos a face coenacula illustret: tametsi propere liquescat. nec ta diu- tuinum eius rei usum praebeat, qua in candelae ex bubulo, ouilloque adipe confectae, quq minus di LRuunt, ac serius absumtitur. Quocirca ubi funalla, tedae, cerci faces, candelae, lucernae, a lia que tu mi na-
ia desunt, in horrum inopia pisticuli huius usu dehommoditate uti licebit, praesertim si eo temporc
454쪽
Murena sint exiccati,quo adipo si essiciuntur dc pinguescunquo tempo- quod ineunte vere ipsoque Martio ac Aprili fierire pingues consueuit, denique appetente autumno, hoc est, sant. duobus aequinoctiis, quibus nullus caloris aut frigoris excessus est.
De Ouo a Galilo edito, Squa aetate, atque amorem
decursu id proferat: denis quid ex eo progendiretur, tu de lapide Gallinaceo, O Aetii egenia.
GALLVS inter cicures & mansuetas alites prae caeteris animosus atque erecta rubentiq; crista Cadus leo in vertice insignitus, crocitante sonitu, plausuque niform da alarum, leoni ferarum generosissimo atque impa-hui . uido formidinem terroremque incutit: hic tanto virium robore creditur, ut non facile subigendis gallinis defatigetur aut lassescat, quamlibet id sae-- Dius factitet. Et cum omne animal a coitu, peractane ais,misique venere contriuari soleat, atque animo cotra--ae . - hic c3hilarescit, ac cantu alacritatem spiri eis . a/o testatur subi vero decrepitus e me incipit, aes e--iscuis ne stute confici,quod nonnullis septimo, nono, aut ad summum decimo quarto euenit, pro Virium vel Eu, otio robore vel imbecillitate, aut etiam concumbendi yompo - . assietudine, qua nulli non animantium naturaetium odist vj S deiicitur atque eneruatur, ouum profert testi uis mensibus, ac Caniculae sideris exortu,exputrefacto, opinor, seminis excremento, aut humorunt1 colluvie conflatum, forma non oblonga, vel ovali, ut gallinis a silet, sed rotu da atque orbiculata, colore modo luteo, buxeo, flavescenti, versicolore,
lurido, ex quo produci Basiliscu, Latine Regulum, Zan et se, de non ulli opinantur, venenata bessiam, sesquipeda butio. li magnitudine, triplici frontis apice, tanqua regio
diademate insignita, cresto inflictoq; corpore, a tq3 oculid
455쪽
culis vibrantibus, quibus obuios halitus contagione conficit. Vulgus in tota Europa ea opinio--οne est imbutum, ut ex hoc ouo Basiliscum prodire statuat, siquando a rubeta seu bufo ne fotum sit: quod an fabulosum & commentitium, non ausim certo pronunciare et hoc tamen experientia comprobatum habeo, gallum incubatu id ipsum perficere.Ita nostra memoria in ciuitate dirigara, atque Re, rectam sulae huius ambitu, duo annosi galli aegre etia fu- narrariostibus abacti, ab ovi incubatione abigi depelliq; po de
persuasionem conce- Oumpissent, ex huiusmodi ouo Basiliscum emergere,ouum colerere, ac gallu strangulare visum est. Quod autem gallus ouum concipiat, suoq: tempore, hoc est, undevigesimo die rupta testa excludat, inqui- sitione dignu Ego ex conglobata intus co cretione Galgo sn putri, ac calore alitis circus usa testa tale quiddam prouenti e imaginor, praesertim cum a concubendi olei. ysu & cosuetudine desuescit. tunc enim excrementum intus cohibitum coagulatur atq; indurescitia ouum, quod ubi vel ab ipso gallo, vel alio animan-
refoueri contingit, venenatus ex eo Vermis, aut a
lia quaedam virulenta bestia producitur, qua Basilisci nomine designant , quod serpentis genus Aphricae alijsq; praeustis ac siticulosis regionibus peculiare. Vt aute lumbrici & vermes humanis cor. Similes dporibu innascuntur, atque ex humorum putredi- vermiculo cne, caloris beneficio animantur, ac vivacem agili- run rura Ttatem coni unt: ut Vespae, scarabei, erucae, muscae
ex simo bubulo alijsq; putridis humoribus enascuntur: curculiones in tritico: teredines in ligno, glande, nucibus auellanis, caseo, caloris atq; ambietis aeris ministerio scatur tui: sic ex hoc otio venenori ius vermis, aut alterius generis noces, monstrosaq3bestia Basilisco no absimilis, erupit, quae contactu,
456쪽
vuo ex atq; exitiosa. Sic ex spinae humanae putrefacta me coena homi dulla anguem progenerari memoriae proditu est. - . Naturam autem ac conditionem Basilisci, qui ex
venenato alimento nocendi vim concipit, clarissimi quique scriptores depingunt, eoque accuratius, quod visu, halitu, sibilo eminus infestus sit, ac motatem in fetat : cum alii serpentes nisi cominus contactu ac morsu, sparsoque venenci corpus inficiat. Sic Lucanus cum multa serpentum genera describantum Basilisci naturam his verbis prosequitur. S. Ante oeuena nocens, late sibi submouet omne Vulgus, in vacua Biantosim regnat arena,
Sibilat effundit ei nectis terrent a pestes. Quo indicat, Regulum visu obuios quosque percutere, ac venenoso halitu inferre mortensi . antequam venenum corpori propius admoueat. Quod autem vulgus existimet, ac serio sibi persuadeat, in nostris regionibus tam perniciossium nocentemq; serpentem aliquando produci bufonis in cubitu, ac nonnunquam in subterraneis antris ac specu bus Basiliscos inferre mortem hominibus, siquando in ea loca se conferant, anile censeo: cum halitus virosi pedor, situs graveolentia, foeditas, quae a tetris horridisque locis emanant, spiritum intercipiant, atque hominem nonnunquaria strangulent, quod etiam aliquando venenatas bestias, quae in
huiusmodi latibuli fidelitescunt, perficere, non est, B si si quis ambigat. Testantur scriptores quidam uestres. eruditi in Saxonia Basilisci quoddam genus siluestre passim conspici capite acuminato, colore flammis, io uo, longitudine dodrantali, hoc est, trium palma-
Germa rum, inusitata crassitudine, ventre maculoso, multisque candidis punctis insignito, tergo caeruleo, cauda turbinata atque incurua, hiatu rictuci; oris, pro corporis proportione, immenso: qui serpentes
an inter Basiliscos referri debeant, non ausim certor
457쪽
l pronunciare . neque enim impune se illis oppon i rent agricolae, qui intrepide fustibus ac tridenti vel
l furca illos adpriuntur, nulloque percepto in comisi modo, aut halitus contagione conficiunt Sunt aut tem aliquot serpentum genera, quae caulas & sta-l bula funestant, atq; armentis veneno infesta sunt,l nempe Hydra. Aspis, Coluber, Vipera,Basilisco no-l cedi feritate ac malitia assines : God venusto hoci carmine expressit Virgilius: i Sape sub emotu, aut maia tactus Viperae ADtuit, coelumi exterrita fueit. i Aut tecto assueti taber succedere, di omira, i Pest acerbis boum, pecorii Fergine viru :i Eo etiam in malus Calabru .n saltibus Anguici Ceuammea sublato conuoluenspectore terga, i notis longiam maculo u grandibus alnum,
i Stagna coot, ripisi habitans, hic piscibue atrami Improbu ingluuiem , ranui loquaciburi explet.i Postquam exhausta palus, terrae, ardore dehiscunt, i Exilit insiccum, ac flammantia inmina torquensi Sauit agris, iasveri niti, ath exterritus astra Voluitur ad solem, Anguis micat ore tribuleo.
Haec& pleraque alia Serpetum genera non deesse Germaniae existimo, ut etiam aliquam Basilisci speciem, sed quae non tam exitiali ac pestifero veneno imbuta sint, quam quae in Aphrica,torridisque regionibus nidulantur ac stabulant. Ab horum ste- uitia atq: immanitate, sacratissimi olim vates multis locis appositissimas similitudines desumpserui.
Siquidem Esaias ad Basilisci partum allusisse vide p, sy.tur, cum inquit, Concepto facinore nequitiam pepererunt, oua aspidum ruperunt, dc telas araneae texuerunt: qui comederit de ovis eorum , morietur, dc quod constatum est, erumpet in Regulum.
Quo indicat illos in re nihili, nulliusque momenti- anxie laborare, & quidquid moliuntur, noxium Ee 3 esse
458쪽
esse ac damnosum: doctrinam quoque eorum plenam eme virulent ijs, ac venenato halitu perniciem
adferre auditoribus: obiter quidquid ab iis prodit
ac pro manat, ut a Basilisco ac venenosis bestiis exi Prouer. 23. tiale est pernitio sum. Solomon quoque vini intempetrantiam , quae mentem in furorem subinde
rapit, ac lethaliter afficit, noxiis infestisque serpentibus comparat: Non intuearis, inquit, Vinia, quando flavescit, & cum spled uerit in vitro color eius ingreditur blande, at in postremo mordebit ut Co Simile a luber ,& tanquam Regulus venena diffundet. Vtivo, qui autem lupus obuiis vocem adimit, aut raucedinem vocem adi assiat, halitus qui ab eo pro manat, contagione: ita quoque Basiliscus afflatu, ac sibilo, tanquam emisse so iaculo, paulo etiam remotiores confici C. Nec solii homini, reliquisque animantibus insidiatur,atque infestus est, sed etiam fruges ac sata contacta MustelaBa suo polluit. Nec est ullum animantis gestisco ho- nus, quod aduersus hunc serpentem subsistat, nisi
aera capita. mustela, quam Belgae een et vocant, quae rutae esu munita atque armata, intrepide illum aggre-Pora. ob. i. ditur, at q. extra cauernas ac lat si bras, in quibus delitescit, protractu conterit: dc nisi mustela demortuo serpente confestim se subducat, pastuque rutae rursus reficiatur, ipsa quoq; ex aeris ambietis cola-gione ac foed ita te suffocatur. Quocirca no incoim
sulte facitit, qui in cultura hortoi u huic herbS pr(cipuum locu attribuunt, cam prSsentanea vi Venenis obsistat, nec ulluserpentis genus sub huius umbra se recondat. Ita si quis Mandragora, cicutam,hio sciamu, cerusam, papaueris nigri succum, tum pleraque alia, quae immodica frigiditate stuporem inducunt, assumpserit, Rutae succo, eiusq; ex Vino Aura feto decocto, reuiuiscit,ac malum discutit. Cicuta quo-- eraena Socrates extimstus legitur, aut si quae sinte. M algentis frigidique naturae, quale papauer,lactuca . portula-
459쪽
sportulaca, vim rutae si quando affluentius assum l pta fuerit, retundit ac reprimit: si quidem Ruta eci fectu fervido atque vrenti, corpori noxam insertcopiosius assumpta. Sic obseruaui grassante mor-t bo populari, ac saeuiente peste, quotquot ruta aceto imbutam identidem naribus admouerent, quot aeris contagia dispelleret, pustulas in suprema in t fimaci; labri parte contraxisse. ex hulcerat enim fo-l xis admot*, atque ulli parti affricata, vesiculas exci Ruta eorul tat, quamobrem carbunculis & bubonibus, alijsq:pori a sctu moribus, qui in peste se proferunt, como dea d. ta, ad uerit. hibetur; elicit enim virus, nec patitur intro resiliret venenatos halitus. Sic ex fermento acri & salito, i contusa ruta, ficubus, catharide, caepe & scilla to- stis, calce viva, sapone Gallico, ammoniaco, dc theriacae momento emplastruco fici iubeo, quod affe- Emplis gactae parti mature ad motu, cofestim delitescetes ac adrumorer reconditos tumores perrupit: intro vero pestilenter. antidotis, quae contagiosam fuliginea corde dissi pat ac discuti ut, inter quae praesentanea, Theriaca, s a corata mitridaticu, drachmae aut sesquid rachma: pon- fuliginei
dere, pro aetatis ratione, aut virium robore, ex vino berant.
propinatu, aut decocto floru Catthae, quq Belgis ab
aurato luteoq; colore Gouis bioemen nominatur. Caeter u cum mostrosus hic galli partus, ex cuius uo Basiliscu emergere vulgus opi natur, nullos non terret, ac formidine concutit, tum lapis alectorius, hoc est, gallinaceus omnes afficit, atque a nul- Alector,
Io non expetitur : si quidem hoc gestamen virile gema quid
robur adauget, ac cum fortitudinem, tum in rebus praster. aggrediendis confidentiam adfert. eximitur autem ex castrati galli, hoc est, capi, cui testes execti sunt, Ventriculo, tenui membrana aut pellicula inclusus, quarto, a quo in spadonem & eunuchum, ' desciuit, anno ; gemma haec colore est pellucido, cristalli spe te, magnitudine fabae. Credo autem
460쪽
hanc ex seminali excremento concrescere ac coni
globari caloris naturalis adiumento. Cum en in natura semen elaborare in hoc alite non destinat licet inefficax atque inualidum, ac vires desint ad Lae lapi- profundendum excoctum liquorem, in lapidem is est,i,no- durescit. Sic ac in mamillis lapidescit, ubi non e-beribus. mungitur, atque in apostematum collectionibus, lapidosa quaedam congeries ac concretio aliquan- lectoriae do eximitur, Ut autem gemma a lectoria viris sa- gemmae sesi uorem conciliat, atque apud mulieres gratiosos,n iros. efficit: denique in proferendo virili robore, quod in congressu maritali, ac Geniali thoro exigitur, siciuando procrea dis liberis operam impendunt, va- et teiba- lidos robustosque pr stat: sic Aetites lapis in aqui- PQq G lae nido repertus, resonantibus intus minutis lapil- pq csi . lis, foeminis lubricis concipiendi vim confert, alligatus pectori aut sinistro brachio, per quod a corde
versus digitum annularem minimo proximum arteria decurrit: quibus partibus si toto gestationis
tempore gemma incumbat, foetum fulcit, nec ullus est ab ortus , aut excutiendi foetus formido aut trepidatio. Ediuerso parturietis femori admotus, expeditum facilemq; partum procurat, nussa propemodum enitendi difficultate aut angustia. aeres mihi experimento comprobata est: crum m enim heroina quaedam toto gestandi uteri decursu, hoc a collo gestamine, commoda valetudine usa esset, Experimere partuque instante gemmam ad iniere, atque a perum ramuis es ore amouere neglexisset, sensit ilico pariendi dis r onagem, ficultatem, infantemque tardius desilire, ita detramae Aerrae. cta a collo Aeti te gemma, eaque admota femori, interna parte non procul a pube, leuem placidud: partum cbsequuta est: itaque matronis salutarem eius gemmae usum indicaui, dc quando vel pectori, vel foemoribus applicare conuenit. Qua autem