장음표시 사용
431쪽
De Gereum usu in Scholast. Disp.
derunt, sepe etiam impeditnm est, fenus si tenebris circumfusii πην an cor eliis a controversa necessario θ rebus Fidei diuta tir; id nos modo expediremque explanare cupimns , quibn n
ei. Ac si is cognini ae distin ip fit veritas Fidei, tum illa , que in s
cris ieripta libris est inm , cua est verbo ab Apostolis tradita: tm demum ea , quo ex harum vel altera, vel uir Uie conficitur. Eo vero studiosus hoc negotium susti pimns, mod non modo fioη Theologis utilissistim lare imtelligi truis, sed illis etiam maxime necessarium, quibus Apostoliea sedes Fidei eognitionem Se censuram imposuit. Non enim parum in se habet fructis Eerta constansque ars in Theologia disia serendi: nec sne hac arae eorum er-xores Tunbili er notari porine, qui a fide Christi δέ antiqua EG Iese institutione deiciscunF. Contrariorum enim a
quod a Philosophis vere dicitur, eadem est diseiplina. Quare si veritates Fidei
catholice consti mitrans, errores adve sis pariter designamus. Age ergo Comferamus pedem, ut aiunt , & ad rem
De rotis per imis , ut dixi, nihil praecipi oportet. Itaqnes scripturae duvinae locus, ut inde ordiamur , planum id apertum habet sensum, vel ex contextis, , et ex alio eiusdem scripturae loco, veι ex verborum ipsorum clara Ince , nullum nostrum praece m est . Ipse enim aremis stripturae sensus certum prae te fert catholicae verita ris indicium . Quo fit, ut Lmheran rum plerasque haereses theologus vel mediocriter scripturae dremae lensis imbutus perfacile denotet. Nullum quippe negatum est eos errores inurere squi stripturae manifesto reptisnant. Utuli, Ecclesam universalem in fide e rare possis. Item, Humanas cmnm a ctioneν criminosas esse . Item , Tri-κkium de peccatis nis esse necessa-νi.ὲn . sed mutilem . Mesri denique yiu, quos co in emorare langim est . At enim de icriptura secta dicta haecmtelligi tollimus , mram esse canoni eam constanter fit ab ecc sa di fini-L M' M. nim. Nam, quemadmodum m secundo
Deum me adeo explorate de firmiter in sacro- 'um . tiguo rmn m erct ecclesia remisit , ut auetione a uiua illum esse sacriim fidei catholicae veri- audia ras expedita fit, ant non esse sacram ,hxrefix expedita fit. Libellio ergo iste, sue qui,ibet alius, mi in quaestionem
citra erimen haereseos vocari possit, quantum .s clara oe aperta inierat senis n statim emetet certas atque eonis stantes eatholicae fidei veritates. Sederim fecimus M alia, Se in remm di
ei liorum iudicio e siserioribus libris
.m' aeque cainamus. Ex eo enim tempore his res elaborata est , ex quo
Io orem Theologicorum firmitudinem constiminans. sie igitur prima Praeceptio . Gim scripturae divmae sensus fuerit obscuriis , tunc ecclinae in te stipentia eadem est germana scripmrae intelligentia , ex qua habebimr crepet licet haereis ricus Ee catholicae veritatis insigne certum, Ac ad probandas Theolagiae eo hi fiones certi eius , quod exqiurimus , a menti deIectus . Si enim ecclesa certesimum ius haber discerianenda verba Dei a verbis homirum ,
ne in secundo libro nobiς constitutrimest, habebae quoque idem ius , ut in verbis ipfis sensi in Dei ab hominum
sensu dἡ cernat . Nisi credimiri, Per inde scripturam ecclesie . ni Ptol maeo Inguptiisque concessam: rei certe, ni nunc est concessa ludaeis, quos scriniuriose celesiae Christi As gusti r non rati ineleganter appellavit. Scimus autem . utrumque deIκ filum recte M commissum s ut utrumme etiam perpetua fide conservet, redilatque suaui , quas accepit, 'e scripturam & scripturae m. telligentiam. Spiritus meus , inquit , Isiis Ist. qui est in te, se verba mea, quae P tui in ore tuo , non recedent de ore ino, de de ore seminis uii amodo, deusque in sempiternum . Ambas igitur rei Christi eccles a cristodit. cus I dierim semper. Ae verbum 'e spirium .eria. Item C stus spiri erit i his tr. ris promist ecclesiae , in i m Ilia ma- &neret aeternus, eique omnia suis ereret,
quae illi a Christo sunt dicta. Item .
cum verum I et euan e tum , quemadmodiim Hieron vinus elegantistisne in eris
dixit , non in scripturis sit , sed sen,ii ; non in superficie , sed in meis
dulla γ non in verbori.nt .liis, sed in radice rationis : s ecclesia serip. nram haberet , non autem legitimum str murae sensum , non haberet profecto verum Dei Euangelium, Itque adeo ne fidem Christi quidem . quae fine ver Dei Gyngelio non est. Nec enim ad vel in fideΑ, sed ad senta resertur. Alioqui retici sertimiras fine sensitio im ne, cra diabolus scripturas etiam proterit sed in intelligemia Blia falsum Enangelium habent: certe non d ivimim, seu humanitin. imo, quod Ierus est , diabolicnm . Cum vero inter catholicos & hereticos non de scripmra, sed de
432쪽
de sensu plurima controversia fit. si clasiae interpretatio non est
dellisendi norina . ecquis erit illiusmodiccintroversiae ridux Senium etiam suum pro sita virili quisque destiadet. Putat in gxplaranda stripuarae intellite tia nullus Cist ecclesiae certiis iudex . M.ti.3. e 1. - da Ie Rempubl. suisse nullam ei sun. stultius constitutam: Nullum enim dilsdiorum suturum finem , contensi nein fidelium nullam , nullam fidei unitatem . Qua si blata . noti Uiaritas modo di pax, Ied fides aer iam ipta pe- metus militiar, a que ipsum omnico ec- cIsae nomen. Quod autem Apostolis L . Christus aperuit sensum, ut intep izerent scripturas, rora id propter illos tantum . ,ed multo etiam magis pro- Pter ecclesiam fecit . Ex quo istelligimus , Christum e lasae si librum gnatum Perpinio aperuisse. Script rae insuper ita lige uti. Apostoli e etesiis tradiderunt . Nam si non semium . sed iurui emtaxat tradidissent, Dan utique narulitassent Euangelium omni creat ae, nec docvissent omnes .entCs servare qua cunque illis fuissenta Christo commendata . Qualis enim Euangelii praedicatio, urat b, e doctrina absque intelligentia Met Nempe
Gualis aut Puerorum aut potacorinnis, qui sue metue dant accipiuntquesianum . At Apostolicae traditionis in tior restis nemo in , quam ecclesia . Nam cuid acceperit, ecquis clarius e-vulenuulcue vestabitur , quam Ul a. qm accepit ripturae agatur leuius ab Α-postolis eccies ae traditus penes CCCt tiam cst, Haeterea , ecclesia columna est de fit cientiam veritatis : at veritas 1 e
6 proprie an intellectu scripturae est, in scriptura autem improprie tanguam in signo, Quemadmodum utina figura te sina dicitur , cum animal id sit quod est proprie sanum . Ei ergo ecci sa firmamiuitian est seritatis, firmam ne habet ac Certam canun coSuiri 1 in . Ricuum . unae in sacris riteris conti uentur. Sed quid opus est plura δJam enim quartus iupcrior liber comisymbavit veram fidelemque omnem de eccresiae auctoritate sententiam. Ota sum est,uaeua mutatis de testimoniis durationibus. ecclesiam in ude rrar P .
um Iasic. Atqui uital magis ad fidem
e Iarata I a. urar intclligentia re aer, ex qua nimirum iliuec.li otia dc cota imita habere pollumus fidei cauta --: sanum, & eodcm quoque Iiguo errores contTarios denotare . Sane primae huius praeceptionis clarissimum ex
plum est io Paradiso leuestri . io ε-
clesiis se aer ea non Mutate d i ita ita
proprie ad hi Woriam ac Petito atur is allos a Vnodus iuxta tia ita extiliant. Secunda rumptio . do eciatae Q miue non modo fidelium omni C-cio intestigiuar , verum eluavi x tuis pastores cic doctorea, Ptelevtisu au.C-- cIlio Cangregata inc. iense vi his est
mnes temper ecclesie facerdinis iurullexere io pNicrita, in hoc idem ipsi facerent, quad dia ,esus Chiastus tum iaciebat, b c est , ut Eucharistis ca-
ha in xersona civicti pilata , tande
V, aciemuς agatur , sui dixerunt, Moneue fundatuin an Qua elio, quod .Clini-ltiis missam oves nostrat, Lithetani item, ac multo etiam magis , Qui regant in ecclesia Eucharime sacraficium esse , iure a nobis Aetetici 2abeamur. Sed idehac re in hoc eodem libro posterius .
Rursum concilitum Lateranense,Nuem idem Sy. . M nuum vere M proprae rem linam . EPhesin .
eandemque esse intellexit ri illa. Ego x Pater unum lumus a Ita tu hoc Aiabas Jc chi in tanniatus es a sui Huc locum non ad rei eaesdem ac vim
unitatem. sed ad cureoruumem volu tatis unius vetulisset. Pari enim eracmillum altenim locum interpretabatur I vita ineo . quam de culti mihi . dedi Ioan. II. eis: ut sint unum is scut Fc nos in Jumus. Pistorea , Sseritum ilὴ ct se a Filio urocedine, c cilium Ephesmum ex illo Ocrim C Ioco ac rite De Oaccipietu ex hillo etiam: iaciem em imit iam .cibis a pacie . Starium vetestatis,&c.Animiam raminis a istucleis furinamine si Mistemum idem . .ed taetrialiter, inrita -- is hum rarum Carpus insumare ncilium Viennen eo vite idem sontio , ex eo loco habuit auspicavat in faciem stius spiracidum G. n. 3 is. ω laetiui est Minia in animim Miaventem . In οὐ enim Suod Dem Miamam
433쪽
mam homini inspirasse dicitiir , illam
patres soris veniisse interpretati sunt , quemadmodum flatus extrinsecus venit.
Non itaque spiritum hominis educi de materiai nec ab ipsa pendere , sed per
se omnino subsistere . In eo autem , quod per eundem spiritum factus e lihomo in animam viventem, cognovere utique, illam corpus vere vivum efficere , atque adeo formam substintialem esse humani corporis. Item hoc traxe--. riint ex illo: Nusquam enim angelos ,
sed semen Abrahς apprehendit . Si
namque animus hominis non esset coris Poris vera sorma, parsque omnino humani natum, sed corpor , ut nauta
navi, iuxta Platonis Origenisque sententiam , assisteret, sine dubio substantia esset, quod ad naturq conditionem
attineret, heparata , quam nos angelum nuncuramus. Qilare Deus animam ra-laionalem assumens, angelicam naturam
iniimpsisset. . H igitur & alia eiusmodi tametsi
in scriptura obscurus continenair, e clesia tamen iure suo explicat , fideli-husque ad credendum exponit . Quod dum facit, ipsius decretum non sollim non esse salsum, sed etiam stabile, Mxum , ratumque esse debet , perindeae si in libris sacris patentius haberetur. Pastores ergo ecclesiastici , quos in Ecclesiae voce communiter intelliagimus, cum scripturae certam constantemque intelligentiam praescribunt, fleabsolutana eritatis catholicae exhibent sermulam , & notas quoque certissimas, quibus haereses contrariae dijudice
Tertia praeceptio. Si sedes Apost lica aliquem scripturae sensiam praefinierit , ille idem catholica veritas cem senes est. Quam sane praeceptionem anisi opinio nos fallit, alligentissme in sexto superiore libro demonstravimus. Multis quippe ibi ac necessariis ars mentis addiximus, sedem Apostolicam in fidei iudicio labi non posse . Scri-Pturarum vero interpretatio , clium in
disceptationem illae veniunt , fidei iudicium est : non ergo in scripturari in intelligentia sedes Apostolica errat, si eas ex Prescripto interpretatur . Nam si non constanti iudicio fixoque decreto, sed ex opinione sua quasi pra teriens exposuerit id , quod alias saepe oti tum est, nihil constituet omnino, quod certum exploratumque Q. Quares tunc erret, scripturam vel Partim apte interpretando , vel in sensum etiam alienum detorquendo , nihil huic praeceptioni obstat. Quae non Omnia
illa sensa praestituit , quae Pontissees escriptura iacta ad res, de quibus agebant , suadendas accersierunt : sed illa docet firme esse tenenda , quae fideli bus a sede Apostolica prestituuntur . Quibus autem signis sedis Apostolicε , conciliori imque firma iudicia internoseantur, in quinto libro explicatum est. c. r. q. ωΑc certe erit modi iudicia , quae tu scriptura interpretanda versentur , ad sedem Apostolicam Peculiariter attianere, a)eo clare hodie est in Clementi unic. de silmma Trinitate & fide catholica , diffinitum, ut minimo sit haestandum , quin Pontificis sententia eadem , 8e Viennensis concilii sit . in id quod claves habet Petrus a ut librum clausum aperiat Quid Z quod quςcumia Natth. Lque solverit in terris, erunt soluta ne
in estis Quid λ quod ab initio consti
tutum est, ut ex ore eius gentes ver
bum Euangelii & audirent & crederenti in idi quod adversum hanc petram ne Portae quidem inseri praevalere queant Quid i quod pro eo oravit Christus, ne deficeret fides ipsius, quo se
reum vacillantem & nutantem fidem eonfirmaret At quid ego stultus eo tra proverbium Vetus acti ago & ar tutis minutisque interrogatiunculis quasi aculeis lectorem Pungo , . atque ea ut modo primumque nascentia edo , siae
in sexto libro altissimis defixa radicibus usque adeo confirmata sunt, ut nulla unquam vi labefactiri possint λ Huius autem praeceptionis exemplum habes in Extravaganti Benedicti X I. i cuius initium : Benedictus Deus in donis suis:
tibi pronunciat Pontifex, haereticos eossore, qui negaverint, animas iustorum, simulatque e corpore excesserint , divinam essentiam clare viderei si nihil tamen habuerint , quod Poenis Purgatoriis ante expiandum sit . Hoc vero
sine dubio accepit ex illo: Id , quod in praesenti est momentaneum de leve
tribulationis nostrae , aeternum gloriae pondus operatur in nobis. Ne qui x au tem falso errore duchis existimaret , hanc operationem aeternae gloriae , aut ad praesens morta sis vite tempus , aut
ad suturum universale iudicium este reserendam , subjungit statim Paulus: Sci- e. I. mlis enim , auod si terrestris domus nostra huius habitationis dissolvatiir , aedificationem ex Deo habemus i d
mum non manu factam aeternam In c lis . Ac nequis rurium aliter 2ternam
illam gloriam interpretaretur homini
contingere, quam per claram divinae essentiae visionem , mox rem eandem
apertius exponens subdit: Scientes .
434쪽
quoniam dum semus in hoc corpore , que magistra, superim non semel ex peregrinamur a Domino : per fidem enim ambulamus, ne non per speciem:
audemus autem a & bonam voluntatem habemus niaxis Peregrinari a corpore,& praesentes esse ad Dominum . in locum D. Thom. quarto adversium genis res libro, eressius urget . Ubi quamvis de alia scripuirae testimonia referat,
seὸ ad meum sensum , imo ad syncerum , subtileque iudicium, nullum aliud est hoc testimonio praestantitis , ut te illa fidei veritas comprobari , & comtraria haeresis resutari queat. Praeclare
itaque mihi sentire videor, si summum Pontificem mmmo, ex his ipsis Pauli verbis illud fidei dogma elicuisse . Ea igitur verba in falsum alium sensum peregrinumque deflectere hereticorum
ὰνrta i receptio . Conseniens eadem sanctorum omnium conspiransque scri-Iuirarum intelligentia, ipsissima est Mei catholice veritas. Que preceptio in septimo libro, cap. 3. concisi. F. ad fit se lateque & explicata exemplis, &rationibus 'ac te stimoniis confirmata est, ut ineptus ego sim, si quicquam in preis senti adjiciam.
Quinta priceptio . Si ex A potat
rum traditione communis ecclesis usus Mamquamlibet scripture interpretati nem pre se tulerit, ea iit Fidei veritas tenenda est . Ut ecclasis mos Perpetuus expressit . in illis verbis, Quemn-ν solveris stuper terram , erunt soluta in celis, Petro Petrique successoribus datam estis facultatem 3e solvendi vota , & relaxandi iuramenta. Qui hanc ecclesip facultatem inficiatus fuerit, is vere ac iure hς reticus iudicabitur . Atque hanc quoque Preceptionem nec Probare argumentis, nec exemplis illustrare debeo, propterea quod in I. lib. illam utrilque rebus patefeci. Sexta' praeceptio. Quodcunque dogisma Fidei vel ecclefia habuerit, vel co cilium auctoritate Pontificis roboratum, vel etiam stinamus ipse Pontifex fidelibus praescripserit, vel certe sancti omnes concordissime constantissimenue tenuerint, ita nobis illud pro catholicaveritate habendum est , ut contrariam sententiam haereti am sentiamus, quamvis nec aperte nec obscure in scriptura sacra contineam r. Docui nimirum
in tertio libro copiosius, dogmata Fidei non e sola scriptura petenda, sed ex Apostolica traditione . Quae vero Christi di Aposto im traditiones sint, non alia via & ratione melius investigari posse , quam ecclesia ipsa duce at-
planarum est. Ecclesiae porro auctor ita talem non modo omnium fidelium cae- tu consistere , verum etiam conciliorum decretis, sedis Apostolicae iuὸ iucio, sanctorum doctorum consensione, superioribus quoque lioris expositum est satis, ut arbitror, diligenter. Christi quippe Apostolorumque )octrinam
partim scripto, partim verbo in eccistiam descendisse, cum alias saepe , tum
filsius in tertio libro monstravi. Ostendi etiam saepissime, nihil per se ad ecclesiae fidem attinere, nisi quia Christo cic Apostolis revelantibus accepit.
Cum autem neque ecclesia, neque concilium, neque sedes Apostolica , neque
ranar omnes simul possint in Fidei J
dicio falli , quemadmodum sitis quaeque Iocis patefacta sunt; certe quodcunque
nobis Fidei dogma tradiderint . si in sacris literis non habetur, Christo Apostolisque tradentibus in ecclesiam venit. Eodem itaque gradu habendum, ac si patenter illud scriptura traderet. Omitto iam plura exempla haeresum n tissmarum, quibus praeceptionis huius nota inusta est . Nam in tertio libro exempla sunt Pene innumerabilia. Septima praeceptio. Si vel ecclesia, vel concilium , vel sedes Apostolica, vel etiam sancti una mente ea)emque me aliquam Theologiae conclusonem de confecerint, &fidelibus etiam pr stripserint ; haec ,eritas catholica ita censebitur, ut s esset per se a Christo revelatat de illi qui adversetur , ς-que erit haereti iis, ac si cacris literis traditionibusive Apostolariim refragaretur . Conclusonem sane Theolatiae hieapyello eam proprie, quae ex principiis huius lacultatis certa 8c firma consecutione ducitur. Huius rei exempla sunt in promptu vel plurima . Sexta is nodus generalis duas esse in Chi isto , oluntates , dualque item operationes collegit, tum ex tuo : Non sicut ego volo, sed Niath. sicili tu vis: tum ex eo, quod Christus Deus est, Ac homo peristius. Concilium Lugδunense sun Gregorio ὸeciamo , ratione quoque Theologiae constanti demonstravit, Spiritum sanctum ex patre di filio, non tanquam ex duobus principiis, sed tanquam ex uno, non duabus spirationibus, sed una procedere . Pater squidem de Filius iiixta fidem simi unus Deus, una potentia, una sapientia: . breviter , in omnibus num , in quibus non obviat relationis
Oppositio : nec enim aliter divinae natum unitas in duabus personis servar i
st . Cum itaque in spirando nulla
435쪽
st a patre filii distinctio, sequitiir, p trem , di filitis non esse duo principiat piritus sancti, fed unum; quemadmodum non simi duo principia creamrae , sed tinum . Qua ex re intellis inir utrunque errasse vehem nter, Erasmium nempe & Ambrosium Citharinum.: illam , qui hanc conclusionem nihil ad fidem pertinere credidit : hunc, qui eam, cum sit Theologiae proprie con- elusio, inter principia prima , hoc est, Fidei articulos numeravit. Item concilium Lateranense sici Innocentio teristio , ratiocinatione Theologica ad r-sus Joacti imum effecit, divinam essen tiam nec genitam esse, nec generare. Rem videlicet genitam & genarantem redi liter distingui oportere 1 qtrire fiet- sentia divina generaret essentiam , ipsam a in non sola cogitatione, sed re heiam esse distinctam . Item Patres ad
unum Omnes ex eo principio , Hoc est corpus meum, ratiocinati sunt , conversionem panis in corpus Christi fieri, sine qua nec verborum illorum v ritatem poterant Comprehendere , nec caetera , quae fides catholica de ver
inclusone corpori1 Christi sub specie
Panis confitetur. Ita concilium Lateraisnense Patrum veterum consensione constituit, Panem in corpus vinumque in sangi linem transubflantiari : se enim conci Ilum loquitur. Hac re constituta , illa fuerant consectaria , quae concilium Constantiense decrevit, Panem post consecrationem non manere , atque adeo manere fine stibiecto accide tia . In mutatione quippe ela conversi ne quacunque, terminus, a quo mut tio de converso initium simit, non manet. Quare si per consecrationis verba panis transit in corpus, non utique Pe stat ille, sed perstant accidentia eiuS. Item innodus Complutensisaixto Marto in Extra vag. sita corroborantes cer-ho Theologiae argumenla, eoniscit ex illo Ioannis testimonio, Sicut misit me pater , 8e ego mitto vos: quorum remi- aeritis peccata, remittuntur eis, & quorum retinueritis, retenta sunt, non
tum sacramenti poenitentiae institi iti nem haberi , sed consessionis etiatri PIaeceptinu . Id i quod nos in relecti ne de poenitentia evidentissime dedi ximus. Inde ergo exempli hujus probatio petetur . Nam & reliqua delib mus , extremi 'tie, ut dicitur, digitis attingimus, qu .e late longeque distus iis in lectionibus olim quotidianis Perse-eci rumus.
Oct va praec eptio . Si scholastici Theolai siquam itidem conclusionem
De Loeorum usu in Sebotast. Di p.
firmam & stabilem uno me omnes sti. tuerint, atque ut certum Theolog iae de . cretum fidelibus amplectendum, constanter & perpetuo docuerint , illam ut catholicam veritatem fideles sane amplectemur. Constiniimus antem , ut reor, hanc praeceptionem in 8. lib. firmiter de necessario , nec ad opinionem meam sokim , sed Plane ad veritatem. Ae fieri potest, ut aliorum nidicio errem t sed meo ita prorsus existimo. Christi igitur animam , statim ut est in corpore inclusia , Deum aperte vidisse , scholastici ad unum omnes Mdentissime docent. Eam rem unde sibi persitasserint, non omnibus passim expeditum est. Sed ita esse minime ambigitnt , nisi quod Erasimus in qliaesti nem vocat. At quibus rationibus & testimoniis ea concluso consecta sit, posterius explicabi 'c'. Illud modo ponimu , uni ersos sch lae Theologos , in Theologiae certis constantibusqtie decretis praefiniendis errare non posse , sicut ne in fide quidem : quod eorum error , error esset recla sae, utpote quum ad cernendum huris genetis res non alios ecclesia , quam Theologorum oculos habeat, qu1h fallerentur, totum e clesiae corpus in suo facerent errore vertari. At enim snt dixi, post ea , quae η. lib. dispiam ea sum . non est oper tetium in hac re constituenda elaborare. Sed ne quis fit admiratus , cur , cum inter omnes lare Theologos constet, a meque ipsos pe assirmatum sit , eiusmodi conci fiones, que ex fide per explicatam cci secutionem derivantur, Theolog re Pr prie esse, non Fidei I nunc ira confi*dam , quasi Theologia & fides eadem virtus sm. Si enim error conclusoriis Theolosice error Fidei est, ut est revera et si eam negare sit heresis, sequitur , fidem atque Theologiam ad eamdem pertinere virtutem, quandoquidem et rores utrique facultati contrarii adiadem pertinent vitium . Sunt enim utri mae haereses. Sed non erit dissicile et , qui superiora releget , hanc obterere contundereque calumniam . Diximus enim, fidem , Iicet non immediate, sed vertari tamen circa eas Conclusi nes , m. et per evidentem 5e necessariam conseqtientiam ex articulis fidei collia luntur. Muare necesse est, ut infid itas mediate quoque circa conesuhones Theologi ς contrarias vel setur. Cum a rem ex huiusmodi adversis erroribus non egrotatio modo Fidei, sed etiam corruptio sequanir I fit, ut eorum de
Fidei sit indirecta quidem 5e conse
436쪽
quens , sed vera & naturalis repugnan tia . uuamobrem e lassi, tamets mistelligit , eiusmodi e elusiones non e iade solam, sed e principiis quoque n ture pendere et quia tamen non putat, hominem rationalem ea , que rationi peti pinna si int 8e manistri , negare Ieum, qui illas inficiatus fit, hereticum iudicat. Sum it enim,max imaque ex mus, sumit, illum non in nature ratione, que erat evidens, sed in fide claudicare . At vero si quis vel consequentiam rerum alias Perspisualn ignoraret, . vel princii tum etiam namrale, quod cum articulo Fidei ad collisendam Theol gie conelusionem sumitur , certe non esset hereticus: Ut si homo indoctus, vertii causa , existimaret hanc enunc iristionem esse saliam , Omnis homo estris,us : unde quamvis crederet. Christum esse hominem, non ideo arbitrar tur , eum posse ridere: hic profecto non
esset proprie infidelissed ini Itus,qui non per se stipernam rati lumini , sed naturali
repupnaret . Verum quoniam eiusmodi stultitia, quamvis per accidens dc im directe , Fidei tamen ex consequenti corrumpit depravatque iudicium, iure
apud ecclesiam non in stultitia ha tur , sed in crimine. Atque hae mihi
videntur Praeceptiones summae atque optimae , in quibus tanquam insignitae notae 8c Catholicarum veritatum dic hPresum contrariarum appareant. Si quis vero certiores melioresque protulerit, ei ego magnam habebo gratiam . Quan- iam erunt Attine qui reprehendent
communiter illi quidem omnia , quae Praeter opinionem Lam in his libria
meis animadvertent separatim autem
in singulis si perspicient quaedam, inquitas vel a communi ego opinione, vel a elementiae & lanitatis specie dius do. Nam de praeceptionum tertiae de Postremae acerba cuipiam forte severa quo indicia videbuntur. Sed is primum rationes illas expendat relim, quibus in o. 'r 8. lib. us sumus ad duas has praeceptiones corroborandas: modestiam quoque ac temperamennam , quo huius nostri iudicii acerbitatem indulgenter etiam , nisi nos siententia fallit, emo livimus . Deinde si tam indulgens in humi seculi temerarIam insolentiam Me vult, ut asperior ei disciplinae correctio displiceat; obsecro videat, nedum iudicum ecclesiasticorum animosa severitate & vehementia ad remissi nem indulgenti metue traducit, non modo forum ecclasiae relaxet, sed us- . que ad atrium licentiae impudentis atque adeo intolerandae explicet. Cnide-
Libra moderimas. Cap. VII. 33s
la est , fateor , illud , Vexat centura coolumbas i sed illud etiam distatutum,
Dat veniam corvis : utrum vero hoc tempore & aetate perniciosius, non sa cile dixerim. Sed Quoniam eorum cr. rores , qui de ecclesiae doctrina parum recte sentirent, non eodem gradu esse omnes, multis in locis perquam breviter perstrinxi atque attigi: de his quoia Que errorum gradibus pauca dicantur, Accepimus enim e concilio praesertim Constantiensi, alias propositiones haere istas effe, alias erroneas, alias sapie res haeresim, alias temerarias , alias scam datostis, alias piarum aurium ollata as.
De seriis errorum gradibus, priam que de hos, ct bae. retica propositione. PRius vero , quam istiusmodi proopositionum genera notasque definio , illud explicandum est, an omnia illa ad haeresim requirantur, quae sunt ad haeret latim conuituendum necessaria. Sunt enim auctores nobiles , qui exi stiment, omnem Propositionem haeresim esse , quae Fitii veritati repugnet , quamvis ab ignorante sine ulla pertinacia delandatur . Haereticus au tem, nisi fit pertinax , nullo modo in- relligitur. Huius autem opinionis suae
multas caiisas reddere conantur . Priamam , quod nisi ita esset, aliatia pro- postici ab uno affirmata esset haeresis . ab alio non esset: Ut s homo doctus stris contrarium in sacris libris contineri , assereret. Moylen non Iudaeum fuisse, sed AEgvptium , tunc illam pro postionem haereticam esse, haesitara non potest. At si eadem instite ab aliquo nomine rustico fle idiota assimaretur, haeretica non esset. Ita fieret, ut Pr positio ab asserente penderet : quod, ut inquiunt, quam sid erroneum, veImediocriter docto est maniaestum. Si enim propositio talis est . a quocunque dicatur, semper erit falla : ergo si est
propositio haeretica a quocumque Illa Merariir . semper erit haeretica. Ait ram causam reddunt, quod veritas C tholica non Pendet ab asserente, ut ve
ritas catholica sit. Nam sive Judaeus , sin Paganus, sive Christianus Deum
esse unum M trinum a firmet, illa certe assertio catholica est : ergo neque contraria lalsitas ex eo, a quo asser tur, baress sibi aut nomen, aut rati
437쪽
nem vindicat : sed absolute & per se est haeretica , quoniam absolute in per secum catholica veritate pugnat. Caet vas causis vel Vob non intelligo , vel certe indignas Iudico, . ut a nobis reserantur . I lla vehementior appareto quς
ab illis om ttitur , quod Theologi r pati, an propositio aliaua haereti ea sit,
an non, simpliciter respondent, qui esse, aut non esse, niilla eius, qui affetuit, habita ratione . Nova autem res
esset & inaudita, si Theologi propos-tiones eas, quarum notae quaerunnir ,
des riare nollent, nisi illis ante asserentium ingenium, condulo, doctrina, di culpa innotescerent. Hinc colligunt, omnem Proposition , quae modo esthnetica, semper hqreticam suisse: nec ecclesiam definitione sua ex non her
tica hereticam sacere, sed id quod reipsa erat, ignoratum tamen & occuliatum . declarare . Hanc sententiam in cam. tectit, I. par. diarior. lib. 2.c. aer. & Cardinalis Turrecremata lib. 4. pari. 2. Cap. 3. & Adri. Senten. q.
At auctores aIli haud deteriores, mea quidem sententia nam meliores mulinei credunt ab his longe ἡiisentiunt:
in quit tu est Cajetantis 2.2. qu. I. a. I. Divusque etiam Thomas prioris ad Corinth. cap. I. lech. 4. Anerunt a tem ad huius sententiae confirmati nem artumenta plurima. Primum est,
quod Concilium Constant. distinguis
propositiones haereticas , erroneas , ia-Pientes haeresim : quas res difficulter omnino fecernemus, si omnis error in materia fidei est haeresis, prius etiam quam definiatur ab ecclesia . Deinde M. quis I. P. Quod autem; de cap. Α--atius , de M. q. 3. cap. Norandum sdicuntur aliquae sereses esse novae , aliquae veteres: non ergo ab hite sineque ullo respecta afferentis haeresis di-- ci potest . Praeterea , ad haeretici r modo timem, quia hereticus est, pertinacia requiritur: ergo de ratione haeresis est a Titi pertinacia . Quemadmodum s cenatum non nisi vespen intelli mus , nee cena quidem nisi vespertina intelli eiur Ac certe ficnt a candore candidum seri ab heresi nominatur hineticus: quare qui haeresim asserit, haereticus ille est, vi qui habet candorem, est canis
didus . . id enim absurdius dici potis
in s quam veram sornicatiorem esse in eo , qui non est sornicarius rnm
Ee proprium homicidium in eo , qui non est homicida λ Absit dum igitur
etiam est, in eo vere, As proprie h resim esse, qui non se haereticus. Ad haec , haeress est vitium non selum inistellestis, sed etiam voluntatis, nem crimen est , quod nisi volantate eo sentiente intelligi non potest i ubi ergo nullum est crimen , nullare cordis adversiuin fidem repurnantia , ibi ne vula quidem. haeresis est . Adde , quod aetas fidei catholicae non est , nisi aD sentiamus propositioni catholicae ab ecclesia definitae r quamdiu enim res est
ambigna , neque ecclesia alterutram Controversiae Partem Praefinivit , nen-trius opinionis assensus fidei eatholicae iudicium est . ina ex re intelli-gjtur, non esse haerenni , nisi quis veritati catholicae , quam ecclesia certo praescripsit, restagetur . Adde etiam, quod .veritatem Catholicam appellare, qtiam nec ecclesia credendam proposuit , nec fideles per fidem insulam credunt, sed unusquisque probabili
pinione tenet, videtur a nomine M que ipso veritatis catholica alienum. Atque opinionem , quae inficias iret,dnanas perlonas relationabiis distingui, antequam esset ab ecclesia definitum,
nemo haeresim vocare auderet nec veritatem catholicam , quae adversam se tentiam tueretur. Mihi vero semper consithim fuit n minum controversias aut declinare mnino , aut Paucis ex Ponere . Ita
si de haeres proprie. loquimur , non dubito quin receptior , crebio que sentemia eadem verior sit : nempe non sind exigi ad constitnendum h reticum , quam id , quo saeresis co strinitur t haeresis quippe flagitium ira aliquo homine est , illumque denominat , in quo esse constiterit . Cui cunque igitur haerefis nota vere & iure inuri potest , is vere inreque erit haereticiis et id quod ex argumentis nunc positis quaedam manifeste letinant. Sed quemadmodum urina improprie fana dicitur, Quod signum est limitatis , e iam fi fallax aliquando sit , fic pro sitio in voce , vel in scripto vocat haeretica , quod signum haeresis esse s leat, quamui, intextam ab haeresi is , Qui dixerit, exciisetur , quia ignoranssuit . In quo sensu illorum opinio v ra est, qui arbitrantur aliquam propositionem haereticam esse , tum etiam cum is qui asserit , haereticus non
est. Ve, loquunmr erum de haeres ex genere de obiecto.: Ut s quispiam con-cΗbitum illum primum Iacob cum Lia fornicarium appellaret , non quod re
vera fornicatio fuerit , sed quod ex
438쪽
genere & natura talis si , quamvis ignorantia interveniat . Uerum scholae Τheologi, qui vociim significatus prensus tenent , nec . conmbitum Iacobi cum Lia sornicationem esse dicunt , nec acceptionem rei alienae, furtum, nec eaedem hominis, homicidium , nisi quum be res aliena male per iniuriam attrectatur, & homo inique comtra ius occiditur. Maneat ergo, Pe eniumque sit , a veram , & propriam nominis rationem sequimur , haeresim non esse , cui pertinacia non est adisjuncta , & omnino caetera , sine quibus crimen haereseos vere , 8c proprie non constat . Nec si ad fidem illa ex se Pertinent, quae a Deo sunt ecclesiet
revelata , quamquam in eorum serte nos ignoratione versamur , contrarios
statim errores haereses iudicamus . Non enim s mi ispiam color albo contrarius est , protinus est ater : nec si aliquid liberalitati adversatur , mox avarItiae nomen habet . Sic igitur fieri potest, quod paulo post demonstraturi sumus, ut etiam in Christiano error aliquis sit Fidei quodammodo adversus: nec hae
resis tamen si, vitium inter ea , quae Fidei repugnant, vel maximum. Quem admodum autem nam hoc exemplum etiam atque etiam premendum est
colori albo filivus , staticus , & pallidus Contrarii sunt, imperfecte tamen :
ita quidam etiam sunt Christianorum errores, qui, cum inchoati sint, & i
formes , haereseos ciem non arii gunt, licet ad eam ipsam quam proxime accedant. Quia vero naeresis Cum fide non solum pugnat, sed si imme . . maximeque etiam pugnat , sequitur,
errorem tunc Proprie haeresim esse ,
quum non Fidei materialiter, sed sorma liter adversarur . Libet enim hoc I co scholae verbis abuti . Sed experiar de dicam , si potero melius . Si quis fidelis in nis, quae Fidei sunt, vitiose per inscitiam erret, se flagitiose etiam
catholicam unamquamvis veritatem ignoret ; ad dialecticorum legem quidem Fidei contradicit, ad morumque
etiam normam culpae mortalis reus est:
sed nisi vivus , ut dic inir , vidensque Pereat, hoc est, nisi prudens, volensique se a catholico dogmate separet, nec facit festim , neque haeresim admittit . Nondum enim simpliciter , de absolute cum Fidei forma pugnat, fide Pugna morali sermo si . Nam de pugna dialectica nulla nobis quaestio num
est . Sunt tamen eiusmodi errores informationes ,& inchoationes quaedam
haereticae Pravitatis , ad cuns speciem
indirecte, ut imperfecta ad Perfecta 'rediguntur 3 quemadmodum hominis embrio homo quidam insemis est , Minchoatus at non simpliciter homo, sed secundum quid . Non ergo si misepiam error Fidei contrarius per ignorantiam , vel negligentiam vituperabilem Fidei obrepit , illico haeresis nominabitur , quae est summa quaedam infidelitatis species , errorque Fidei catholicae adversus, non utcunque , sed persecte, absolitia , formaliter . Perse cta vero haee . absollita , 8e se alis repugnantia i quum si etiam moralis non modo dialectica , ex obiecto. Aegenere seorsum non accipitur , nisi lubjecti quoque , S: voluntatis humanae ratio habeatur. Ecquis enim nesciat, morales actus ex dispari hominum sta-
tu , conditione, affectu, notitiaeque varietate diversa , varias item nomina
tiones , speciesque tortiri Error igitur ille, Christus non est verus Deus, tametsi in quocunque cuiusque conditionis homine Fidei repugnat , in Judaeo tamen infidelitas Iudaica est 3 in Pa ano, paganica , in Christiano, haeretica. Nisi adeo loquendi impetiti amus, eiusmodi erroris culpam in Pagano haeresim appellemus . Apud nos ergo . qui militas , fle discrepantes infidelitatis species ex vario homi num Uiltu , ac proseisione distinguimus, nihil obstat , cur non illiusmodi
Ac rerum , Ac vocum genera ab asserentibus pendeant. Quibus rebus expositis , facile , ut opinor , imelligitur , mala haeresim ratione finiri , quod sit
error catholicae . veritati contrarius equippe cum ista finitio una in Omnes errores valeat , Iudaeorum , Saracen rum , Paganorum , Haereticomm . Sed hoc quidem sane luculenter, ut ab hominibus definiendi peritis , a Theol gis scholae dictum est , Haeresim essee iiis, qui fidem professus suerit , pertinacem errorem , illi veritati manis ne contrarium, quae catholica certo fit.
Contra bine sis finitionem arguis
mema quadam. AT enim ut haee definitio illustrior
LA appareat , quibusdam argumentis exploranda est . Primum Christiana is rdoctrina , ne institutum est haeresis ,
ut alictor est Philo in jib illo de vita Iheoretica supplicum apud Euseb. lib.
439쪽
hinor. e celesiast. 2. cap. II. At non est error . sed ipsa potius catholica veritas, in.
Deinde , Apostata a fide , & relusione Christiana catholicae veritati a-Perte repWgnat , quam semel prosessus
est, non tamen eu haereticu . Praeterea , Ex verbis inordinate prolatis , ut Hieronymus ait, incurritur haerese: sine errore ergo, & Pertina cla hoc crimen invenitur.
Praeterea , Dubius In fide infidelis
est , de haeret. cap. r. si ergo antea mxat Christramis , ex eiusmodi dubit elone essicietur haereticus. Nihil enim est in genere , aula in aliqua eius generis 1 Pecae constitutum sit . Ruod fihΣfitatio illa est haeresis , qui autemnat stat , sustentiis , di incertus animi pendet, nullique rei omnino assentitiin, fit , ut haeresis sine errore aliquando se . Nam error veritati repugnans assensionem habet. Ad hςc D. Thomas
I. P. q. 32. a M. docet , quod opinari falsum circa ea , quae sunt nobis principaliter ex fide tradita, hoc iiη o inducit haeresim , maxime si pertinacia adiungatur : Sine pertinacia igitur heresis esse potis . Id, quod e stlesiae uius confirmat, quae ex una actione adorandi idola , circuncidendive puerum , hominem quasi hereticum iudi-ςat et non judicatura , si ad haeresim pertinacia, nimiaque illa in errore πω duratio exigeretur. Adde, quod incredulitas, & duritia cordis sine Pertinacia esse non potest : discipuli ergo undecim , qu rum incredulitatem, & duritiam Cordis Dominus increpavit, habuerunt in
errore Pertinaciam . At error circa
resurrectionis articulum , quam Domi-ntis ipse manifeste Praedixerat, Fidei
catholicae aperte erat contrarius: quares finitio illa vera , & persecta est, discipuli in haereso crimen incurrere. id sperabsurdum est, dicamus Potiusa an ea definitione & superesse qui quam, & etiam abesse.
Haec hero argumenta Paucis quam fieri potexit expediemus . Non enim
hoc Ioco nos de heresi institutionem silicipimus, que niti longissima orati ne nullo modo ab heretur: sed quasi Pr tereuntes breviter, Et circumscripte explicare volamus , quidnam proprie haeres; st . unde , quas se haereti seIror, eluceat , de quς heretica ri Positio: quam in voce , vel scrimo e roris hcretici 'num esse , nemo quι vir doctus si , ignorare pote in . Primum is itur , haereis Graece ab
electione dicitur , ut auctor est HIeron. in s. cap. ep st. ad Galat. de in re ρ cap. 3. epist. ad Titum : Isidorus lib. a. -'it. F. e Vmolog. cap. 3. D. Thomas 2. 2. quaest. II. art. I. est in . cap. epist. ad Titum . Graecam vero hanc vocem Latinus novi testamenti interpres interdum servat. quandoque in sectam vertit , ut ad GaIat. s. ubi editio nostra, In carnis operibus sectas habet, Graeca habent, Hereses : Et Act. 28. Jud ei cum Paulo inquiunt, Nam des cta hac notum est nobis, quod ubique ei contradicitur , Haeresim Grsce Lucas dixit. Secta igitur. & haeresis ea
dem res sunt: sed ut secta a sectando; sic haeresis ab eligendo dicitur, ἀπετοῦ isu , quod est , eligo . Deinde Fe illud animadvertendum , n men haereseos apud Graecos veteres ,& Latinos auctores generale esse , Ee unamquamlibet sectam designare . ut Platonicam . Stoicam , Peripateticam. At Christiani scriptores contracto VO-cabulo haeresim nuncupant sectam , &divisionem . qua quis a communi se ecclesae fide seiungit, Privatamque Ο-pinionem eligens a catholica institi tione discedit. Praeterea fle illud, lucet si in promptu , de multorum sermone teratur, Commemorandum est tamen , doctrinam euangcIicam pro rie neque haeresim, neque lectam appella dam . Tum quia eam non tequimur ex electione nostra nec enim commentum , aut inventum nostrum est sed habemus ex traditione divina : ut non nobis sic , an aliter opinandi optio dein tur , sed Deum quacunque trahit , r trahitque, sequamur. Tum etiam , qu niam euangelii doctrina tempor cath lica , & universalis fuit, ad omnes aeque pertinuit , Omnesque eam omni tempore tenuerunt , qui de Deo , bc
veritate recte sentirent. Cum ergo hure sis , te secta pri aram quandam disciplinam sonent , quam sibi unusquisque Pro tuo arbitrio de eligit , de χ-quitur ἔ nimirum catholica disciplura hominibus ad unum omnibus a Deo tradita, nec secta , nec haeresis anda est, quamlibet Philosophorum et
cita hqreses vocitentur . Auctores lunt Hieron. ira 3. cai'. cpist. ad Titum. Isidor. 8. lib. etymol. cap. q. Theophylactus in z. cap. epist. ad Colossi es.
Tertulliantis in lib. de prelcriptionibus reticori. in . Quod i itur Philo nostram religionem hiresim dicit , ne
sue in malam partein tamen, more i litis ςtatis facit. Sic enim fere ab hominibus a Pecllabatur.
440쪽
At vero utrum Apostisia haeresissi, magna doctii oriam dissensione
cerratur. Silvester in ver. Haeresis tiquaest. 2. at firmat, apostatam haereticum proprie non esse. Sed in ver. Α- postata b. r. & 2. secum ipse, ut videmr, pugnat. Citet. 2. 2. quaest. H. are. I. Jocet, quod apostatae vere haeretici sunt, quia licet non credant in Christum, ut ait, actu elicito, profitentur tamen eum charactere Christi no . In haerem itaque incidii ν, eum desciscant a fide catholica, quam pro seisone tenetant . At in Summa in ver. Apostata, videtur contra sentire, inquiens : Apostasia peior est haeresi, utpote excedens ipsam totaliter tollendo fidem . Cardinalis Turrecremata in
lib. 4. Part. 2. Cap. II. aperte confirmat . apostatain haereticum non esse.
Quae eadem sententia est D. Tho. 2.
tertium ., ubi expresse dicit, aposta- fiam non importare deteri a inatam spe ciem infidelitatis, ted recipere speciem a te ino, ad quem est motus rem dentis a fide. Ac certe usu , e more
loquendi sanctorum haereticus ille duntaxat est , qui post professionem Christianae fidei fissi nomine Christiano doctrinae Christi resistit , ut Augustin.
inquit 18. de Civit. Dei cap. fr. Ecri . II. Cap. 2. dit, quod Cham medius Noe filius nec in primitiis Isra Iitarum , nec in plenitudine gentium tanquam se ab utroque discemens, bc
inter utrumlie remanens, i pus haer
reticorum fuit. Atque origenes in te tium cap. Crist. ad Titi Haereticus, i
quit, est ille, qui Christo so credere profitetur , sed aliud de veritate Christianae fidei credit ri iam habeat traditio definitionis ecclesiasticae . Et ne
fingulorum verba referendo prolixi flemolassi simus , Ambrofius in I. cap. epist.ad Tit. Gregor. moraI. CI P. r. Beda in Lucae cap. r . idem cum diavo Thoma 8e Augustino lentiunt: nec quisquam veterum in simis adverium Iulianum dilinitationibus, enm h reticum , sed apostatam nominavit. Sed
ne ratio quidem Divi Thomae pessima est : is enim, qui totam Christi doctrinam reiicit , nihil videtur elisere, sed penitus a fide discedere . Item,
Apinasa motum quemdam importat discedentis a fidae : motus autem non habet speciem a termina a quo, sed arermino ad quem. Cum ergo apostata ad Iudaeormn superstitionem he err rem accedit, Judaicae infidelitatis reus est : cum vero ad Pumilmum , Da
ganicae infidelitatis cuIpam contra hit . Quo . fieret, ut apostasa , si h ress est, in dii iis specietas eiusdem proximi generis collocaretur. Rect ius ergo Divus Thomas philocop,atur secum ait apostasiam nullam determina tam speciem infidelitatis prae se ferre, sed aci eam redigi & reduci, ad qiram
apostata accessi. Nam ex eo quod r eessit a Christiana fide , aposta ha spe ciem non habet , sed circunstantiam quandam aggravantem , iuxta illud: Melius erat eis non co3noscere viam iustitiae, quam post agnitionem retror sum converti . Quo magis eos miror, qui in contrariam sententiam verba Thomae rationesque deflectnm . Sed
Unum est , quod haereticus homo per multiplicationem haeretum haeretiiseus esse desineret . Nam si in aliam Fe aliam haerestin quotidie laberetur aqmulque totam Prorsius desereret catholicam fidem, iam ex haeretico myaugmentum haeretum , priore nomina amista, apostata fieret. Alterum argumentum est, quod poenν in iure ad versum haereticos decretae a statas etiam comprehendunt, id quoa non esset, si illi non essent haeretici: quum nulla lex canonica sit , quae in huiusmodi apostatas animadvertat, nis iii haereticis contineantur. Postremum argumentum gravius est multo , quam caetera, quod Bonifaciuq octavus apo statas fimreticos esse definierit in haec in o. verba: Contra Christianos, qui ad riatum transerint Iu daeorum , erit tan quam contra haereticos procedendum . Sed primum argumentum non est
didicile eludere. Quamlibet enim M-reses Climulemir , si Christum homo ille generaliter profitetur , te sita Christiano vocabulo eius fidem imp snat , haereticus semper erk , apostata non erit. At ubi primum h. Cheisti
nomen , bc totam omnino religionem deserere instinierit , apostata fit, re nomen haereseos amittit, non per hae resm tu perior ibus adjectam, sed peta postasiam novam , quae haeresis non est, sed majus Miquid haeres. Quis autem dubitat, minora per ma ora aboleri, fenominibus com nutatis priora in poste riora transre Dil positiones mutamir inhabitus; de nomen dispositionis cerit. Scientia viatoris in scientia comprehensoris verticlirine icientia illa prior indet: 8e fidei nomen eluitur . Incontinens in continentiis saepius iteratis pravus esse ficitur, de nomen illud vetus evanescit, aut certe in gravius aliud permutatura i