장음표시 사용
131쪽
viticum , & Aligustinus luper Pila lin. virilis, mundo muliebri non capitur. ras. de Chrysost. homil. 33. ad popu- Sine Phaleris est , ait quidam , omne Ium, & lii per epistol. ad Hebraeos , quod dictat affect io . Amor itaque pha-hom. o. exponunt. Nana hunc postre- leras nescit. Dicendi ornamenta , alius maen sensium Graeca lectio habet, pria inquit non itini negotii , sed otii :nuim & secundum non videt tar habere: nec militiae sunt picta verba, sed qui tametsi secundiis ille D. Thomae pla- tis . Igi mr quae bellicum canit, quaecuerit : qui qti idem in ea re & luee- exaltat quasi tuba vocem stam , quaedam sequitur super Lucam , & Gre- irruentes hoste , mortem praesentem in-xorium in epistola ad Alietistinum An- tonat, ea horridum nescio quid de bar-g lorum Episcopiun : referturque 12. baricum sotiat, non tanquam lyra Ci-quae. I. cap. Quia tua. tharave carmen muscum suavi dulci-rvis, terri Alia denique utilitas est , ad quae- que sono Canit. Quid Th Pomm ac lib. a. e. a.dam vocabula, vel Hebraica, vel Graeca ciderit in scriptura sacra rhetorum percipienda , quae in editione Latina more ludenti, memoriae proditum est . remanserimi , vel propter sanctiorum Sed dimittamus cxterna, ad nostra ve- antiquitatis fervandam authoritatem , niamus . Non in perti iasibilibus , ait , ' ' 'vel quia in linguam alienam transferri humanae sapientiae verbis, scd in osten- commode non potuerunt , miod Au- sione spiritus de virtutis . Et ruritim , nast. lib. 13. de civitate Dei , c. I. O Timothee , devita . inquit , Pr tradit . ut Matthaei Ir. Pauperes eu- phanas vocum novitates . Si ergo vi- angelizantii r : id est, bonum accipiunt tanda est vocum etiam novitas, tenenda V 'mincium. Cum enim in humano prin- est antiquitaς: be si prophana novitasci pani regum mysteria secreta ad pati- est, vetustas sacrata est : quemadmodumi eres i=er divites deriventur , in Chi i- Vincent. Lirinen. dixit. Item, Eloquiasti regno e contrario ni incia caelestia domini, eloquia casta, argentum igne ad divites i er i alii eres sunt delata . examinatum . Scilicet ab spiritu puro de r. ad Corint. ult. Anathema, Ma Ac simplici, mra , simplexque oratio
νame atha . Quorum illud lyrius Grae- ex pectanda erat . Nec foeminam gra-cum , hoc posterius non tam Hebraeum, vem , honestam , leniorem decebat.
quam Syrum est . Qua de re Hierο- nisi castus ornatus. Vide Aug. lib. de nymus disserit. in epistola quadam ad doct. Cliristi. 4. cap. 6. Qiiamobrem Marcellam , cuius initium est, Nuper: ingenue dicam, ne illos quidem Pr Ze in epist. ad Dimalum de verbo bare unquam potui , qtii paraphrates Olanna. In qua Hilarium notat, quod quamlibet Latinas de elegantes in f
ob linguae hebraicae imperitiam, ver- cras literas ediderunt. Clim enim Per-biim illud male fuerit interpretatus . sbia mi Christi, Paulive Lin lentis asta Sunt & aliae insitan in peritia lingua- sumunt, quo clegantius nitidi ut queeriim utilitates. Nec enim ego omnes loquuntur, eo mimis illorum spirituin enumerare ivtiii: sed quae sitiet erant, bc maiestatem scrvant, atque adeo relne huius rei invidia labefact iretur ditia suodammodo fiunt I xsi spiritus, & ma-
putatio mea. Isthaec autem melliis ab ic statis. Certe , quod olim puer ma- aliis copiosiusque tradentur . qui lin- gno assensit virorum sapientium dixi, ruartim i atrocinium Brte susceperint. Si aut Christus , aut Paulus istorii ni a in caiisa quae volent, omnia po- mihi lingua loquerentiir, nec Christus terunt dicere, ac nos quidem libenter mihi, nec Paulus ellent. Non est ni- audiemus, s intra P: mcriptos modo tidulus Christus, mihi crede , non est
religionis modestiaeque terminos se con- comptulus , non elaborate ornatus: tineant: nec aut veras linguarum uti- Paulus vero non scientia ille quidem,
litates fallaci vanitate , aut etiam ve- sed sermone imperitus est tamen. Hrterem Latini interpretis editionem no- mitte Christo igitur linguam suam , vis aliis quas elengantioribus meliori- linguam suam permitte Paulo: litram busique Permutent. Sunt enim nonnul- enim calamus est scribae velociter icrili, quibus , quoniam novi testamenti bentis, non ad singula verba & apices antiqua verso parum elegans de culta elaborantis. Novi ergo testamenti vc- est, placeret maxime, ut illa suinmota, tus editio,id namque agebamus, quamvis in illitis locum Latinior aliati iccederet. simplex inculta sit , non est Pro- Scilicet artis coloribus Dei volunt pter hoc minoris iacienda . De ter-picntiam hingere, bc quasi pitellam rhe- tia igitur quaesti .ne satis dictum est .
torum volculis exornare. At illam desta cum iit , non ambit ornatum ἔ
132쪽
Ubi ponuntur argumenta eor sm ,
qui sunt opinati sacros auis diores in libris Canonicise non semper divino spiariis fui se locutos.
Quarta consequens fit. An alictores sacri in libris Canonicis spiritu intersum humano sine divina re stipe naturali revelatione loquantur. Fuerunt
enim viri Ecclesiastici nonnulli s ut
Hieronymus in prooemio super epist Iam ad Philemonem testati is est qui crederent , non temper auctores sacros spiritum in Ie loqtientem habu ille . Quia nec humana imbecillitas unum tenorem sanct i Spiritus tam longo rationis decursu ferre potuisset : Nec
dignum est s inquiunt ) ut ad huius
corpusculi naturales & evidentes ne- cellitates Spiritus sancti maiestatem sine causa deducamus. Adhibent vero huius rei exempla ex epistola ad Tim theum 2. Pen tam, quam reliqui Troade apud Carpum , veniens affer tecum . Et illud, Dicas est mecum soliis r MTrophimum reliqui infirmum, ra alia
hujusmodi , quae passim in epistolis
Pauli humanitus scripta inveniuntur . Non igitur scriptores sacri Spiritum sanctii in semper manentem, & in ipsis loquentem habuere . Nam & hoc Christo Domino peculiare fuit , ut Ioannis I. cap. dicitur : Super quem
videris inquit) spiritum descende
tem , & manentem iii per eum , & caei. Confirmatur autem idem hoc argumento, maxime quod scut Deus non deficit in necessariis, ita non redundat in superiluis , quemadmodum Arist teles demonstravit. Ad ea vero , quae naturali Inmine nota erant , non erat supernaturalis revelatio necessaria . Quae latuit scriptores sacri viderant, & manibus attrectaverant , non divino lumine instilo, sed humano locuti sunt. Deinde , Apostolus in priori . ad Corinthios epistola quaedam ponit , de quibus asserit , quod domini sunt mandata. Praecipio inquit non ego, sed Dominus. Mox vero lubdit, Caeteris ego dico, non Dominus. Quod si Patilus ex interna revelatione Spiriti s sancti omnia scriberet , profecto non diceret, Ego dico, non dominus.
Quoniam eius in i consita, quae Deo
revelante dantur, Domin I sunt: quemadmodum quae a prophetis per revel tionem dicebantur, Dei verba erant. Non enim Propheta asseruisset , Hoc ego daco, non Dominus.
Hanc vero argumentationem non leviter , sed haud scio an gravissime Baslius confirmat lib. s. contra Elin inium capite penultimo , in haec verba :Quaecunqtie spiritus loquitur, Dei vemba sunt: & propterea omnis scriptura divinitus inspirata , & utilis est, quam locutus est spiritus . Nam vere id monstrat, spiritum non esse creaturam :Quoniam omnis rationalis creatura est, quando ea, quae Dei sunt , loquitur :ut cum dicit mulus , De virginibus
autem praeceptum non habeo : consilii im autem do, tanquain misericordiain consecutus: his autem , qui matrimonio coniuncti sunt, praecipio, non ego ,
sed dominus. Et propheta , o domine, iudicia loquar ad te. Quid, qu niam impii prosperantur Et riirsus , Heu me mater, ut quid me peperisti Nonnunquam autem dicit, Haec dicit dominus . Et nonnunquam Moyses , Ego sum tenuis voce , re tardae linguae . Aliquando vero is ipse , Haec dicit Dominus, emims Z pulum meumsut mihi sacrificet. Spirinis autem non sic. Non enim aliquando tua, aliquando quae Dei sunt , loquitur : id namque creaturae est: verum omnia spiriutus verba Dei verba sunt . H.ictenus . Basilius. Sed & Origenes homilia re,. uio
super Numeros, Sermo ait γ qui θ
apud Ionam scriptus est , & non est fi in nomino factus, a Jona potius, quam a Deo pr lanis esse videtur . Non enim semper ς mea, quae per prophetam dicuntur, quasi a Deo dicta siuscipiantur oportet. Nam Dominus n, per Moysen multa quidem locutus est in locatus. Deus, aliquanta tamen & Moyses propria auctoritate mandavit. Quod D minus in Evangeliis evidentillima distinctione secernit , cum dicit de repudio mulieris, interrosatus: Ad du- Math . xyritia cordis vestri pernu sit vobis Mo ises dimittere uxores vestras: ab initia autem non fuit sic, &e. Ostendit haec re Paulus in litteris sitis , cum dicit de quibusdam : Dominus dicit, & non l. Ge. p. ego, & de aliis : Haec autem ego dico, non Dominus. Et iterum in aliis, Praeceptum Domini non habeo a consilium alitem do. Et iterum, Quae t quor , non loquor secundum Deum . M C . Nilnde similiter etiam in caeteris Pr phetis aliqua quidem Domjnus Iocutus est, & non Prophetae, alia vero Pr phetae , & non Dominus . Hactenus
133쪽
Origenes. Qui eandem quoque sementiam in prooemio commentariorum in Joannem amplexus est . Et Ambros lib. 8. in Lucam, c. s. . Explicans illud, Ad duri iam cordis vestri, &C. Ollendit, ait, locus hic, quae propter fragilitatem humanam sicripta sunt, non a Deo scripta . Unde & Apostoliis :Dent latio, inquit, non eῖo. sed Dominiis, uxorem a viro non dii cedere. Et intra: Caeteris, inquit, ego dico, non Dominus: Si quis, &c. Hic Α-Postolus negavit legis esse divinae , ut coniugium qi alecunqtie i flvanir . Tanitim Ambroseiq. Cum igi: ur Basiliu ., Ambrosii s. 8e Origenes viri ci .ritumi, non in ca modo sententia suerint, Verum etiam scripu:rae sacrae testino iiis Confirmaverint , nihil erit absurdi , si
nos e. iam afferamus , non omnia quae
fieri auctorei scripsere , Spiritus sancti afflatu scripta fuisse. Adde quod Apost. in pasteriore ad Corin. epistola , affectum se Poenitentia dicit , quod illos prioris epistolae
reprehensione vexarit. Rei autem semel scripte, non alium Poenitere: po est, nisi eum, qui scribenda credideri: se errasse . Non igi ur Paulus . 'iix-cunsue ad Corinthios set ipsit, divino ei spiritu se scripssse existimavit. Adde rursum , q od in hac etiam episti cap. 13. la posteriore, I ii suo quis audet , inquit , in insipientia dico , audeo Acego. Ministri Cluilli sunt tu minus sapiens dico plus e o . At bl sphemum est, verba Spiritus sancti in insipientia dicta affirmare . Spiritu igi lirhominis Paulus ibidem locutus. est . Adde etiam quod in eadem epistola , cum dixisset Apostoliis, se plus omnibus Iaborasse, correctione mox adhibita , docet parum se caute filisse locutum . Non autem ego, inquit, sed gratia Dei
Praeterea, si quae r qtie Apostoli pra scripserunt , ex divina atraetoritate ac revelatione existi int Omnia, certe illud Pauli praeceptum, quo iubet, ut Epi coriis sit unius uxoris vir, divinum esset, non humanum. Ita fieret, ut Iiim-mus pontifex in eo dispensere non posset. Nam, ut Aug. ad Januarium ait, quae Chri uiis praetcripssset , ea nemo auderet v riare . At , ut qui bigamus fuisset , is fieret epit copiis , sumntiis ponti sex, orbe etiam Probante, aliquat do fecit . Non ergo Apostoli decreta omnia Spiritu lancio avictore praescri
ς. δε r d. Matthaeus inister memoria lapsus est. NH:.δοῦ n im peto Zacharia Hieremiam Paluit, Argu. q.
tu Marcus Item cum In Da Ia scri-
Ptiim affirmet, quod in Malachia seriptum est. Et cum rursum hora tertia narret Dominum crucifixum , qui hora late sexta a Pilato iudicatus est , ut Joan. c. I q. dicitur . Qua ex re fit , ut non semper in omnibus Filangelista scribenti Spiritus Sanctiis affuerit . . . Praeerea , Liicas capite Euangelii r. dicit Crinam illium fuisse Arpi xad , Salec autem filium Cainam . Constat
vero Genes. cap. Ir. Salec non Amphaxad nepotem fuisse , sed filium , rvillamque inter hos mediam Senerationem intercessisse. Superflua igit r est in genealogia Cluisti . lina generatio , a que adeo non est instinctu Sancti Spiritus apposita.
Liicas denique idem ach. 7. multa sert, quae t Piritu afflante referri non poteran . Ut est illud primum, quod Jo eph accersivit omnem cognationem fiam in animabus 1 s. At bene q6. &' Exod. r. scpataginta solum animae enumerant tir . Nec vero dici potest , Stephanum Josephi eos etiam filios fili Putare , qui riati sunt postea : Et per anticipationem aut prolepsim hos cum illis simul γ . dicere. Eos enim JO-lephtis accersire non potuit. Dicit autem laicas , Jo eph s. animas accer-s.le . Illud gravius est , quod deinde stibiicitur , Jacob 'c Patriarchas translatos fuisse in Sichem , cum Josephiis
2. antiq. lib. c. 8. fratreς Joseph alia firmet conditos esse in Hebron. Qua in re non aliud scribere credendus est ,
quam quod a mai ritiis per manus traditum vulgo etiam tenebatur. Prze c
quam quod Lucas hic aperte dicit , Patriarchas sepultos esse in sepulchro , quod emit Abraham . Atqui certum eth, Abrahatia in Hebron emisse se
to dii scilius est, quod rurissim addit, Abrahain sepii lchriim emisso a filiis Emor, filiis Sichem : Jacob squi denia filiis Emor partem agri emit , ut Gen. cap. 37. scribitur: Abraham autem non a filiis Emor, sed ab Ephron filio Sohar, speli incam emit duplicem,
Juod Gen. cap. 23. non obsicum tra-itum est . Quid ρ quod Emor Liicas dicit filium fuisse Sichem, cum Gen.
37. contra dicatur. Emor patrem Si-cnem fuisse, non filium. Friistra ergo, iit videtur, asserimus, nihil in sacris esse libris, quod non idem spiritus aia flatu scriptium sit. Verum a contraria
parte illud facit. quod si in libris Canonicis aliqua humano more 3c spiri:ii vel scripta , vel commemorata
134쪽
suissent, nihil obstare videretur , quo
minii in iis aliquoi mendiciuna esse'. Jam si ermrem aliql:em in scripuiris sacris agnoscimiis, earum auctorem Spuriit.m sinctii in esse quis credet
Ubi ostenditur, sit pilas particuis
ritu Sancto assisente scriptas
e . IN; hae quaest ione & con 'roversia nona. Mare. Et L defuisse, quI priorem i Ibin paraemo. - amplectzrentur , auctor est D. Hier. non in eo solum loco , quem p ulo ante retulimus, sed in Commentariis e iam super quintum Micheae caput. Cuius erroris nota Erasmo qnoque, ut a-- . , lios dissimilem, inusta est . Is autem. I .e n . error quam sit impius , illo primum
ron. Dist. argumento deInonstro: quod sacrarum seriptum. istripturarit m magna ex parte labefacitio critiir auctoritas, si haec opinio vera est. Nam, ut Augustiniit ait, si inficio quovis libro linaqua libet falsitas reperiti ir, totius libri certitudo interit. Quo uno argumento Augustinus de consen. Euangel. lib. 2. Cap. n. satis ostensiim ac Patefactum esse credit , Prophetarum & Apostolorum scripta nullam omnino habere falsitatem, non solum eam , quae mentiendo promitur , sed ne eam quidem , quae oblivisce do . Levibus , inquiunt, in rebus, te nihil ad lalutem nostram pertinentibus,
auctores secri te falluntur , re fallunt.
Ea igitur in dubium vocare possiimiis, quae maxima, degraVillima sunt. Non cadem, sunt. Causa est Quoniam si ecclesiam, cuius erudiendae gratia spiritum sacri authores habuere , spiritus ipse in parvis destituit, no mox destituit in magnis. Contentiunt enim Theologi gravissimi , ecclesiiam errare in mini. mis posse , in maximis non poste . Ouid igitur obstat, inquiunt, cur non
ad eundem quoque modum afferam :s ,
Apostolos,& Euangelistas in rebus parvi momenti interdum lapsos, cum in re- . bus necessariis lapsi non fuerint λ Nam, si superis placet, huiusmodi ermres in Apostolis maxime Ae Euan eliis agnoscunt. quod si dicimus, spiritus luggessit Apostolis de Euangelistis omnia, A iunt, non omnia simpliciter , sed quaecunque Christus dixisset ibis . Haec autem erant nux ima . Si addimus ,
docuit sipiritus eos omnem veritatem . Respondent, non abiolute omnem qui-cem , sed iniae esset ad fia littem necoialaria. SicelabI conanti iristi. Sed fru-ltra conantur tamen . Principio enim
ecquid rolo isti lachiri sunt , si cum
nomine disserant, qui millia Euangeliorum miracula commentitia esse, Guangelistasique Herodoti , Xenopho tis , ac Platonis exempla , conficti et
narrationibus abusos dicat, aut Christi Illustrandi gratia, aut fidelium in Chri-ltum affectus excitandi λ Nempe hoc facere, ut homines , sine Dei spiritu
Deinde quam facile erit euique res vel graves, vel leves pro sito arbitratu inSenioque aesti re Jam hie dicet tibi , tres tintiis substantiae praedicari perlonas leviculum elle , nec ad sa lutem nostram pertinere . Jam Contendet alius, duas in Christo Ae operationes & voluntates e rebus esse non gravibus . Nam & isti illis a parre filio Procedentis unicum esse principium , tanquam rem levem quidam contemnendam arbitrabitur. Quin,quod tertia die an quarta Christus resiurrexerit , cum non valde ad saltitem
attineat, pro nihilo quispiam habebit. In his itaque Euangelistas, Apostolos. Prophetas errare , labi , hallucinari
potuis le . Porro ut reliquas scripmrae Partes praetercamus, in sacris historiis distingui discernique non posset, quid ex Deo , quid ex homine sit : quid alimor ex revelatione divina , quid contra ex iparatii humano ia ingenio proferat . ocirca sui tiraret passim& Iegentium de audientium fide , dum Ignorarent, quonam spiritu , hominis an Dei, unaqiuilibet chronicorum laninctorum particula fuisset scripta . Qisis est alitem tum perfrictae frontis, ni pro Euangelistis nonnihil humano more loquamur , ut si quid in publicum scribere velit de rebus, suarum memoria sit recentissima , quasque lectores feres ius non auribus audierint , sed eo simxerint oculis a ea sponte inserat, quae cum ad rem nihil faciant , tum narrationem totam falsam te incertamessiciant λ Adeone stulti erant Euangelistae , ut ea, quae omittere sine periculo poterant, aut assingerent, aut e tiam pro certis assererent, cum mam- festo discrimine causae , qtiam Perluadendam acceperant ρ Quod si tales su isesent, certε Judaei, quibus tanto erantopere invis, omni vi Ne arte Corit durent , atque adeo emcerent, ut liuintuli di vel figmenta vel errata de
135쪽
prehenderentur . Sed humana loquimur . Nam si in subitis concionibus Spiritus sanctus Apostolorum linguas attemperabat, quid in scriptis, quae filianira erant arterna λ Et si novi testam.
idonei administri Apostoli Ar Euangelistae facti sunt, illorum profecto su
scientia non ex illis , sed ex Deo est: illorum proinde error Dei est, non illorum . Nos enim ab Apostolis Christi testamentum accepimus: be cum illas audimus. Christum audimus: cum eorum Euangelium ierimus , Christi legimus Euangelium . At cum lex Moy sis, quod est ministerium mortis, tam exacta diligentia scripta sit , ut totairnum alit unus apex ex ea praeteriri non Posiit , multo certe magis Euan-aelium Christi, quod est ministerium
spiritus ac vitae , scriptum erit tanta cura be Dei allistentis afflatu, ut non modo verbum , sed ne apex quidem
ullus sit, qui non sit a spirim divino suppeditatus. Quid λ quod Apostolus
olliciostim mendacium, quodque ad Dei laudem maxime pertinere videretur , penitus horret , inquiens s Si autem Christus non resurrexit, inani est Prae dicatio nost rat inanis est Ac fides v stra. Invenimur alitem & salsi testes Dei, quoniam testimonitim diximus adversus Deum, quod suscitaveritChri- sum, quem non suscitavit , si mortui non relurgunt . Quod si falsitas haec,
quae cum Dei potentiam commendaret, tum populum in officio contineret, a sacris auctoribus excluditur, certe quae Cunque alia ac multo etiam magis rejicietur . Nulla enim in lacris literis levis, sed gravis esset; per quam scripturae alictoritas elevaretur. Jam si in huius rei confirmationem arcanarum literarum nos testimonia r ferre velimus, verendum sane est, nesqui oppositiun errorem tueri cupiunt silla. se ratione tueantur , quod auctor scripturae 1acrae eo etiam . loco ,.qu I a nobis afferetur , non de spiritu divino, sed de suo suetit locutus. Ita fieret , ut vix ullum e sacris literis testimoni uin adversum haereticos firmum esset. Quamobrem hos quidem ab hoc semmone removeamus , qui erronea sententia omnem scriptiirae de vim minuunt , Ar elevant auctoritatem . Ipsi
Vero fateamur , sngilla quaque sive magna , seu parva a sacris auctoribus Spiritu sancto dict. nte eise edita . Ida patribus accepimus, id fid lium animis inditum re quasi insculptinii est :id itaque fit nos, ecclesia praesertim ipsau agillia de duce, retinere dcbemus.
Ubi refellamur argumenta capiatis decimi sexti.
Confirmanda ariste nienda verit, e R mi
ea rationum ac testimoniorum δ- praesidia fatis sint, qliae capite superiore sunt posita. Nunc Vero argumenta. ea confutanda sunt, quibus adversarii contra pugnarunt. Atque. a primo quidem argumento, qito veritas impugnabatur, facilis est & expedita desensio. Fateor enim, non singulas scripturae Particulas, ut a .sacris auctoribus scriberentur, propria Ac expressa revel
tione indiguisse , sed singulas tameti scriptas ex peculiari Spiritus sanct i m stinctu afflatuqlle , vere Se iure conten do . Ille, Christus ait, vos docebit
omnia, Ad sug eret vobis omnia, qtia cunque dixero vobis. Alias etiam O, I-. i. Iita stiggeret, alias etiam vestris auribiis audita suggeret, quae alias natura sponteque sua in mentem venire poterant, ea quoque se ageret, non su-Pernaturalia modo, sed & naturalia suPgeret, & quae alias humano more scriberentur. Omnia, inquit, quaecunque dixi vobis. Atque Apostolus , NOS, ait, non spiritum hi igis mundi accepimus, sed spiritum qui ex Deo est, rut sciamiis quae a Deo donata sunt m bis: quae de . loquimur , . non in doctis litimanae sapientiae .etbi , sed in dq-ctrina spiritus, si ritualibus spiritualia comparantes. Spiritualis enim iudicat omnia, sicut scriptiim est: Qtiis cognovit sensium Domini λ Nos autem sensum Christi habemus. Ecce Apostoli, in quorum nomine Paullis loquitur , ad doctrinam spiritus edendam ritum accepere , per quem in Chriasti sensiti omnia iudicabant. Nimirum animalia illa oculis undique plena ad expressionem quatrior Euangelistarum posita , per scriptores omnes factos transferre merito de optimo iure possumit . Nihil ergo autiores sacri caecis oculis scribebant: sed scribentium calamum spiratus ipse attemperabat, ne scritendo laberentur. Inde enim a cων , , cum in secunda ad Cor. epistola quaedam dixisset Apostolus, quae humano more ab eccIesiae praelecto dici pol-sent, subiecit protinus, an experimentum eius quaeritis, qui in me loquitur
Christus p Spiritu igitur sancto inspi- Iati, quasvis scripturae Partes scripiere
136쪽
tancti Del homines. NoIite, inquit ,
cogitare , quomodo , alit quid loquamini : dabitur enim vobis in illa hora quid , loquamini. Quod idem profecto secris
auctoribus Praeceptum erat, ut non C
sitarent lcilicet , quomodo , aut quid scriberent: dabatur enim illis in illa hora quid scriberent. Hoc vero Spiritus sancti donum toto vitae decursu non habebant: sed tantisper dum ii
gua eoriam calamus erat scribae vel
citer scribentis . At Christius nullum inquam verbum locutus est, quod non idem ab Spiritu sancto extiterit. Erat enim, ut sci olla verbis utar, Christi e ii sacratissima lingua perpetuum diavinitatis instriimentum . Et hinc apparet eius argumenti certa ruina, quo deinde contrariam partem confirmab mus. Non enim asserimus, per immediatam Spiritus sincti revelationem, quae quidem proprie revelatio dicendast, quamlibet scripturae sacrae Partem suisse editam. Prin Lucas, quae ab Apostolis acoepit, ea scripto ipse mandavit, iit in Evangelii sui prooemio testatur . Et Marcum, *iae a Petro didicerat , roratum a discipulis scripsisse , auctores sunt Clemens in s. dii positionum libro , apud Eusebium lib. 2. Eccles. his . cap. I s. Papias apud eundem eodem Iib. de c. & lib. 8.
cap. ult. de Orig. r. lil . comment. in Matth. eodem Euseb. referente, lib. 6.
P. I 8. Ae Eusta. quoque ipse, lib. t. cap. 4. & Hieronum is de viris illustriabiis in Marco, de Iremus lib. 3. adversum haereses , cap. I. Sive ergo Mattharis oc Joannes, sive Marcus de Lucas, quamvis illi visa , hi audita referrent, non egebant quidem nova Spirinis sancti revelatione , egebant mmen peculiari Spiritus fantii directi ne . Primae igitur argumentationi hoc modo satissecerimiis. x, Secundae vero sic responsum esto,d , ' Paulum Domini seri praeceptum , seu' ' consilium eo sene loco vocare, quod Christiis Dominus ore proprio vel praecepit in Evangelio, vel consuluit. Nam , quod consilium suum Paulus Spiritus sancti consilium ex istimaret, . satis ipse in)icat, dicens: Beatior erit, si sic permanserit secundum meum consitum: puto alitem, quod Ac ego Spirimm . Dei habeam . Huius vero argumenti confirmatio ex iis maxime eliditur , quae primae sunt argument tioni responsa. Etenim , quae sacri ai sectores scripsere , haec in duplici sunt differentia . inaedam , quae supernam tali solum revelati M cognoscobant.
be ea Baslius tradit a Spiritu lancto
esse . Alia vero naturali cognitione tenebant, quae scilicet aut oculis viderant , aut manibus etiam attrectav rant. Atque haec quidem, ut paulaante diximus, mpernaturali lumine de expressa revelatione, ut scriberentur, non Vel 't, sed egebant tamen Spiritus sancti praesentia fle auxilio pecu li, ri, lit licet humana essent, & ria turae ratione cognita, divinitus tamen sine ullo errore scriberentur. Haec Me
ro illa sunt. quae iuxta Basilium Pa Ius 8e Prophetae de suo loquebantur.
Solent etiam nonnulli veterum , Oria genis non sententi is modo, sed verba relarre, non aliter Certe accipienda, quam Origenes ipse acceperit . . At Origenes eam rem significavit potius , quam asseruit. Nec enim in ea se tentia pers stit . Sed de Ambrosius in priorem epistolam ad Corinthios, ubi locus proprius erat, nobilCum peti illime tensit,
Ad illud vero, quod tertio loco obiectum est, brevis de non dissicilis
est responsio. Non enim ibi, poenite re, resipiscere est, sed tristari. Tria statur autem nater , cum filios dole res videt: sed laetanir, cum dolorem ad salutem suisse intellexit. Nam quod additur, id facillimum etiam est. Quo enim modo Paulus sit intelligenduν, Paulus ipse explicat, inquietas: Quod sequor , non loquor secundum Deum , sia quasi in insipientia. Et paulo ante: Iterum dico, ne quis me piaret insipientem esse, alimum velut inspientem accipite me . Et capite eiusdem epiastolae duodecimo, Si voluero gloriar ij non ero insipiens: veritatem enim diis eam . Et paulo post , Factus sitim i sipiens. vos me coegistis. Quid ergo, sapiens & insipiens Nempe sapiens re vera, sed quasi inspiens: qui tamquam insipientis personam assumere, de seipsiim iactare videretur. Laudare quippe se insipienns hominis nota est. Verum haec, quae stultitia esse videbatur , Dei erat sapientia , ut Aliost
Ius non sponte, sed coactus, non ex vanitate . sed ex charitate gloriaretur .
Ab spiritu igitur sancto erat hii Mim di quasi stulta gloriatio. Sed ne illud quidem est dii scite, quod deinde tu
licit tir: Non enim, quod ait quidam , ancaute mutus fuerat locutus. Sed nequis in ea laude aut arrogantiam, aut vanitatem aliquam siubesse interpretaretur , docet se non in te, sed in in
mino gloriari. Non ego, inquit, sed gratia mi mectim. Simila iure illud
137쪽
est, quod clim Dominus doctrinunEuangelii suam appellassct , sub ecipprotinus, Mea doctrina non est mea, 1 ed ejus qui misit me patris : Hunci itur in modum cum Paulus vere di-Lsset , se plus omnibus Lborasse , addit, Sc vere etiam addit, se non plus omnibus laborasse , bcc.
Ad quartum vero arx mentum lune qui rei pondeant is Ecclesiae auctorit tem tantam esse , ut quaedam etiam demipnitis iacris immutarit. Hii liis generis exempla innunt1 Sabbatum , esiim suffocati, & sanguinis, Baptisma in nomine Hii, & I μ Christus caenati dedit Eucharistiam . Ecclena reis, nixi Christus sit b ambabus speciebus, Ecclesia laicis sub una; quod Ι'au Ius denique permisit dispares in fide comitiqes , Eccles a improbavit. Ita quam- vii lex scripmrae sit, ut is non OrdInetur Episcopus , qu I duas habuerit uxores: Ecclesia tamen eam legem poterit vel ex parte solvere, vel etiam omnino abrogare. Hoc autem respon-ltim hanc quidem. habet viam , quae
deducit ad convenientiam confervataonemque Ecclesasticae auctoritatis, quam si sequemlir , nunquam aberrabimus asiniimuique & Id quod certum M tu-nim est , . id , quod ad fidelium consociationem accommoffatum, N Ia svuod vehemens atque sorte. Sca camvendum sane est, ne . si an argumentorum confutatione ad Ecclesiam tam qitam in aram confugimus, ruit Icl P tius, quam theologi esse videamur.
Mihi itaque aliud rei ponsum multo de doctilis videtur, & veruis, quod
duplici partitione subnixum est. Lana est hii timodi: Scripturae praecepta qtiae .lain temporaria erant, id est in tempus, ex loci, temporis, Persionariam, aliarumve rerum Ac causarum ratione servanda . Atque huius nuidia ex te in praefinito tempore antI-quabantur, nulla etiam Ecclesiae interveniente auctoritate. Quod enim pro necessitate tem Poris statutum eu celsante necessitate, debet cellare pariter quod urgebat, 1. D. I. . Quod PFIne cessitate . Eius generis suit Sabbatismus , dic reliqua omnia, quae Proprie ad Ie-xem veterem pertinebant. Talis etiam
lex illa fuit de immolatis, languineade suis ais, Τalis quoque lillis AP stolicus de bapti mo in nomine Jelu .
Alia vero Praecepta 'terna sunt, qu Ium servandorum ratio non hrevis octemporalis , sed perpetua M Jempiterna est. Sempiternum autem scripturae more voco, quod Iom I erat a non
quod semper fuit. In hoc genere sunt
cmnia naturae Praecepta, quae tam ire veteri, quam in novo Testa vento .continentur. In hoc etiam lex illa, Ni siquis renatus suerit, Scc. Ad altera simitalis de preti, itentiae Sacramento . Praec teta ruritim Apostoloruin, quae in faciis literis scripta sunt, quaedam a Cliri. sto ipsi acceperunt gentibus evulgam da, qaxta illud, Bap itate Oirnes gem tes, docentes eos servare omnia , quaecunque mandavi vobis. Altera vero non fuerimi quidem a Christo
postolis iniuncta; sed ipsi post Chri
stum in coelos assuinptum ea pol ilis tradiderunt. Quae tamen Cluisti Dei que Praecepta dicuntur, non ob eam modo causam , quod Per acceptam a Domino potestatem lata sunt: verum etiam quia Dei Spiritu peculiariter suggerente edita fuere . visum est, inquiunt, Spiritui sancto, fle nobis, ni nil ultra imponere , &c. Quae verba Bas l. s. lib. contra Et momum re- reserem, Spiritui, ait a viriti: cst quidem , a quo ut Domino Ecclesiae leges datae sunt: Apostolis vero tanqu in ministris , per quos decreta sunt edita . Quod autem praecepta haec Chrini
quoque dici possint, Christus ipse docet , inquiens : Qui vos audit, me audit : 'e qui vos spernit, me spernit. Inter haec autem scripturae mandata non leve disci imen est, quod priora illa a Domino Apostolis tradita, ut Propria sunt legis novae praecepta, Iraea Ecclesia nec solvere, nec remitte re ulli potest , sicut ne lesem naturae quidem . Curiis rei causam nos in ru- lectione de poenitentia dedimus, quod legis auctor Euangelicae Christus Dominus non alia Praecepta per se ineedidit , quam quae essent lumino-t,ere ad se lutem necellaria. At posteriora mandata proprie quidem humanasse Ecclesiastica suere : quae videlicet ob Apostolis Ecclesiam gubernantibus edita uunt, non aliter at e alia fuere postea a praeiectis Ecclesiae subsequentibus, di pari tamen auctoritate . . Nam Apostolorum nemo in praeceptas luis errare poterat: sed a Spiritu. lancto ieculiarissime eorum qiii:que dirige tur in serendis Ecclesiae legibus. P steriores vero antistites hanc pecu li rem Spiri uis sancti pratenti m non habent, nisi cum in nomine Christa Ecclesiae congregantur . Qirod utique fit in conciliis generalibus . Qua de re libro postea quinto fusius cIIlle- Iemus. His autem praeceptis, licet Α-postolica suerint, de in sacris etiam
138쪽
n .. Tham. in Addit. κε 6. a. s. ad
clitos suos liberare, vel ex parte, vel omnino potest . Qua etiam ratione, tu alia non esset, lex illa AI ostolica ge abstinendo a sanguine re siti isticata, per Ecclesae potestitem abrogari potuit. Quanquam, ni dixitnus, ea Iege admoture si int gentes, ne sua libertate in fratrum ostensionem abuterentur . Praescribunt alitem Apostest quatenus pro tempore expediebat, qui-bii; illae rebus in fratrum ossennonem possit it inriirtere. Quia igitur lex a fine sito aestimanda est, tunc haec imtelligitur abrogata, crimabi is omen soni iis ac dii adire, mirurs occurrere voluerunt Apostoli, nihil amplius p riculi sui . Quibus positis, facile, titopinor, quartum illud argumentum refellemr. Nam Pauli praeceditim de non ordinando Episcopo, qui bigamus suerit, secundi generis eu, id est, humanum 'e Ecclesiasticiim : inius Proinde vinculnin solvere Ecclesia ii re
tuo quaest . Sed id tamen, nisi semel aut iterum, Ae gravi etiam urgente ciuis non lacit. Nec id nisi si immo Pontifici permissum in Ecclesia est: nanν Episcopis contra Apostolum dispensare cum bigam is non licet: lit ciuη de Innocentius tradunt . Divus vero Angustinus de legibus primi generis loque 3atur , mas si Christusi ple tulerit, ut quae vere fle proprie
d vinae de Euans elicae sinit, nemo antrossit, alit avfit immutare. Quarto igi tur argume uto alluendo sati, dixisse mihi videor. At quintum sic refellia
Primim,siunt qui velim, aut implorum malitia , aut librariorum errore pro Zacharia Hieremiam scriptum ecte. Cuius sententiae init Eusebius lib. Io. demonstr. Evang. demonstr. 4. Id
ietanus vero simile existimavit. Nec Hieronymiis certe ab hac opinione . alterniς est. Ruin in ream. 7. errore scriptoris dicit pro Zacharia Hieremiam esse suppositum . Sunt alii, qui opinentur, eandem sententiam Sc apud Hierem Lim olim scriptam reperiri: sed non omnia Hieremiae vaticinia nunc extare. Opinatim quoque Aligust. lib. de cons Evangel. 3. cap. T. quo
niam eodem spiritu Hieremias Ac Zacharias scripsere , nihil. relarre, si unius semen 1.am alteri tribuas: imo peculiari Spiritus sancti consilio id factum esse, ut ab eodem authore scripti libri omne; sacri credantur.
Illud vero, quot Marta Evangeli-
llae obiectum est, silvolum his vicη ti olet, qui Latinam editionem pabs sim ad Graeca exempl ria expendunt. In quibus quoniam non ieriti r, sciit scri
p tim est in Esaia, sed sicut stri pruin
est in Prophetis: argumentum esse imfirmum aiunt, ut quid librorum depravatione nititur. Huic vero letnenti et Theophvhctium subscripsisse , facile prosecto suaderi potest. Non enim in Esaia, sed, in propnetis,legit. Atque
Hieronymus in somnient. sui er g. Matthaei captit, huic quoque opinioni su b- scribit inquiens: Nos nomen Elaiae rutamus additum scriptorum vitio, quod de in aliis locis prodare possiimus; aut certe de diversis testimoniis scriptur. nim unum corpus effectum. Ex istiumat euq Hieronymus, sive hoc, sive illud accipias, latum est e flepravatum .
Id quod eis de Piol. 13. credidit. At E-
r,smus,tametsi fatetur Craeca exemplaria 'omnia, qtiae videre quidem ipse potuit,e, προφητα ς h ibere: lectionem nostram Probat tamen, Graecamq; asserit a Graecis suisse immutat in . Hieronymus etia .n, ipse in epistol. ad Pammach. de o t. gen. iniet. sbiam hanc, qliam habemus lectionem , Probat: alterius autem eo loco ne meminit quidem. Et Porphy. 14.li. Marcum Evangelistam eo nomine acculae, *lod homo imperitus Ac rudi, stet tuas literas neficiat, idque quasi ab uno eodemque propheta scri Prum referat, quod non ab uno, sed a duobns scriptum est. Cui calumniae MChry.ostomus respondens non causatiari aut codices menciosos esse, aut certe
ab impio locum depravatum: sed pla- ne contentit, eo prorius modo lectum iri. quo Porphyrius in ob ectione lexit . uua ex e perspicuum fit, ante Chrv ostomi Ae Hieronymi tempora in editionem nostram omnes 3e Graeia eos be Lat nos eodices contem fisse . Vbi non possum novitios istos interpretes non ridere, qui tanta facilicite Ee confidentia e pravis Graecis Latina emendant non prava. Nimirnm enim
patiemur hic, si de i s ludimus: quibus in usu est ludere de nobis. Imo
patientur positas, ut quod hoc Ioco eorum antelignamis graimus iiimmo iure magna te ratione facit, idem nos aliis quoque lociς faciamaas, Ae Graecis exempli ribns posthabitis, Latinam editionem veneremiar . Sed ut eo revocetur , unde huc delimavit oratio, Cinnargumentum illud non si tam facile, quam illis est visum: n lore omnInovi die arte re&llendum est. IIla i nur erba, Sicili scripuim fit an hiata, K 2 non
139쪽
non reseruntur ad omnia ea, quae si qi nnir : sed ad id tantum , Vox clamantis in deserto, flec. Illa vero. E ce ego mitto Angelum meum, &c. tanquam de suo Euangelista addidit, quod facere iure potuit, quamvis eadem in alio propheta reperiantur . Non enim, si Aristotelem resero, opus
est, sequentia verba omnia Aristotelis esse. Quin licet mihi nonnulli de meo adlicere , praesertim si ad explicati nem Aristotelis conducunt maxime. Sic quoniam Euangelistat illa verba ,
Ecce ego mitto Angelum meum , &c. verbarum Esaiae erant expositio citat-dam : nihil Marci derogat fidei, si Esaiae testimonium verbis eiusmodi adjectis te expolitit, he ornavit. Nisi
infidelis servus est, qui apposito verborum ornatu heri sui munus amplificat . Hoc respondet Chrysostomus . Hieronymus autem Euangelista; fuit se ait non de verbis, sed de sense lollicitos di omnia vero illa , quae in Marco sequuntur, ab Elati scripta, non , secundum verba quidem, sed secundum sensum esse. Qui enim vocem clamantem . &c. aperte dixit, is angelum eundem esse sensit , qui viam Domino Praepararet . Atque haec responsio a Beda vel maxime probatur in comment. siti Per Marcum. Jam, quod fassitatis etiam Parcus arguitur, qui Christum scripserit hora tertia cruci- Exum : de hac re quatuor video se tentias serri, quarum nulla est, in una non maior adhuc probabilitas desideretur. Prima eorum est, qui antinadvertunt, Ioannem non scribere , Pilatum hora ferme diei sexta pro tribunali sedisse: sed parasteues hora fere sexta. Aliunde vero diem , aliunde Parascevem initium sumere . Nam Jnda os ante diei principium , hoc est iante solis ortum , praeparationi paschalioI'eram dare solitos, rationi consentaneum est . Si enim Christiani in huiusimodi festorum vigiliis multo ante diluculum incipiunt quaedam necessaria
Praeparare, Iudaei, ac multo etiam ma-
sis , idem feciste credendi sunt, qui
non modo aχyma in multos dies, verum complura quoque alia erant Paraturi, non solum ad sestim diem , sed ad versperam etiam Paschae. Sunt 8 alii, qui Austi stimim secuti , Putant,
Marcum non de crucifixione militum locutum esse, sed de crucifixione Judaeorum. Hi enim vel maxime Christuin crucifixerunt: quemadmodum Actor. cap. 4. illis Petrus edixit Ut
ergo ostenderei Eliangelutat inminum
ministerium praesidi praebuere, quam a Judaeis crucifixum : posteaquam militum ministerium expressit inquiens , Et crucifigentes eum diviseriint, &c. nim vero ad vocem , mat sanguinem
iusti petiit, auctoresque flagitii crucem Domini revocavit in haec verba , Erat
autem hora tertia, & crucifixerunt eum. Horam quippe crucifixionis militum . ut qtiae vulgo nota erat, non
credidit exprimendam o Alii credunt huic se absurὸitati satis occurrere, si diu cant, Christum intra horain tertiam Ac sextam crucifixum t & ab utroque
extremo , quemadmodum media iOlent, horam mortis Christi esse nominatam : ab uno videlicet tertiam, ab altero sextam . Sed haec responso patentem habet scrupulum. Quod nim hora quinta fiat, hoc si quis vet arta , vel sexta fieri ab utroque extremo dicat , quamvis improprie id quidem dicat , sed χrri tamen utcunque potest. At quod in quinta hora fit, socin tertia vel secunda fieri , nec usiis profecto, nec ratio sertis nunt igitur alii hoc, quod quemadmodum nox in quatuor vigilias, ita dies in quatuor stationes N partes divisus a Judaeis est. Quarum prima imcipiebat a diluculo, re durabat usuile ad horam diei tertiam, vocabaturque prima , eo quod ab hora prima initium sumeret. Secunda autem incipiebat ab hora tertia , bd durabat usque
ad horam sextam: vocabam ne hora tertia , quod ab hora tertia princidium haberet. Tertia vero diei pars incipiebat ab hora sexta, se durabat utque ad horam nonam : appellabaturque similiter ab hora, unde principium acceπ-
rat. hora χxra . Quarta demum statio, parsque diei incipiebat ab hora nona , Ac durabat usque ad occasum solis , vocabaturque vel hora nona , Vel vel pera. Quae si vera sunt, iam pulchre consentient Euangelistae . Nam in secunda statione, quae hora tertia dicebatur , circa finem Christus crucifixus est, hora scilicet illa nondum elapsa. Aliquanto vero Prius, in e dem hora tamen stationeque diei, Pi- Iatus pro tribunali sed it: nempe hora quasi sexta . Vere squidem tertia erat, sed erat proxima χxta . 9uae nimirum opinio longe erit probabilituma, si probem r ad eum modum diem a Judaeis dividi solitum. Atque in hist ria Passionis quidem nominatim dilia culi , tertiae , sextae , & nonae horarum meatuq st ; de reliquis autem inter-- fuc
140쪽
fluentlasis omnino tacetur . At parabo- tribunali sedilista 'de Patre amilias Operarios in vineam si in conducente, quam isti etiam asia ferunt in hu ius rei confirmationem,
non solum nihil iuvat, sed etiam -- cit . Quoniam ibi Dominus non tantum Primae a tertiae , sextae , &nonae , sed undecimae meminit. Id
quod absurdum est et , si quarta diei
pars, hoc est, hora nona , reliquum omne eiusdem diei tempus complecte retur. Ac re vera, ut breviter simpliciterque dicatur, qui undecimae ii rae , quae inter nonam de duodecimam interfluxit , expressam menti nem secit, eum certo certius constat diem non ad eum modum in stationes hchoras quatuor, sed , ut moris est nostri , in partes 3c horas duodecim divisisse. Verum ut haec cunque habeant , huic nos responsioni libentissis
me se clibemus , si illa diei in stationes quatitor Partitio, illaeque ruritim ab initiis denominationes q. latuor , aut idoneo testimoniis, aut probabili ratione consistant.
Nec enim deliint , qui existiment haec a recentioribus Iudaeis eise conficta omnia. Nam secunda diei statio,
cum tres solum horas complecteretur , quartam, quintam, dc lextatri , non hora tertia, a line scilicet stationis proxime elapsae, sed hora quarta ab inhio stationis eiusdem nominanda erat. Ecquis nitem serre possit stationem, quae a decima u. que ad duodecimae finem Pr
tenditur, nonam fioram appellari Certe sicut prima hora , si verum est, quod ut i dicunt, a principio suo nomen accipit . ac de stationes caeterae a suisis i atri Propriis PrinciΡiis nominarentur. Mihimst, i , ta hmplicissima ratio huius loci explica - - 19. d i esse apparet, si cum Theoph. de Caiet. dixerimus , Marcum ita scripsisse, ἐν δν ἄρα ς , id est, erat autem hora sexta. Sed indoctos olchantet vea librarios notam illam senarii τ in γ , quae est nota ternarii, mutasse . od de hoc 'oco ob nonnullam literarum similitudinem factu proclive fuit, 3c in his auctoribtis, quorum libri hujuscemodi numeros & notas habent, saepe fieri notius est , quam ut indicandum fit. Nec Theoph. sotan fle Caietani
anctoritas, sed ratio quoque me, ut ita tenerem , impulit . Nam χxta hora Dominum vere ac proprie crucifixnmsut omittam quod 3e vulgo Christi nonim Persuasum est , & passim in crucis ossicio ac precibus celebratur, Certe ex Joanniet Evangelio colligimr. Tra
modum elapia quinta . Alioqui falsa hora lare sexta diceretur. Incredibile autem est id , quod reliquum erat horae quintae, cum esset breve 3c Perexiguum. in sententia serenda , in suscipienὸo Jesse se educendo , in cnice utque ad Calvariae locum baiulanda , non esse in
sumptum. Etenim nec locorum Intercapedo parva erat, nec tantum fuit celeritatis in via, ut non potuerit interea 3c Simon angariari Cyrenensis , de a Christo oratio haud momentanea ad mulieres haberi . Itaque sine dubio. si vere 3c proprie Marcus loqui voluit, cur autem noluerit , nulla est causia a non scripsit hora tertia, sed sexta in mimina crucifixum . Id quod Hieronymus , si is tamen horaim comme tariorum est auctor, in Psal. 7 . a Per te docet. Sed quil quis illiini Ρ, almum expotuit . si non fuit Hieronymus , Certe eruditus fuit. Atque Eralmus in annotationibus super hunc Marci I cum nomine Hieronymi hunc commentarium refert. Accedit quod non alia sere. scribit Marcus , quam Mat-
tbaeus, jdque maxime in historia passionis Christi. Itaque dum considero,
Marcum in historia passionis non i tum eadem eodem ordine cum Matthaeo , sed eisdem etiam pene verbis scripsisse : sacile adducor . ut sentiam ipsum non notam ternarii, sed senarii, ut est apud Matthaeum, Halii ilIe. Quod autum huic sententiae obiicit auctor commentariorum in Marcum,quae Hie-rqnymi linito circumserunmr, hoc facillime refellitur . Si sexta , inquit , hora dominus fuit crucifixus , cum a sexta utque ad nonam tenebrae suffuderint terram , non Potuissent Praetereuntes in eum movere capita , quem per tenebras omnino non cernerent .
Cui mo respondeo brevissime, Christum in sextae horae principio cruci
xum . Hora autem eadem labente, convicia in eum iacta sunt. Sed circa Giusdem horae finem tenebrae orbem circumsuderunt . Quod Marcus ape sitissime significare videm rhis verbis, Et sacta hora sexta. Quid enim ex Peditius est , quam lactam intelligere , non incipientem , sed expletam λ Id quippe factum , de vulgo , bc Phil sopnis vere dicitiar, non quod inchoatum, sed quod consummatum est. Qua ex re, velit nolit mander, satis plano inteli igitur , omnia Euangelistae diista
cohaerere , si legamus , Erat aurem hora sexta , bt crucifixerunt eum a