장음표시 사용
341쪽
Σ1o De Philin boriem Auctor. Lib. X. Cap. IX.
dum corruptas disciplinas pertequitur . ea vero quam factili s haec in eorsim Nec novitios solum, errores , qui et manu esse coepit , qui nulla philos irrepserunt vel imaserunt, coarguere , Phia, nulla gravi dici plina ante in- sed antiquorum recepta placita con- stri icti ad eam , 8e ornati accesserant , vellere portentat, maximo cuidem sein- scientiae huius splendor omnis deletus ivr verborum ambitu , lea vi quando- est: neque eius Prostabres habentur inque argumentorum minima. Dixit il- pretio nisi a vulgo, quod litibus ple- se quidem in libris de corruptis di hi- nuin est omne. Quemadmodum autem Plinis multa here , multa praeclare . AEgvptii sacerdotes mirifice coleban Atqui fidenter pr*mncia it aliquando , tur , quod multam in mathematicis o M. . tanquam e divorum concilio descendi L posuissent operam, Geometria vero AE- miti 'set. Multo autem viris doctis proba- gypnis tota indigeret, confusis per an-retur magis, si qua diligentia, Ne di- nos singillos agrorum limitibus Q in sertitudine caiisas corruetarum artium undante Nilo : sic clam lites inunda- expressi, eadem collapsas restiniisset: tione sua orbis Christiani fines perva- sed in tradendis disciplinis elanguit , serint , miscuerint, confiiderint , ne- cum in carpendis erro ibus viguisset . cesse est , eos honore summo assici , Nec mirum. Nam aliorum errata e qui iurgiorum componendorum dicuniam Probabiliter reprehendere , facile tur esse periti . Componant nec ne sest ici quidem. Artes iero , quas iam ipsPviderint, hoc nos certe videmus, inde a multis annis viri quidam & minus ibi esse litium , ubi minus est indocti ia barbari deflexerunt, ad re- huius generis literatoriam. Novitios i- 'ctim lineam revocare, scilicet hoc taque em Iure consultos ne ego qui-pus, hic labor est . Hucque erat dem in uium theologiae vendicare cu-mnino conandum, si quicqtiam magna pio. Nec enim mihi iure contuitus est laude dignum agendum erat . Aliud leguleius quispiam , cautus & acutus aest autem laxes civiles , Praesertim in cautor sormularum, auceps syllabarum, reputa bene instituta , longo usu pro- iniustitiae aeque, ut iustitiae Patronus. latas reprehendere, aliud errorem im Sed id doceo , civiles leges, eas vel torpretum increPar . Qitanquam Lu- maxime , quae Christiani populi usudovicus, quod ad iurisperitos attinet, di more observatae diu sunt. theologo eadem nobiscum sensit. Ait enim: Ac ad argumentandum esse utiles. Sed de juris civilis veteres interpretes summo his fatis. Nunc de historiae auctorita- olim in honore suere , iure quidem te dicamus Nam argumenta quae P merito magnil que rationibus. Quoniam stimus, ut iuris civilis auctoritatem ius civile , ut a praeclaris phidosophis levaremus, Eciliora sunt , quam qui- graviter prudenterque editum fuerat . bus refutandis nostra immolari debeat ita illud etiam non nisi graves Prliden - Oratio.
resque philosophi interpretabantur. Post-
342쪽
HUMANAE HISTORIAE AUCTORITATE,
uuae postremo loco est posita,
Nuneius de marte Parentis, vix
dum finito superiori libro alia
latus enarratur. Iperiorem locum vix dima finieram , 8c ecce nuncius
MINIO charis limum Viennae diem
-- extremtim obi isse . Eo v ro audito nunci O , si motum me negem, quam id rech: faci m, viderint
sapientes , sed certe mentiar . Motus sum enim tali parente orbatus, qualis, ut arbitror , apud mortales reliquus nullus est. Cum autem ego illi meas has lucubrationes nuncuparem , scilicet a laboribus, quos ejiis potissimum caulasu ceperam , aliquandiu cessanim est . Mihi enim ante ita iucunda huius libri consectio erat , ut non modo mnes abstergeret laborum molestias , sed efiiceret labores molles etiam x iucundos . At vero postea nihil omnino erat 1 qlio taedium de cura levaretur . Etenim vivo patre, cum de Iocis the
logicis aliquid vellem scribere , ille
mihi occurrebat non eo solum dignus munere , sed in cuius etiam nomine vigiliae nostrae gratius apparerent. Nunc autem quem similem inventurus sum. ut patris loco substituam 3 Solebam mihi equidem charissimum parentis vultum silere . Et quotiescunque scribendumerata aut ego eram cum illo , aut ille mecum . Ille addebat aculeos ille tor- Pentem excitabat: ille ne oscitare quidem me sinebat. Tanta erat in absentem etiam Patrem riverentia. At m d. Opus coeptum Persequi cupienti aqua haeret, ut aiunt, nec quicquam conor, ubi non labascat animus victiis quam cito. Longo enim a me ille spatio seiunctiis , non minus mihi dereliquit moriendo doloris , quam afferebat vivendo laetitiae . Sed cum accepto vulnere otium mihi magnum insperatumque contigerit, nihil alitem agere animus ncc deberet, nec posset , ad postremum Iocum omnino appellendus fuit: ne rex bene & utiliter . inchoata, eius morte interciperetur , qui etiam-
niim e superis vigiliarum mearum mi
nus exigit . Nec . vero dubitem ego quaerenti , cui scribam , resipondere :Patri meo scribo. qui me non ipsi haec tantummodo flare voluit , sed etiam aliis prodere. Quanta igitur apud Υhe logos sit historiae humanae 3c utilians. 8e auctor itas , explicaturi modo sumus. Orabit autem sine dubio Pater,nt quoὸ iter illo in terris cogente carpsimus , eodem nunc e c ps lavente
praetervecta est oratio mea . A rebus enim difficillimis ad res laciles delapsus sum, neque, historiae humanae auctoritate explicanda potest aut insenium , aut Theologia .mea periclitari . Multo vero id minus, cum illud explico, quam si Theologo humana historia utilis Fc necessiria . Nlirulos quippe hic. adversarios habemus, nulla contra veritatem argumenta sunt. Etenim viri omnes docti consentiunt,
343쪽
rudes omnino Theologos illos esse, synodo damnatus est. Sed At Iib. 4- in quorum lucubrationibus historia cap. I . contra Iconom.ichos scribit , muta est. Mihi quidem non Them eosdemque in libro haeres. Iconoc Ia- Iogi sollim , sed nulli satis eruditi vi- stas & Thymoleontes appellat, a Leone dentur , quibus res olim gestae agnotae scyicet, Wii sectae illius praecipuus bestini. Multa enim. nobis e thetauris auctor & adiutor fuit. Eodem praeter suis historia suppeditat ,. quibus si ca- ea haeres. lib. Monothelitas commereamus , & in Theologia. 8e in qua- morat Cyrum , Sergium & Eustathium . cunque ferme alia facultate inopes sae- qui damnati sunt in sexta synodo sub penumero & indoct i reperiemur. Cum Agathone Papa: adversum quos copi vero pateat, quandoque in re quondam se etiam scripsit libro 3. de orthod. iid. gesta Theologicae disputationis cardi- eap. I . Ze 3 s. Quae omnia qui expennem verti , quis . est hic , qui neget, dat, is facile intelligat, Joannem Da-mterdum etiam in scholassica disputa- mascenum post Gregorium extitisse. tione opus esse ex lannalium monumen- Nam quod Tritem ius ait, duos fit illetis testes excitare clariisimos verita- hujus nominis, alterum inb Theodotis Equidem historiam esse Theolo- sio, qui libros illos Theologiae com-go disserenti necessariam, cum saepe posuerit, alterum sub Ione . qui Pro
alias, tum maxime in hoc opere ani- imaginibus depugnarit, id commenti- 'madverti: tibi quantiis mihi fuerit hi- tium totum est, ut ex locis modo re storiae humanae uius, qui lii periores citatis apparuit. Nec vero historiam libros attigerint, ii faci, iudicabunt. ego illam pro . Mirum enim est, Nam quam magnus postea suturus sit, hominem . Grccum: rem nostratia , &non audeo ego in praesentia dicere, toto, ut ipse inquit , orbe vulgatam ne montes aureos videar polliceri . Graecis si iis prod disse, quam historia Certe quantum historiae cognitione tamen omnis Latinorum ignorat . Sint Theologus indigeat, vel illi abunde erga sabulae, non repugno , ea quae de
magno argumento uint, qui citis igno- Traiano & Gregorio reseruntur .. Atratione liint in varios errores lapsi . non ob illam causam tamen , quia prior Huius generis quidam excinplum P Gregorio Damascenus fuerit. Uerum
nunt, quod Traiamina Gregorii preci- hoc in genere Hispanus noster Gene-bus a gehenna liberatum , non vulῖo fius Sepulveda nuper erravit , homo solum , sed Divo etiam Thomae olim neque ineo iudicio imperitus, 3e suo juvent persuasium est . Perlitasum est valde doctus, certe & eloquendi arte autem Ioannis Damast i a iustoritate , clarus, & a Tlleologiae studio non cui D. sane Thomas plurimum dese- abhorrens. Qui cum persuadere vel- rebat. Sed illius fabellae, inquiunt, ar- let, barbaris novi orbis oppugnandisgumento nemo adduceretur , si ex itistam eise belli caulam , in eam ar- temporum ratione intelligeret , Joam gumentationem incubuit , quod Gre-nem Damascenum rei eius auctorem gorius in epistola lib. Primi seriua- esse non Pora, ut qui plus uno seculo gesima tertia Lin id quod refertur 23. iuxta horum sententiam Gregorium . quaest. 4. Si non . siennadium commen- antecesserit. Nam Raphael Volaterra- dat, qui tantum Christianae dilatandaenus, Vincentitis Valvaccnsis, ac Dia causa Rei p. bella susceperit quatenus vus Antoninus illuni tradunt sub The Christi nomen per subditas gentes Fidoso floruisse. Sed hoc exemplum in- dei praedicatione circumquaque discur-epuim est,c m Jcunnes ille D.imascenuri reret. Hoc vero Gregorii testimonium iiiii quatrior de orthodoxa fide libros ' quam sit ineptum. ad rem propositam edidit, sub Constantino 3c Leone is comprobandam ,. is quoque ipse Gesoluerit , hoc est , Divo Gregorio nesius facile iudicasset, si ex nistoriis iam deiuncto. Nec in re apertaeopus est didicisset , eos , adversum quos be aut Ioannem Patriarcham Hierosol Ia 19ennadius gessit , hostes non immitanum , aut rerum scriptorem I O- peria Romani modo, vertimetiam Ec- manarum lib. 2 r. &22. aut alios etiam clesiae Christique si fisse .. Id quod. ex historicos excitare , ubi Joannes ipse alia quadam ad eundem Gennadium Muti Damascentis non obscure indicat, quo epistola , quae est in eodem lib. m- tempore extiterit. Primum enim Cy- mero 72. luce clarius videre licet iarillum saepe refert, qui post Theodo- Nec dubitari po est , Vandalos, fium suit. Synodi quoque Chalcedonis nim reliquiae eousque in Africana Pro- p M. in . aliquando meminit. Quin lib. r. Cap. vincia supererant, Arriana peste assis Climn ita Petri cuiusdam Gnaphael secit mem ctos: nec ignoratur Donatistis, quibus nem , qui sub Justimano In quinta Africa tum etiam plena erat, Praemiis, ω vi
344쪽
8e vl eonira Catholicos , non solim diim ratione i ugnasse . Sed de his exemplis non est hic loeus disserendi, ubi breviter be in transcursu The logum admonemus, ut ne historiam Ecclesiasticam ney ligat, cuius & cognitio magnos fructus Parit, & ignoratio Parit errores ..
Iam vero Augustinus lib. de docti.
Christ. 2. cap. 28, ethnicorum etiam
historias ad intelligentiam strii turae
sacrae plurimum Conterre tradit, oste ditque ex earum ignoratione quosdam circa scripturas errasse. .Videlicet Ir nmis 3e Tertullianus Circa aetatem
qua Christus passus est , vario sunt
quidem errore versati, sed ob eandem causam tamen . Historias enim humanas hoc loco neglexerunt, quibus cognitis ea res facillime expedinir
sutia passum. dixit . Tertull. in
xiεn in o . Sel io quoque Poterat admoneri. Atque Erat mus , ' quas tenebras super uni-stum passum lane scribit E-ii angelista , ' eas iple sui Hr Judaeam tantum sulas intelligit, salsaeque intelligentiae causam ponit neque veram sneque s vera esset, satis idoneam, quod si hae tenebrae tanto spatio comtigissent per umversum orbem, aliquis certe seu Latinus seu Graeciis scriptor/, ejus rei meminisset. N m epistolam, A qua Dionysius astriiit eclupsim illam se diligenter & vidisse oculis, & anumo considerasse, quas nomine Dionysi confictam deridendam propinat. At vero nec quam Philosophiae doctrinae laudem Dionysio Areopagitae
eripere conatur Erasmus, eam ego in hoc opere asserere Instiato, nec Id etiam reprehendo , quod D. Hier nymum ejus interpretationis auctorem
facit; cui non alius qui1qtiam scriptil-rae interpres apertius contradicit. Illud ago , nisi humanas hi istoriis hic ignoraret Erasmus, tenebras profecto illas aliter , ac 'vere quidem , inter metaturum.. Phegon enim Olympiada. rum egregius stipplicitor, in quatuordecimo libro ita scribit : Quarto autem anno 2 . olympiadis, magna 3e excellens inter omnes, quae ante eam acciderant, desectio solis est facta . Dies hora sexta ita in tenebrosam noctem verius, ut stellae Coela vitae sint, teraque motus in Bithunta Nicaenae ii is multas aedes subverterit. Quem annum cum passione Dominica concurrisse Euseb. in chronicis patefecit. Lucianus quoque presbyter Antiochenus, vir u oribus de eruditione prae
cipuus, cum Aentillas de fide Chri-
stiana djsputans , . Requἰrite, inquit in annalibus vestris, ne invenietis tem poribus Pilati, Christo patiente . iuga to sole interruptum tenebris diem . Auctor est Eusebilis libro o. eccles. histor. cap. s. Tertullianus demum, Eodem , inquit, momento dies medium orbem fgnante sole subducta est . D liquium utique putaverunt, qui id super Christum praedicatum non scierunt:& tamen. eum mundi casium relatum in arctivis vestris habetis. Hachemas ille in Apocalyp. cap. 2I. Quibus e Trebus facile intelligi vir , surris literis exponendis historias etiam gentilium dile necessarias . Quae quanquam ita sunt in promptu, ut res disrutatione
non egeat. sunt tamen nobis in tertio
decimo libro susus explicanda. Cum igitur ibi haec simus exemplis manifestis imis illustraturi, non est cur quae eius libri propria doctrina erit,
hoc nos eam loco importune ant Vertamus. Atque ut Geometrae solent non omnia argumentis Ostendere, sed postulare, iit quaedam sbi concedantur, quo sacilius quae velim, explicent: sc ego interim a lectore stulo, ut mihi concedat esse in libris fictis loca plurima, quae sne historiae humanae cognitioire exped iri non queunt. Quod aulcm in d ille natione adversium fidei Christianae inimicos reriim gestarum
monumenta Theologo perorPortunae sint , clarissimorum virorum usus aperte confirmat . Tertullianus ex ipsis Romanorum historiis argumentatur, pessimos quq qtie saevos Christianis cmdclesque suisse . Bonum itiique esse, id quod mali homineς insectarennir. In libro vero ad Sc elitam, quot rerutri restarum exemplis usus est, ut perliiaceret h vexatos Christianosi multos gentilium praesides tristes exitus habuisse intamobrem qu cum nostr Is pugnavissent, eos cum Deo quoque sine dubio certasse . Cyprianus idolarum omnium vanitatem qua epistolarum scientia & commemorati ne coarguit Hieronumiis qlicit 'namque varias adversum Jovinianum hist rias in commendationem virginitatis castitatisque commemorat Lucianus presi ter, quemadmodum supra diximus, ipsos gentium annales excitat , ut D
sitae etiam fidei dogmata illorum testimoniis asserat . Eusebius Judaeos,& Paganos saepe ex historiis humanis alae ea. resutat. Non ergo historia solum Ee- 367 clesiastica, sed ea etiam, quae est ab ethnicis auctoribus scripta , theologo contra adversarios fidei utilissima est .
345쪽
Quapropter rudem esse omnino in historiis gentium , aut inertilsimae s gnitiae est , aut fastidii delicatissimi. Enimvero quod commode ac prude ter, non in concianibus dico , leaeti m in disputationiblis Theologus eis xempla proferat, dum quippiam vel iustum esse luadet vel iniustum . qu
niam a viris aut Probis, aut Im Pr bis usurpatum est, Tertullianus, Hie- n. ron mus , aliique viri gravissimi latis ostendunt, qui non raro huiu1cemodi perfilasionis genere delectantur . At
exempla probabilia sine historiae cognatione proferri qui possunt iam late igitur historiae utilitas fusa sit , apparet: siquidem quacunque Theologi in gredimur sive concionando, sive dii- putando , seu se cras literas exponendo , in 1liquam historiam vestigium ponimus . Itaque Cum ad has multas res Theologo perutiles sint historiarum libri , midiose profecto ab eo legendi sunt, ne turpiter m rebus ad se maxime pertinentibus erret, eaque Ign ret , quae ignorari non sine imprude tia modo, sed ne sine imperitia quia dem possunt. Hi storia quippe, ut Ocero verissime dicit, cum magistra viis est , tum hix etiam veritatis. De historiae ergo ntilitate hactenus dictum est, nunc de auctoritate videa
Argumenta continet, quibus --ctoritas humanae bises Mimpcnatur .
Uamllam , ut paulo ante dicebamus, e locis scopulosis enavigavit oratio, nec ea, quae in huius loci explicatione disserenda sunt, ingenia vim aciemque desderant , egent i men quaedam horum fravi maturoque
iudicio. Qua ex re fit, id quod vix credibile est , ut in Deo facili & explicato perdissiciles & hibricae quaesti
nes existini. In primis enim constituendum est, qualis quantaque sit historiae humanae auctoritas Ac quam faciat in Theolagia fidem : quod non adeo expeditum est. Deinde quis alictor probabilis ac fide dignus existimari debeat: quae res est omnium dissicillima. Cum enim non ex se . ne hominum recenti. sed ex ma torum memoria atque. annalium vetustate
eruenda saepe sit veritatis explicatis eius, quae an Theologica di putatione versatur, Oportebit sane de historia praesertim veteri iudicare , historicos
omnes internoscere , mendacesque a veracibus secernere. Quam facultatem quoniam mihi nec arroga, nec debeo, fateor me non sine metu ac pudore quodam hane provinciam liisceptiis munere necessitatis, non voluntatis o-Pere Perfunctitrus: Non quod mihi lii tanto ossici . tammae gravi causa cura
desuerit, sed quod video reri ultatim esse , eo vel maxime loco iudicem velle fieri , ubi vir ille nimirum exigitur, qui & antiquitatis memoriam in numerato habeat, Ac prudentia summa gravi mimoque iidicio sit 'raeditus . Sed
quo cit nis hoc, quod liiscepimu , non mediocre munus conficere possimus: Omilla aut i 'norati in s meae, aut temeritatis, aut utriusque etiam deprecatione , ad earum rerum, UIM Pr politimus , explicationem disputati nemque veniamus.
Principio itaque historiae humanae auctoritatem argumentis oppositis impugnabimus . Mox docebimus ex eluia modi historia qualia in Theologiae sium argumenta ducantur .. Tertis i Co ostendemus ,, quinam Illi auctores sint. qtios in historia Theologi probare debeant. Postremo argumenta. op Posita refutando finem hujus libri faciemus . Primum ergo argumentum , quo historiae humanae fides labefactari potest, est huiusmodi. Ioseph secundum naturam filium fuisse Iacob , secundum Ierem fuisse filium Eli, Africanus in epistola ad Aristidem, Iustiniis mar-tur quaestione ad Orthodoxos εs. E sebius libro r, Ecclesiast. histor. cap. . Nicephorus lib. item Primo cap. H. Ambrosius libr. in Lucam 3. Hiero
mmus in Primum Matthae. cap. Aug. lib. 2. de con. Euang. cap. 3. ος 2. retract. lib. cap. s. dc 6. Damascenus lib. 4. cap. I s. Beda lib. r. ii Lucam cap. Io. Geophylactra ire Lucae tertium caput, omnes e sere Patres scri Pserim . Neque illis stibito reperta haec, aut sine auctoribus conficta sunt, sed ab ipsis SalvatorIs no stri propinquis & consanguineis tradiista , quemadmodum Alricanus inmat. Haec vero multis argumentis commentitia esse probat libro primo harmoniae Euangelicae Osander , atq; , ut sibi quidem videtur, ita probat, ut non m do Divo homae , caeter isque Thoes gis quasi portenta semulantibus inluN
346쪽
ret, vertim etiam eos insinos appellet, Carthusia. Simon de Cassia qui haee primi in Iucem ediderunt. Secundum argumentum est , quod
Ioseph virum Mariae alteram prius xorem habuisse, ex qua filios susceps rit, qui fratres Domini in Evangelio dicuntur, Eusebius lib. 2. Ecclesiast.
histor. cap. r. Nicephoras lib. 2. Cap. I.
ubi etiam refert Hippolytum eiusdem
sententiae auctorem , Ambrosus tit . lib. de instit. virgi. cap. s. FRiphanius lib. 2. con. haere. cap. fr. 8e 78. Hi- Iarius ean. I. in Matth. aperte consen
tiunt. At historiam hanc Hieron mus in Matthati dnodecimum caput
tanquam apocryphorum deliramenta contemnit: quin etiam adversus Heu vidium asserit, audaci eam temeritate eonfictam. Tertium argumentum. Hieronymus scribit, veterem historiam narrare , Matth. 14. quod Herodias cuius Matthaeus m
minit, filia fuerit Arethae regis: idem quoque astruit Beda libro com . iii Marcum secundo, Eusebiusdue Ruff-no interprete, libro Ecclesia. histor. I. cap. 13. At illud esse falsum e Iosephus lib. 8. anti. Cap. s. ω Egesimis lib. 2. de exci. Hier. cap. I 2. testes Iocupletis limi liint . Quibus
etiam assentitur Nicephorus lib. I. cap.ro. Nihil igitur ex rerum Veterum publica commemoratione , non Certo
dicam, sed ne probrabiliter quidem suadere possumus . Nam si historias, quae in his tribus argumentis referuntur , explodere & pro nihilo putare licet; nulla profecto hii mana historia reperietur . quae 'ucquam habeat ad faciendam fidem virium. Quartum argumentum . Ma Os , qui Christum adoraniri ex Oriente venerunt, reges sitisse, nedum philos phos, tradunt, Cyprianus in sermone
de Baptismo Christi , Ae manifesta
Trinita. Athanasius onaestio. 2. ad resem Antiochum , Hieronymus in 'lata. 7r. Angustinus sermone εἶ. ad fratres in eremo, Fede mirabilibus sacrae scripturae , s tamen haec opera Augustini sunt, Chrysostomus homilia 6. in Matthae. Tertullianus contra Iudaeos, Doctor quidam antiquus nomine Christianus in cap. Matth. 2. Isidoriis in praefatione missς . quae is ugo dicitur Moearaυe . D. Τhom. in Matthae. Cap. 2. N in Joannis Ir. Cap. nam & 3. Part. Qiaest. s. artae. 3. ait, non solium fuisse sapientes , scd Potentes. Einsdem sententiae fuerunt Albertus Magnuη , Divus Vincentius , Nicolaus Litanus . Dionysus
incognitus in Psalm. I. Titelmanii , Joannes Eehitu 1 Divus Antoninus, aliuque ex iunioribus, quos longum est enumerare . Ac certe historia esse videtur per manus a maioribus nostris accepta . Sed haec tamen communis
traditio nullam prorsus in Ecclesia facit fidem. Quin probabilii inre a Baiaptista Mantuano, aliique recentioribus asserinir , Magos reges non filisse . Non enim id hientio prae remissurum Euangelistam, quod ad rem masn
pere pertinebat; nec Herodem, si reges essent, eos adeo imperiose & i civiliter excepturum. Quintum . Magos venisse Hieros, Ivmam diebus a Christi nativitate tr decim, non Hieronumus modo ne Augustinus, verum etiam omnes Prope EU C:
auctores Fe veteres de recentes -- potitanas.
mori ν prodiderunt . At Epiphanius haeresi s r. constanter affirmat, post Levit. l . duoet annos a nato Christo in os exoriente advenisse . Cunis opinionis duae causae sunt non omnino pessimae. Una , quod in die Purificationis non agnum, sed turturem aut columbae pullum Christi mater obtulit : non ergo potuit invenire manus eius pretium agni, atque adeo ne thesaurum quidem a Magis acceperat. Altera caiisa est .estiod Herodes occidit omnes pueros ab imam & inisa, secundum tempus quod exquiserat a Magis. Non est autem ver mile , Herodem bimos Pueros interfecturiim iuxta tempus stellae, cunis apparitionem diligenter a Maxis exquisierat , si ab ortu stellae ad Ma. sortim adventum non nisi tredecim dies interfluxissent. His adde, quod ipsi quoque testati sunt, se stellam in Griente vidisse. Quae profecto verba plus aliquid significant , quam regionem annde prosecti sunt, comparatione tantum ad . Hierololyma orientalem filisse. Si igimr , ut plane sociis E- n. ngelista, ab Oriente venerant, cum non fit obscvrum, Hierosolyma Iam issimo intervallo ab Oriente distare, intra tam paucos dies & stellam vi-d isse , de consitum de profectione communicasse, se adornasse iter, & ab Orientis partibus por tot regiones a populo ad Palaestinam accessisse , pro sus abhorret ab humanae iudicio rationis . Sextiim . Miracillam nuptiarum in
die anniversaria Epiphaniae fuisse edi 'ηS in tum, Postdritati uae , quod ait Maxiumus, fidelis mandavit antiquitas. At Epiphanius contra docet, eodem die, Mus Ir.
347쪽
a 6 De Humanae Historiae Au I.
quo Christus nanis est , completo iam anno trigesimo, filium Clim matre convivio nuptiali intersitisse. Nihil igitur
Certum ex temporum Publica commemoratione accipere Possumus.
Septimum . Lex verae historiae est, ut Hieronumus saepe dixit , ea scrib re, quae vulgus existimat, quamvis reapse talia sint. Sic enim Joseph ab ipsa quoque Maria appellabatur pater Icili,& Herodem Euangelista contristatum esse ait, non quod re vera aut Ioseph pater Christi esset, aut Herodes esset animo contristanis: sed quod illud eo
tempore sic vulgo ab hominibus putaretur, hoc autem discumbentes ex istimarent: cum Potius illud credendum sit, dissimulasse mentis suae malitiam artificem homicidam, cum tristitiam in lacie, & laetitiam haberet In mente. Ob quam causam vulpes est a Domino appellatus. Unde & Josephus I 8. antiq. lib. cap. 7. asserit , ab Herode Joannem esse occisum , quia timebat ne auctore Ioanne desectionem p pulus moliretur. Ambiguum igitur mne ar umentum est, quod ex hist ria petitur. Nam vulgi ferme opinio salis est: be poterit omnis eiusmodi a gumentatio relalli , quod historicus non veritatem rerum , sed vulgi opinionem exprellarit. Octavum . Augustinus sermone I. de immolatione Isaac, AntiQuorum sali, relatione resertur , quod Adam
primus homo in ipso loco , ubi crux fixa est, fuerit sepultus . Et Cmianus in sermone de resurrectione Christi, Adam, inquit , sub loco, quo crux Domini fixa est , humatus traditur ab antiquis . Atque Paula Ee Eustochium in epistola ad Marcellam, eandem Listoriam tanquam habitantium
ore Celabratam narrant . Ita eam resert quasi minime dubiam Epiphanius
lib. 2. coni. haeres. cap. ultim. At Hieronymus in Matth. 27. cap. di ine. cap. epistol. ad Ephes. quasi labulam irrisset, quod Iosue I . cap. Adam in Cariath Arbe dicatur esse conditus. Opinionem vero Hieronymi Iu dorus sequutus est. Nonum . Clemens Alexandranus, Eusebius Caesariens. Theodoretus , Hieronum us, & Augustinus ex anna Iium rati di colligunt, septuaginta deis
solationis annos in secundo Darii Hi-staspis suisse complatos. At hoc non modo falsum & commentatium est, sed sacris etiam steris adversum, quae non implicite & abscondite, iud pateruius , dic ex ditius continent, i ymaginta illos annos statim ab initio regni Cyri absolutos . Nullum ergo
idoneum argumentum ex temtrarum ratione Promitur. Decimum . Hieron us alictor gra- 'rων in
vissimus historiae prodit, quod in se cundo Darii anno templum aedificati'7
coeptum est. At vero explorate Per
ceptum est & co nitum , Zorobabel ' δ' sub Cyro templi fundamenta iecisse. Imbecillum erso est quodcunque argumentum ex historia humana depromispium , quamlibet historiae auctor gravis sit... Lindecimum . Plerique historici & M. a tim. Ii nobiles tradiderunt , Artaxerxem Iosersili.rat aedificationem templi impedisse . At M iii Ic:.
contra scriptura tradit, templum aedi- He n. is ficatum esis praecipiente Cyro, Da- ις αα s. rio, de Artaxerxe .
Duodecimum. Iosue post mortem NMIΠm.
Moysis M. annos Iinperasse . au flores sunt Iosephus lib. s. antiq. cap. I. Sabellicus Aenea. I. lib. 4. Nauclerus Chronographiae suae generatione 2 Nam. Eui ius in chronicis, at o hunc secuti Isidorus , Severus, Sulpicius ste Joannes Carion. 27. annos Iosue imperio tribuerunt. Quae si vera etant, non esset vera summa 48o. annorum , quae ab exitu filiorum Iirael de Ehy to ad templi aedificationem q. Reg. lib. cap. 6. colligitur. Tertium decimum. Si qua historia I 3.argum Theologo probanda est, ea erit maxime , quae omnium ecclesiarum ore Ce- Iebratur . At eiusmodi mii Itae nullam lacium prorsus in Theologia fidem .
Etenim, ut ea Praetereamus, quae ri
de Gregorio, de citharina martyre, deque undecim mille Virginibus res runtur, certe historia Υhomae Apostoli apocrypha Ae commentitia est, non soIum Gelasio I s. dist. caP. Sa cta Romana, sed et iam August. lib.
22. Contr. Faust. cap. το. 8c lib. unico advers. Adimantlim. cap. I . hc lib. I.
de seri do. in mon. cap. 38. His adde Marthae de Mariae Magdalenae Dbulam, quae narrat ad Mariam quidem Magdalum , ad Martham vero Bethaniam sorte haereditaria pervenisse : cum contra scribat Ioannes, Bethaniam ca- Ioam. 11. stelIum Mariae Marthaeque suisse . Quartum decimum . Ea historia re- M.arguII1. Iiquas videtur excet Iere, quae a se inis pontificibus probata est . Constantini vero donatio , lepra, baptismus, sanitas, non modo historiis celebrantur ecclesiae, verum etiarn per iam mos
inuices aeprobantur . At haec ficta este
348쪽
esse omnia miihI vIri doctissimi con- ges suisse tradit, eum tenderunt. Ninlla igitur Ecclesiastica
historia Theologo idonea argumentaministrat.
Quintum decimum . Nemo in E esesiasticis viris est , qui historiae probabilis auctor haberi queat. Non Philo in temporum breviario. Nam in eo libello quamvis exiguo , tot mendacia sunt, ut sint numeratu dissicillima. Non Josephus. Primum, quia multa tradit aeris literis vehementer resumantia .
Deinde quia tertium Escire librum in historia sequitur , quem Hieron
mus non aliter, quam somnia reiicit. Postremo, quia in temporibus rerum notandis vario fuit errore versatus .
Ecquis ergo in Ecclesia auctor hist riae certus habebitur An Africanus Sed huius historia Gelasio Apocryphaest . An talebius Sed huius quoque
historiam, tanquam amaypham, idem Gelasius reprobat. Sed in historia tripartita Sommentis Princeps habetur. At hune damnat Gregorius inquient: In sistoria Soromeni de quodam Eudoxio aliqua narrantur. Sed ipsam historiam sedes Apostolica recipere recusat : quoniam multa mentitur, &Theodorum nimium laudat , atquetitque ad ultimum sui diem magnum ecclesiae doctorem tu isse praedicat. Si igimr qui primas in historia Ecclesiasti ea partes habent, incerti ac mendaces auctores lunt , nimirum neque ex aliis , quorum minor est auctori eas, idoneum siumet Theologus arx mentum ad suas conclusiones Corrob
Sextum decimum . Innocentius M. dist. c. in quibus , solas Ecclesiastiacas historias in causis Ecclesiae finiem dis approbavit. Ethnicorum ergo de rebus gestis monimenta parum in Themis Iae usum valere possitnt . Id quod concilium Florentinum sessione septuma confirmat in haec verbat Romanorum aut Graecorum historia nequaquam in synodo uti debemus. Decimum septimum. In Assyri Tum monarchia Berosus commendari supra caeteros solet. At huius alictoris nulla extat historia. Nam quae Berofinomine est ab Annio edita , eam fictam esse viri eruditi deprehenderunt. In Persarum vero rebus gestis commem randis praefertur Metasthenes fi qui veros & publicos Persarum annales, ut sertur, secutus est. At hvius etiam monimenta multo falliore titulo Am
nius edidit. Metasthenes squidem iste Annianus, octo sulum Persuum re
quatuordecim , quos ordine & His ronymus in septimum Danielis caput,& Eusebius censet in chronicis . Iam Graecarum rerum historia quid nis fabulas continet , quas illi passim pro veris historiis edunt i Cicero quippe aiustor est gravis, quod testimoniorum religionem Graeca natio non coluit . Scipio item apud Livium non aliter hisiorias Graecas ac fabulas refert. v re quoque dixit Fabius I Graecis histo- Lait. e . riis plerumue poeticae similem esse licentiam: Ut iure illud ex Satyra vilia gi etiam sermone terantur Et quidquid Gradicia mendax audet in historia. A
que Iosephus in prooemio lib. de Mulo Iudaico veritatem a Graecis in historia negligi testis est. Id quod in
I. coni. App. . lib. confirmat. Sed&e nostris Hieronymus cum Graecas historias Opposivitat, Non debe- citamus, inquit, eorum auctoritati acquiescere , quorum mendacia detestamur. eontra A
Sane, ut i .ceam de reliquis, Heria tus, de Xenophon , quos historiae pa- a apud H rentes Graeci habent , confictis serenarrationibus abutuntur. Quid in im- riae iis c ω perio Romanorum An ulli ext int nates publici, quibus credere dein innui is
beamus Minime gentium . Sin quil- re 'que pro affectu suo res illorum gestasseti*t. Laudationibus Porro , quod Tullius ait , ' historia rerum Romanarum est sacta mendosior. Quaedam autem in Livio esse , quaedam in Sallu stio , quaedam in Cornelio Tacito, quaedam in Tro os quorum fides manifestis testimoniis labefactari possit, Flavius Vopiscut ' vertissime dixit . Nihil ergo fidei ethnicorum historiis
habendum est, utpore quae nullam habeant non modo certam, sed ne probabilem quidem auctoritatem. Postremum argumentum historias o- . omnes generaliter be Ecclesa mea, & .'γm prophanas impugnat. Illud est huiusmodi. Fidem humanam idcirco Aristoteles virtutum intellectitatium num m exemit, quod iuxta ad falsum &verum inclinat. Theologia ergo, quae tota veritate permnditur, non accipiet ab humana fide adiutorium , nec vera eum fallaci ad argumentandum cons ciationem e trahet: quoniam talea xumentum ex ea parte, qua humanae fidei innititur , aeque falsitati m eriarati innitems . Confirmat autem hoc vel maxime, quod homines mendaces sunt , fallereque & falli omnes ad unum possunt. Si e igitur pauci, seuphura historici quicquam aviment,
349쪽
imbecilla ea omnis argumentatio erit, quae in testimonia hominum inclinata εr. cumbit. Quocirca argum turn mistacunque ex humana histρria 'petitum
imbecillius est, quam ut in Tiaologia vll. in omnino faciat fidem . His a gumentis Ioci huius auctoritas imp gnatur . Nam si quae sunt alia , erunt autem fortasse plura, similia siunt, atque adeo similiter refellentur.
cuod auctoritas tamaxae histο-rir aliquando probabilis,
CFquitur, ut explanemus, qualis qlia
Lique iit litimanae hisoriae apud
Theologos auctoritas: nam hoc secumdo loco nos actu ros pollicebamur .
Quod qtio magis intelligi possit , illud
principio ponendum est: Necesserium esse homines hominibus credere, nisi ita pecudi im more degenda fit. Eam rem quoniam Theodoretus in opere de citra Graec. affect.. lib. primo, Aut ustinus item in librI de utilit. cred. ad Honorat. c p. 12. 8e de fide rerum invisbilitim , tap. Primo & secum do diligentiis ne perseenti sunt, non erit nobis hic magnopere laborandum . Atque Aligusti mis quidem plane afferit, non amicitiam modo, verum O. Danem omnino humanam societatem interire , nisi amicus amico, marisus il xori , parentibus filii, fratres fratritus, civibus cives, sociis soci ii fidem
abeant, Multa ille affert, qtij is stendat , necessitudinem & Pietatem duo generis hutnani se iacti mina vincula violari atque dissiolvi, nihilqlie prornis in hominum consociatione incoli me remanere, si nihil credere statu rimus, quod non idem postam iis quasi
manu tanaere ac tenere I erceptum.
Humanae ita e vite necetIarium esse, hominum dictis homines sine ulla Gliam dubitatione credere . . Theodor uis vero fidem esse ceu primariam . artium basim, disciplinarumque omnium repidinem probat etiam manifeste.
Nec enim , . ut caetera taceamus, pueri elementarii ullam omnino possimi cliis sciplinae pueriliς facultatem adipi ei, nisi & nomina litterarum & syllabarum nexus fide a praeceptoribus acce
perint: Ut illud Isaiae in omni etiam di arte, & aetate verissimum rem probetur : Nisi credideritis , non intellusetis. Praeclarum est igitur Aristote lis
illita: In omni se Itate atque doctriana oportere addiscentes credere. ex-l e mentis quippe quotidianis hoc nos nulla admonente discimus , quod cognitionem ac rerum intelligentiam praecedit fides, subsequitur autem fidem scientia quaecunque veri . Qisa ex re fit , ut iraturae auctor in nominum mentibus Inclinationem ad credendum naturalem impresserit: siquid cin nor
minus fides necessaria est hominis te vitae N disciplinae , quam aut igni t
cus stupremus, aut terrae imus, ut bene habeant, necessarius est. Hi autem propensiones quasdam, & quas appetitiones natura indididit ad fines re perfectiones necessarias , inamouem , qui humanam fidem ex hominum ani- mis evellere conantur, ii non solum stulti sunt , sed gigantum more cum
diis bellant, , hoc est, cum natiar a Pugnant. An ero quicquam tam Puerile ne stultum dici potest , quam si
ea, quae viderimi alii, negemus esse, quia ipfi non vidimus Credere igitvr necesse est , nisi pueris stultiores ei evolumus. Quibus positis, sit pruna con
clusio. i. Praeter auctores sacros nullus histo. r. Concl. Dcus certus esse potest , id est id neus ad faciendam certam in Theologia fidein. Haec, quoniam cuiqLe Per se est obvia & manifesta, non est nostris
argumentationibus comprobanda. Fl vius porro Vonileus vere salueque dixae, neminem historicoriim non aliquid esse mentitum t unde sidenter se hist sum aggredi, habiturus mendaciorum
Secunda conclasio. Historici graves ta Concl. ac fide digni, quales nonnulli sine dubio Ar in ecclesiasticis fie in seeularibus fuere , proba Κile argnmentum Theologo suppeditant , cum ad casquae sitia sunt. corroboranda , tum ad salsas adversariorum opiniones reselialendas . inae conclusio satis per se etiam videtur exposita. Nec eniin est hominis belle instituti, fle ad vitam humanam r*cte compositi, viro gravi . rem credibilem asserenti non credere. Rem credibilem dixi, quoniam quaedam a Plinis , aliisque historicis vel gra illimis reseruntur , quae cum v credibilia sint, si ea sui ne nugemus, non ideo historiae auctor itatem labesa cimus . t Iterq te igitur, se qui cito credit , & qui ad credendum nimium estiarim, iure reprehenditur. Multo v
350쪽
ro hla magis si mim pluribus histor cis
probatis gravibusque dissenserit . Si namque in duorum ore, vel trium stit
omne verbum , Cur adversus hane legem plurimis te ilibus rem eandem olim gostam come stantibus fidem The logus abrogabit Praesertim cum testimonia ex vetustate desumpta hoc potentiora ad probandum sint . quod ea stola , ut F. ibius ait , criminibus odii gratiaeque vacant. Nimirum Innoceniatius auctor est gravis, in humanis hiat oriis nonnihil probabilitatis inesse ,
eum Iege edita praecepit, ut in cansis Selesae finiendis illarum auctoritate, quamvis metera argumenta deessent .eochfiat ici iudices uteremur . Sed plerique nostra hac aetate perverte, ne Aleam fm Pudenter , res, quas esse gestas gravillimi auctores testati .sunt, in dubium vocant. Qui si idonea Causas probabilesque redderent, alui tendi fortasse essent . Cum vero reddant nullas, contemnendi s uni, ut qui communem hominum sensiim exuerint, iuditiortim humanorum potissima instrumenta, hoc est, testimonii reteia cerint, vitae imgistram, prudentiae suta sidium , lucem veritatis historiam neglexerint. Tertia concinis . Si omnes probatiae gra ex historici in eandem rem gestam Concurrant, tum ex horum au-
nnlla esse die mus, quia nunquam vidimus Omnia to Ilamus ereo, si ita placet, quae aue historia nobis , aut testes graves & probati adserunt. Ita se ut mediterranei mare esse non credant. nee in insula nati, in qua lepuscuissutilpeculasque ibium viderint . credane leonet & pantheras esse : h vero de elephanto quis dicat 3 etiam rideri se putent. Historiae igitur fides vel ceria ea favenda est, cum in idem alicto res universi contentiunt. Certa quipiam apud homines ea liint, quae negari fine pervicacia & stultitia non possiti t. Praeclare . itaque lalephus r. Contra
Appionem lib. illud veritatis historiae signum certum esse dixit, si de iisdem
rebus eadem omnes conscribant. V
nun de his . licet breviter, diximus tamen quod fatis est. Nam his paucis expositis, nisi ego fallor, qualis quantaqtie sit historiae humanae a ictoritas, facile intelligetur . Historia nimirum etsi ut Quintilianus ait, scripta est non ad probandum, sed ad narrandum, at i '' id tamen sine dubio probat, probabiliter fere : nam aliquando etiam ne cessarie. Nunc argumenta contra historiae fidem posita diluamus.
Etoritate certum argumentum Promutur, ut Theologiae dogmata firma etiatam ratione constimantur . Exempla sunt eius rei multa , sed pauca subi liaciam. Petrum Romae hi collocasse
sedem, de pro Christo martyrii xloria
coronatum inea Omnes grates hιitor tradunt: unde nos certa in s. libr. aria quinentatione confecimus, Romanum Episcopum Petro in Pontificatu stume, dete. Item , concilium Nicaenum te
pote Conmmini a SyIvestro vero minelesiae pontifice esse coactum, historiei quique gravium ProdHere . Ea nos e re collisimus, concilii Nicami definitiones certas esse: Quod certum fit, synodum e Iesiae generalam Romano
pontifici comprobatam errare nori . poster cernim quoque, Nicamam eiusmodi esse ,. a nec universias Past rem ecclesiae defuerit, nec Romani Epilcopi comprobatio . Plurima sunt ejusmodi, quae communi historicorum consensione traduntiis . Haec non modo
negare , sed in his etiam addubitare, stultissimum est . Quid enim stuleius
esse potest, ut eundem Iocum diutius urneam, quam si ea genera bellicrum, quae tu rubro mui India vegignuntur,
Ubi respondetur argumentis c. . Pisis ιertii. Non est facile contrarias obiecti
nes excutere : sed excutiendaeshnt tamen. Atque in primo argumem Respon. to quidem non Osiander modo, verum ad I.
etiam Catholici quidam omni vi re ratione contendunt, id, quod de dum bus patribus Ioseph nanirali de legali
refertur, commentum , portefitum ,
monstrum, somnium esse. His enim nominibus sententiam illam Africani notandam putant. Certe auctor Iib. Vet. & no. testa. sive August. is fue--i rit , sen quisquiam alius, sententiam eam asserit nee probabilem esse, nec ad ullam rem proficere; ne sit qui xistimet veterem historiam solis iuni tibus displicuisse . Ummiu autem hi ad Africani traditionem infirmandamar mentis hujust di. Primo, quod nullum et testimoninm vel exemplum, nec e stCris, nec ex prophanix Hebraeoriam literis eriti m sit, quo talis primogenitus filius defuncti nuncupetur: non ergo mortuus illa Pater primogeniti vocabitur ..